Zmiany anatomo-patologiczne

1. ZMIANY WSTECZNE ( metamorphoses regressivae )

2. ZABURZENIA W KRĄŻENIU ( inturbasciones circulatoria )

3. ZMIANY POSTĘPOWE ( metamorphoses progressivae )

4. ZAPALENIA ( inflammatio , phlogosis )

5. NOWOTWORY ( neoplasma )

6. ZABURZENIA ROZWOJOWE

1. Zmiany wsteczne ( metamorphoses regressivae ) :

a) zanik ( atrophia ) :

Zmiany wsteczne , polegające na zaburzeniach przemiany materii tkanek , których wyrazem jest zmniejszenie objętości komórek , ich liczby lub wartości biologicznej nazywamy zanikami . - objętości tk. po osiągnięciu jej normalnych rozmiarów - ilości komórek - syntezy białek - katabolizmu kom. -utrata RE , chromosomów -rozpad cytoplazmy kom. - ilości lizosomów ( wakuoli autolizosomalnych )

• z. fizjologiczny : grasicy , macicy , z. starczy ( marasmus senilis )

• z. patologiczny

• z. ogólny

• z. miejscowy

• z. prosty , zwykły ( a. simplex )

• z. barwnikowy , brunatny ( a. pigmentosa , a. fusca ) wątroba , m. sercowy , mm. szkieletowe

• z. z surowiczym obumieraniem komórek ( oedema c. vacuo )

• z. z namnożeniem się komórek lub jąder komórkowych

• z. dośrodkowy ( a. concentrica )

• z. odśrodkowy ( a. excentrica )

• z. włóknisty ( a. fibrosa )

• gładki

• ziarnisty

• podział ze względu na przyczyny :

• z. z niedożywienia ( a. ex inanitione )

• z. z nieczynności ( a. ex inactivitatae )

• z. z ucisku ( a. ex compressione )

• z. z powodu działania czynników chemicznych , toksycznych , fizycznych

• z. wskutek zniesienia wpływów trofoneurotycznych

b) zwyrodnienie ( degeneratio , paratophia ) :

Są to takie zmiany wsteczne, wskutek których uszkodzone komórki zostały pozbawione zdolności prawidłowego przerabiania dostarczanych im produktów. Wówczas w kom. gromadzą się substancje w ilości i w postaci nie spotykanej w stanach prawidłowych.

1. zaburzenie równowagi wodno-elektrolitowej :

• przyćmienie miąższowe , zwyrodnienie miąższowe ( d. parenchymatosa )

• zwyrodnienie wodniczkowe ( d. vacuolaris s. hydropica )

• zwyrodnienie balonowate

-kom. wysoce wyspecjalizowane , bogate w mitochondria -kom. wątroby -kom. nerek -kom. nerwowe -kom. mięśniowe

2. zaburzenie przemiany białkowej :

• zwyrodnienie szkliste ( d. hyalinea )

tk. łączna -tk. mięśniowa -ściana naczyń krwionośnych -kłębki nerwowe

• zwyrodnienie amyloidalne , skrobiowate ( d. amyloidea , d. amyloidosis ) :

• pierwotne

• wtórne

• systemowe

• miejscowe

• starcze

• dziedziczno-rodzinna

-w dobrze ukrwionych narządach jamy brzusznej -śledziona -wątroba -nerki -nadnercza -jelita -ww. chłonne

• zwyrodnienie włóknikowate ( d. fibrinoidea )

• patologia białek tkanki łącznej :

• zmiany w typach syntetyzowanego kolagenu lub zaburzenia w biosyntezie kolagenu

• zaburzenia metabolizmu kolagenu :

nadmierne niszczenie kolagenu ( reumatoidalne zap. stawów )

nadmierna synteza kolagenu ( marskość wątroby , włóknienie płuc )

• zwyrodnienie śluzowe ( d. myxomatodes s. mucosa ) :

• zmiany ilościowe :

nadmierne produkowanie śluzu przez kom. normalnie go produkujące

nadmierne produkowanie śluzu przez kom. go nie produkujące

• zmiany jakościowe :

wzrost lepkości śluzu ( mukowiscydoza )

- obrzęk śluzakowaty niedoczynność tarczycy

patologia rogowacenia , zwyrodnienie rogoweatoatologia rogowacenia atologia rogowacenia , zwyrodatologia rogowatologia rogowacenia , zwyrodnienie rogoweatologatoatologatologia rogowacenia , zwyrodnienie rogoweatologatologia rogowacenia , zwyrodnienie rogoweatologia rogńţńţłuska ( ichtyosis )

rogowacenie ciemne ( acanthosis nigricans )

• przyśpieszone i niepełne rogowacenie ( parakeratosis ) :

łuszczyca ( psoriorsis )

niedobory Zn u świń

• wadliwe rogowacenie ( dyskeratosis )

rak płasko-nabłonkowy

• rogowacenie błon śluzowych :

plamistość rogowa ( leukoplakia )

3. zaburzenie przemiany tłuszczowej :

• nadmierne gromadzenie tk. tłuszczowej ( obesitas ) w miejscach jej prawidłowego występowania ( liposis ) :

• podłoże żywieniowe

• podłoże hormonalne

• podłoże genetyczne

• zanik tk. tłuszczowej :

• głodzenie

• przyśpieszenie przemiany materii

• przeciążenie pracą

• otłuszczenie miejscowe ( lipomatosis )

a) nadmierne gromadzenie trójglicerydów ( tłuszczy prostych ) stłuszczenie ( nacieczenie tłuszczowe proste - steatosis , infiltratio adiposa simplex )

b) stłuszczenie zwyradniające ( nacieczenie tłuszczowe zwyradniające - steatosis degenerativa )

• przyczyny stłuszczenia kom. :

• długotrwałe podwyższenie lipidów w surowicy krwi ( cukrzyca , głód )

• przewlekłe niedotlenienie ( przewlekły zastój krwi , niedokrwistość , inhibicja enzymów metabolizujących tłuszcz )

• przewlekłe choroby metaboliczne ( defekty enzymatyczne wrodzone : lipidazy )

• uszkodzenia toksyczne , chemiczne ( P , As , CCl4 ) , roślinne ( łubin ) , zatrucie ciążowe , stany posocznicowe

Lipophanerosis - ujawnianie tł. w kom. związane z autolizą pośmiertną

przyczyny :

• nadmierny dopływ kw. tłuszczowych do hepatocytów ( głodzenie , cukrzyca , ketoza )

• upośledzenie utleniania kw. tłuszczowych ( niedokrwistość , zastoje krwi , niedotlenienie )

• upośledzenie syntezy białek w RE (P , aflatoksyna , CCl4 )

• niedobór substancji tzw. lipotropowych ( ryboflawina , metionina , cholina , alkohol )

• nadmierne gromadzenie fosfolipidów , glikolipidów , glikoprotein :

• tłuszczakowatość ( xanthomatosis ) nadmierne gromadzenie cholesterolu

• kaszaki ( atheroma )

• ziarniniaki cholesterolowe perlaki ( cholesteatoma )

4. zaburzenie przemiany węglowodanowej :

• upośledzenie wchłaniania w jelitach :

• zespól złego wchłaniana ( wtórne )

• genetycznie uwarunkowane niedobory dwusacharydoz

• zaburzenia przemiany monosacharydów :

• galaktozemia zmiany w wątrobie , OUN , oczy

• fruktozuria uszkodzenia wątroby , nerek

• zaburzenia przemiany glikogenu :

• znikanie glikogenu ( ostre stany głodu , wstrząsu , stresu )

• nadmierne gromadzenie się glikogenu w kom. spichrzanie

• zwyrodnienie glikogenowe

5. zaburzenie przemiany mineralnej :

1. pierwiastki śladowe :

• Fe , Cu , Mo , Co , Zn , F , Se , Mn , I

2. przemiana wapniowa :

• miejscowe odkładanie się soli Ca poza szkieletem :

• wapnienie obcosiedliskowe ( calcificatio heterotopica ) ;

- wapnienie dystroficzne ( calcificatio dystrofica )

- wapnienie przerzutowe ( calcificatio metastatica )

• zmniejszenie ilości Ca w kościach :

- miejscowa demineralizacja kości :

ropnie

gruźlica kości

nowotwory kości

- schorzenia systemowe kośćca :

zmiękczenie kości ( osteomalatio )

krzywica ( rachitis )

włókniste zwyrodnienie kości ( osteodystrophia fibrosa )

• zwiększenie zawartości Ca :

- złogi ( concrementa )

kamienie prawdziwe ( calculi )

piasek ( acervulus )

- kamienie moczowe ( urolithes , urolitheosis )

- kamienie miedniczki nerkowej ( pyolotithes )

- kamienie żółciowe ( cholithes )

- kamienie trzustkowe ( scalolithes pancreatici )

- kamienie jelitowe ( enteralithes s. calculi interstinales )

- kamienie ślinowe ( scalolithes s. calculi salucivales )

kamienie rzekome ( calculi spuriae )

- kamienie worków powietrznych

- kamienie oskrzelowe ( bronchiolithes )

- kamienie tętnicze ( arteriolithes )

- kamienie żylne ( phlebolithes )

bezoary

- poliobezoary ( włosy )

- phytobezoary ( włókna roślinne )

- kamienie kałowe

konglobaty

6. zaburzenie przemiany barwnikowej :

• barwniki egzogenne ( pigmentatio exogenes ) :

• droga przez skórę ( tatuaż )

• droga przez ukł. oddechowy :

pylice ( pneumoconioses )

pylica węglowa ( anthracosis pulmonum s. generalisate )

pylica krzemowa ( silicosis pulmonum )

pylica wapienna ( chalicosis pulmonum )

pylica żelazowa ( siderosis pulmonum )

• droga przez ukł. pokarmowy :

sole Pb , Ag

barwniki roślinne

lipochromy ( żołędzie , kasztany )

• barwienie tk. w celach doświadczalnych :

czerwień kongo amyloid

• barwniki endogenne ( pigmentatio endogenes ) :

• tkankopochodne melanina

nadmiar melaniny :

piegi ( ephelides )

znamię barwnikowe ( naevus pigmentosus )

czerniaczka ( melanosis )

czerniak ( melanoma )

niedobór melaniny :

bielactwo wrodzone ( albinismus )

uogólnione

ograniczone

bielactwo nabyte ( vitiligo )

• krwiopochodne Hb , karboksyHb , metHb , sulfHb , hematoidyna , hemosyderyna , Mb

porfirie :

-wrodzone :

szpikowa ( uroporfiria erytropoetyczna )

wątrobowa ( protoporfiria wątrobowa )

-nabyte

• lipopigmenty lipofuscyny

• barwniki żółciowe bilirubina , biliwerdyna

zaburzenia przemiany bilirubiny :

ogólne : żółtaczka ( icterus )

nadmierna produkcja bilirubiny

upośledzenie wychwytu , przemiany

upośledzenie wydalania żółci

miejscowe : w okolicy krwiaków

1. żółtaczka pozawątrobowa , mechaniczna ( zastoinowa , z wsysania i. e. resorptione )

2. żółtaczka wątrobowa , toksyczna , miąższowa ( z zatrzymania i. e. retentione )

3. żółtaczka przedwątrobowa , hemolityczna ( z nadczynności i. e. superfunctione )

Diagnozowanie żółtaczek :

bilirubina urobilinogen

żółtaczka pozawątrobowa + -

żółtaczka wątrobowa + +

żółtaczka przedwątrobowa - +

c) martwica ( necrosis ) :

Nagłe obumarcie tkanki lub narządu nazywamy śmiercią miejscową , czyli martwicą .

• m. rozpływna ( n. colliquativa s. n. cum colliquatione )

• m. skrzepowa ( n. coagulativa s. n. cum coagulatione ) :

• m. woskowa , zwyrodnienie woskowe , martwica Zenkera ( n. cerca s. degeneratio cerca , necrosisi Zenkeri ) mm. prążkowane

• m. serowata ( n. caveosa , caseificatio , tyrosis ) ziarnina gruźlicza , nowotwory

• m. enzymatyczna tk. tłuszczowej , m. Balsera ( steatonecrosis , n. Balseri )

zależnie od zachowania się jąder kom. :

• m. z rozpadem chromatyny ( n. chromatorrhectica , karyorrhectica )

• m. z rozpłynięciem się chromatyny

• m. z zagęszczeniem chromatyny ( n. pycnotica )

• zgorzel ( gangraena ) :

• z. sucha ( g. sicca )

mumifikacja ( mumificatio )

• z. wilgotna ( g. humida )

odleżyny ( decubitis )

Śmierć ( mors ) :

• ś. fizjologiczna

• ś. patologiczna

• oznaki śmierci ( stigmata mortis ) :

• bladość pośmiertna ( palor mortis )

• oziębienie zwłok ( algor mortis )

• przekrwienie opadowe ( hypostasis )

• plamy pośmiertne ( livores mortis )

• przepojenie hemoglobiną ( inhibitio haemoglobinaemia )

• stężenie pośmiertne ( rigor mortis )

• gnicie ( putrificatio )

• usychanie zwłok ( mumificatio )

• autoliza pośmiertna ( autolysis )

2. Zaburzenia w krążeniu ( inturbasciones circulatoria ) :

a) przekrwienie ( hyperaemia ) :

• prz. tętnicze = czynne ( h. activa s. arteriosa )

• prz. żylne = bierne ( h. venosa s. passiva )

• prz. tętniczo-żylne = mieszane ( h. arteriovenosa s. mixta )

b) niedokrwienie ( ischaemia ) :

• niedokrwistość ogólna ( anaemia ) :

utrata krwinek i krwi

niedostateczne wytwarzanie erytrocytów

• niedokrwistość miejscowa ( ischemia )

zbyt małe wypełnienie krwią naczyń tętniczych i włosowatych niewydolność serca

niedostateczny dopływ krwi do tkanek przyczyny bezpośrednie ( mechaniczne ) i pośrednie ( czynnościowe )

c) krwotok ( haemorrhagia ) :

• rodzaj :

• krwinkotok ( erythrorrhagia )

• limfotok ( lymphorrhagia ) :

wylew chłonki do jamy opłucnej - chylothorax

do jamy otrzewnej - ascites chylosus

do worka osierdziowego - chylopericardium

• miejsce krwawienia :

• sercowy

• tętniczy

• żylny

• z naczyń włosowatych

• pochodzenie :

• zew. : bezpośredni , pośredni

• wew.

• przyczyny :

• k. urazowe ( haemorrhagia per diaeresin s. traumaticae )

• k. samorodne ( h. per rhexin )

• k. ze zniszczenia ściany naczynia ( h. per diabrosin )

• k. z utraty szczelności naczyń ( h. per diapedesin )

• rodzaj wynaczynień :

• ognisko krwotoczne ( focus haemorrhagicus )

• krwiak ( haematoma )

• punkcikowate wybroczyny ( petechiae skóra , ecchymoses bł. śluzowe )

• smugowate wylewy krwawe ( vibices )

• podbiegnięcia krwawe ( sugillationes , suffusiones )

d) zakrzep ( thrombus ) :

• warstwowy ( t. lamellaris )

• czerwony ( t. ruber )

• biały ( t. albus )

• szklisty ( t. hyalinicus )

• przyścienny ( t. parietalis )

• zatykający ( t. obturatorius )

• kulisty ( t. glotosus )

• przedłużony ( t. prolongatus )

e) skrzep ( cruor ) :

• czerwony ( c. ruber )

• biały ( c. albus )

• żółty ( c. flavus )

• mieszany ( c. mixta )

f) zator i zawał ( embolia , infarctus )

• zatory typowe ( e. typica s. simplex )

• zatory nietypowe ( e. atypica )

z. wsteczne ( e. retrograda )

z. skrzyżowane ( e. cruciata s. paradoxus )

z. okraczny = jeździecki ( e. recurrata )

• zawał blady , bezkrwisty ( i. albus s. anaemicus )

• zawał czerwony , krwotoczny ( i. rubar s. haemorrhagicus )

Zawał jest to martwica tkanki powstała wskutek nagłego odcięcia do niej dopływu krwi . Powstaje jedynie wtedy gdy nie dochodzi do szybkiego wyrównania zaburzeń w krążeniu przez naczynia oboczne .

g) obrzęk ( oedema ) :

• wskutek ciśn. hydrostatycznego krwi ( o. zastoinowy )

• wskutek ciśn. koloidowo-osmotycznego osocza

• cis. osmotycznego płynu tkankowego związany z retencją Na

• na tle uszkodzeń ściany naczyń

• o. zapalne

• o. toksyczne

• o. alergiczne

• o. na tle zaburzeń hormonalnych

• na tle utrudnionego odpływu chłonki ( lymphoedema )

przesięk - transsudatum

o. tk. podskórnej - anasarca

płyn w klatce piersiowej - hydrothorax

płyn w worku osierdziowym - hydropericardium

płyn w jamie otrzewnowej - hydroperitoneum

h) wstrząs ( schock ) :

• kardiogenny

• hypowolemiczny

• zgromadzenie krwi w naczyniach obwodowych :

• neurogenny

• endotoksyczny

• septyczny

• inne mechanizmy ;

• anafilaktyczny

przyczyny :

• pokrwotoczny

• alergiczny

• po rozległych oparzeniach

• pokarmowy

• toksyczny

• kardiogenny

• neurogenny

WSTRZĄSOWY OBJAWY ZMIANY A-P MEDIATORY ANAFILAKSJI

PIES naczynia żylne wątroby zapaść , duszność , biegunka , wymioty zastój krwi w wątrobie histamina , leukotrieny

KOT ukł. oddechowy , jelita duszność , wymioty biegunka, świąd wybroczyny , obrzęk płuc , obrzęk jelit histamina , leukotrieny

KOŃ ukł. oddechowy , jelita kaszel , duszność, biegunka rozedma płuc , wybroczyny w jelitach histamina , serotonina , kininy

BYDŁO ukł. oddechowy kaszel , duszność obrzęk płuc , rozedma leukotrieny , kininy , histamina

ŚWINIA ukł. oddechowy , jelita sinica , świąd ciśnienia krwi histamina (?)

Wstrząs jest to ostra niewydolność krążenia jako rezultat dysproporcji między objętością krwi a pojemnością korytarza naczyniowego .

3. Zmiany postępowe ( metamorphoses progressivae ) :

Zmiany te cechują się przyrostem tkanek i zdarzają się wówczas gdy czynność życiowa komórek jest wzmożona i kiedy dochodzi do przewagi procesów asymilacji ( syntezy ) nad procesami dysymilacji ( rozpadu ) . Morfologicznym wyrazem zmian postępowych jest zwiększenie się liczby lub objętości komórek .

a) odrost , odnowa ( regeneratio )

b) naprawa ( reperatio )

c) przetwarzanie ( methaplasia )

d) przerost ( hypertrophia ) :

• p. kompensacyjny , wyrównawczy

• p. hormonalny ( fizjologiczny , patologiczny )

• p. całego narządu ( h. totalis )

• p. części ( h. partialis )

• p. samoistny ( h. spontanic )

• p. zastępczy ( h. vicariens )

• p. wyrównawczy , roboczy ( h. compensatoria )

e) rozrost ( hyperplasia ) :

• fizjologiczny

• patologiczny

f) przeszczepianie tkanek ( transplantatio )

metaplazja - przetwarzanie się komórek , przemiana

anaplazja - brak zróżnicowania komórek

kataplazja - brak zróżnicowania czynnościowego komórek

dysplazja - zaburzenie w tworzeniu kom. , zakłócenie prawidłowego obrazu morfologicznego kom.

Rany ( vulnus ) :

• rana cięta ( v. incisum s. caesum )

• rana kłuta ( v. ictum )

• rana miażdżona ( v. conguassatum )

• rana darta ( v. lacerum )

• rana kąsana ( v. morsufactum )

• rana postrzałowa ( v. sclopetarium )

Zapalenia ( inflammatio , phlogosis ) :

Jest to miejscowy odczyn obronny ustroju charakteryzujący się odczynami ze strony tkanki naczyniowej i tk. łącznej oraz odczynami komórkowymi w miejscu zadziałania czynn. zapaleniotwórczego. Do tych zmian należą : zaburzenia w krążeniu , zmiany wsteczne i zmiany postępowe . -faza naczyniowa -faza wysiękowa -faza komórkowa

• rodzaje :

1. ostre ( i. acuta )

przewlekłe ( i. chronica )

2. ogniskowe ( i. circumscripta )

rozlane ( i. diffusa )

3. powierzchniowe ( i. superficialis )

głębokie ( i. profunda )

miąższowe ( i. parenchyma )

śródmiąższowe ( i. interstitialis )

4. bakteryjne

wirusowe

pasożytnicze

urazowe

5. na tle reakcji immunologicznej

• podział anatomo-patologiczny :

1. uszkadzające ( i. alterativa )

2. wysiękowe ( i. exudativa )

3. wytwórcze ( i. proliferativa )

ZAPALENIA WYSIĘKOWE :

a. zap. surowicze ( i. serosa )

b. zap. nieżytowe ( i. catarrhalis ) :

- zap. ostre

- zap. przewlekłe - zap. zanikowe ( i. c. atrophica )

- zap. przerostowe ( i. c. hypertrophica )

c. zap. włóknikowe ( i. fibrinosa ) :

- zap. powierzchniowe

- zap. głębokie : zap. dyfteroidalne ( i. f. diphteroides )

zap. zestrupiające ( i. f. escharotica )

d. zap. ropne( i. purulenta ) :

- zap. powierzchniowe

- zap. głębokie : - zap. ogniskowe

- zap. rozlane - ropowica ( phlegmone )

- zap. odgraniczone - ropień ( abscessus )

ropa ( pus )

ropotok ( pyorrhoe )

ropniak ( empyema )

ropnica ( pyaemia )

e. zap. krwotoczne ( i. haemorrhagica )

f. zap. posokowate ( i. ichorosa )

ZAPALENIE WYTWÓRCZE :

• zap. włókniste

• zap. ziarniniakowe ( granulatio , proliferatio )

Zap. ziarniniakowe jest to forma przewlekłego zap. wytwórczego z przewagą zmian o charakterze rozplemowo-wytwórczym , zapoczątkowane przez różne czynniki infekcyjne i nieinfekcyjne .

• marskość ( cirrhosis )

Nowotwory ( neoplasma ) :

Niezapalny rozrost tk. na podłożu tk. prawidłowej różniący się od niej budową i czynnością , rezultat somatycznej mutacji z błędem różnicowania .Prowadzi do utraty kontroli wzrostu. Jest wyrazem choroby układu genetycznego komórki.

I. pochodzenie. kom. nowotworu ( histogenetyczny ) :

1. zarodkowe

2. z zawiązków narządów

3. nabłonkowe

4. mezenchymalne i mezodermalne

5. z tk. barwnikotwórczej

6. z tk. neuroektodermalnej

7. mieszane

8. guzy kolizyjne

II.zachowanie biologiczne nowotworu :

n. łagodne ( n. benignum )

n. złośliwe ( n. malignum )

n. miejscowo złośliwe ( n. semimalignum )

NOWOTWORY ŁAGODNE ( n. benignum ) - wzrost powolny ( ekspansywny) - odgraniczony od tkanek w których rośnie - nie ma naciekania tkanek - nie wnika do naczyń - brak przerzutów - brak wznów - na terenie miąższu nowotworu można zaobserwować: - martwica -wylewy krwawe -zwapnienie -zmiany o charakterze zap. -może ulec uzłośliwieniu -budowa histologiczna zbliżona do tk. prawidłowej NOWOTWORY ZŁOŚLIWE ( n. malignum ) - Szybki wzrost , o charakterze naciekającym , naciekająco-uszkadzającym - nie ma odgraniczenia od tkanek - nacieka tkanki - wnika do naczyń - są przerzuty - są wznowy - anaplazja - pleomorfizm - liczne nieprawidłowe figury mitotyczne - mniej zróżnicowany niż tk. macierzysta - hiperchromazja jąder NOWOTWORY MIEJSCOWO ZŁOŚLIWE ( n. semimalignum ) - naciekowy , ewentualnie naciekająco-uszkadzający charakter wzrostu - nie ma odgraniczenia od tkanek - nacieka tkanki - wnika do naczyń - nie ma przerzutów - wznowy raczej nie występują -liczne figury mitotyczne

NOWOTWORY NABŁONKOWE

A. zróżnicowane :

łagodne :

a) z nabłonka pokrywowego :

- brodawczak ( papilloma )

- guz podstawno-komórkowy ( basalioma )

- nabłoniak ulegający martwicy i wapnieniu ( epithelioma necroticans et calcificans )

- nabłoniak śródskórny rogowaciejący ( epithelioma intracutaneum keratoides - keratoacanthoma )

b) z nabłonka gruczołowego :

- gruczolak ( adenoma )

- gruczolak torbielowaty ( cystadenoma )

złośliwe :

a) z nabłonka pokrywowego :

- rak płaskonabłonkowy ( carcinoma planoepitheliolae )

- rak z nabłonka cylindrycznego ( carcinoma cylindrocellularae )

- rak z nabłonka przejściowego ( carcinoma transitocellularae )

b) z nabłonka gruczołowego :

- gruczolakorak ( adenocarcinoma )

B. niezróżnicowane :

1. rak lity rdzeniasty ( carcinoma solidum medullare )

2. rak lity prosty ( carcinoma solidum simplex )

3. rak włóknisty , twardy ( carcinoma cirrhosum , durum )

C. narządowo zróżnicowane :

1. rak z kom. wątroby (carcinoma hepatocellulare)

2. rak z kom. nerek

3. rak z kanalików nerkowych ( carcinoma renocellulare )

4. guz kom. Sertoliego ( sertolioma )

5. guz kom. warstwy ziarnistej jajnika ( folliculoma )

6. błoniak ziarnisty ( granulosa cell tumor )

7. nabłoniak z mieszków włosowych ( trichoepithelioma )

8. guz narządu szkliwotwórczego ( ameloblastoma )

9. szkliwiak ( adamantinoma )

10.

NOWOTWORY TK. BARWNIKOTWÓRCZEJ

łagodne

1. znamię barwnikowe ( naevus pigmentosus )

2. czerniak łagodny ( melanoma benignum , melanocytoma )

złośliwe

1. czerniak złośliwy ( melanoma malignum )

2. czerniak amelanotyczny ( melanoma amelanoticum )

3.

NOWOTWORY MEZENCHYMALNE I MEZODERMALNE

A. z tk. łącznej :

zróżnicowane, łagodne :

1. włókniak ( fibroma ): twardy ( f. durum )

miękki ( f. molle )

2. śluzak ( myxoma )

3. tłuszczak ( lipoma )

4. sarkoid u konia

5. chrzęstniak ( chondroma )

6. kostniak ( osteotoma , osteoblastoma )

7. zębiak ( odontoma )

zróżnicowane, złośliwe :

1. włókniakomięsak ( fibrosarcoma )

2. śluzakomięsak ( myxosarcoma )

3. tłuszczakomięsak ( liposarcoma )

4. chrzęstniakomięsak ( chondrosarcoma )

5. kostniakomięsak ( osteosarcoma )

osteochondrosarcoma

osteofibrosarcoma

mało zróżnicowane złośliwe :

1. mięsak ( sarcoma )

B. z tk. mięśniowej :

łagodne =mięśniak ( myoma )

1. mięśniak gładkokomórkowy ( leiomyoma )

2. mięśniak prążkowanokomórkowy ( rhabdomyoma )

złośliwe :

1. m. gładkokomórkowy mięsakowy ( leiomyoma sarcomatosum , leiomyosarcoma )

2. m. prążkowanokomórkowy mięsakowy ( rhabdomyoma sarcomatosum , rhabdomyosarcoma )

C. z tk. naczyń krwionośnych i chłonnych :

łagodne :

1. naczyniak krwionośny ( haemangioma )

2. naczyniak limfonośny ( lymphangioma simplex , cavenosum )

3. haemangiopericytoma benignum

złośliwe :

1. naczyniak krwionośny mięsakowy ( haemangiosarcoma )

2. naczyniak limfonośny mięsakowy ( lymphangiosarcoma )

D. z mezothelium :

1. międzybłoniak łagodny mesothelioma solitare

2. międzybłoniak złośliwy mesothelioma diffusum ( malignum )

E. z tk. krwiotwórczych lub ukł. siateczkowo-histocytarnego ( z tk. hemolimfatycznej ) :

łagodne :

- histiocytoma psa

złośliwe :

1. zakaźny guz weneryczny = mięsak Stickera psa

2. chłoniak ( lymphoma )

3. chłoniakomięsak ( lymphosarcoma )

4. siatkowiak mięsakowy ( reticullosarcoma )

5. szpiczak ( plasmocytoma , myeloma )

6. guz z kom. tucznych ( mastocytoma )

7. zieleniak ( chloroma )

8. białaczka ( leucaemia , leucosis )

9. grasiczak ( thymoma )

10. histiocytoma fibrosum malignum

BIAŁACZKA :

1. B. limfatyczna :

- zróżnicowana ( limfocytarna )

- limfoblastyczna

- niezróżnicowana ( blastyczna )

2. Chłoniakomięsak ( lymphosarcoma ) :

-zróżnicowana

- limfoblastyczna

- niezróżnicowana

-histolimfocytarna

3. B. szpikowa :

- zróżnicowana :

b. neutrofilowa

b. bazofilowa

b. eozynofilowa

b. megakariocytarna

b. normocytarna

- niezróżnicowana

4. Rzadko występujące postacie białaczek :

- b. plazmatyczno-komórkowa

- b. kom. tucznych ( złośliwa mastocytoma )

• b. erytrocytarna

NOWOTWORY UKŁ. NERWOWEGO

A. nowotwory neuroektodermalne :

1. rdzeniak ( medulloblastoma )

2. nerwiaki zwojowokomórkowe łagodne ( ganglioneuroma )

3. nerwiak zwojowokomórkowy złośliwy ( ganglioneuroblastoma )

4. glejaki :

- gwiaździak ( gliobastoma )

- glejak wielopostaciowy ( glioblastoma multiforme )

- skąpodrzewiak łagodny , złośliwy ( oligodendroglioma , oligodendroglioma malignum )

5. wyściółczak łagodny , złośliwy ( ependymoma , e. malignum )

6. szyszynak ( pinealoma )

7. brodawczak wyściółkowy

B. nowotwory mezodermalne :

1. oponiak łagodny , złośliwy ( meningloma , sarcoma meningeale )

2. guz kom. chromochłonnych ( phaechromocytoma )

C. nowotwory zarodkowe :

- z kom. rozrodczych :

rozrodczak ( dysgerminoma )

nasieniak ( seminoma )

- z zawiązków narządowych :

nerki ( nephroblastoma )

wątroba ( hepatoblastoma )

sznury płciowe ( gonadoblastoma )

zawiązki ( androblastoma )

gonady ( folliculoma )

D. nowotwory z nerwów obwodowych :

1. z kom. Schwanna ( schwannoma , neurlemnoma )

2. włókniakonerwiaki ( neurofibroma )

3.

NOWOTWORY MIESZANE ( NEOPLASMATA MIXTA )

1. biphyloma - z dwóch listków zarodkowych : mezoderma + ektoderma

2. triphyloma - z trzech listków zarodkowych :

mięsakorak ( carcinosarcoma )

torbiel skórzasta ( cystis epidermoidalis )

potworniak ( teratoma )

11. Zaburzenia rozwojowe :

Zmiany narządów lub całego organu zachodzące w okresie rozwoju płodowego ( okres prenatalny ) . Są to zmiany postaciowe - nieprawidłowości kształtu - widoczne makroskopowo , również mikroskopowo . Zalicza się tu również nieprawidłowości przemiany - defekty enzymatyczne oraz defekty immunologiczne.

a) wady rozwojowe o cechach nadmiaru ( monstra per excessum ) :

• nadmierny wzrost całego ciała ( hypersomia , gigantismum )

• zbyt duży mózg ( macrencephalia )

• liczby narządów lub części ciała :

12. dodatkowa śledziona ( lien accessorius )

13. nadliczbowe palce ( polidactylia )

b) wady rozwojowe o cechach ubytku ( monstra per defectum ) :

• brak rozwoju , obniżenie lub zahamowanie rozwoju :

-brak zawiązku ( agenesia )

-brak narządów ( aplasia )

-brak części ciała ( anophtalmia - brak oka )

amelia - brak kończyn

agnothia - brak żuchwy

• niedorozwój narządu ( hypoplasia ) :

- niedorozwój gałki ocznej ( microphtalmia )

• brak lub niepełne połączenie szczelin lub otworów :

- rynienka rdzeniowa otwarta

- rozszczep wargi

- rozszczep podniebienia

- wynicownik - brak połączenia powłok brzusznych

• niepełny podział w narządach lub zrośnięcia :

- zrośnięcie

- zwężenie

- niedrożność

c) wady rozwojowe związane z nieprawidłowym położeniem ( monstra per fabricam alienam ) :

• wadliwe umiejscowienia narządów ( ectropia cordis cervicalis - serce pod skórą przed wpustem do klatki piersiowej )

Klasyfikacja potworności :

a) potwory pojedyncze :

• zaburzenia rozwojowe całego ciała :

14. wzrost karłowaty - hanosomia

15. wzrost olbrzymi - gigantismus

16. karłowatość17. pierwotna

18. karłowatość19. chondrodystroficzna

• zaburzenia rozwojowe poszczególnych ukł. i narządów

b) potwory dwoiste :

• wolne twory dwoiste jednakowe ( gemini aequales )

• wolne twory dwoiste niejednakowe ( gemini inaequales ) :

20. płód bezsercowy - foetus acardiacus

21. płód bezpostaciowy - f. acardiacus amorphus

22. płód beztułowiowy

23. płód bezgłowy

24. płód bezkończynowy

• twory dwoiste zrośnięte ( duplicitates ) :

25. symetryczne ( d. aequales ) :

całkowite ( d. a. completae )

niecałkowite ( d. a. incompletae ) :

d. a. i. anterior

d. a. i. media

d. a. i. posterior

26. niesymetryczne ( d. inaquales ) :

d. i. autosit

d. i. parasit

---