Podstawowe kategorie nasion

orthodox- znoszą podsuszenie do niskiego poziomu wilgotności 8-10% lub jeszcze niżej	kiełkują natychmiast
		spoczynek
	recalcitrant -nie znoszące odwodnienia lub tolerujące odwodnienie tylko częściowe. wysoka wilgotność po zbiorze, np. dąb 40-48%, jawor do 40 %, którą można obniżyć do dąb do 40%, jawor 24% nie można zbytnio obniżyć temperatury przechowywania (np. dąb do - 5°C) => ponieważ dochodzi do uszkodzeń mrozowych	kiełkują natychmiast
		spoczynek

Przedsiewne przysposabianie nasion

Typy spoczynku nasion

•Względny

•Bezwzględny

-Niezbyt głęboki - czynniki fizjologiczne, np. nagromadzenie inhibitorów wzrostu (ABA), brak enzymów

chłodna stratyfikacja, siew jesienny, dołowanie

-Głęboki - czynniki anatomiczne, np. nieprzepuszczalna okrywa => skaryfikacja,

niedorozwój zarodka

zbiór na zielono (VIII/IX) Krótka faza ciepła Ciepło-chłodna

i długa chłodna=> kiełkowanie długa faza ciepła

(8-18 tyg.), faza chłodna

Stratyfikacja nasion - przerywanie spoczynku nasion

Cel; zapobieganie przelegiwana nasion na szkółce

W podłożu

Bez podłoża, np. jodła (nazywana przysposabianiem nasion)

- oddzielenie nasion od siebie musi być: porowate - wymiana gazowa zdolne do magazynowania wody i oddawania jej nasionom -torf, piasek, perlit, torf+piasek nasiona + podłoże => pojemniki => komora z regulowaną temperaturą WYSIEW => 5-10% żywotnych nasion zaczyna kiełkować

świeżo zebrane nasiona lub dowilżanie w 3°C - 2x dziennie spryskuje się wodą 8-9% => 30-32% - 3 dni, sprawdzenie wilgotności właściwe przysposobienie +3°C, 30-34% wilg. X + 2 tygodnie => wysiew podsuszenie X - stratyfikacyjna próba kiełkowania - dostarcza danych koniecznych do określenia daty rozpoczęcia przedsiewnego przystosowania - liczba tygodni, konieczna do skiełkowania 10% nasion żywotnych w określonej temperaturze.

Długookresowe przechowywanie rezerw nasion - na lata nieurodzaju

• komory chłodnicze o regulowanej temperaturze

z regulowaną wilgotnością, temp. -1 do - 3C dąb 2- 3 lata; żołędzie o wilg. 41-45% zmieszane z substratem 1:1, odkryte pojemniki z perforowaną rurą substrat: torf lub rozdrobniony piasek rzeczny o wilg. 40-45% wilgotność w komorze 80-90%

Do -5°C Gat. iglaste - wilg 6 - 7% szczelnie zamknięte pojemniki

-5 do -10C buk, jodła podsuszyć 1-2 dni w wymuszonym prądzie suchego powietrza, temp.15-20C wilgotność 8-9% wyspać => worki plastykowe w sztywnych metalowe lub plastykowe pojemniki worki związać sznurkiem, pojemniki zamknąć hermetycznie 1 doba - 0C chłodnia => - 10C wyjmowanie 1 doba - 0C

BUK

1. podsuszyć 8% => przechowywanie -5 do-10C => przysposobienie => wysiew

2. podsuszyć 8% => przechowywanie -5 do-10C => przysposobienie => podsuszenie 8-15% => przechowywanie do 1 roku => wysiew

3. zbiór => przysposobienie => podsuszenie 8% => przechowywanie => wysiew

Dąb

Ocena nasion

LP - wykorzystanie nasion określonej jakości

• jakość nasion

• wartość siewna

• przedzbiorcze testowanie jakości nasion

• kontrola procesów pozyskania

Sposoby pobierania i przygotowywania próbek

Dla prawidłowego pobrania próbki średniej konieczna jest wstępna ocena partii:

• wielkość

• jednorodność

pierwotna => ogólna => średnia => ścisła (SON)
pobieranie: sonda (próbnik), - ręką lub czerpakiem	zbiorowa zsypka kilku (kilkunastu) próbek pierwotnych 5x większa niż wielkość próbki średniej	reprezentuje max zapas określonej masy (norma) - partia materiału większa od max zapasu = > więcej próbek pobieranie; mechanicznie lub ręcznie po przekątnej metoda grobelkowa przepoławianie próba + opis nasion => Stacja Oceny Nasion (SON)	pobierana przez pracownika SON

opakowania:

-orthodox -hermetyczne pojemniki

- realcitrant - zapewniające wymianę gazową, np. drewniane skrzynki

Stacja Oceny Nasion

Sprawdzenie czy się zgadzają następujące parametry

• gatunek

• waga

• opakowanie nie jest uszkodzone

Pobieranie próby ścisłej

• wilgotność

• metoda wagowo-suszarkowa

• reakcja barwna

• czystość i masa 1000 nasion

• I etap: analiza czystości

• nasiona czyste

• nasiona uszkodzone

• nasiona puste

• nasiona niewykształcone

• zanieczyszczenia ( z badanego gatunku, nasiona obce, mineralne- nie dotyczy nasion stratyfikowanych w podłożu, inne)

• II etap - masa 1000 nasion

• ocena na podstawie kiełkowania

• zdolność kiełkowania

• energia kiełkowania

W obserwacjach kiełkowania ustala się % nasion

• kiełkujących normalnie

• zgniłych, pustych, zdrowych ale nie kiełkujące.

Biochemiczne metody oceny nasion

• tetrazolowa - ISTA

stosujemy 1% r-r 2,3,5,-chlorkudifenylotetrazolu => żywe tkanki wybarwione na różowo; martwe nie ulegają zabarwieniu

• indygokarminowa - dopuszczona w Polsce

wymaga wypreparowania nieuszkodzonych zarodków

martwe tkanki w r-rze 0,2% indygokarminu barwią się na niebiesko

• rentgen - nasiona prześwietla się promieniami X, które silniej są zatrzymywane przez martwe tkanki; Metodę tę stosujemy gdy:

• ocena w krótkim czasie

• monitoring zarodka

• niedestrukcyjne badanie nasion

• próba krojenia - wzrokowa ocena przekroju nasion

Określenie wartości siewnej

---