KŁĘBUSZKOWE ZAPALENIE NEREK ( glomerulonephritis ) .

Zapalenie kłębuszków nerkowych jest chorobą wywołaną przez działanie immunokompleksów powstających we krwi i powodujących uszkodzenie śródbłonka naczyń narządów miąższowych , w tym głównie nerek .

Kłębuszkowe zapalenie nerek cechuje się różnymi zmianami w strukturze kłębków na skutek reakcji na działanie bodźca chorobotwórczego w postaci proliferacji kom. mezangium , kom. endotelium i kom. nabłonka listka ściennego torebki kłębka . Przejawem uszkodzeń kłębków jest pojawienie się tam leukocytów , rzadko monocytów i limfocytów co manifestuje się w obrazie mikroskopowym zwiększeniem ilości kom. w kłębku . Druga cecha mikroskopowa będąca wyrazem glomeluropatii są zgrubienia błon podstawnych ( pętli naczyniowej oraz torebki ) co w mikroskopie widać najlepiej po barwieniu metodą PAS , a w mikroskopie elektronowym można zaobserwować dokładne rozmieszczenie złogów dających obraz zgrubienia . Najczęściej obserwuje się odkładanie struktur białkowych pod nabłonkiem co jest cechą charakterystyczną błoniastego zapalenia kłębków nerkowych .

W określaniu patologii kłębków pomocna jest immunofluorescencja , która pozwala określić skład złogów w obrębie błon podstawnych , którymi są najczęściej złogi kompleksów immunologicznych oraz włóknik i dopełniacz .

Zapalenie ostre i podostre kłębków przechodzi w szkliwienie , które widać w mikroskopie w postaci obliteracji kłębków przez odkładanie się dużej ilości bezpostaciowej eozynochłonnej substancji lub włókien kolagenowych w dużej ilości .

Głównymi przyczynami glomeluropatii kłębkowych są patologiczne procesy immunologiczne , a zasadniczo jest to reakcja Ag z Ab , przy czym może to być :

• Ab skierowane in situ przeciw Ag kłębków . Są dwa typy schorzeń związanych z powstawaniem kompleksów Ag-Ab in situ :

• Ab skierowane przeciwko białkom błony podstawnej kłębków co daje w fluorescencji linearne świecenie błon podstawnych

• Ab są skierowane przeciwko rąbkowi szczoteczkowemu cewek proksymalnych ( złogi mają strukturę ziarnistą ) .

Te oba typy schorzeń wynikają z autoagresji mającej duże znaczenie w patologii człowieka oraz zwierząt ( u koni są znane Ab przeciwko błonom podstawnym , u psów przeciwko mukopolisacharydom w kłębkach , które są bardzo podobne paciorkowcowych ) . Kompleksy Ag-Ab gromadzą się tam i powodują aktywację dopełniacza .

• Ab mogą być skierowane przeciwko Ag , które osiedliły się w kłębkach .

• Uszkodzenia spowodowane przez odkładające się w kłębkach kompleksy Ag-Ab pochodzące z krążenia obwodowego .

Ten typ zapaleń najczęściej występuje u zwierząt , jest to zależne od typu kompleksów Ag-Ab . Odkładanie tych kompleksów powoduje uszkodzenie kłębków przez aktywację dopełniacza co jest bodźcem do wyzwolenia reakcji zapalnej z naciekiem i proliferacją kom. mezangium i nabłonków .

• powstawanie Ab cytotoksycznych przeciwko Ag strukturalnym kłębków .

Czynniki działające w przebiegu glomerulopatii są czasem bardzo silnie i powodują wyzwolenie kaskady reakcji . Powodują one wytworzenie mediatorów zapalenia , aktywuje się dopełniacz , są produkowane czynniki wzrostu fibroblastów i indukowany jest proces gojenia . Kom. mezangium też wytwarzają mediatory zapalenia ( cytokiny , czynniki wzrostu ) . I to wszystko powoduje obrzęk , uszkodzenia i zmiany w kłębuszku nerkowym .

U zwierząt brak jest określonych objawów klinicznych charakterystycznych dla tego typu zapalenia . Wyjątek stanowi błoniaste zapalenie kłębków wiążące się z wystąpieniem syndromu naczyniowego , czyli chronicznej niewydolności nerek . Kompleksy Ag-Ab są obecne w małych naczyniach krwionośnych kłębuszków nerkowych . Uszkodzenie tych naczyń powoduje utratę białka wraz z moczem . Objawy kliniczne są częściej wynikiem obniżenia poziomu albumin niż mocznicy .

Objawy kliniczne :

• obniżenie masy ciała

• wodobrzusze

• obrzęki

• czasami duszność .

Proteinuria będąca następstwem kłębuszkowego zapalenia nerek prowadzi do hypoproteinemii co zaburza przechodzenie płynów między naczyniami a przestrzenią pozanaczyniową → prowadzi to do obrzęków i wodobrzusza .

Wyniki badań laboratoryjnych wskazują na obniżenie wartości takich parametrów biochemicznych jak :

• albuminy

• białka

• sód .

Oraz wzrost wartości :

• cholesterolu

• mocznika

• kreatyniny

• fosforu .

Obniżenie poziomu albumin spowodowane jest intensywnym białkomoczem.

Wzrost stężenia mocznika i kreatyniny oraz fosforu w surowicy związany jest z uszkodzeniem nerek .

Pogorszenie stanu i rozwojowi obrzęków towarzyszy wzrost stężenia cholesterolu i nadciśnienia .

Badanie wskaźników hematologicznych wskazuje na obniżenie wartości erytrocytów , hematokrytu i hemoglobiny → świadczy to o uszkodzeniu nerek , które wywołuje niedokrwistość .

Analiza moczu wykazuje :

• wzrost lub spadek ciężaru właściwego

• wzrost stężenia białka .

Uszkodzenie kłębuszków zwykle wywołuje bardzo duży białkomocz bez obecności krwi i śluzu .

Rozpoznanie różnicowe :

• amyloidoza : biopsja nerek , obecność amyloidu

• zakażenie dróg moczowych : krwinki białe i bakterie w osadzie moczu

• niewydolność wątroby : obniżenie poziomu białka , mocznika , wzrost stężenia kw. żółciowych oraz amoniak we krwi

• choroby z pozanerkową utratą białka : brak białka w moczu i niski poziom globulin w surowicy

• częste krwotoki : niedokrwistość , niski poziom globulin w surowicy oraz białkomocz wynikający z krwiomoczu .

Badanie dodatkowe :

• stosunek białka ( mg / dl ) do kreatyniny ( mg / dl ) w moczu >1

• badanie mikrobiologiczne moczu

• biopsja nerek → zmiany w kłębuszkach nerkowych , zgrubienie błony podstawnej .

Przyczyny :

Kłębuszkowe zapalenie nerek wywołane kompleksami immunologicznymi towarzyszy wszystkim przewlekłym infekcjom , w sytuacji gdy odpowiedź immunologiczna nie jest w stanie zlikwidować tej infekcji .

U zwierząt zapalenie kłębkowe nerek błoniaste jest powodowane przez powstające kompleksy Ab-Ag powstające przy schorzeniach wirusowych :

• wirusowe zapalenie wątroby

• białaczka kotów

• zapalenie otrzewnej kotów zapalenie stawów

• niedokrwistość zakaźna koni

• pomór świń

• wirusowa biegunka bydła

• choroba Aleucka .

Stosowanie wirusów niezabitych lub zmodyfikowanych w szczepionkach może być przyczyną przewlekłej wiremii i staje się to czynnikiem stymulującym powstawanie Ab i kompleksów Ag-Ab .

Ponad to przyczyną powstawania kompleksów Ag-Ab mogą być zakażenia bakteryjne:

• borelia

• Campylobacter

• zapalenie wsierdzia .

Także przy pasożytach wew. powstają kompleksy immunologiczne :

• pierwotniaki

• kokcydioza

• przewlekłe robaczyce jelitowe .

Oraz :

• choroby nowotworowe

• ropomacicze u suk → w świetle macicy czynnik zakaźny wywołuje odpowiedź immunologiczną , ale nie jest ona w stanie wyeliminować tego czynnika . Utrzymuje się stała antygenemia . AB przeciwko temu czynnikowi infekcyjnemu tworzą kompleksy z Ag , są one wychwytywane w nerkach

• choroby przyzębia psów

• przewlekłe zapalenia migdałków

• schorzenia autoagresyjne związane z nerkami lub nie .

Zapalenia kłębkowe ostre u zwierząt są bardzo rzadkie i przebiegają z reguły niezdiagnozowane . Glomerulonephritis zdarza się najczęściej u psów i jest główną przyczyną zejść ( około 79% ) . U psów zdarza się zapalenie błoniasto wytwórcze kłębków ( glomerulonephritis membrano proliferativa ) z powstawaniem złogów oraz proliferacją w kłębkach . U kotów też najczęściej pojawia się zapalenie błoniaste kłębków z przewagą złogów nad proliferacją . U koni glomerulonephritis powszechnie , ale rzadko prowadzi do niewydolności nerek .

Główną przyczyną są :

• Streptococcus equi

• Herpes virus .

Sporadycznie zdarza się u świń , przeżuwaczy . Zmiany mają charakter błoniasto wytwórczy , ale bez objawów klinicznych uszkodzenia nerek . U owiec rasy fińskiej jest to dość częste bo wiążę się z defektem składowej C3 dopełniacza , co zdarza się jeszcze przed narodzeniem i prowadzi do zejść w 3 miesiącu życia .

Aby zapobiegać odkładaniu kompleksów niegdyś stosowano leki immunosupresyjne , aby zmniejszyć powstawanie Ab . U psów z proteinurią i mocznicą sposobem na przedłużenie życia jest stosowanie odpowiedniej diety .

Zmiany anatomopatologiczne :

• Zapalenie kłębkowe ostre poza elementami obrzęku i drobnych wybroczyn nie daje charakterystycznego obrazu . Także mikroskopowo jest trudne do określenia . Obserwuje się wzrost ilości kom. nabłonka i fibroblastów w kłębku , obecność sprecypitowanego białka w przestrzeni kłębuszka , pojedyncze erytrocyty . Stwierdza się inne mało typowe zmiany . Nerki są przekrwione , obrzęk ich zrębu , zwyrodnienie nabłonka cewek, wałeczki białkowe oraz erytrocyty w cewkach . Taki typ zapalenia można spotkać u świń w posocznicy .

• Zapalenie kłębkowe podostre . Makroskopowo : nerki są blade , powiększone , na przekroju wywijają się , kora jest jaśniejsza ( żółto-szara ) . Mikroskopowo : dominuje hyperplazja kom. mezangium z tworzeniem się złogów w obrębie przestrzeni kłębka ( półksiężyce ) . Nabłonek cewek ulega zmianom wstecznym . Pojawiają się wałeczki w świetle cewek . Subkliniczna postać przechodzi w postać chroniczną .

• Zapalenie kłębkowe przewlekłe . Makroskopowo : nerki są obkurczone o drobnoziarnistej powierzchni , powstają zrosty pod torebka , część korowa jest zwężona , występują cysty retencyjne widoczne na przekroju nerki . Mikroskopowo : zmiany sklerotyczne w kłębkach oraz zwłóknienia zrębu . W zrębie są nacieki limfocytarne . Jeżeli dojdzie do zaburzenia ukrwienia kłębka to odbija się to na cewkach w postaci ich zaniku i dominuje fibrosis Jako mechanizm kompensacyjny pozostałe kłębki ulegają hiperplazji i hypertrofii co może prowadzić do nadciśnienia w naczyniach kłębka co z kolei może spowodować uszkodzenie endotelium i epitelium kłębków . Będzie to przyczyną powstawania zakrzepów . Kom. mezangium ulegają hyperplazji. Dochodzi do zwiększenia ilości substancji międzykomórkowej i w efekcie powoduje to stwardnienie kłębków ( glomerulosclerosis ) .

2

1

---