CZASY JAĆWINGÓW

Teren dzisiejszej Suwalszczyzny znajdował się w centrum obszaru plemiennego Jaćwingów, najdawniejszych mieszkańców tych ziem. Był to lud rolniczo-pasterski zamieszkujący śródleśne polany. Historycy przypuszczają, iż w XIII w. Plemiona jaćwieskie liczyły około 50 tysięcy ludzi. Jaćwingowie należeli do tej samej grupy językowej, co plemiona litewskie, łotewskie i pruskie. Poziom gospodarki i kultury mieli taki, jak sąsiedni Słowianie i Litwini lub zbliżony. Byli przy tym ludem bitnym. Kroniki ościennych krajów odnotowują częste zimowe wyprawy wojenne Jaćwingów, których oddziały docierały aż pod Lublin czy Kraków, jak np. wspólna wyprawa Jaćwingów, Prusów i Rusinów w 1220 r. Z ważniejszych wypraw przeciw Jaćwingom warto wymienić zwycięskie wyprawy Rusinów w 1102 r. i 1122 r. czy Bolesława Kędzierzawego w 1147 r.    Dokuczliwe dla Mazowsza sąsiedztwo skłoniło księcia Konrada do sprowadzenia w 1226 r. rycerzy krzyżowych w celu pomocy w odpieraniu tych najazdów. Trwające ponad wiek wyprawy polskie, litewskie, ruskie i później także krzyżackie przyniosły Jaćwingom w 1283 r. druzgocącą klęskę. Ich grody i osady Krzyżacy zrównali z ziemią a ludzi wysiedlili do Sambii. Część ludności jaćwieskiej prawdopodobnie uciekła na Litwę. Dawne siedziby plemienne porosła puszcza.

---