Zarządzanie wiedzą

Zarządzanie wiedzą stało się podstawą postępu.

Wiedza-ogół wiadomości zdobytych dzięki uczeniu się i doświadczeniu, zasób wiarygodnych informacji o rzeczywistości i umiejętności ich wykorzystania w praktyce.

Współczesna definicja wiedzy (definicja naukowa) Wg.Brooking i DJ Skyrme - wszelkie fakty i obrazy tworzące dane oraz informacje (dane przedstawione w odpowiednim kontekście) informacje wraz z ich zrozumieniem…

Podsumowaniem tych różnych definicji był raport ODCE (2000), w którym przedstawiono następującą klasyfikację wiedzy:

-wiedza „co”-wykazuje zestaw danych i faktów

-wiedza „dlaczego” - wyjaśnia relacje zachodzące pomiędzy zjawiskami i procesami

- wiedza ”jak” - odzwierciedlająca w działaniach praktycznych

-wiedza „kto” - wskazuje osoby posiadające wiedzę („co”, „jak”, „dlaczego”)

Pierwszeństwo przypisuje się wiedzy „kto”, ponieważ od ludzi (nośnika wiedzy), zależy jej rodzaj, xx i poziom …

Ogólne cechy wiedzy: rozległa, gruntowna, głęboka, powierzchniowa, fachowa, zawodowa, życiowa, encyklopedyczna, o świecie, z jakiejś dziedziny

Charakterystyka cech wiedzy”

Dominacja- wiedza spełnia nadrzędną rolę w stosunku do wszystkich posiadanych zasobów; od jej efektywnego wykorzystania zależy przyszłość jednostek i całych organizacji. Wiedza daje przewagę konkurencyjną w nadchodzącym okresie.

Niewyczerpalność- w przeciwieństwie do innych czynników wytwórczych, wartość wiedzy i informacji nie zmniejsza się i nie ulega zużyciu, wręcz przeciwnie w miarę używania rośnie. Zwiększanie efektywności działania, powoduje coraz większe (aż do maksymalnego) wykorzystania posiadanego zasobu wiedzy i informacji.

Symultaniczność- ta sama wiedza może być wykorzystywana równocześnie przez wiele osób i podmiotów organizacyjnych, w bardzo wielu miejscach i różnym czasie.

Nieliniowaść- ilość wykorzystanej wiedzy nie świadczy o jej użyteczności (czasem niewielka porcja daje efekty, innym razem ogrom posiadanych informacji jest bezużyteczny), jak również ta sama dawka wiedzy w jednym przypadku pomaga, a w innym nie.

Niematerialność- wiedza jest nieuchwytna, nie można przedstawić jej w postaci tradycyjnych miar rachunkowych, ani ująć w określone ramy.

Wśród innych cech (o mniejszym znaczeniu) wymienia się również:

-względność i niejednoznaczność

-dużą dynamikę

-szybką dezaktualizację

-redukcję niepewności przy podejmowaniu ryzyka

-uzewnętrznianie się w produktach i usługach

-stawanie się produktem

Wiedza jako produkt:

Firmy tworzące wiedzę (oferują produkty i usługi oparte na wiedzy).

Pracownicy wiedzy -pracownicy zaangażowani w tworzenie produktów opartych na wiedzy.

Procesy tworzenia wiedzy - działania związane z aplikowaniem wiedzy w produktach.

Przykłady produktów i usług opartych na wiedzy:

-urządzenia techniczne (wiedza inżynierska)

-programy komputerowe (wiedza informatyczna)

Źródła wiedzy:

Rozmowa- dostępny zbiór danych i informacji

Doświadczenia- przeżycia, zdarzenia, uczenie się itp.

Przekształcanie informacji w wiedzę na drodze różnych typów analiz:

Porównania-badanie jak informacje na dany temat wygląda na tle innych informacji dostępnych badaczom.

Następstwa- badanie jaki wpływ ma dana informacja na podejmowane decyzje i działania, w formie pojawiających się następstw.

Powiązania- badanie jak dana informacja wiąże się z innymi dostępnymi informacjami w obszarze zainteresowań.

Dialog- badanie co myślą inni o danej informacji.

Funkcjonowanie wiedzy

Wiedza może funkcjonować w wąskim lub szerokim znaczeniu. Na tej podstawie wiedza jest odróżniana od umiejętności i kompetencji.

Rodzaje wiedzy:

Wiedza dostępna (jawna - powszechnie dostępna)

-wiedza racjonalna (wytworzona przez umysł)

-wiedza sekwencyjna (………………)

-wiedza cyfrowa (teoria)

Wiedza ukryta (niejawna)

-wiedza doświadczalna (ciało)

-wiedza symultaniczna (tu i teraz)

-wiedza analogowa (praktyka)

Strategiczne i systemowe wykorzystanie wiedzy:

W obecnej dobie do analizy warunków działania i przygotowania strategii rozwojowej potrzebne są wszystkie rodzaje wiedzy.

Niezwykle istotne jest także uwzględnianie systemowego ujęcia wiedzy i zainteresowanie jej funkcjonowaniem, zwłaszcza w zakresie wiedzy procesowej.

Istota wiedzy

Wiedza-elastyczna, dynamiczna, niematerialna- substracje powstające wskutek przetwarzania myślowego informacji dostępnych człowiekowi lub pozyskiwanych z otoczenia.

Proces myślowy- ukierunkowany przez intuicję, dlatego wiedza jest względna.

Tak więc określony przedmiot może przedstawić zupełnie odmienną jakość (wartość) dla osób badających.

Brak wdrażania wiedzy może powodować:

-niepowodzenie życiowe indywidualnych osób

-tragedie (wypadki, kolizje, niepowodzenia)

-upadki firm

-kryzysy gospodarcze

-zagrożenie funkcjonowania ładu społecznego

-zagrożenie dla środowiska i całej biosfery

-niebezpieczeństwo nieodwracalnych zmian we Wszechświecie

Następstwa niekorzystnych zjawisk związanych z wykorzystaniem wiedzy:

-wadliwe systemy i sposoby nauczania

-brak dostatecznej wiedzy u zarządzających osób

-brak powiązania bieżącej sytuacji gospodarczej, społecznej i politycznej z jej wpływem na zarządzanie różnymi podmiotami.

Jedną z podstawowych cech wiedzy jest dynamika, która wskazuje że, poziom wiedzy jest pojęciem płynnym, podlegającym ciągłym zmianom.

Dynamika ta może dotyczyć zmian poziomu wiedzy poszczególnych osób, zmian zasobu wiedzy w danej organizacji, lub zmian w całkowitym zasobie wiedzy w różnych obszarach.

Dynamika wiedzy jest możliwa dzięki następującym działaniom:

-lokalizowaniu wiedzy

-pozyskiwaniu wiedzy

-kreowaniu (tworzeniu) wiedzy

-rozwijaniu wiedzy

-katalogowaniu wiedzy

-zachowaniu wiedzy

-dzieleniu się wiedzą z innymi użytkownikami

-upowszechnianiu wiedzy

Lokalizowanie wiedzy- pierwszy krok w poznaniu i ocenie stanu posiadania oraz identyfikacji wiedzy osoby, komórki lub całej firmy.

Kolejnym ważnym zadaniem jest identyfikacja źródeł wiedzy i informacji istniejących w danej instytucji lub w jej otoczeniu (biblioteki, archiwa, dokumenty, bazy danych).

Najważniejszym elementem zasobów wiedzy danej organizacji są jej pracownicy (posiadane informacje + intuicja).

Przygotowanie bazy zasobów osobowych firmy (wykaz ekspertów) zawierającej:

-wykaz osób (imiona i nazwiska, kontakt, wykształcenie, stanowisko)

-ich specjalizacja w kategorii problemów

-wykaz tematów i zespołów badawczych (identyfikacja ich kierowników)

-wykaz wszystkich pracowników firmy (imiona, nazwiska, kontakt)

Baza taka powinna być udostępniona dla wszystkich pracowników firmy!!!

Mapy wiedzy-lokalizacja zasobów wiedzy, ze wskazaniem ich źródeł w przedsiębiorstwie, ich wzajemnych zależności, struktury i zastosowania.

Mapy wiedzy topograficzne- pozwalają zlokalizować osoby posiadające określoną wiedzę oraz jej właściwy poziom. Pozwala to na szybkie znalezienie osób posiadających odpowiednie kwalifikacje a także zlokalizować ich położenie w strukturze organizacyjnej.

Mapy źródeł wiedzy- wskazują w konkretnym zespole lub całej instytucji źródła wiedzy, kto dysponuje wiedzą przydatną do rozwiązywania konkretnych problemów.

Mapy zasobów informacji- określają gdzie (centralna baza danych, archiwum, emerytowani pracownicy) oraz w jakiej postaci (notatki, pliki tekstowe, prezentacje multimedialne, publikacje) znajdują się informacje.

Systemy informacji geograficznej (GIS)- prezentują geograficzne rozmieszczenie zasobów wiedzy

Macierz kompetencji - zestawienie pozwalające zidentyfikować zasoby wiedzy i umiejętności, a także procedury, zadania, metody i zakres odpowiedzialności.

-kompetencje podstawowe (zachowane, rozwijane)

-kompetencje wyjątkowe (ochrona, szersze wykorzystanie)

Sieci komunikacji-nieformalne struktury i powiązania między członkami personelu (współpracujące ze sobą działy, nazwy projektów, nazwiska współpracujących osób)

Księga kadry kierowniczej- baza danych ….

Co umożliwia lokalizacja źródeł wiedzy:

-określenie aktualnego stanu wiedzy

-ustalenie luki pomiędzy stanem pożądanym, a obecnym

-ocenę potencjału posiadanej wiedzy

-ujawnienie wiedzy niewykorzystywanej

-opracowanie metod odkrywania wiedzy organizacyjnej

-identyfikację czynników wpływających na rozwój instytucji

-identyfikację czynników wpływających na rozwój pracowników

-podjęcie prób wyceny wiedzy

-nakreślenie kierunków dalszych działań

Identyfikacja wiedzy jawnej obejmuje analizę:

-procesów

-procedur

-zrealizowanych projektów

-własności intelektualnej

-treści i przepływu dokumentów

-zasobów istniejących baz danych

Identyfikacja wiedzy ukrytej obejmuje analizę:

-kultury organizacyjnej

-dominujących w instytucji wartości, wizji, zwyczajów, wzorców postępowania

-stosowanych metod

-wiedzy, umiejętności i doświadczeń poszczególnych pracowników

Pozyskiwanie wiedzy

Pozyskiwanie wiedzy jest niezwykle ważnym procesem (działaniem) zarówno dla osób indywidualnych, jak również dla instytucji.

W tym zakresie ważne jest określenie:

-jaką wiedzę chcemy pozyskiwać i kapitalizować

-o jaką wiedzę będziemy zabiegać

Na tym gruncie rozwinęła się nowa nauka (informatyka, sztuczna inteligencja), określana mianem inżynierii wiedzy- jej zadaniem jest zbieranie i formalizacja wiedzy ekspertów do formy używanej przez systemy ekspertowe.

Źródła pozyskiwania wiedzy: poznawcze, doświadczalne, wewnętrzne, zewnętrzne.

Metody pozyskiwania wiedzy:

Bezpośrednie zapisanie wiedzy(uczenie się na pamięć), przyswajanie, przygotowanie baz danych bez żadnego wnioskowania i transformacji.

Na podstawie przykładów - wygenerowanie ogólnego opisu pojęć (klas), na podstawie przykładów i kontrprzykładów.

Na podstawie instrukcji-uczenie się poprzez….wykorzystanie wiedzy wskazanej przez ekspertów (książki, publikacje naukowe, bazy danych).

Na podstawie obserwacji - forma uczenia się indukcyjnego (bez nauczyciela) z wykorzystaniem technik grupowania i rozpoznawania obrazów.

Na podstawie analogii - transformacja istniejącej bazy danych, pod kątem użyteczności do opisu faktów podobnych oraz zapisanie w bazie wiedzy fak…. transformowanego.

Kreowanie (tworzenie) wiedzy.

Tworzenie wiedzy-zespół specyficznych działań i inicjatyw, podejmowanych w celu zwiększenia zasobów wiedzy w danej instytucji lub posiadanej przez daną osobę. Wewnątrz instytucji -importowanie wiedzy. Wykorzystanie konsultantów, ekspertów oraz działań o charakterze wywiadu gospodarczego.

Generowanie nowej wiedzy (kompetencje twórcze + potencjał pracowników) stanowi kapitał innowacyjny firmy, będący gwarantem dynamicznego rozwoju przedsiębiorstwa.

Nowa wiedza=innowacje.

Podstawowym miejscem tworzenia nowej wiedzy jest nauka, skąd dokonywany jest transfer osiągnięć naukowych i technologicznych do przedsiębiorstw i szeroko pojmowanego biznesu.

Nie ma innowacyjnej gospodarki bez nauki!!!

Wyzwania związane z przekazywaniem wiedzy ze świata nauki do systemu innowacji:

-transfer technologii (bardzo trudny w Polsce)

-aktywny udział firm w procesie kształcenia

-pogodzenie teorii innowacji z praktyką

-pokonanie barier mentalno-kulturowych

-modernizacja systemu jednostek badawczo-rozwojowe (JBR)

-tworzenie klastrów (powiązanie bezpośrednie JBR-ów z???

-tworzenie dobrych praktyk współpracy

-dyfuzja innowacyjności kapitału zagranicznego do polskich firm

Cele uczenia się w tworzeniu nowej wiedzy:

-osiągnięcie sukcesu

-zwiększenie efektywności i zmniejszenie kosztów działania

-przygotowanie do działania w warunkach agresywnej konkurencji

-nabywanie umiejętności efektywnego definiowania i realizowania strategii.

Wykład 2

Podstawowym wynikiem rozwoju ludzkości jest postęp techniczny i organizacyjny u podstaw którego znajduje się wiedza oraz najnowsze osiągnięcia nauki (odkrycia).

Postęp techniczny i organizacyjny jest wynikiem następujących działań:

-nowych odkryć naukowych pozwalających zwiększyć efektywność produkcji

-lepszej organizacji pracy

-wzrostu zasobu wiedzy i doświadczenia pracownika pozwalające zwiększyć wydajność.

Znaczenie wiedzy dla ….. znalazło swoje odzwierciedlenie przy formułowaniu priorytetów Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego na lata 2007-2013.

Priorytet IV Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013 - Wiedza dla postępu koncentruje się na …. Funkcjonowaniu …. szkolnictwa wyższego.

Dla postępu technicznego oraz organizacyjnego oprócz kreowania nowej wiedzy, równie istotnym jest opracowanie metod efektywnego transferu wiedzy.

Transfer wiedzy- przenoszenie i udostępnianie wiedzy innym osobom (ze świata nauki, poprzez jednostki badawczo-rozwojowe, do przedsiębiorstw).

Transfer wiedzy obejmuje dwa rodzaje działań:

Transmisję -wysyłanie wiedzy do odbiorcy

Absorpcję-przyjęcie wiedzy w celu jej wykorzystania

Transfer wiedzy może przyjmować następujące formy:

-pozyskiwanie wiedzy (z otoczenia do człowieka /organizacji, szkolenia, konferencje, nieformalne kontakty)

-udostępnianie wiedzy (informacje udostępniane klientom i doradcom)

-rozpowszechnianie wiedzy (stwarzanie wiedzy ogólnodostępnej)

-dzielenie się wiedzą (obopólne przekazywanie wiedzy w komunikacji ludzkiej).

Metody transferu wiedzy w świecie nauki i szkolnictwa wyższego:

-publikacje naukowe

-publikacje popularno-naukowe

-konferencje naukowe

-wykłady

-podręczniki

-konsultacje

W instytucjach (organizacjach) transfer wiedzy jawnej:

-formalna sieć powiązań

-nieformalna sieć powiązań

-instruktaż

-obieg dokumentów

-szkolenia

-wymiana doświadczeń (w trakcie spotkań)

W instytucjach (organizacjach) transfer wiedzy niejawnej:

-treningi kierownicze

-treningi relaksacyjne

-treningi decyzyjne

-treningi auto-cośtam

-warsztaty psychologiczne

-techniki twórczego myślenia

-techniki kreowania potencjału intelektualnego i inteligencji emocjonalnej

Wybór metody transferu wiedzy jest uzależniony od:

-celu transferu

-typu transferowanej wiedzy (spersonalizowana, jawna/cicha, skodyfikowana czy gruntowna, ogólnie dostępna czy chroniona)

-źródła wiedzy

-adresata

-warunków i dostępności … transferu

Wdrażanie i wykorzystywanie wiedzy.

Wdrażanie i wykorzystywanie dostępnej w przedsiębiorstwie wiedzy staje się obecnie głównym czynnikiem postępu, determinującym zdolności rozwojowe gospodarki i społeczeństwa.

W warunkach kryzysu i ogromnej konkurencyjności na rynku wykorzystanie dostępnych zasobów intelektualnych , stanowi o „być albo nie być” dla wielu firm.

Pozwala na:

-uniknięcie chaosu

-wzrost świadomości pracowników

-ukierunkowanie działań

-usprawnienie zarządzania

-wprowadzenie systemowego integrowania …

Etap 1 Chaos

Występuje na początku wprowadzania nowej koncepcji. Instytucja nie w pełni utożsamia nową koncepcję zarządzania wiedzą, z realizacją własnych celów. Powoduje to powstanie zamieszania organizacyjnego w funkcjonowaniu firmy.

Etap II Świadomość

Podczas realizacji tego etapu, w przedsiębiorstwie rozpoczęto już wdrażanie niektórych elementów nowej koncepcji funkcjonowania firmy.

Etap III Ukierunkowanie

Organizacja, widząc korzyści płynące z wdrażania metody, firma zaczyna stopniowo coraz szerzej wykorzystywać korzyści i możliwości.

Etap IV ….

Pełne wprowadzenie i wykorzystywanie całego systemu (zarządzenia, procedury), jednak istnieje pewna konieczność pokonywania pewnych barier organizacyjnych, technicznych i kulturowych.

Etap V systemowe zintegrowanie

Wprowadzanie systemu nowej koncepcji funkcjonowania firmy zostało pomyślnie zakończone. System stał się częścią procesów organizacyjnych. Wiedza zaczyna kreować nową jakość w przedsiębiorstwie (powstaje wartość dodatnia).

Problemy związane z wprowadzaniem wiedzy w organizacjach dotyczą:

-ograniczonych możliwości pozyskiwania źródeł wiedzy

-kłopotów związanych z poszukiwaniem źródeł wiedzy

-kłopotów z późniejszą eksploatacją

-niskiego poziomu świadomości do korzystania z wiedzy

-niskiego stanu zaawansowania prac nad wdrażaniem wiedzy

Wdrażanie i wykorzystywanie wiedzy(nowa koncepcja), przebieg w przedsiębiorstwie na trzech poziomach:

-poziom kontaktów organizacji z otoczeniem

-poziom wewnątrzorganizacyjny

-poziom indywidualny pracowników

Poziom kontaktów organizacji z otoczeniem - zadanie dla kierownictwa firmy obejmujące następujące działania:

-monitorowanie zmian w otoczeniu przedsiębiorstwa

-umiejętności analizy wskaźników i informacji

-obserwacja sfery prawnej, kulturowej i państwowej? (wychwytywanie zmian)

-obserwacja zachowań … (klienci, dostawcy,…)

-obserwacja konkurencji

-tworzenie sieci kontaktów

Poziom wewnątrzorganizacyjny- warunki wewnątrz przedsiębiorstwa umożliwiające absorpcje i kreacje wiedzy takie jak:

-struktura organizacyjna

-hierarchia w firmie

-zaplecze techniczne i informatyczne

-atmosfera w przedsiębiorstwie

-funkcjonowanie systemu motywacyjnego

-funkcjonowanie systemu rekrutacyjnego

Poziom indywidualny pracowników(zwłaszcza kadry … wyższego i niższego szczebla, których należy przekonać do słuszności wdrażania wiedzy) obejmuje:

-uzyskanie zgody pracowników do formalizowania ich wiedzy

-przełamanie indywidualnych barier psychologicznych („co mi to da?”)

-zakłócenia w procesie komunikacji między pracownikami

-wyrobienie zainteresowania u pracowników kształceniem

Zachowanie wiedzy i jej aktualizacja

Niezbędnymi warunkami wdrażania nowych koncepcji są: absorpcja, ugruntowanie, zachowanie i aktualizacja posiadanej wiedzy. Z powyższych warunków niewątpliwie najważniejsza jest aktualizacja wiedzy.

Aktualizacja wiedzy w firmie musi przebiegać ciągle i reakcje musi być bardzo szybko.

Dotyczy to następujących aspektów:

-wiedzę muszą aktualizować przede wszystkim nauczyciele? (osoby odpowiedzialne w firmie za jej przechowywanie)

-przygotowanie nowych …

-ciągłe odświeżanie wiedzy pracowników

-aktualizacja wiedzy konsultantów i doradców

-przechowywanie informacji o zmieniającej się ofercie

Ochrona wiedzy

Ochrona wiedzy w instytucjach naukowo dydaktycznych regulują prawa autorskie, a ich przestrzeganie jest związane z m.in. stosowaniem programów antyplagiatowych.

W przedsiębiorstwie ochrona wiedzy jest realizowana głównie w formie ochrony patentowej na wszelkie rozwiązania techniczne i proceduralne.

Ochrona patentowa wiedzy: patenty chronią (są udzielane)głównie rozwiązaniom o charakterze technicznym posiadające … do praktycznego wykorzystania …

Patentową ochronę można uzyskać:

-na terytorium Polski przez Urząd Patentowy RP

-na terenie UE przed Europejskim Urzędem Patentowym

-w dowolnym innym państwie na podstawie procedury międzynarodowej PCT (Układ o Współpracy Patentowej, Koncepcje coś tam)

Wynalazek (rozwiązanie) ubiegające się o patent musi spełniać następujące warunki:

-nowości -nie może być zaprezentowany publicznie np. publikacja, przed datą zgłoszenia do ochrony w Urzędzie Patentowym

-nioczywistości - proponowane rozwiązanie nie jest oczywiste dla znawcy tematu

-posiadać możliwość praktycznego wykorzystania (produkt, proces) w sposób powtarzalny

Uprawnienia wynikające z patentu:

-prawo wyłącznego korzystania zarobkowego z wynalazku

-prawo do oznaczenia produktu znakiem informującym o posiadanym patencie

-ochrona przez okres 20 lat od daty zgłoszenia patentu

-w przypadku produktów leczniczych i środków ochrony roślin możliwość przedłużenia ochrony o dalsze 5 lat

Rodzaje patentów

-patent …. (patent w znaczeniu podstawowym)

-patent dodatkowy- ochrona prawna ulepszania wynalazku (możliwe jest uzyskanie patentu dodatkowego do patentu dodatkowego- kolejne ulepszanie wynalazku)

--patent zależny- wkracza w zakres patentu udzielonego wcześniej (patentu wcześniejszego)

Zmniejszony zakres uprawnień przysługuje w wyniku zgłoszenie tzw. …… użytkowego.

Patent wygasa na skutek:

-upływu okresu na który został udzielony

-zrzeczenia się patentu przed Urzędem Patentowym za zgodą osoby której służą prawa zawarte w patencie

-nieuiszczenia opłaty okresowej

-trwałej utraty możliwości korzystania z patentu w skutek np. niedostępności niezbędnych materiałów do jego produkcji

Nie narusza się patentu w następujących okolicznościach:

-podczas korzystania z środków komunikacji na danym obszarze …. np. tranzyt

-korzystanie z patentu do celów państwowych w cośtam wymiarze

-korzystanie z patentu w celu jego oceny np. przed wydaniem rejestracji wytworzonego na jego podstawie produktu (środki farmaceutyczne)

-wykorzystanie leku (opatentowanego) w aptece, na podstawie indywidualnej recepty lekarskiej

Upowszechnianie wiedzy

Upowszechnianie wiedzy jawnej (odkrycia, wynalazki) jest niezwykle ważnym działaniem …

Celowi temu służą różne formy upowszechniania wiedzy:

-festiwale nauki

-wykłady, prelekcje,warsztaty

-artykuły popularno-naukowe

-panele dyskusyjne

-wystawy, festyny, publiczne testy urządzeń

W przypadku wiedzy niejawnej, a także udostępniania swoich zasobów wiedzy i doświadczenia podmiotom trzecim obowiązuje w tym względzie zasady obowiązującej w orzeczeniach Krajowej Izby Odwoławczej.

W ostatnim okresie orzeczenia te znajdują największe zastosowanie podczas oceny prawidłowości przetargów na realizację zamówień publicznych zgodnie z obowiązującym prawem o zamówieniach publicznych.

Odnosi się ono m.in. do praktycznej kwestii udostępniania zasobów wiedzy i doświadczenia podmiotów trzecich

Krajowa Izba Odwoławcza dotychczas stała na stanowisku że podmiot trzeci (udostępnia wiedzę i doświadczenie) musi brać udział w realizacji zamówienia (podwykonawstwo) a zamawiający może żądać od tych podmiotów ….

Najnowsza interpretacja przepisów mówi, że nie ma obowiązku, aby podmiot udostępniający wiedzę uczestniczył w realizacji zamówienia.

Jeżeli podmiot trzeci chce zaangażować się to może uczynić to w formie dowolnej, dozwolonej prawem:

-podwykonawstwo

-doradztwo

-konsultacje

Wykład trzeci

Wprowadzenie do zarządzania wiedzą

Doprowadziło do ogromnego wzrostu znaczenia zarządzania wiedzą - koncepcji, która została określona terminem knowledge menagement

Definicja zarządzania wiedzą:

Zarządzanie wiedzą- zespół sformalizowanych sposobów gromadzenia i wykorzystywania wiedzy jawnej i ukrytej (próba najlepszego wykorzystania dostępnej w organizacji wiedzy, tworzenie nowej wiedzy, zwiększania jej znaczenia).

Rys historyczny i rozwój koncepcji

Przełomowy moment-wprowadzenie do firm systemów informatycznych, dających możliwość przetwarzania dostępnej informacji (wiedzy). Spowodowała pod koniec lat 60-tych ubiegłego stulecia:

-możliwość skatalogowania wiedzy znajdującej się w umysłach pracowników

-wytworzenie dodatkowego poziomu podnoszącego efektywność działania firmy

-możliwość przechowywania wiedzy firmy następnym pokoleniom pracowników

Kamienie milowe w rozwoju zarządzania wiedzą:

1969-D.E. Zand publikuje artykuł pt.”Menagement of the Knowledge Organization”

1975- ogłoszenie przez firmę Chopamol Steal, że jej strategia i struktura będą oparte na zarządzaniu wiedzą

1976- socjolog R.F. Richson po raz pierwszy użył słów - knowledge menagement

1987-

Początek rozwoju koncepcji zarządzania wiedzą.

Jako pierwsze zarządzanie wiedzą zaczęły praktycznie wykorzystywać firmy konsultingowe (wiedza dla nich jest produktem handlowym):

-Knowledge Curve(Price Waterhouse Coopers)

-Ernst & Young

Realizacja zarządzania wiedzą w firmach przebiega w sposób bardzo różnorodny, jedne firmy wykorzystują ją w bardzo dużym stopniu inne w niewielkim.

Przykładem firmy w której wiedza i kapitał intelektualny stanowiły skrajnie wysoką wartość jak Mikrosoft.

Wzrost znaczenia zarządzania wiedzą wynikał z:

-rozwoju technologii sieciowych

-wzrost świadomości korporacji

-nasycenia produktów i usług wiedzą

-wzrostu tempa życia

-dużej rotacji pracowników

Firmy konsultingowe wydają rocznie 5-12% przychodów na rozwój zarządzania wiedzą!!!

Perspektywy rozwoju zarządzania wiedzą:

-ocena inicjatyw w Banku Światowym i NASA (rozczarowanie wynikami?)

-wprowadzenie dobrych praktyk w zarządzaniu przedsiębiorstw (jeden z elementów zarządzania przedsiębiorstwem)

System zarządzania wiedzą w Polsce:

-Polskie Stowarzyszenie Zarządzania Wiedzą

-Stowarzyszenie Praktyków Zarządzania Wiedzą

-specjalistyczne firmy oferujące oprogramowanie wspierające zarządzanie wiedzą

-wydawnictwa

-pisma o zarządzaniu wiedzą (Magazyn CEO, Gazetka IT)

Rola zarządzania wiedzą

Podstawowa rola =budowanie przewagi konkurencyjnej firmy!!!

Inne sposoby zdobywania przewagi konkurencyjnej stają się bowiem coraz mniej skuteczne:

-wprowadzenie nowych produktów

-doskonalenie procesów w firmie

-coraz bardziej …… wytworzonych produktów

Nasilająca się konkurencja powoduje:

-wkładanie coraz większego wysiłku w produkcję i wytworzenie atrakcyjnego produktu

-coraz kosztowniejsze inwestycje

-szybko rosnące wymagania klientów

-konieczność wydajnego wytworzenia produktów

Wykorzystanie zarządzania wiedzą w praktyce przedsiębiorstw:

-rozwiązanie dylematów pojawiających się podczas projektowania produkcji oraz realizacji usług

-zgromadzenie i zapisanie zebranych informacji (mogą korzystać inni pracownicy w przyszłości)

Rozwój nowoczesnej technologii informacyjno-komunikacyjnej

-oprogramowanie komputerowe (tworzenie wirtualnej społeczności)

-ułatwianie kontaktów osobistych

-ułatwianie współpracy

-zdalne uczenie się (e-learning)

-ułatwione korzystanie z wiedzy specjalistów

Aktywnie funkcjonujące w firmach następujące formy zarządzania wiedzą:

-systemy zarządzania dokumentami

-systemy zarządzania treściami

-systemy baz ….

-portale informacyjne przedsiębiorstw

-systemy ………

Znaczenie zarządzania wiedzą dla firm (wg.E.Skrzypek)

-udzielanie pomocy firmom w podejmowaniu skutecznych decyzji

-wykorzystanie wiedzy pracowników

-osiągnięcie menadżerskiej skuteczności

-stworzenie bazy materialnej zarządzania wiedzą

-kreowanie szans identyfikowania i wykorzystania wiedzy

-skuteczne bazy informacyjne

Wy….. zarządzania wiedzą

-identyfikacja źródeł wiedzy

-poszukiwanie i tworzenie wiedzy

-dzielenie się wiedzą i jej upowszechnianie

-wyszukiwanie i aktualizacja wiedzy

-wykorzystanie …..

Istota i elementy zarządzania wiedzą jest pojęciem bardzo …. następujące aspekty:

-przedmiot - wiedza

-obejmuje praktyczne wskazówki odnośnie wdrażania, funkcjonowanie i rozwoju systemów zarządzania wiedzą

-jest bodźcem do dalszych poszukiwań efektywnych rozwiązań

-stanowi podstawę do dalszej ewolucji zarządzania wiedzą

Zarządzanie wiedzą (wymiar operacyjny)-generowanie, porządkowanie i gromadzenie, stosowanie i rozpowszechnianie wiedzy jawnej i ukrytej dla realizacji założonych celów

Zarządzanie wiedzą (wymiar strategiczny)- budowanie organizacji opartej na wiedzy (strategii wiedzy)

Cele zarządzania wiedzą ← ocena wiedzy

↓ ↑

Lokalizacja wiedzy zachowanie wiedzy

↓ ↑

Pozyskiwanie wiedzy Wykorzystanie wiedzy

↓ ↑

Rozwijanie wiedzy → Transfer wiedzy

Cele zarządzania wiedzą:

Definicja celu zarządzania wiedzą- coś, do czego dąży firma i co chce osiągnąć w przyszłości.

Każdy cel charakteryzuje się dwoma aspektami:

→treściowym (to co zostało wybrane jest …..)

→ilościowym (określa poziom trudności, poziom aspiracji)

Zbiór celów (drzewo celów)zestaw celów i ich ….

Formułowanie celów firmy

Wyznaczenie kluczowych procesów i kompetencji niezbędnych dla ich przebiegu w firmie z uwzględnieniem ich:

-hierarchii

-preferencji

-powiązań (związki komplementarności, konkurencyjności)

Podstawy (etapy) tworzenia strategii zarządzania wiedzą w firmie:

-budowanie świadomości wśród pracowników

-ocena organizacji

-opracowanie strategii organizacji

-opracowanie strategii zarządzania wiedzą

-przygotowanie planów wdrażania

Pracownicy wiedzy

Pracownicy wiedzy charakteryzują się następującymi cechami:

-posiadają oni wysoki stopień edukacji, doświadczenia i statusu organizacyjnego

-mają znaczną …. i swobody

Można wyróżnić dwie grupy pracowników wiedzy:

-osoby wykorzystujące przyswojoną wiedzę do wytworzenia wysokiej jakości produktów

-osoby kreujące i rozpowszechniające wiedzą

Wg. Petera Druchera pracownik wiedzy- osoba która wkłada w pracę to, czego nauczyła się podczas systematycznej edukacji (pojęcia, idee i teoria)

Wg. T. W. Parengotfa pracownik wiedzy to osoba posiadająca wysoki stopień wiedzy specjalistycznej, z wykształceniem i doświadczeniem.

Zadaniem pracowników wiedzy jest:

-tworzenie, dystrybucja i produktywne wykorzystanie wiedzy

-wymiana wiedzy

Lokalizacja wiedzy w firmie

Podstawy lokalizacji wiedzy w organizacji są związane z określeniem:

-istniejącego stanu

-jej miejsca

-źródeł pochodzenia

-stopnia jej znajomości przez pracowników

-możliwości jej wykorzystania

-roli w działaniach organizacji

Lokalizacja wiedzy wewnętrznej:

-kto posiada wiedzę i jakiego rodzaju

-określenie zasobów wiedzy zbiorczej

-odsłonienie wiedzy ukrytej w firmie

-selekcja informacji tworzącej zasoby wiedzy firmy

-szukanie dodatkowych aktywów

-dostrzeżenie własnych braków

Lokalizacja wiedzy zewnętrznej:

-zewnętrznych źródeł informacji

-opracowań statystycznych

-wyników analiz i zasobów

-własnych badań, często w powiązaniu z partnerami

-specjalistycznych programów informacyjnych

Narzędzia przydatne w lokalizowaniu wiedzy tzw. Mapy wiedzy:

-mapy topograficzne -gdzie znajduje się określony rodzaj wiedzy?

-mapy źródeł wiedzy - kto w firmie posiada dany rodzaj wiedzy?

Metodologia tworzenia map wiedzy

Metodologia ta opiera się na następujących filarach:

-audycie wiedzy (sprawdzane np. przy pomocy ankiet)

-mapowaniach wiedzy technikami:

*……..(określa czynniki wpływające na dane zagadnienie)

*mind mapping (mapy umysłu lub myśli)

-udostępnianie map wiedzy

Metody ……….. wiedzy w organizacjach

Burza mózgów - twórcza dyskusja, mająca na celu rozwiązanie problemów

Metoda grupowego ustalania priorytetów.

Technika list niedoskonałości ?

Analiza przypadków doprowadzających do skrajności

Technika kwiatu lotosu-podczas opisu problemu, rozciągana jest cała paleta czynników

Myślenie analogiami- podczas rozwiązywania problemów stosowanie analogii metod

Tworzenie (rozwijanie) metod w instytucji stymuluje:

-autonomia firmy lub jej pracowników

-dobre intencje

-niestabilność firmy i twórczy chaos

-………. Wiedzy

-wewnętrzna różnorodność (działy stanowiska, ludzie)

Koncepcja organizacji uczącej się:

Wprowadzenie efektywnego zarządzania wiedzą w firmie sprzyja chęci kierownictwa i pracowników do podnoszenia swoich kwalifikacji.

-spłaszczoną strukturą organizacyjną

-sprawnym systemem informacyjno-komunikacyjnym

-propagowaniem myślenia systemowego

-aktywnym uczestnictwem członków organizacji w budowani wizji jej przyszłości

-śledzeniem zmian i dokonywania symulacji prawdopodobnych …………….

-podważaniem stereotypów

-docenianiem zgłaszanych pomysłów

-stymulowaniem kreatywności

Transfer wiedzy i kompetencji w zarządzaniu wiedzą w organizacji

Dominują tu dwa podstawowe elementy transferu:

-transmisja (pobieranie wiedzy z bazy wiedzy)

-absorpcja (przyjęcie wiedzy, …………… w celu późniejszego wykorzystania w praktyce)

Etapy transferu wiedzy:

*Inicjacja-uświadomienie braku wiedzy i potrzeby jej uzupełnienia

*Lokalizacja wiedzy i zgłoszenie zapotrzebowania na wiedzę.

*Przygotowanie wiedzy do przekazania.

*Dostawa wiedzy- w przypadku konieczności także konsultacje, doradztwo, szkolenia.

*Odbiór wiedzy połączony z jej odtworzeniem i przyswojeniem.

*Pomiar efektywności transferu wiedzy-porównanie kosztów do korzyści (wzrost kompetencji organizacji0

Narzędzia wspierające rozwój transferu wiedzy firmy:

-wspólne rozwiązywanie problemów

-eksperymentowanie

-wymiana wiedzy i doświadczeń podczas merytorycznych spotkań

-konsultacje i zawiązywanie nowych kontaktów

-pomoc w formie coachingu

-udział w konferencjach, seminariach, warsztatach

-ułatwianie dostępu do specjalistów, konsultantów, ekspertów

-zapewnienie stałego dostępu do aktualnej informacji

-zarządzanie partycypacyjne

-prowadzenie lub udział w pracach naukowo-badawczych

Szczegółowe techniki ……. podczas rozwijania i transferu wiedzy

Różne formy ……..

-grupy i zespoły wiedzy

-grupy wspólnych interesów

-wspólnoty praktyków

-technologia otwartej przestrzeni

-audyt ……

-zespól ds. oceny przełożonego (radar personalny)

-metoda wewnętrznego marketingu personalnego

-burza mózgów

-stosowanie najlepszych praktyk

-benchmarking- porównanie procesów i praktyk własnych z najlepszymi

-zasady filozofii Karein (jap. polepszanie, udoskonalanie, procesy myślowe - jakość produktu (ergonomia, ergonometria, ekonomika ruchów elementarnych)

Wdrażanie i wykorzystywanie wiedzy w firmie polega na osiągnięciu zakładanych celów (przełożenie przyswojonej wiedzy na konkretne wyniki)

W potocznym rozumowaniu - nie wystarczy wiedzieć, co się wie, ale także trzeba wiedzieć jak wykorzystać to co się wie.

Efektywne wdrażanie wiedzy (w ramach zarządzania wiedzą) w organizacji zależy przede wszystkim od kierownika który powinien charakteryzować się następującymi cechami:

-myśleniem i działaniem strategicznym

-pomnażaniem i ……………. Wiedzy

-kierowaniem zmianami i innowacjami

-budowaniem skutecznych zespołów

Proces zachowania wiedzy i jej aktualizacji jest niezmiernie ważnym zadaniem każdej organizacji w której wdrożono zarządzanie wiedzą. Obejmuje on następujące etapy:

-selekcję wiedzy wg. przyjętych kryteriów

-przechowywanie wiedzy w archiwach ( w formie papierowej i elektronicznej )

-aktualizowanie wiedzy

W zarządzaniu wiedzą w danej instytucji należy uwzględnić fakt, że „cykl życia” wiedzy (nowe informacje, nowe technologie) jest coraz krótszy, stąd konieczność jej bieżącej aktualizacji.

Podczas zachowania i aktualizacji wiedzy należy uwzględnić ochronę wiedzy, w tym również ochronę …..

Fazy spirali wiedzy w instytucji obejmuje:

-socjalizację wiedzy (uspołecznienie, adaptacja, od wiedzy ukrytej do wiedzy ukrytej)

-eksternalizacja wiedzy (uzewnętrzniona, wyjaśniona, od wiedzy ukrytej do wiedzy jawnej)

-komlinazacja wiedzy( ……………. Od wiedzy jawnej do wiedzy jawnej)

-internalizacja wiedzy (uzewnętrznianie, od wiedzy jawnej do wiedzy ukrytej)

Wejście wiedzy (do organizacji -wiedza jawna)→socjalizacja (praca grupowa)(wiedza ukryta)→ …… (systematyzacja) wiedza jawna→ internalizacja (przyswajanie) wiedza ukryta →wyjście wiedzy (wiedza jawna)

Wykształcenie strategii komunikacyjnej firmy

Obejmuje on następujące aspekty:

-strategię firmy

-współodpowiedzialność i uprawnienia

-informację o realizacji zadań

-informację o stanie firmy

-zaspokojenie potrzeb

Systemy motywacyjne

Cel: dbałość o jak najlepsze wykorzystanie ograniczonych zasobów organizacji

Istota: osiągane przez pracowników maksimum w zamian za innowacyjne, dobre wykonywanie swojej pracy

Nad słabymi i silnymi stronami podwładnych w firmach wdrażających zarządzanie wiedzą pracują menadżerowie. Ich zadaniem są zróżnicowanie, zwiększyć pracę dobrych czy podniesienie poziomu słabych stron pracowników. Praca nad silnymi stronami pracowników dotyczy głównie efektywniejszego ich wykorzystania na rzecz firmy.

Wdrażanie zarządzania wiedzą w organizacji daje szereg …….. korzyści:

-porządkowanie zasobów wiedzy firmy

-wzrost wartości przedsiębiorstwa

-wyższe zyski

-sukces na rynku

-wzrost wymiaru społecznego, gospodarczego …….

Wykład 4

Strategia kodyfikacji w zarządzaniu wiedzą

Szczytową formą zarządzania wiedzą w organizacji jest przekazywanie i stosowanie zgromadzonej i wytworzonej wiedzy w praktyce.

Wg. Harvard Business School

Strategia kodyfikacji polega na:

-spisywaniu wiedzy w dokumentach (papierowe archiwum)

-tworzenie organizacyjnych baz wiedzy

-wykorzystaniu systemów informatycznych do zarządzania takim archiwum

Zdobywanie i tworzenie kodyfikowanej wiedzy odbywa się w trakcie:

-rozmów telefonicznych

-prezentacji

-zebrań

-przygotowywania i analizowania ofert i prognoz

-kalkulacji przewidywanych efektów

-przygotowania raportów

-korespondencji z klientem

-notatek z negocjacji

-analiz kolejnych wersji umów i załączników

Korzyści i ograniczenia strategii kodyfikacji

Korzyści i ograniczenia strategii kodyfikacji najlepiej można zaobserwować podczas zarządzania projektami.

Realizowane w firmie projekty (wewnętrzne i zewnętrzne) mogą występować w formie:

a)Zewnętrznej

-doradztwa

- produkcja na zlecenie

-wdrożenie systemu informatycznego

b)wewnętrznej

-rozwoju nowego projektu

-zmiany systemu premiowego

-rekrutacji stażystów

-rozwoju systemu kontaktów z klientami

Znaczenie realizacji projektów dla procesu uczenia się pracowników

W trakcie realizacji projektów uczenia się pracowników (wartość dodatnia) może przebiegać wg różnych scenariuszy:

Znaczenie strategii kodyfikacji wiedzy o sposobach pracy w firmie

Jednym z najczęściej kodyfikowanych obszarów wiedzy jest wiedza o sposobach pracy w firmie:

-spisywanie rekomendowanych metod wykonywania określonych zadań

-formalizowanie w postaci procedur wewnętrznych

-powielanie w innych działach firmy

-identyfikacja i rekomendacja tych procedur jako najlepszych praktyk

Opracowanie przejrzystych procedur pracy firmy jest często określana mianem systemu zarządzania jakością firmy.

Wdrożenie tego systemu w firmie umożliwia uzyskanie certyfikatu jakości pracy, zgodnie z normami ISO 9001;2000 ( na czym szczególnie zależy firmom, wskaźnik wysokiej jakości produktów lub usług).

Bieżące opisywanie procesów przebiegających w firmie, obowiązujących procedur, a także ich analiza i optymalizacja są związane z:

-reinżynierią procesów gospodarczych (ograniczenie biurokracji)

-z wdrożeniem informatycznego dostępu zadań

-pomocą w przygotowaniu map wiedzy

-uruchomieniem benchmarkingu (identyfikacja najlepszych praktyk i ich utrwalanie)

-identyfikacja sposobów …. pracy ( transfer ………..)

-analiza skuteczności tzw. organizacji, transportu (np. przeniesienie japońskich…..)

Dokumenty i bazy danych w strategii kodyfikacji.

Dokumenty tworzące archiwum firmy (pamięć organizacyjna) można podzielić na 3 grupy:

-dokumenty tworzone do własnego użytku

-dokumenty tworzone dla innych osób, posiadających wiedzę podobną do wiedzy autora

-dokumenty tworzone dla innych osób, różniących się posiadaną wiedzą

Dokumenty tworzone dla własnego użytku (notatki):

-sygnalizują istotne treści

-stanowią przypomnienie

-opierają się na skrótach myślowych

-niezrozumiałe dla innych osób

-prywatne

-pozbawione formalizmów

Dokumenty tworzone dla innych osób, posiadających podobną wiedzę do wiedzy autora to teksty:

-bardziej sformalizowane

-odwołujące się do zasobów wiedzy ukrytej

-zrozumiałe dla wykonujących dany zawód

-uwzględniające fachowe słownictwo

-niezrozumiałe dla osób z zewnątrz

Dokumenty tworzone dla innych osób, posiadających inną wiedzę:

-najbardziej sformalizowane

-zawierające wiele niezrozumiałych pojęć dla osób z zewnątrz

-teksty bardziej czasochłonne (głębokie, precyzyjne)

-zawierające specyficzną terminologię

Przy tworzeniu archiwum firmy obowiązuje zasada z antologii wiedzy:

-podział tematyczny lub przedmiotowy wszystkich dokumentów(ułatwione wyszukiwanie)

-alfabetyczny sposób porządkowania zasobów archiwum

-…………….

-słowa kluczowe (archiwum elektroniczne)

Ochrona własności intelektualnych w strategii kodyfikacji.

W strategii kodyfikacji część materiałów przechowywanych w bazach danych jest dostępna dla każdego pracownika organizacji, zaś część stanowi starannie chronioną tajemnicę firmy (dokumenty poufne).

Dokumenty poufne mogą mieć charakter:

- 3 punkty ale nie wiem jakie

Ochrona własności intelektualnej firmy powinna skutecznie zapobiegać wyciekom wiedzy; w postaci:

-szpiegostwa przemysłowego

-ataków hakerów

-dywersji ze strony pracowników

-odwrotnej inżynierii (rozłożenia produktu na czynniki pierwsze przez konkurencję i skopiowanie)

-nieostrożnego przekazania informacji przez pracowników, podczas różnych prezentacji

Szczególnie chronione elementy własności intelektualnej firmy:

-wynalazki

-wzory użytkowe

-wzory przemysłowe

-znaki towarowe i usługowe

- nazwy handlowe

-geograficzne oznaczenie pochodzenia

-topografie układów scalonych

Najlepszym zabezpieczeniem własności intelektualnej na określony czas jest opatentowanie wynalazku, który gwarantuje:

-ogólną dostępność danej wiedzy (udzielenie licencji na korzystanie, za odpowiednią opłatą)

-w Polsce okres ochrony -20 lat; USA -17 lat

-pełna ochrona na terytorium Polski

Zadaniem Dyrektora Wiedzy było:

-gromadzenie i udostępnianie zasobów wiedzy organizacji

-zasiadanie w zarządzie firmy

-wprowadzanie w firmie zmian w zakresie kodyfikacji wiedzy i budowy kompetencji

Obecnie, jako kompetencje zostały przyjęte przez różne ……..

-zarządzaniem ludźmi organizacji

-budowę kompetencji pracowniczych

Problemy zarządzania wiedzą w strategii kodyfikacji:

-działania czasochłonne

-uzależniona w dużym stopniu od woli pracowników

-ważne jest nie wytworzenie dokumentu ale jego zawartość

-dodatkowe zaangażowanie organizacyjne pracowników

-konieczność dodatkowego nagradzania

Przełamywanie problemów:

-wytworzenie korzystnego klimatu organizacyjnego

-podniesienie kultury pracy przez organizację

-pracę nad akceptacją celów organizacji przez pracowników

-wykształcenie odpowiedzialności za firmę

-przełamanie obaw

-przyzwyczajenie do systematycznego kodyfikowania wiedzy

W firmach stosujących kodyfikację wiedzy należy bardzo ostrożnie wyważać proporcje pomiędzy wykonywaniem podstawowych obowiązków przez pracowników, a kodyfikowaniem wiedzy, w godzinach pracy.

Kodyfikacja wiedzy przez pracowników jest na bieżąco monitorowana (śledzenie pracy na komputerze, nagrywanie rozmów telefonicznych, obserwacje pracowników), co budzi sprzeciw natury etycznej i moralnej.

Samodzielne inicjatywy kodyfikacji pracowników skutkują zjawiskiem bootleggingu (działania nielegalne), które obejmuje:

-tworzenie nowej wiedzy

-wypracowanie innowacji w czasie pracy

-źródła komercyjnego sukcesu, jeśli firma jest otwarta na indywidualne inicjatywy

Spisanie dostępnych zasobów wiedzy organizacyjnej przez firmę może być dla niej niebezpieczne, ponieważ:

-zbiór może być łatwo skopiowany

-istnieje niebezpieczeństwo udostępnienia tej wiedzy konkurencji

-mogą wystąpić działania pracowników sprzeczne z interesem firmy

Dlatego obserwuje się coraz częściej zjawisko zmniejszenia ……. Własnych procesów firmy z otoczenia, co wydaje się pozornie sprzeczne z ich funkcjonowaniem….

Zarządzanie wiedzą organizacji w oparciu o strategię personalizacji wiedzy.

Strategia personalizacji w zarządzaniu wiedzą koncentruje się na:

-komunikacji i współpracy z ekspertami

-stymulacji i przekazywania wiedzy ukrytej

1 krok - wprowadzenie nowego pracownika do firmy

Zatrudnienie nowego pracownika do firmy jest określana mianem rekrutacji i obejmuje następujące etapy:

-indukcja (wstępne szkolenie, poznanie specyfiki pracy ….. )

-w firmach międzynarodowych- wstępny staż zagraniczny

-zdobywanie nowych doświadczeń

-praca pod opieką doświadczonego kolegi

-szybkie i bezstresowe wdrożenie do pracy

Podstawy funkcjonowania strategii personalizacji podczas zarządzania wiedzą to:

-komunikacja międzyludzka

-współpraca pracowników w obrębie organizacji

Komunikacja międzyludzka jest najbardziej tradycyjnym i efektownym sposobem dzielenia się wiedzą, opartym na przekazie ustnym. Ważne zwłaszcza dla firm doradczych i konsultingowych.

Podstawy działania firm pracujących w oparciu o strategię personalizacji:

-identyfikacja ekspertów w określonych dziedzinach

-ułatwienie nawiązywania kontaktów między nimi.

Pracownicy firmy, realizujący konkretne projekty mogą łatwo:

-skontaktować się z ekspertami

-zadawać im pytania

-prosić o porady

W tej strategii skomputeryzowane bazy danych nie przechowują informacji o realizowanych projektach tylko pomagają:

-w dotarciu do osób, które je realizują

-pomagają odświeżyć pamięć pracowników

-ułatwiają współpracę osobową

-zabezpieczają przed łatwym wykradzeniem dokumentów

Drugim podstawowym składnikiem strategii personalizacji jest współpraca i merytoryczna opieka członków organizacji.

Pozwala ona na skuteczniejsze (niż pisanie dokumentów), bezpośrednie przekazywanie wiedzy i daje możliwość ujawnienia wiedzy ukrytej, której ………

W przypadku nowo wdrażanych pracowników niezwykle ważnym jest przekazanie pracownika mentorowi (starszy kolega), który ułatwi mu przystąpienie do powierzonych mu zajęć.

Technika mentoringu- przekazywanie mentorowi opieki nad mniej doświadczonym pracownikiem.

Zadaniem mentora jest:

-służenie radą

-udzielanie wskazówek

-odpowiadanie na ewentualne pytania

Z pojęciem mentoringu wiąże się także coaching, który jest:

-indywidualnym programem rozwoju określonych kompetencji

-prowadzony przez trenerów - specjalistów (płatna usługa)

-formą osobistego rozwoju

-nabywanie i doskonalenie umiejętności

Rola pracy zespołowej w strategii personalizacji, w formie:

-spotkań

-narad

-zebrań

-forum wymiany informacji

Odmienna wiedza i doświadczenie uczestników stymuluje poszukiwanie kreatywnych rozwiązań!!!!

Formy pracy w zespole:

a)bezpośrednie (codzienne spotkania twarzą w twarz, wyjazdy integracyjne, nieformalne spotkania pracowników)

b)pośrednie (przesyłanie dokumentów, przekazywanie informacji drogą informatyczną i telekomunikacyjną).

Personalizacja jest wspierana przez marketing wewnętrzny.

Marketing wewnętrzny- proces komunikacji między różnymi segmentami pracowników firmy, różniącymi się posiadanymi zasobami informacji.

Zadaniem marketingu wewnętrznego jest dotarcie do pracowników posiadających wiedzę z zakresu:

-wiedzy o organizacjach

-planach wewnętrznych, podejmowanych decyzjach

Korzyści płynące z marketingu wewnętrznego:

-wzrost zaangażowania pracowników

-wzrost zadowolenia pracowników

-wzrost identyfikacji z firmą

-większe opieranie decyzji na posiadanej wiedzy

-wzrost świadomości odnośnie … uwarunkowań podejmowanych decyzji

Najlepiej jeżeli w firmie są obie strategie połączone i współdziałają!!!!

Wykład V

Kompleksowe zarządzanie wiedzą w firmie

Zintegrowany system zarządzania wiedzą w firmie obejmuje:

-zbudowanie sieci powiązań pomiędzy poszczególnymi elementami, umożliwiającymi rozumienie organizacji

-wspieranie, pozyskiwanie i tworzenie informacji w firmie

-opracowanie skutecznych metod katalogowania i upowszechniania wiedzy

-wykorzystanie wiedzy znajdującej się w systemach informatycznych firmy

Podstawowe warunki jakie musi spełniać zintegrowany system zarządzania wewnętrznego (lub wiedzy-nie wiem) :

-kompleksowość

-innowacyjność

Na rynku brak jest takich kompleksowych systemów , które uwzględniałyby:

-zarządzanie wiedzą ukrytą

-zarządzanie kapitałem intelektualnym

-rozwiązywały problemy ucieczki wiedzy

-strat wynikających z braku pamięci organizacyjnej

-zarządzanie wiedzą powiązań (ang. Network Menagement Relations)

Zintegrowany system zarządzania wiedzą musi wspierać:

-spójne rozumienie organizacji

-propagację wiedzy o istniejących rozwiązaniach

-pomagać w realizacji strategii firmy

-efektywnie wspierać architekturę korporacyjną

-tworzenie aplikacji biznesowych ………

-przyczyniać się …….

Dodatkowa korzyści z wdrożenia zintegrowanego systemu zarządzania wiedzą:

-ograniczenie ryzyka podejmowanych decyzji

-korekta pojęć biznesowych

-zidentyfikowanie źródeł prawdy w firmie

-usprawnienie informacji zarządczej

-ograniczenie kosztów

-zapewnienie dodatkowych możliwości pozyskiwania wiedzy

-zwiększanie dostępności do wiedzy ekspertów

-zwiększenie efektywności wdrażania nowych pracowników

-zdefiniowanie najlepszych praktyk w danej organizacji

-możliwość analizy wpływu zmian w systemach informatycznych na istniejące rozwiązania i procesy biznesowe

-możliwość ………

Zarządzanie i strategia firmy → rozwój zasobów wiedzy i kompetencji.

Przedsiębiorczość → tworzenie przedsięwzięć opartych na wiedzy

Zarządzanie ludźmi- rozwój kultury organizacji wspierającej kreatywność i dzielenie się wiedzą oraz rozwój kapitału intelektualnego.

Zarządzanie procesami i jakością- projektowanie struktur i procedur gwarantujących gromadzenie i wykorzystanie wiedzy.

Marketing - zdobywanie wiedzy z otoczenia rynku

W zintegrowanym zarządzaniu wiedzą firmy można wyróżnić …….

-wiedzy jako produktu

-wiedzy jako ……. Zasobów?

-wiedzy jako ograniczenia

Wiedza jako produkt rozmieszczona w kontekście:

-innowacji

-wyniku działania firmy

-modyfikacji procesów wytwórczych

-poprawy działań związanych ze sprzedażą

Wiedza jako zasoby(?) funkcjonujące w firmie to:

-gromadzenie danych

-rozpowszechnianie informacji

-chronione bazy danych

-element pamięci organizacyjnej

Wiedza jako ograniczenia działalności firmy:

-bariery istniejące i wpływające na działalność organizacji

-wyzwanie do uczenia się

-warunek dostosowania się do narzuconych warunków funkcjonowania

Firmy gromadzące wiedzę wytwarzają produkty oparte na wiedzy.

W globalnym świecie dobrze wdrożone zarządzanie wiedzą daje:

-przewagę konkurencyjną

-sposób wyróżnienia firmy na rynku

-tańsze lokalizacje dla działalności produkcyjnej

-oferowanie oryginalnych produktów o danym stopniu innowacyjności

-imperatyw dla polityk rządowych (zwłaszcza w kontekście wykorzystywania środków unijnych).

Przykłady produktów opartych na wiedzy - urządzenia techniczne (wiedza inżynierska):

-programy komputerowe (metody programistyczne)

-czasopisma (wiedza redakcyjna, umiejętności dziennikarskie).

-reklama (oparta na badaniu preferencji odbiorców)

-mieszanki przypraw kuchennych (wiedza odnośnie składu, oddziaływań półproduktów)

-proszki do prania

-prowadzenie ksiąg rachunkowych

W obrębie zarządzania innowacjami w każdej firmie znaczącą rolę odgrywają procesy:

-kreatywności

-wynalazczości

-innowacyjności

Kreatywność (twórczość) to charaktery, tylko psychologiczna …..

Wynalazczość - powstanie nowego rozwiązania w wyniku procesów kreatywnego myślenia, wdrożenia w życie oryginalnych pomysłów.

Innowacyjność - umiejętność wykorzystania konkretnych pomysłów i ich wprowadzanie w formie wynalazków na rynek

Dopiero innowacje stanowią źródło gospodarczego sukcesu firmy.

Tak więc głównym zadaniem zarządzania innowacjami w przedsiębiorstwie jest:

-tworzenie wiedzy

-ukierunkowanie kreatywności indywidualnych pracowników

-zagwarantowanie odpowiednich warunków do rozwijania nowych, przydatnych firmie rozwiązań

Cykl komercjalizacji pomysłu

Kreatywność →(badania i rozwój)→wynalazek →(komercjalizacja)→Innowacje

Dawna definicja - firma zajmująca się nowoczesnymi technologiami

Obecna definicja - każdy uczestnik rynku, który tworzy, wykorzystuje i sprzedaje (produkty) swoją własność intelektualną (wiedzę).

Firmy opierające swoją działalność na wiedzy prowadzą następujące formy działalności:

-komercjalizacja wyników badań naukowych (odkrycia naukowe przekształcają w produkty, które są oferowane nabywcą)

-ukierunkowywanie wszystkich działów na wiedzę

-jak najszybsze wprowadzanie nowych rozwiązań

-umiejętne wykorzystanie wiedzy z otoczenia

-kompleksowa analiza danych

-wywiad

Ten typ przedsiębiorstwa jest także ukierunkowywany na pozyskiwanie innych organizacji oraz działalności własnych pracowników, którzy swoim działaniem przekraczają granice organizacji, ponieważ rozszerzają oni wiedzę firmy w wyniku:

-aktywnego udziału w konferencjach

-nawiązują kontakty z interesującymi ludźmi w czasie szkoleń

-czytają specjalistyczną literaturę

-przeglądają strony internetowe dotyczące obszaru zainteresowań firmy

Przedsiębiorstwa które zbudowały system zarządzania wiedzą tworzą sieć, która jest określana mianem gospodarki opartej na wiedzy.

Wg. poglądów współczesnych ekonomistów głównym źródłem wzrostu gospodarczego są podmioty gospodarcze wykorzystujące w dużym stopniu wiedzę:

-jakość kapitału ludzkiego

-wiedzy podmiotów gospodarczych

-umiejętności jej wykorzystania

W gospodarce opartej na wiedzy głównymi priorytetami dla państwa są:

-jakość kapitału ludzkiego

-wiedzy podmiotów gospodarczych

-umiejętności jej wykorzystania

Przykłady gospodarek opartych na wiedzy - Finlandia, Irlandia, Singapur

Gospodarka oparta na wiedzy jest również celem krajów Unii Europejskiej (zapisano w strategii Lizbońskiej 2000)

W Polsce został opracowany Program Operacyjny „Innowacyjna Gospodarka 2007-2013”, którego autorem jest Ministerstwo Rozwoju Regionalnego. W ramach tego programu podkreślana jest konieczność współpracy przy tworzeniu podstaw gospodarki pomiędzy:

-administracją samorządową

-przedsiębiorstwem

-uczelniami

-instytuty badawcze

-instytucje finansowe

Ich zadaniem jest m.in. tworzenie narodowych i regionalnych systemów innowacji.

Budowanie gospodarki opartej na wiedzy wiąże się z rozwojem tzw. klasy kreatywnej (zazwyczaj wykonującej pracę twórczą) a także:

-zwiększeniem wydatków na edukację

-rozwijaniem ośrodków badawczo-rozwojowych

-zrównoważonym rozwojem nowoczesnych technologii

-docenianiem talentów pracowników

-większą tolerancją różnych pomysłów (czasami bardzo abstrakcyjnych czy kontrowersyjnych)

Zarządzanie wiedzą w gospodarce opartej na wiedzy nabiera szczególnego znaczenia w sytuacjach kryzysowych, które mogą dotyczyć:

-kryzysu w przedsiębiorstwie

-kryzysu w danej dziedzinie

-kryzysu gospodarczego danego kraju

-globalnego kryzysu gospodarczego

Uzasadnieniem dla wdrażania zarządzania wiedzą w organizacji są korzyści płynące z:

-łatwość dotarcia do potrzebnych informacji

-zwiększenie szybkości reagowania na rynku

-oparcie decyzji menadżerskich na odpowiedniej wiedzy

-zwiększenie szybkości reagowania w sytuacjach kryzysowych

-zmniejszenie zagrożenia wynikającego z braku wiedzy

Niebezpieczeństwa dla zarządzania wiedzą w sytuacjach kryzysowych:

-odejście pracowników (niebezpieczeństwo utraty części wiedzy)

-drenaż mózgów (emigracja specjalistów)

-pozbawienie firmy wiedzy

-zwiększenie potencjału konkurencji

-cięcia kosztów (redukcja etatów)

Zapobieganie sytuacją kryzysowym w firmie:

a)wdrożenie zarządzania kompetencjami (zapobieganie kryzysu poprzez konsekwentne utrzymywanie i rozwój kompetencji pracowników)

b)reinżynierię procesów gospodarczych (upraszczanie sposobów działania i wykorzystywanie w większym stopniu systemów informatycznych zwłaszcza do automatyzacji powtarzalnych czynności)

zaniedbania w zakresie wdrażania zarządzania wiedzą w różnych typach organizacji mogą być bardzo niebezpieczne dla firm w dobie gospodarki globalnej, ponieważ mogą powodować:

-kłopoty ze zbyciem produktów

-brak płynności finansowej

-zwolnienia

-likwidację firmy

Monitoring wewnątrz- organizacyjny

Elementy monitoringu wewnątrzorganizacyjnego

-struktura organizacyjna

-hierarchia

-zaplecze techniczne

-zaplecze informatyczne

-kultura organizacyjna

-atmosfera w przedsiębiorstwie

-system motywacyjny

-system ………….

Likwidowanie barier w przedsiębiorstwie organizacyjnym:

-obieg wiedzy

-kreacją wiedzy

-cyrkulację zadań

-cyrkulację stanowisk

Kreacja (generowanie) wiedzy w przedsiębiorstwie wymaga:

-swobody działania pracowników

-umiejętność przeprowadzania szybkich zmian

-elastyczne ……… struktury organizacyjnej

-szybkiego dostosowania strony formalnej przedsiębiorstwa do zachodzących zmian

-stwarzanie warunków i umożliwianie kreowania wiedzy

Warunki stymulacji przemian informacji w firmie:

-spłaszczenia hierarchii (ograniczenia liczby szczebli)

-zapobieganie procesu gubienia wiedzy

-skrócenie czasu …..

Uruchomienie w firmie formalnych struktur zajmujących się przepływem wiedzy: jednostki odpowiedzialne za:

-uzupełnianie wiedzy firmy

-gromadzenie wiedzy

-przetwarzanie wiedzy

-procedury zarządzania wiedzą

-standardy zarządzania wiedzą

Uruchomienie wewnętrznych struktur informatycznych zarządzania wiedzą w organizacji:

-specyficzne programy komputerowe

-systemy i sieci elektroniczne (zastępujące klasyczne kartoteki)

-wewnętrzne elektroniczne bazy danych

-internet

-CRM

-elektroniczne poczty

-serwery korporacyjne

Zainteresowanie pracowników rozwojem systemu zarządzania wiedzą w przedsiębiorstwie:

-aktywne korzystanie przez pracowników

-tworzenie wartości dodatniej

-intensywniejsze wykorzystanie wiedzy już istniejącej

-kreowanie nowej wiedzy

Kontrola wiedzy wpływającej do firmy:

-ilość wpływającej wiedzy

-wyeliminowanie chaosu informacyjnego

-zdefiniowana ……. kompetencji przedsiębiorstwa

Ustalenie przyczyn niepowodzeń w firmie:

-pomyłek

-niepowodzeń wdrażanych projektów

-popełnionych błędów

-analizy niepowodzeń i ich przyczyn

-wyciągnięcie pozytywnych wniosków z negatywnych doświadczeń

Istota przekazywania informacji w firmie drogę osobistych kontaktów (wg. prof. H. Simona)

-w odpowiedniej atmosferze w firmie

-po stworzeniu odpowiedniej kultury organizacyjnej

-po stworzeniu odpowiednich warunków technicznych, sprzyjających kreowaniu wiedzy

-w wyniku współpracy kierownictwa i pracowników

-w wyniku wzrostu świadomości pracowników

Audyt wewnętrzy i zewnątrzny

Wykład ostatni

-urządzenia umożliwiające badanie budowy przestrzennej polimeryzacji biomolekuł (symulacje dynamiki i …)

-nowoczesne metody analityczne i diagnostyczne umożliwiające np. poznanie składu chemicznego flakonika znalezionego przy mumii ok 1458 r.p.n.e.

-tomografia (ujawnienie osadu na ściankach flakonika)

Zastosowanie wiedzy przyrodniczej na początku XXI w.

Astronomia

-odkrywanie nowych elementów wszechświata

Badanie Wszechświata - Narodziny Wszechświata - ok 13,8 mld lat temu (wielki wybuch -…)

Powstanie życia we wszechświecie

Powstanie nowych gałęzi astronomii

Kosmologia-badanie pulsarów, gromad, galaktyk i innych zjawisk w kosmosie

Radioastronomia-radioteleskopy-nowoczesne narzędzia badawcze umożliwiające odbieranie sygnałów radiowych z kosmosu

Fizyka

-poszukiwanie najmniejszych cząstek elementarnych

*neutrino (Lab.CERN Genua)- cząsteczki elementarne o ładunku zerowym, szybsze od światła-podważenie teorii względności Einsteina.

Chemia

-nanotechnologia

Geografia/Geologia

-próba przewiercenia Ziemi na wylot (przewidywanie trzęsień Ziemi, poszukiwanie nowych źródeł surowców)

Klimatologia

-wpływ globalnego ocieplenia na klimat kuli ziemskiej i istoty żywe

Biologia

-biologia molekularna (badanie podstaw procesów życiowych)

Medycyna

Poznanie procesów życiowych człowieka i wykorzystanie tej wiedzy w praktyce.

-molekularne podłoże procesów życiowych

-wykorzystanie komórek macierzystych

-zapłodnienie w warunkach in vitro

-wyjaśnienie podłoża kancerogenezy

> przedłużenie życia człowieka (w Polsce o około 7 lat)

-transplantacje organów

-komórki macierzyste

-terapie genowe

> problemy z prokreacją

-naprotechnologia

-sztuczne zapłodnienie (in vitro)

-antykoncepcja

Sztuczne zapłodnienie oznacza również ratowanie zagrożonych gatunków oraz zamrażanie zarodków.

>komórki macierzyste (odmładzające, leczące)

-zarodkowe

-cofnięcie fibroblastów do komórek macierzystych

Nauki rolnicze i leśne

-badanie oddziaływań środowiskowych; wdrażanie postępu biologicznego

Nowe gałęzie biologii:

-biologia molekularna (genomika, transkryptonika, protemika, metabolika)

-genetyka molekularna (sekwencjonowanie i hybrydyzacja kwasów nukleinowych, transfer i klonowanie genów)

-biotechnologia (zastępowanie procesów…)

-biofizyka

-astrobiologia (poszukiwanie życia we wszechświecie).

Poziom molekularny (biologia/genetyka molekularna, bioinformatyka)

Genomika-nauka o genomach organizmów żywych

Era postgenowa w biologii-identyfikacja i określenie funkcji poszczególnych genów na podstawie ich ekspresji.

Korekta danych dotyczących genów genomu ludzkiego.

DNA śmieciowe ( genom człowieka 25000-21000 genów) i reszta -obszary niekodujące.

-identyfikacja genów

-paszporty genetyczne (genomy poszczególnych osób)

Szczegółowe badania genomu człowieka:

>Projekt Tysiąca Genomów (2500 osób, obecnie przebadanych kilkaset)

*określenie mutacji genetycznych rzadkich chorób

*wykrywanie wariantów genowych związanych z chorobami

*ustalenie genetycznego podłoża nowotworów

>terapia genowa

-odszyfrowanie RNA genomu wirusa HIV-1 (skuteczniejsze leki)

-wykorzystanie wirusa HIV do walki z nieuleczalną wrodzoną chorobą niszczącą coś tam ADL

>molekularne rewizje taksonów

>waloryzacja przyrodnicza terenów

-inwentaryzacja fauny i flory -przestrzenne plany zagospodarowania

-ochrona przyrody

*parki narodowe

*parki krajobrazowe

*obszary chronionego krajobrazu (Natura 2000, wdrożone dyrektywy UE)

*pomniki przyrody

>genetyczne związki między rasami, biotypami, odmianami w obrębie tego samego gatunku

>najnowsza diagnostyka DNA w kryminalistyce

-profil genetyczny sprawcy - charakterystyczne geny osobnicze

Paleogenetyka

Nauka zajmująca się izolowaniem pradawnych DNA

Paleogenetyczne aspekty ewolucyjne- wyjaśnienie mechanizmów ewolucji.

Wyjaśnienie tajemnicy życia.

---