Bezpieczeństwo ekologiczne prof. Papuziński, zagadnienia

1. Pojęcie bezpieczeństwa ekologicznego.

Urzędowa definicja bezp. Ekologicznego zapisana w dokumencie „Nowa polityka ekologiczna państwa”: nieskażona woda, czyste powietrze, trwałe występowanie wszystkich żyjących obecnie dzikich gatunków zwierząt, zdrowa żywność, możliwość rekreacji i wypoczynku.

Naukowa def. B. ekol. Wg. Pietrasia: to taki stan stosunków społecznych, który ogranicza i eliminuje zagrożenia ekologiczne ; promuje pozytywne działania służące realizacji wartości istotnych dla istnienia i rozwoju narodów i państw.

O bezp. Ekol. Można też mówić:

-działania zapobiegawcze

-działania interwencyjne (1994r.: 80000 Tutsi wymordowane przez Hutu)

-działania konstruktywne(protokół z Kioto, ograniczenie CO2 do atmosfery)

2. Cele polityki ekologicznej: zasadnicze, instrumentalne.
Cele środowiskowej polityki ZR:

- nadrzędny(ogólny): wysoki poziom jakości ludzkiego życia

-instrumentalny (bezpośredni): bezpieczeństwo ekologiczne.

3. Zagrożenia globalne (wymienić spośród 6)

• Ocieplenie klimatu

• Dziura ozonowa

• Ubytki lasów

• Pustynnienie

• Zanik bioróżnorodności

• Zanieczyszczenie wód.

Obecnie mamy model zrównoważonego rozwoju. Problemy społeczne są widziane z perspektywy takich uwarunkowań jak: przyrost naturalny, rozwój techniki, modele życia, zbrojenia i wojny, stosunki społeczno-ekonomiczne, urbanizacja.

4. Relacje między człowiekiem a przyrodą w ujęciu historycznym:

Procesy degradacji zasobów przyrody występują od dawna, przyczynami kiedyś były pożary, trzęsienia ziemi itp. Teraz dołączyła działalność człowieka. Kiedyś nie zwracano uwagi na ten problem, bo miał on charakter lokalny.

Arystoteles, cynicy, stoicy: pierwsze teorie naukowe z zakresu socjologii, mówiło się o życiu społecznym a naturalnym środowiskiem. Determinizm geograficzny, ustrój państwa są funkcją warunków geograficznych, w jakich żyje dane społeczeństwo. Przerysowywał wpływ środowiska na życie społeczne.

Teza: Relacje człowiek- przyroda odgrywają dużą rolę w życiu społecznym od względem rozwoju państwa.

Pierwsze kataklizmy ekologiczne:

-upadek cywilizacji Majów (samoczynne ocieplenie 950- 1300r. po Chrystusie)

1) Cywilizacja Khmerów (Angkor): skolonizowali Kambodżę w VIIw. Problem: jak najlepiej wykorzystać wodę, tereny dreszczów monsunowych. Zaczęli robić zapasy wody, by w odpowiednim czasie doprowadzać ją na pola ryżowe. 887r.: pierwszy zbiornik wodny mieścił 100 mln m3 wody, gwarantował rezerwę wody zapewniającą dwukrotne plony ryżu w ciągu jednego roku.. Nastąpił rozwój cywilizacji, wzrost liczby świątyń, pałaców. Rozbudowywano dalej zbiorniki, kanały. Następny władca (889r-918r) zbudował większy zespół wodny, 6 razy więcej wody. Nastąpił wzrost powierzchni nawodnionych gruntów, lepsze plony, większe bogactwo. Zbudowali jeszcze większy zbiornik, mieli coraz więcej ziem, budowali pałace i miasta, nastąpił rozkwit kultury. Władca (1113r-1150r) zbudował mniejszy zbiornik o powierzchni 5000m3 wody (nie było już naturalnych głębin żeby wprowadzić wodę). Od tego momentu spada potęga, schyłek wspaniałości cywilizacji, mimo to kolejni władcy budowali dalej. 1181r-1219r: wybudowano nowy kompleks wodny, ale nie zwiększyło to wydajności. Stare elementy były w coraz gorszym stanie, stały się nieprzydatne. Dobiegł końca cykl rozwoju. Za 100 lat cywilizacja upadła. Przyczyny upadku:

-załamanie równowagi człowiek- środowisko, w którym człowiek żył (źródło powodzenia Khmerów stało się przyczyną upadku,

-system hydrauliczny, praca na roli niszczyły zbiorniki, jałowienie gleb,

-system irygacyjny zatrzymał jakość plonów, bo zatrzymał on wszystkie składniki użyźniające glebę (naturalny nawóz zostawał w rowach nawadniających, ale spływała czysta woda bez składników użyźniających),

-czynniki polityczno- społeczne,

Cywilizacja Khmerska padła ofiarą własnej pragmatyki działania

2)Europejski proces czarownic, inkwizycji i powódź w Chinach: w książce „Unicestwienie zniszczenia czarownic” twierdzono, że procesy czarownic są wynikiem wojny zaplanowanej celowo, świadomie. Doszli do wniosków były to procesy skierowane przeciwko akuszerkom o wyplenienie z ludzi wiedzy związanej w regulacją narodzeń. Procesy o czasy rozpoczęły się, gdy populacja Europejczyków spadła. Populacja zmalała przez dżumę (feudałowie nie mieli przez to robotników na role). Na spadek ludniści przyczyniły się zmiany w klimacie (XVIw.) Po ciepłej epoce 950r., spadek temperatur w Europie (fale wilgoci od Atlantyku na Wyspy Brytyjskie), gniły zbiory i wylewały rzeki, nastał wielki głód. 1315r-1377r: zbiory zbóż całkowicie zniszczone. 1346r: z Azji uderzyła wielka fala dżumy. Wymarło 1/3 Europy. 1361,1373,1380(?)- nawroty epidemii. W XVw. Liczba ludności się zmniejszyła.

Chiny- kolebka dżumy, 1332 (?) obfite opady deszczu - wylała Żółta Rzeka, powódź 1332 to największa powódź średniowiecza (7mln Chińczyków zginęło) i wtedy zaczęła się zaraza.

Proces Czarownic: kościelni uznali, że musi być wzrost populacji i oskarżono tych, którzy się przyczyniali do obniżenia wzrostu populacji. Jeśli oskarżono daną kobietę, to automatycznie oskarżano też jej bliskich, znajome. Niszczono posiadającą wiedzę przekazywaną ustnie. Inkwizycja powołana w okresie rozkwitu 1215r., instytucja policyjno- sądownicza powołana z związku z pojawieniem się Albigensów (odłam chrześcijaństwa). XV. -zmiana działań inkwizycji w 1384r. : celem ten instytucji padły czarownice (wyplewienie wszelkich praktyk przyczyniających się do obniżenia wzrostu urodzeń).

Podsumowanie: po 1300r.: upadek wiedzy ekologicznej i brak wiedzy o higienie intymnej, potem oziębienie klimatu.

3. Rewolucja francuska:odmieniła kierunek rozwoju Europy i świata 1789r. ,zauważono zmiany klimatu. Benjamin Franklin 1783r.: nad Europą była mgła, lato było zimne, a zima najdłuższa od wielu lat. Nieurodzaj i głód. 6lat przed rewolucją Francja przeżywała okres katastrofy . 1778- 1789- nie udały się zbiory winogron. Maj 1789r: najzimniejszy maj w historii Francji. Nastąpiła radykalizacja nastrojów politycznych. Erupcja wulkanu Asama (w Japonii) i wulkanu w Islandii- nie dochodziły promienie słoneczne, pył z wulkanów unosił się w atmosferę, spowodowały nieurodzaj i rewolucję francuską.

5. Polityka ekologiczna (definicja, nazwa)

Politykę ekologiczną definiujemy zgodnie z kryteriami:

• Zakres podejmowanych w jej granicach działań

• Narzędzia, którymi się posługuje

• Funkcjonowanie pdb na rynku.

Zgodnie z podejściem behawioralnym polityka ekologiczna to zespół działań prowadzących do wywierania wpływu na władzę w związku z niepokojami jakie budzi w społeczeństwie zagrożenie przyrodnicze.

Podejście racjonalne definiuje politykę jako podejmowanie decyzji w ramach procesu sprawowania władzy i gry o władzę, w której biorą udział różne podmioty.

W sensie formalno-prawnym polityka ekologiczna to działalność instytucji państwowych ukierunkowana na zachowanie lub przywracanie równowagi w przyrodniczych warunkach życia.

W ujęciu postbehawioralnym polityka ekologiczna to swoista służba społeczna, która prowadzi do usuwania zaburzeń. Odnosi się do działalności ONZ: dbałość o środowisko przyrodnicze oraz sprawiedliwy podział zysków i kosztów ochrony środowiska w skali świata.

6. Determinanty narodzin polityki ekologicznej (prawda/ fałsz)

z wykładów znalazłam tylko motywy:

+Pierwsze cywilizacje: religijne, zjednać sobie przychylność nieba, święte głazy , gaje.

+Średniowiecze do XVIIIw: gospodarcze, partykularne, gospodarka, której skutki dczuwały osoby uprzywilejowane; m. estetyczne(ptaki śpiewające)

+I połowa XIXw: narodowe i nacjonalistyczne; cel: pańswo narodowe, Formy: Tatry, ustawy III rzeszy.

+II połowa XIXw, I połowa XXw: motywy konserwatorskie, cele: naturalne laboratorium, formy: parki narodowe.

+Współczesność: problem ekologiczny, cele: jakośc zycia

MOTYWY RELIGIJNE-> cele: oddawanie czci bogom, zapewnienie sobie przychylności bogów. Egipt: zwierzęta, w które wcielają się egipscy bogowie nie były zabijane; buddyzm.

MOTYWY PARTYKULARNE- GOSPODARCZE->cele: smaczne mięso i ryby, ćwiczenie sprawności, rozrywka.

MOTYWY ESTETYCZNE-> cele: zaspokojenie potrzeb estetycznych, ptaki miały duże znaczenie podczas ochrony zbóż (ptaki owadożerne objęte ochroną)

MOTYWY NARODOWE I NACJONALISTYCZNE-> cele: rozbudzenie miłości do ziemi ojczystej i poczucia więzi z jej mieszkańcami.

KONSERWATORSKA OCHRONA PRZYRODY-> cele: wola zachowania zagrożonych gatunków i ekosystemów ze względu na ich znaczenie poznawcze, 1872 powstał park narodowy Yellowstone

7. Politycy ważni dla bezpieczeństwa ekologicznego(U Tant, Brundtland)

A. Ness- pierwszy zajął się ekofilozofią

Skolimowski- wraz z Nessem zajął się ekofilozofią

(nic więcej nie znalazłam w notatkach)

8.UE- zasady, nazwy wyjaśniające

• Zasada zanieczyszczający płaci oznacza, że pełne koszty działań mających na celu likwidację zanieczyszczenia powinien ponosić zanieczyszczający (sprawca, który spowodował szkodę w środowisku lub zagrożenie powstania szkody) chyba, że nie można zidentyfikować podmiotu odpowiedzialnego za zanieczyszczenia lub nie można go pociągnąć do odpowiedzialności.

• Zasada zrównoważonego rozwoju - ma ona zapewnić realizację i osiągnięcie czterech podstawowych celów: ekologicznego (powstrzymanie degradacji środowiska), ekonomicznego (zabezpieczenie podstawowych potrzeb materialnych człowieka, rozwój gospodarczy osiągany z uwzględnieniem przyjaznych środowisku technik i technologii), humanistycznego i społecznego (likwidacja nędzy, głodu, ochrona życia i zdrowia),

• Zasada przenikania - wynika ona z uznania problemów polityki ekologicznej za istotną część wszystkich innych dziedzin polityki Wspólnoty. Oznacza ona integrację ochrony środowiska z wszystkimi dziedzinami polityki gospodarczej i społecznej,

• Zasada transgranicznej ochrony środowiska - oznacza, że wszelkie działania podejmowane na rzecz ochrony środowiska w jednym państwie nie powinny przynosić żadnych negatywnych efektów na terenie innego państwa,

• Zasada partycypacji publicznej - znajduje ona swe zastosowanie w podejmowaniu decyzji, dotyczących ochrony środowiska, ponieważ wychodzi z założenia, że obywatele z reguły lepiej, niż władze krajowe czy wspólnotowe, znają lokalne warunki środowiska, są bardziej wrażliwi na problemy ochrony środowiska i szybciej reagują na zagrożenia. Stąd zaangażowanie obywateli w politykę ekologiczną może przyczynić się do wzrostu jej efektywności. Niezbędne jest jednak w tym celu delegowanie uprawnień w tym zakresie do samorządów terytorialnych,

• Zasada subsydiarności - znalazła ona swe odzwierciedlenie we wspólnych przedsięwzięciach Unii w sferze ochrony środowiska i dotyczy realizacji polityki państw członkowskich w dziedzinie zanieczyszczeń transgranicznych i ochrony przyrody. Zgodnie z tą zasadą Unia podejmuje działania tylko wtedy, gdy cele ochrony środowiska nie mogą być zrealizowane przez organy państw członkowskich,

• Zasada efektywności ekonomicznej - oznacza dążenie do uzyskania jak największych efektów środowiskowych przy użyciu minimalnej ilości nakładów. Jest to wyraz podporządkowania polityki ekologicznej naczelnej zasadzie racjonalności działania,

• Zasada sprawiedliwości społecznej - mówi, że powinno się proporcjonalnie obciążać kosztami ochrony środowiska poszczególne kraje, w zależności od możliwości ponoszenia przez nie tych obciążeń,

• Zasada wysokiego poziomu ochrony środowiska - jej treść sprowadza się do nałożonego przez Komisję Europejską obowiązku dbałości o stan środowiska we wszystkich przedkładanych jej propozycjach związanych z ustanowieniem wspólnego rynku,

• Zasada stosowania najlepszych możliwych technik (BAT) - nakazuje prowadzącym działalność wobec środowiska stosowanie najlepszych dostępnych technik i technologii,

• Zasada równego dostępu do środowiska - chodzi tu o nieograniczony i sprawiedliwy dostęp dla wszystkich, którzy chcieliby z niego skorzystać, zarówno dla obecnych, jak i przyszłych pokoleń.

9.Uprawnienia Komisji Europejskiej do prowadzenia polityki ekologicznej (jakie są te uprawnienia i pod jakich warunkach może UE skorzystać z tych uprawnień.

Instytucje ochrony środowiska w UE w ramach swoich kompetencji, w oparciu o dostarczone przez państwa członkowskie informacje, wyznaczają priorytety ochrony środowiska na szczeblu unijnym oraz przyjmują regulacje prawne i kontrolują postęp wdrażania prawa unijnego w poszczególnych krajach. Najistotniejszą rolę wśród instytucji UE pełni Komisja Europejska (Dyrekcja Generalna ds. Środowiska). Komisja Europejska inicjuje oraz monitoruje prowadzenie polityki ochrony środowiska. Sprawuje także kontrolę prawidłowości wdrażania prawa UE w poszczególnych państwach członkowskich, w tym prawa dotyczącego ochrony środowiska. Należy również wskazać na rolę Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości, który rozstrzyga spory na linii KE - państwo członkowskie w zakresie dotyczącym naruszenia prawa UE, orzeka w zakresie skarg dotyczących legalności aktów prawa UE, a także orzeka w sprawie wykładni lub ważności przepisów prawa UE w ramach postępowania o wydanie orzeczenia wstępnego. Orzeczenia ETS są ostateczne i wiążące dla stron postępowania. Jednakże faktyczna moc prawna orzeczeń ETS wykracza poza ich formalny zasięg. Interpretacja dokonana przez Trybunał traktowana jest jako najbardziej autorytatywne ustalenie treści prawa UE. W ten sposób wykładnia przepisów prawa UE dokonywana przez ETS urasta do rangi źródła prawa. Oznacza to w praktyce, że nawet jeżeli wyrok ETS dotyczy jednego państwa członkowskiego, to organy i sądy pozostałych państw członkowskich również mają obowiązek uwzględnienia tez tego wyroku. .

10. systemy ochrony środowiska : globalne, unijne , krajowe, instytucje (Ochrona środowiska w skali Polski, świata)

System ochrony środowiska - System ochrony środowiska to uporządkowany zbiór wartości, celów, zadań, metod i środków ochrony środowiska wraz z jednostkami wykonującymi działania ochronne (zarządzające i wykonawcze)

Trzon globalnego systemu OŚ tworzą instytucje szerszego systemu (systemu ONZ):

1) UNEP (Program Środowiskowy Organizacji Narodów Zjednoczonych ang. United Nations Environmental Programme) Najstarszy, najważniejszy dokument.

Historia:
- Realizacja 109 zaleceń konferencji Sztokholmskiej wymagała stworzenia wyspecjalizowanej agendy ONZ
- agenda ONZ powołana rezolucją Zgromadzenia Ogólnego ONZ nr 2997 z 15 grudnia 1972 roku w celu prowadzenia przez ONZ działań w zakresie ochrony środowiska i stałego monitorowania jego stanu na świecie.
- Na czele UNEP stanął Maurice Strong organizator i sekretarz generalny konferencji w Sztokholmie
- Obecnie na czele: Niemiec Achim Steiner
- siedziba Kenia, Nairobi

Cele i zadania: (organ pomocniczy na rzecz rozwoju i współpracy międzynarodowej, prowadzi programy, badania, oceny zagrożeń ochrony środowiska)
Działalność UNEP obejmuje obszar:
- ocenę warunków i trendów środowiskowych
- udoskonalenie instrumentów OŚ
- promowanie zasad racjonalnego gospodarowania środowiskiem
- ułatwianie transferu wiedzy i technologii dla ZR
- pozyskiwanie partnerów do współpracy (rządy / społeczeństwo obywatelskie / sektor prywatny)

UNEP raport 2013
teza: emisje globalne mają spaść do 44 mld ton ekwiwalentu CO2 przy 50 mld ton na rok 2010
-> oznacza to redukcję rzędu 6 mld ton E CO2 w stosunku do roku wyjściowego
-> zdaniem UNEP jest to możliwe, po spełnieniu określonych warunków
- Wprowadzenie mechanizmów finansowych do polityki europejskiej
- Upowszechnienie odnawialnych źródeł energii w 2020 redukcję rzędu 1-3 miliardów ton ekwiwalentu CO2 (26,6 elektrowni takich jak Bełchatów)
- Rząd RP przyjął w 2013 r program ds. rozwoju energetyki do 2030
- Rok 2012 - 115 GW odnawialnej energii pozyskiwanej na świecie/ 100 GW łącznej mocy elektrowni wiatrowych UE (co to jest 10 GW? - 62 typowe elektrownie węglowe, 55 gazowych, 39 atomowych, 60mln gospodarstw domowych)
- Warunek, wycofanie z produkcji żarówek tradycyjnych, które zużywają 15% globalnej produkcji energii elektrycznej
- Do 2016 r, 50 krajów chce je wycofać z produkcji, ograniczenie może osiągnąć 2mln ton ekw. CO2
- Na koniec raport podkreśla, że oszczędzanie na koszt CO2 jest bardziej kosztowne od zaoszczędzonych kwot.

Struktura organizacyjna UNEP
Najwyższy organ - Rada zarządzająca / 59 członków wyb. Przez walne zgromadzenie na 4 lata / Unep wchodzi w skład ONZ, RZ składa cykliczne sprawozdania

2) CSD (Komisja ds. ZR wchodząca w skład komisji funkcjonalnych)
Jest elementem globalnego systemu OŚ we względu na część spraw leżących w jej kompetencjach (czyli tych dotyczących ZR)
Historia: powstała w wyniku rekomendacji przyjętych przez szczyt ziemi Rio de Janeiro, czyli konferencję NZ ,,Środowisko i rozwój” w 1992 r
Cele i zadania: początkowo powstała w celu realizacji zaleceń Szczytu Ziemi/ obecnie promuje ZR
Struktura organizacyjna: 53 członków / co roku posiedzenia 50 ministrów/

UNIJNY SYSTEM Ochrony Środowiska
w skład wchodzą:
1) Instytucje stanowiące unijne praco OŚ
2) Instytucje zarządzające OŚ
3) Instytucje wykonawcze

- Europejska Agencja Środowiskowa (EFA)
Ustanowiona na mocy rozporządzenia Rady EFA, siedziba: Kopenhaga

Cele i zadania (4 główne):
- przeciwdziałanie zmianą klimatycznym / przeciwdziałanie utracie różnorodności biologicznej/ ochrona zdrowia człowieka i jakości jego życia / Wykorzystanie zasobów naturalnych i odpadów
- MONITOROWANIE STANU ŚRODOWISKA (gł. Zadanie)

Struktura organizacyjna- (przedstawiciele rządów krajów członkowskich, przedstawiciele komisji eu..)
Raport EFA z 2012 r. Dot. Zanieczyszczenia powietrza pyłami i benzo(a)pyrenami
- opisuje sytuacje 38 krajów (najgorsze Bułgaria, Polska, Słowacja)
- średnia wartość przekracza limit UE
- są tam miasta w których przez ponad 120 dni w roku przekroczona jest norma
- w 10 najbardziej zadymionych miastach znalazło się aż 6 polskich miast)
- W Polsce i Bułgarii najwyższe stężenie węglowodoru rakotwórczego

Polski system OŚ

Struktura organizacyjna OŚ to całokształt jednostek org organizacji OŚi występujących między nimi relacji.
Rodzaje jednostek organizacyjnych:
1) administracja rządowa / 2) samorządowa / 3) inne inst.
Administracja samorządowa: wojewódzkie samorządy / powiaty / gminy
Poza pionami administracyjnymi funkcjonuje: NFOŚiGW (narod. Fundusz OŚ i gospodarki wodnej)
Kompetencje rząd administracyjne OŚ : organy państwa / aparaty państwowe
Definicje:
Organ państwa: wyodrębniona prawnie osoba bądź zespół ludzi upoważnionych do wykonywania określonych czynności w imieniu państwa (org. Państwa pełnią funkcję w imieniu państwa)
Aparat państwowy: tworzące razem wyodrębnioną strukturę organizacyjną instytucje państwowe, pełniące funkcje pomocniczą względem organów państwa.
Instytucja państwowa: każda zorganizowana jednostka która wchodzi w skład org. Państwowej, utworzone w celu realizacji zadań państwa.
-> za prowadzenie Polityki Ochrony Środowiska w Polsce odpowiada Organ państwowy - Minister środowiska (2013- HIPOLIT GRABOWSKI)
MŚ nadzoruje: Centralne org. Administracji rządowej/ jednostki organizacyjne.
Centralne org. Administracji rządowej:
- Główny Inspektor Ochrony Środowiska
- Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska
- Prezes Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej
- Prezes Państwowej Agencji Atomistyki
- Prezes Wyższego Urzędu Górniczego

Główny Inspektor Ochrony Środowiska, kierujący działalnością Inspekcji Ochrony Środowiska jest centralnym organem administracji rządowej - powoływanym i odwoływanym przez Prezesa Rady Ministrów.

Główny Inspektor Ochrony Środowiska przy pomocy Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska oraz wojewódzcy inspektorzy ochrony środowiska wchodzący w skład zespolonej administracji rządowej w województwie wykonują zadania Inspekcji.

Podstawowe zadania Inspekcji Ochrony Środowiska to: kontrola przestrzegania przepisów prawa o ochronie środowiska, badanie stanu środowiska, w ramach programu Państwowego Monitoringu Środowiska oraz przeciwdziałanie poważnym awariom.

Generalny Inspektor Ochrony Środowiska jest centralnym organem administracji rządowej nadzorowanym przez Ministra Środowiska, powoływanym i odwoływanym przez Prezesa Rady Ministrów. Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska wykonuje swoje zadania przy pomocy Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska, działającej pod jego kierownictwem i nadzorem.

Główne zadania:

• współudział w realizacji polityki ochrony środowiska w zakresie ochrony przyrody i kontroli procesu inwestycyjnego,

• kontrola odpowiedzialności za zapobieganie szkodom w środowisku i ich naprawę,

• gromadzenie danych i sporządzanie informacji dotyczących obszarów chronionych (m. in. Natura 2000) oraz o ocenach oddziaływania na środowisko;

• realizacja zadań na obszarze województw

Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) - publiczna instytucja finansowa, działająca od 1989 roku, najpierw jako fundusz celowy, a od 2010 roku jako państwowa osoba prawna. Głównym celem działania jest udzielanie finansowego wsparcia największym lub ponadregionalnym przedsięwzięciom służącym ochronie środowiska i gospodarce wodnej.

NFOŚiGW wraz z 16 niezależnymi (podlegającymi samorządom wojewódzkim) wojewódzkimi funduszami ochrony środowiska i gospodarki wodnej stanowią trzon polskiego systemu finansowania przedsięwzięć służących ochronie środowiska, wykorzystujący środki krajowe jak i zagraniczne.
źródło dochodów: opłaty za korzystanie ze środowiska, kary za łamanie przepisów OŚ

Ze względu na kompetencje samorządowej administracji OŚ analogicznie jak w Adm.Państwowej dzieli się na:
- Organy jednostek samorządów terytorialnych
- aparat administracji

Najwięcej decyzji dot. Środowiska spoczywa na włodarzach gmin (wójt, burmistrz)
(wójt - organ wykonawczy gminy)

Zadania gminy :

- ład przestrzenny, gospodarka terenami i ochrona środowiska,
- dbałość o infrastrukturę techniczną np.: o stan wodociągów i zaopatrzenie w wodę, kanalizację, odprowadzanie i oczyszczanie ścieków komunalnych, o utrzymanie czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i utylizacji odpadów komunalnych, o zapewnienie sprawnej komunikacji, zaopatrzenie w energię elektryczną,
- troskę o infrastrukturę społeczną, w tym terenów rekreacyjnych i urządzeń sportowych itd.,
- zieleń komunalną i zadrzewienie
- ochrona przeciwpożarowa i przeciwpowodziowa

11.Instytucje, które zarządzaja pieniędzmi na cele ekologiczne (fundusze itp. Krajowe, wojewódzkie)

Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

• publiczna instytucja finansowa

• działa od 1989

• cel: finansowe wsparcie największych lub ponadregionalnych przedsięwzięć służących ochronie środowiska i gospodarki wodnej

• cel działanie wojewódzkich funduszy: finansowe wsparcie regionalnych przedsięwzięć

• źródło dochodu funduszy- opłaty za korzystanie ze środowiska oraz kary z tytułu łamania przepisów ochrony środowiska.

System ten funkcjonuje od początku lat 90. i opiera się przede wszystkim na działalności funduszy ekologicznych: Narodowego Funduszu, 16 funduszy wojewódzkich, powiatowych w 374 powiatach (istniejących od 1999 roku) i gminnych w 2489 gminach wspierających inwestycje proekologiczne poprzez udzielanie dotacji lub przyznawanie preferencyjnych kredytów. Inwestycje w zakresie ochrony środowiska (w tym również ochrony klimatu) w Polsce wspiera także finansowo fundacja EkoFundusz, Bank Ochrony Środowiska, GEF i inne instytucje finansowe.

Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) finansuje przede wszystkim inwestycje o znaczeniu krajowym, pozostałe fundusze (gminne, powiatowe, wojewódzkie) wspierają przede wszystkim przedsięwzięcia lokalne i regionalne. Chociaż w ostatnich latach udział funduszy w całości wydatków maleje, to nadal mają one ogromne znaczenie w tworzeniu rynku finansowania inwestycji ekologicznych, przeznaczając na ochronę środowiska około ponad 2,1 mld zł rocznie (1999 r.).

12.Środowiskowe programy działania- po co one są?

Są prowadzone od 1973 r.

Istota: wyznaczają podstawowe kierunki i reguły polityki ekologicznej w danym okresie.

Charakter: mają charakter stricte polityczny

Cel: wysoka jakość ludzkiego życia.

13.Zmiany charakteru ochrony środowiska (zmiany, cele, programy, decyzje)

14.Ustosunkowania się do zadań … Ekologiczna reforma podatkowa (traktowanie podatków jako obciążenie, jaka jest idea podatków, czy jest to potrzebne?)

Idea zielonych podatków jest sprzeczna z dokładaniem dodatkowych podatków do aktualnego systemu podatkowego:

-zakłada konieczność dokonania reformy całego systemu podatków na zasadzie „zielony podatek” zamiast jakiegoś dotychczasowego podatku podobnej wielkości.

-zakłada stopniowe obniżenie tych podatków, które zwiększą koszty utrzymywania każdego obywatela lub stworzenia miejsca pracy.

Istota zielonych podatków:

Ekologiczna forma podatkowa przesuwa ciężar opodatkowania z tej części działalności ludzkiej, która tworzy wartość dodatnią, czyli z pracy, inwestowania i oszczędzania. Chroni ona przyrodnicze środowisko człowieka przed degradacją.

Wypaczenia idei ekol. reformy podatkowej:

-nakładają się nowe podatki ekologiczne bez rekompensat z tytułu ich wprowadzenia

-wykorzystuje się zagrożenia ekologiczne do nakładania nowych ciężarów fiskalnych, ale nie wspiera ludzi w przechodzeniu na ekol.styl życia, nie równoważy się kosztów ponoszonych przez nich z tytułu wdrażania nowych standardów ochrony środowiska.

Zalety podatków:

- rekompensują przychody budżetu w zamian za redukcję opodatkowania pracy działalności gospodarczej i lokat kapitałowych, a więc stawek podatków dochodowych i ubezpieczeń społecznych.

-są skutecznym sposobem ograniczenia zanieczyszczeń z rozproszonych źródeł ich emisji np. transportu samochodowego, lotniczego, odpadów komunalnych, nawozów i pestycydów.

-są szczególnie efektywnymi instrumentami włączenia tzw. kosztów zewnętrznych do rachunku ekonomicznego (zasada zanieczyszczający płaci jako forma zasady sprawiedliwości społecznej)

-są zachęta dla konsumentów i producentów do zmiany ich zachowa na takie, które efektywniej będą wykorzystywać zasoby środowiska

-przynoszą generalnie lepsze efekty niż analogiczne metody nakazowo- kontrolne. W przeciwieństwie do tych ostatnich pozostawiają duży margines swobody w wyborze działań dostosowawczych, lepiej też optymalizują koszty względem korzyści środowiskowych.

-odpowiadają na postulat ograniczenia ryzyka w warunkach niepewności (zgodnie z tzw. zasadą przezorności)

Pod względem kryterium realizowanego celu:

-podatki, których celem jest: rekompensata dochodów budżetowych z uwagi na ich równoległe zmniejszenie w sferze opodatkowania pracy, inwestowania, oszczędzania, te podatki są trzonem postulowanej ekologicznej reformy podatkowej.

-podatki o charak.opłat za korzystanie ze środowiska mające na celu pokrycie przez użytkownika pełnych kosztów zewnętrznych

-podatki zaprojektowane dla stworzenia zachęt do zachowań konsumentów i producentów, jak np. podatek zależny od rocznika auta sprowadzanego do Polski z zagranicy, mający zastąpić akcyzę.

---