1.liczbe nuklidow w jadrze okresla: liczba masowa

2.zbilansuj reakcje i okresl które z nich sa utleniania i redukcji:|

a)CaF₂+H₂SO₄CaSO₄+2HF

b)4KClO₃3KClO₄+KCl

c)Na₂O+SO₃Na₂SO₄

d)Na₂JO₃+3SO₂+3H₂ONaJ+3H₂SO₄

3.odczyn roztworu 0,001molowego H₃PO₄ wynosi:

4.autorem równania długości fali materii jest: DeBroglie

5.kwasem i sprzezona z nim zasada wedlug teorii bronstedta sa następujące pary związków: H₂O i NH₄

6.czasteczki których budowe wyjaśniamy za pomoca hybrydyzacji sp² maja kształt: trójkąta równobocznego

7.ile gramow siarki spalono jeżeli powstalo w warunkach normalnych w 1,4dm3 S2O3? (masa atomowa: S-32, O-16): 4g

8.sile jonowa elektrolitu okresla: liczba jonow w roztworze elektrolitu

9.ile atomow tlenu zawiera 2kmoli N2O5:

10.napisz wzor strukturalny związku- (podstrukturalny, grupa funkcyjna) następujących związków: a)antracen, b)hydrochinon, c)kwas mlekowy, d)glicyna

11.obliczyc objętość 0,1molowego roztworu azotanu (V) srebra (AgNO3) potrzebnego do stracenia jonow Cl^- z roztworu w którym znajduje się 0,6g chlorku wapnia (Ag-108, N-14, Cl-35,5, K-40):

2AgNO₃+CaCl₂2AgCl+Ca(NO₃)

2moleAgNO₃—1 mol CaCL₂

Masa CaCl₂40+(35,5*2)=111g

1mol CaCl₂—111g

X—0,6g

X=0,0054 mola CaCl₂

2mole AgNO₃—1mol CaCl₂

x—0,01mola AgNO₃

0,1mol—1000cm³

0,01mol—x

X=100cm³

12.wykonano analize wody w ktorej stwierdzono nastepujace stezenia soli: 200mg/l wodoroweglanu wapnia Ca(HCO₃)₂, 150mg/l wodorowęglanu magnezu Mg(HCO₃)₂ i 0,0015mol/l chlorku wapnia CaCl₂. oblicz twardosc wapniowa i magnezowa tej wody. Wynik podaj w mgCaCO₃/dm³. (Ca-40, C-12, O-16, Cl-35,5; Mg-14):

200mg Ca(HCO₃)₂

150mg Mg(HCO₃)₂

0,0015mol CaCl₂--?

1 mol CaCl₂—111g

0,0015mol—x

X=0,1665g=166,5mg

M_Ca(HCO3)2=162g

M_Mg(HCO3)2=146g

M_CaCl2=111g

mgR_Ca(HCO3)2=162/2=81mg/mol

mgR_Mg(HCO3)2=146/2=73mg/mol

mgR_CaCl2=111/2=55,5mg/mol

1mgR_Ca(HCO3)2—81mg

x—200mg

x=2,47mval

1mgR_Mg(HCO3)2-73mg

x—150mg

x=2,05mval

1mgR_CaCl2--55,5mg

x—166,5mg

x=3mval

T_w=2,47+3=5,47mval/l*50=273,5mgCaCO₃/dm³

T_Mg=2,05*50=102,5mgCaCO₃/dm³

13.podzial zanieczyszczen wod, sciekow I gleb: wody ze wzgledu na: pochodzenie (naturalne, sztuczne); stopien szkodliwości (bezpośrednio, pośrednio szkodliwe); wg trwałości zanieczyszczen (rozkładalne, nierozkładalne, trwale); źródło (punktowe, powierzchniowe lub obszarowe, ze źródeł liniowych lub pompowych). Ścieków: fizyczne (piasek, owoce, jarzyny, resztki pokarmow czyli ciala stale); biologiczne (rozklad czesci organicznych, które znajduja się w odchodach a zawieraja bakterie chorobotwórcze); chemiczne (mocz, tluszcz, mydlo). Gleb: mechaniczne (odpady budowlane, gruz budowlany, opakowania metalowe, szklane, plastikowe, odpady z gospodarstw wiejskich); biologiczne (biologiczna aktywność, tzn. wierzchnia warstwa zasiedlona jest w drobnoustroje); chemiczne (niewlasciwa działalność ludzka doprowadza do degradacji gleb).

14.graficznie przedstawic zmienności NO, NO3, NO2 w czasie doby w pogodny dzien w miescie z uzasadnieniem przebiegu zachodzących zmian.

15.podobienstwa i roznice pomiedzy tlenem rozpuszczonym w wodzie BZTi ChZT: Oznaczenie BZT (biochemiczne zapotrzebowanie tlenu). Związki organiczne w wodach naturalnych ulegają rozkładowi wskutek działalności życiowej bakterii. Jeżeli proces zachodzi w środowisku beztlenowym (anaerobowym) to zachodzi proces gnilny i może tworzyć się: siarkowodór, metan, amoniak i związki organiczne o nieprzyjemnym zapachu. W warunkach tlenowych (aerobowych) przy odpowiedniej ilości tlenu w wodzie drobnoustroje powodują utlenienie związków organicznych do CO2 i H2O. Wynika z tego , że nie na utlenienie (zmineralizowanie) potrzebna jest pewna określona ilość tlenu rozpuszczonego i ta ilość tlenu nazywa się biochemicznym zapotrzebowaniem tlenu. zw. org. + O2→(bakterie, enzymy) CO2 + H2O + (bak, enz) * Oznaczenie utlenialności wody ( w środowisku kwaśnym) zasada: polega na utlenieniu związku organicznego za pomocą KMnO4 (nadmanganian potasu) w roztworze kwaśnym w temperaturze wrzenia wody. Nadmiar dodanego KMnO4 odmiareczkowuje się szczawianem sodu (Na2C2O4). Ilość utleniających się związków organicznych jest proporcjonalna do zużytego nadmanganianu. 5C2H5OH + 12Mn+7O4 - 33H2O + 2 MnO4 + 16H+→2Mn+2+10CO2 + 2- 5C2O4 - 8H2O * O2 rozpuszczony w wodzie(met. Winklera) - Obecność O2 świadczy o czystości wody. Zasada oznaczenia: tlen rozpuszczony w wodzie w roztworze alkalicznym (zasadowym) utlenia powstały w wodzie wodorotlenek manganu II do związku manganu +4, który w środowisku kwaśnym wydziela jodku potasu wolny jod w ilości równoważnej zawartości tlenu w wodzie. Wydzielony jod oznacza się miareczkowo tiosiarczanem sodu (Na2S2O3) wobec skrobi jako wskaźnika. Z ilości zużytego tiosiarczanu oblicza się zawartość tlenu w wodzie. 2Mn+2+ 4OH-→2Mn(OH)2 (biały osad - brak tlenu) 2Mn(OH)2+O2→2MnO(OH)2 (brązowy osad) MnO(OH)2+4H+→Mn+4+3H2O Mn+4+2J-→ Mn+2+J0 2 0 2-→S4O6 2-+ 2J- 2+2S2O3 J + 36H+→12Mn+2 +10CO2

1.uzupelnij i zbilansuj reakcje, okresl które z nich sa reakcjami utleniania i redukcji:

a)2KOH+H₂SO₄2K₂SO₄+H₂O

b)K₂Cr₂O₇+7H₂SO₄+6KCl3Cl₂+Cr₂(SO₄)₃+7H₂O+4K₂SO₄

c)2C₆H₃N₃O₆+15O₂12CO₂+3H₂O+3N₂O₅

d)MgO+H₂SO₄MgSO₄+H₂O

2.ktora z czasteczek nie jest dipolowym: CBr₄^-

3.sily van der Waalsaodpowiedzialne sa za: przyciaganie się czasteczek będących dipolami

4.lotnosc związku nie zalezy od: masy czasteczki

5.okres połowicznej przemiany dla reakcji rzedu pierwszego jest: niezależny od stężenia początkowego substratu.

6.reakcje kwasow i zasad z solami w roztworach wodnych przebiegaja wówczas gdy: substraty sa dobrze rozpuszczalne w wodzie

7.stezenie molowe roztworu Ca(OH)₂ o odczynie pH=10,1 wynosi: 0,0012M

8. jaka objętość zajmie probka azotu o masie 0,014kg pod cisnieniem 100312Pa i temperaturze 455K (warunki normalne 101325Pa, 273K, masa atomowa: N-14):

9. który z wymienionych pierwiastkow nie ma neutronow w jadrze: hel

10.wzory strukturalne a)1,3-dichlorofenol, b)glicerol, c)acetofenon, d) n,n-dimetylopropyloanina.

13.pierwotne zanieczyszczenia powietrza z charakterystyka ich emisji: SO2- zawartość siarki w paliwie; NO- (NO, NO2, N2O) reakcja N2 z O2 w temperaturze spalania; CO- proces niecałkowitego spalania (niedobor tlenu, zla konstrukcja pieca, niewyregulowany silnik); CO2- wegle kopalne, olej opalowy, gaz; drewno- zerowy bilans CO2, wodor: zerowa emisja CO2); popiol, pyl: zawartosc popiolu, niedopalenie paliw. Zanieczyszczenia pierwotne- bezpośrednio emitowane ze zrodl, zanieczyszczenia które nie zmienily swej struktury i właściwości od momentu uwolnienia ich do atmosfery.

15. wystepowanie gazow rozpuszczonych w wodzie na przykładzie ditlenku wegla IV (wymienic gazy, od czego zalezy rozpuszczalność, scharakteryzowac ditlenek Wedla IV, formy, rownowaga weglanowo wapniowa): tlen (O2), azot (N2), dwutlenek węgla (CO2) i siarkowodór (H2S). Tlen, rozpuszczony w wodzie morskiej w znakomitej swojej większości pochodzi z atmosfery, dużą rolę w kształtowaniu zawartości tlenu w wodzie odgrywają również procesy fotosyntezy organizmów roślinnych, głównie fitoplanktonu. W warstwie fotycznej , w której nagromadzona jest większa ilość organizmów roślinnych, latem zawartość tlenu może być większa od 100%. W takich przypadkach, przy wzroście temperatury powierzchniowej warstwy wód, nadmiar tlenu z wód zostaje przekazany do atmosfery. Tlen, jako pierwiastek bardzo aktywny pod względem chemicznym zużywany jest w procesach mineralizacji (utleniania) substancji organicznej, wykorzystywany jest również do procesów oddychania przez organizmy morskie. W rezultacie zawartość tlenu w wodach największa jest w powierzchniowych i przypowierzchniowych warstwach wody, w miarę zwiększania się głębokości zawartość tlenu maleje. Najsilniej natlenione wody to wody chłodne, nad powierzchnią których występują częste silne wiatry (strefy: arktyczna, antarktyczna, subarktyczna, subantarktyczna, strefy umiarkowane). Najsłabiej natlenione są wody ciepłe (tropikalne), na których występuje ograniczone falowanie. W akwenach, charakteryzujących się dużą produktywnością biologiczną i utrudnioną wymianą pionową wód, opadające w toni i osadzane na dnie szczątki organiczne mogą zużyć cały zapas rozpuszczonego w wodach przydennych tlenu na procesy mineralizacji. W związku z tym wody od pewnej głębokości mogą być odtlenione, czyli wykształcić się w nich może przydenna warstwa beztlenowa. W takich warunkach rozkład substancji organicznej opadającej na dno zachodzi na drodze beztlenowej, z wydzielaniem siarkowodoru do wód. Życie organiczne oparte o metabolizm tlenowy w takich warunkach zamiera. Azot w wodzie morskiej w całości pochodzi z rozpuszczania się powietrza atmosferycznego. Ponieważ azot jest mało aktywny chemicznie, w warstwach przypowierzchniowych wysycenie wód azotem jest bliskie 100%, stopniowo malejąc wraz z głębokością. Większe (podwyższone) nasycenie wód azotem (również tlenem) na dużych głębokościach wskazuje na występowanie nad tym obszarem ruchów zstępujących wód. Azot gazowy, poza szczególnymi przypadkami, nie odgrywa większej roli w procesach metabolizmu morskiego.
    O ile w atmosferze stosunek tlenu do azotu można w przybliżeniu traktować jak 1:4, to w wodzie morskiej stosunek ten kształtuje się w przybliżeniu jak 1:2, co oznacza, że w "powietrze rozpuszczone w wodzie" zawiera dwukrotnie więcej tlenu niż powietrze atmosferyczne. Dwutlenek węgla rozpuszcza się w wodzie morskiej w znacznie większych ilościach niż tlen czy azot. Różnice dochodzą do dwu rzędów wielkości. Przy temperaturze wody i zasoleniu równym 0°C i 0 PSU w wodzie do jej całkowitego nasycenia może rozpuscić się 1713 ml/l CO2. W tej samej temperaturze i zasoleniu 40 PSU [3] w wodzie morskiej, do jej całkowitego nasycenia może rozpuścić się już tylko 1406 ml/l CO2. Dzieje się tak z dwu przyczyn - po pierwsze CO2 wiąże się z wodą tworząc kwas węglowy (H2CO3), po wtóre - odczyn wody morskiej, ze względu na jej zasolenie, jest słabo zasadowy. CO2 jest dzięki temu w wodzie morskiej wiązane chemicznie i faktycznie o pochłaniającej zdolności CO2 przez wodę morską decyduje nie tylko CO2 w stanie gazowym rozpuszczony w wodzie, ale i związany w postaci węglanów i kwasu węglowego. Siarkowodór jak już wspomniano występuje w odach morskich tam, gdzie pionowa wymiana wód, transportująca w głąb natlenione wody jest utrudniona lub też gdy ilość opadającej na dno substancji oganicznej jest na tyle duża, że procesy mineralizacji zużywają cały zapas tlenu rozpuszczonego w wodzie, przez co dalszy rozkład substancji organicznej następuje w warunkach beztlenowych (procesy gnilne). Na niektórych akwenach w wodach przydennych występują beztlenowe bakterie siarkowe, które redukują siarczany (np. CaSO4) do siarczków wydzielając przy tym CO2. Siarczki reagują z CO2, w rezultacie czego tworzą się siarkowodór, siarka oraz węglany. Siarkowodór rozpuszcza się w wodach, siarka i węglany opadają na dno, tworząc osad denny składający się z mieszaniny rodzimej siarki i węglanów. Takiego rodzaju osady denne z czasem przekształcają się w skały - osiarkowane wapienie, które stanowią złoża, z których pozyskiwano siarkę rodzimą (np. w Polsce). Na niektórych akwenach, jak się przypuszcza, źródłem siarkowodoru w wodach przydennych mogą być podwodne wypływy wód hydrotermalnych o dużej zawartości siarkowodoru (M. Czerwone). Stężenie siarkowodoru w niektórych wodach przydennych (np. na Morzu Arabskim) może być bardzo duże, dochodząc do kilkunastu ml/l.

1.jaki rodzaj wiazania wystepuje w następującej czasteczce NH₄⁺: jonowe

2.charakterystyczna cecha gazow jest: nie zachowanie kształtu

3.uzupelnij reakcje i okresl które z nich sa utleniania i redukcji:

a)2Ca+O₂2CaO

b)MgCl₂+H₂SO₄MgSO₄+2HCl

c)2Na+2H₂O2NaOH+H₂

d)2NaOH+H₂SO₄Na₂SO₄+2H₂O

4.mangan moze wystepowac na nastepujacych stopniach utleniania 0, +1, +4, +6, +7, ktory z nizej wymienionych zwiazkow manganu nie istnieje: H₂MnO₉

5.ktore z nizej wymienionych substancji będą reagowaly z NaCl: Cl₂O₅

6.iloczyn rozpuszczalności BaSO₄ wynosi L=1,5*10^-9mol/dm³, stezenie jonow Ba⁺² wynosi 5*10^-4mol/dm³. stezenie jonow siarczanowych w roztworze wynosi mol/dm³: 3*10^-7.

8.ile atomow tlenu zawiera 7,5moli SO₃: 1,35*10²⁵.

9.kinetyka to dzial chemii opisujący: szybkość i mechanizm reakcji chemicznych.

10.napisz przykłady, nazwe związku i wzor strukturalny…

13.zwiazki azotu w powietrzu i przemiany jakim ulegaja: W atmosferze występuje wiele związków azotu: tlenek azotu (NO), dwutlenek azotu (NO₂), podtlenek azotu (N₂O), nadtlenek azotu (NO₃), trójtlenek azotu (N₂O₃, pięciotlenek azotu (N₂O₅), amoniak (NH₃) oraz kwasy: azotawy (HNO₂ i azotowy (HNO₃). Wiele z nich, głównie tlenki azotu, to naturalne składniki atmosfery, tworzące się w efekcie np. wybuchów wulkanów. W niewielkich ilościach nie są substancjami toksycznymi, jednak ich nadmiar powstający podczas procesów produkcyjnych (obróbka wysokotermiczna, komory paleniskowe elektrowni) oraz w silnikach spalinowych powoduje, że stają się one niebezpiecznymi zanieczyszczeniami atmosfery. W szczególności groźne są bezbarwny i bezwonny tlenek azotu oraz brunatny o duszącej woni dwutlenek azotu. Mogą się one kolejno utleniać do pięciotlenku azotu, który w obecności pary wodnej tworzy kwas azotowy - HNO₃, jeden ze składników kwaśnych deszczów.

14.fosforany: związki chemiczne, pochodne kwasu fosforowego. Nazwa obejmuje zarówno sole, jak i estry kwasu fosforowego. trzy szeregi fosforanów: pierwszorzędowe (XH2PO4) drugorzędowe (X2HPO4) trzeciorzędowe (X3PO4) gdzie X - metal jednowartościowy lub reszta organiczna. Rozpuszczalność fosforanów w wodzie spada wraz z ich rzędowością. Prawie wszystkie sole pierwszorzędowe są dobrze rozpuszczalne, z drugorzędowych i trzeciorzędowych rozpuszczalne są tylko sole metali alkalicznych (poza litem) i amonu.
15.budowa czasteczki wody i wynikające z niej właściwości: Cząsteczki wody są nieliniowe, a wiązania H-O są silnie spolaryzowane i stąd woda ma trwały moment dipolowy - czyli jest silnie polarna. Kąt między wiązaniami wodór-tlen-wodór (H―O―H) w fazie ciekłej wynosi ok. 105°. W postaci stałej (lodu) kąt między tymi wiązaniami jest równy ok. 108°. Woda jest najtrwalszym tlenkiem w grupie tlenowców. Jej dysocjacja termiczna

H₂O ⇌ H₂ + ½O₂     ΔE 285,8 kJ/mol

staje się znacząca dopiero w temperaturze kilku tysięcy stopni Celsjusza. Np. w 3200 °C zdysocjowane na pierwiastki jest ok. 30% cząsteczek H₂O (dla porównania siarkowodór w temperaturze 1700 °C jest zdysocjowany w ok. 75%). W fazie ciekłej nieustannie powstają i pękają wiązania wodorowe pomiędzy cząsteczkami wody. Woda ulega łatwej protonacji i deprotonacji od kwasów tworząc jon hydroniowy H₃O⁺. Jon ten również łączy się wiązaniami wodorowymi tworząc kation Zundela H₅O₂⁺, kation Eigena H₉O₄⁺ i większe aglomeraty. W strukturze krystalicznej wiązania wodorowe nie ulegają zrywaniu i determinują heksagonalny układ krystalograficzny wody. Gdy podda się wodę ciśnieniu większemu niż 3900 MPa, woda zwiększa gęstość do około 1,5 g/cm³ i powstaje lód o temperaturze powyżej 0 °C.

---