IS, BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE Akademia Marynarki Wojennej AMW, socjologia


SOCJOLOGIA

03/10/2010 wykłady

1. socjologia - bada społeczne reguły i procesy, które łączą i dzielą ludzi, a także są przejawem więzi między nimi; nauka o społeczeństwie i procesach w nim zachodzących

* społeczeństwo znajduje się w ciągłym procesie strukturalizacji - procesie kształtowania i zmiany

2. struktura społeczna - układ wzajemnych powiązań elementów społeczeństwa, np. ról społecznych, pozycji, między którymi zachodzą procesy oraz występuje hierarchia społeczna

3. społeczeństwo

- ujęcie funkcjonalne

- analogia organiczna - społeczeństwo przypomina organizm; jest systemem współdziałających elementów

- należy badać elementy w ich wzajemnych relacjach i stosunku do społeczeństwa, jako całości

- teoria konfliktu - K. Marks

- wraz ze wzrostem polaryzacji społecznej zwiększa się siła konfliktu, który wybucha w wyniku istnienia nierówności

- struktury społeczne mają odmienne interesy, należy zatem bada napięcia między grupami i ustalać stosunki dominacji między nimi

- interakcjonizm symboliczny

- kluczowym mechanizmem kształtowania się struktur społecznych jest ciągła wymiana i ewolucja znaczeń symboli odbywająca się w trakcie wszelkich procesów oddziaływania zachodzących między ludźmi

- każda interakcja polega na wymianie symboli

- duży nacisk kładzie się na RELACJE, mały zaś na struktury społeczne

- teoria działania symbolicznego

- formułowanie struktur społecznych odbywa się przez działanie i interakcje członków społeczeństwa

4. wyobraźnia socjologiczna

- zdolność wiązania wszystkiego, co dzieje się w społeczeństwie z warunkami strukturalnymi, kulturalnymi oraz działaniami podejmowanymi w tych warunkach przez podmioty, które w efekcie kształtują świat społeczny w całej jego różnorodności

- umiejętność wiązania wszystkiego co dzieje się w społeczeństwie z warunkami strukturalnymi, kulturalnymi i historycznymi oraz podmiotowymi działaniami ludzi

- dla socjologa zatem nie jest obca biologia, psychologia, geografia, polityka, ekonomia

5. proces badawczy - wybór metody i grupy badawczej

1. zdefiniowanie problemu

2. przegląd danych na temat

3. własne hipotezy

4. projekt badawczy

5. badanie, zebranie danych

6. analiza, interpretacja wyników

7. raport badawczy

6. metody badawcze

- etnografia - obserwacja uczestnicząca

- badanie sondażowe - niekoniecznie przeprowadzane w bezpośrednim kontakcie

- eksperymenty - sprawdzenie hipotezy w kontrolowanych, stworzonych przez badacza warunkach

- historie życia

- analizy historyczne

* triangulacja - łączenie różnych metod w jednym badaniu, jako uzupełnienie do kontroli wyników

16/10/2010 ćwiczenia

7. antropologia kultury

- pierwotne znaczenie

- uprawa, hodowla

- przekształcenie przez ludzką umiejętną pracę naturalnego stanu zjawisk przyrody w inny stan, bardziej użyteczny i pożądany przez człowieka, np. ujarzmienie dziko rosnącego lasu

- rezultat działań odniesionych do zjawisk naturalnych, ale w pewien sposób przeciwstawiających się naturze

- ład narzucony przez człowieka, jako narzędzie zaspokajania ludzkich potrzeb i sposób realizacji ludzkich celów w dziedzinie materialnego bytu

- po raz pierwszy pojęcia tego użył Marcus Tullius Cicero - „kulturalna filozofia ducha”

- w Polsce zaś zaczęto pojęcia tego używać w XIX w. - Lelewel w „Wykładzie z dziejów powszechnych” jako oznaczenie moralności, religii, obyczajów, organizacji społecznej, pracy fizycznej i umysłowej, nauki i sztuki

- Pufendorf określa kulturę jako ogół wynalazków, sztuk, urządzeń wprowadzonych przez człowieka, obejmujący zwłaszcza instytucje polityczne i zasady sprawiedliwości regulujące ludzkie działania w myśl rozumu

- obecnie do kultury należą zjawiska tylko pozytywnie oceniane, a zwłaszcza właściwe moralne zachowanie, dobre maniery, wychowanie, wykształcenie, wiedza i sztuka

- w okresie oświecenia uważano, że ludy pierwotne, nie posiadające pisma i różniące się pod względem obyczajów od kultury europejskiej nie posiadają kultury; przełomu w takim pojmowaniu kultury dokonał Herder, stwierdzając że każdy lud żyjący na Ziemi posiada jakąś kulturę stanowiącą ogniwo łańcucha obejmującego cały świat ludzki

- Herder widział w kulturze swoisty dla człowieka sposób przystosowywania się do warunków bytu i zaspokajania ludzkich potrzeb oraz regulowania stosunków społecznych; posiadają ją wszelkie społeczeństwa - rozwinięte i pierwotne i istota kultury nie jest odsunięta od natury, ponieważ np. warunki klimatyczne wpływają na sposób spędzania czasu

- kultura nie może być indywidualnym wytworem człowieka, jest bowiem efektem współżycia ludzi i powstaje w toku ich wzajemnego oddziaływania

- ! Taylor (1981 r.) sformułował jedną z najtrwalszych definicji kultury; wg niego kultura lub cywilizacja to złożona całość obejmująca wiedzę, wierzenia, sztukę, prawo, moralność, obyczaje oraz wszystkie inne zdolności i nawyki nabyte przez człowieka jako członka społeczeństwa

! złożona całość, która obejmuje wiedzę, moralność, prawo, sztukę, wierzenia (religię) i obyczaje, związane są z tym także zdolności i nawyki nabyte przez człowieka jako członka społeczeństwa

nawyk - czynność regularnie powtarzana wg takiego samego wzoru

- kultura jest konfiguracją wyuczonych zachowań i ich rezultatów, których elementy są podzielane i przekazywane przez członków danego społeczeństwa

8. czynniki kultury

- działania człowieka, które wytwarzają kulturę i są jej przyjazne

- normy i wartości

normy - konkretne zachowanie

wartości - pojęcie szersze

- wytwory kultury, tj. sztuka, dzieła, książki, rzutniki, laptopy

9. rodzaje podejść do kultury (Kroeber, Kluckhohn)

- definicje genetyczne

- skupiały się na źródłach kultury, określając ją przez przeciwstawienie naturze jako część środowiska stworzoną przez ludzi w procesie ich społecznego współdziałania

- źródła te mogą być różne m.in. ze względu na szerokość geograficzną, historię społeczeństwa

- d. historyczne

- zwracały uwagę na rolę dziedziczenia, tradycji, traktując kulturę jako zbiorowy dorobek ludzkich grup

- d. psychologiczne

- nacisk położony był na uczenie się i naśladownictwo, jako procesy przyswajania kultury i na jej funkcje w zaspokajaniu potrzeb i przystosowywaniu jednostek do warunków w jakich występują

- zwrócenie uwagi na to jak jednostka staje się członkiem kultury i nabywa pewne umiejętności poprzez naukę

- d. dystrybutywne

- kultury poszczególnych ludów to odrębne całości charakteryzujące się odrębną strukturą i tworzące wyodrębnione systemy

- d. normatywne

- zwracały uwagę na modele, wzory i zasady wartościowania jako na elementy kultury

- kultura w tym wypadku zostaje sprowadzona do samych przekonań i modeli normatywnych określających zasady ludzkiego postępowania

10. istota kultury

- działania i pochodne od nich przedmioty są elementami kultury; są one intersubiektywnie dostępne, tzn. mogą być postrzegane i doświadczane przez wielu ludzi, co jest podstawową cechą kultury, która stanowi wspólność w obrębie grup i zbiorowości społecznych

- znaki - zjawisko odnoszące się w świadomości i działaniu danej społeczności ludzi do czegoś innego niż on sam

- symbole - bardziej abstrakcyjne niż znaki; posiadają wartość autoteliczną ; symbol sam staje się wartością, musi być traktowany z szacunkiem jaki się należny temu, co oznaczane, np. krzyżowi, fladze narodowej

* desygnat - każdy konkretny obiekt pasujący do nazwy, lub ściślej - każda rzecz oznaczana przez dany wyraz, pojęcie lub znak, np. desygnatem słowa "pies" jest obiekt o którym można powiedzieć, że jest psem.

*symbol teliczny

* symbol autoteliczny - będący celem samym w sobie; doniosły, ważny i pożądany sam dla siebie

* język - system znaków, jakie tworzą kulturę; zespół symboli będących celem samym w sobie

* semioza - proces posługiwania się znakami

* panasemiotyzm - przekonanie o powszechności znaczeń, cechujący społeczeństwa pierwotne

11. wzór ukryty (przeciwieństwo - wzór jawny)

- Linton - świadomie doświadczane psychiczne stany, odnoszące się do działania jako jego normy i wzory, ale aktualnie nie przejawiające się w działaniach i ich wytworach

- Kluckhon - pewne prawidłowości ludzkiego zachowania o charakterze kulturowym nie mają odpowiedników we wzorach uświadamianych sobie przez działających; te ukryte wzory mogą być uchwycone przez badacza, zewnętrznego obserwatora, uchodzą natomiast refleksje innych uczestników kultury

12. kultura socjetalna

- łac. socjetas - społeczeństwo

- proces realizowany przez ludzi połączonych wspólnością wzorów i wartości, a nie po prostu zbiorem osobników ludzkich

- w procesie tym doniosłą rolę odgrywa semioza

- znaczna część interakcji społecznych ma charakter komunikowania się, czyli jest interakcją semiotyczną

13. konstrukt kultury

- Linton

- w odniesieniu do abstrakcyjnego sformułowania modelu struktury społecznej, dokonanego przez badacza lub refleksyjnie nastawionego uczestnika kultury

- odnosi się także do pewnej klasy czynności składających się na realizację porządku społecznego

14. kultura a społeczeństwo

- pojęcie kultury odnosi się do wszystkich akceptowanych, uwzorowanych sposobów zachowania obecnych w danym społeczeństwie; jest ona zestawem wspólnych znaczeń, stanowi zorganizowany zbiór wszystkich grupowych sposobów myślenia, odczuwania i działania; obejmuje także fizyczne przejawy aktywności danej grupy w postaci materialnych przedmiotów wytwarzanych przez jej członków

- kultura składa się nie tylko z określonych elementów lub właściwości, ale także z wzajemnych relacji

- społeczeństwo zawsze składa się z ludzi, ich kultura zaś jest sposobem w jaki się zachowują

- pojęcie społeczeństwa to rodzaj kultury, zwykle stosunkowo wyrafinowanej, wykorzystującej pismo, posiadającej rozwinięte życie miejskie oraz skomplikowaną organizację ekonomiczną i polityczną; cywilizacja jest zatem bardziej skomplikowana od innych rodzajów kultury

06/11/2010 wykłady

15. kultura - całościowy sposób życia charakterystyczny dla danej zbiorowości, na który składają się wzory działania, myślenia i wyposażenia materialnego

- k. idealna

- symboliczna

- zbiór charakterystycznych przekonań, poglądów, wierzeń i znaczeń

- k. materialna

- zbiór obiektów, narzędzi, środków komunikacji, zwierząt domowych i hodowlanych

- k. normatywna

- zbiór reguł postępowania, norm i wartościowania

** wartości - abstrakcyjne idee określające co uchodzi za ważne i wartościowe

** normy - reguły zachowań, które zawierają w sobie wartości danej kultury

- k. ponadnarodowa

- wzory działania, myślenia, które mogą być wspólne dla społeczności regionalnych, kontynentalnych lub społeczeństwa globalnego (k. europejska, k. islamu)

16. charakterystyka kultur

- małe społeczeństwa są zwykle jednolite kulturowo (homogeniczne)

- większość społeczeństw uprzemysłowionych staje się coraz bardziej złożona, wielokulturowa

- jednocześnie kultury charakteryzuje homogeniczność zewnętrzna

17. relatywizm kulturowy - badanie danej kultury w kategoriach jej własnych sensów i wartościowania

etnocentryzm - ocenianie innych kultur w porównaniu z własną

18. składniki kultury

- rys kulturowy - najmniejszy składnik kultury, np. mit o Prometeuszu

- kompleks kulturowy - bardzie złożone całości, grupujące elementy jednoznaczne pod względem treści lub funkcji, np. mitologia grecka

- konfiguracje kulturowe - różne pod względem treści elementy kultury skupiające się wokół jakiegoś obiektu

19. trzon kultury - kultura głównego nurtu, nadaje specyfikę i tożsamość

subkultura - odmiana zwyczajów, języka, symboli wyróżniająca pewny region

źródła dyfuzji kulturowej

- przemoc lub perswazje kultury dominującej

- mieszanie się kultur w społeczeństwach wielonarodowych

- imperializm kulturowy

tradycja - skumulowany dorobek kulturowy; wzory, działania i sposoby myślenia

20. tworzenie kultury

- działania masowe, np. język naturalny

- zachowania zbiorowe, np. kibice

- ruchy społeczne, np. WWF

- grupy zorganizowane mające na celu zmianę np. gustu, stylu, np. wytwórnie płytowe, dyktatorzy mody, kampanie społeczne

- wybitne jednostki, np, artyści, wynalazcy, myśliciele

21. znak - coś co przedstawia coś innego

symbol - znak, który przedstawia coś innego w sposób bardziej arbitralny

język - sformalizowany system porozumiewania się; język = słowa, pismo, gesty

22. świadomość społeczna

- występuje gdy pewne prywatne idee są publicznie widoczne, akceptowane przez innych członków zbiorowości, stają się ponadjednostkowymi schematami myślenia i zwrotnie oddziałują na myślenie większej grupy ludzi

- odmiany świadomości społecznej

- myślenie potoczne (zdroworozsądkowe)

- idee i wyobrażenia na temat świata nadnaturalnego i spraw ostatecznych

- ideologie

- opinia publiczna

- wiedza naukowa

- sztuka, literatura, muzyka

23. tożsamość

- to jak rozumiemy sami siebie i co ma dla nas znaczenie

- rodzaje tożsamości

- społeczna

- jednostkowa

22/11/2010 ćwiczenia

24. socjalizacja pierwotna

- celem jest włączenie jednostki w daną społeczność

- znaczący inni - członkowie rodziny, którzy tego dokonują; są istotni dla jednostki socjalizowanej, ze względu na autorytet, który posiadają itp.

- uogólnieni inni - abstrakcyjny reprezentant społeczeństwa, który wyznaje pewne zasady, np. zakaz bicia młodszego brata

* internalizacja - przyjęcie pewnych zasad, zachowań, przekonań za własne i istotne dla nas

25. socjalizacja wtórna

- jednostka jest już zsocjalizowana i wchodzi w następny etap

- kształtują już inne instytucje, tj. szkoła, miejsca pracy

- wejście w inną grupę niż rodzina

26. nagrody - rodzaje nagród

- materialne

- niematerialne

- spontaniczne (nieświadomie działamy dając nagrodę)

- przemyślane (robimy to specjalnie manipulując innymi)

- pierwotne - jest nagradzająca dla nas jako dla organizmu biologicznego, np. jedzenie, pozytywne emocje

- wtórne - same w sobie nie są nagradzające, ale uczymy się że jest to nagroda, np. pieniądze, oceny

27. zachowania sprawcze

- Skinner, Pawłow (byli behawiorystami)

* behawioryzm - badanie zachowań psów, szczurów, gołębi; sposób uczenia się zwierząt był wg. nich identyczny jak ludzi

28. twierdzenie dotyczące powodzenia działania

- im częściej określone działanie jednostki jest nagradzane, tym bardziej prawdopodobne, że będzie je ona podejmować

* wygaszanie - chcemy wyeliminować dane zachowanie, które zostało wyuczone, w związku z tym wygaszamy pewne elementy, p. gołębiowi, który dziobał w określony punkt żeby osiągnąć jedzenie, zabieramy właśnie jedzenie będące nagrodą za wykonane zadanie

29. twierdzenie dotyczące bodźca

- jeśli zaistnienie konkretnego bodźca lub zestawów bodźców było związane w przeszłości z sytuacją, w której działanie osoby zostało nagrodzone, to im bardziej aktualnie oddziałujący bodziec jest podobny do tych z przeszłości, tym bardziej prawdopodobne jest, że osoba podejmie ponownie takie lub podobne działanie

- sama nagroda traktowana jest jako bodziec i określana mianem bodźca wzmacniającego

- im wyższa wartość nagrody, tym bardziej osoba staje się wrażliwa na bodziec

* manipulowanie bodźcami

- uogólnienie

- rozluźnienie

odruch - bezwarunkowa reakcja organizmu

30. twierdzenie dotyczące pozbawienia i zaspokojenia

- im częściej w niedawnej przeszłości jednostka uzyskiwała konkretną nagrodę, tym mniej wartościowe stają się dla niej kolejne jednostki tej nagrody

- większość ludzi nie zaspokaja tak szybko potrzeby pieniędzy czy statusu; dzieje się tak dlatego, że są to nagrody uogólniające, które mogą być wykorzystywane do uzyskiwania bardziej konkretnych nagród - dopóki osoba nie jest nasycona wszelkimi przedmiotami, które można uzyskać za pieniądze, nie będzie zaspokojona sama potrzeba posiadania pieniędzy

31. procesy kierunkowe

procesy rozwoju

- kierunek pozytywny - wzrost poziomu pewnej zmiennej lub kompleksu zmiennych, ze względu na które proces rozpatrujemy

- kierunkowa sekwencja zmian społecznych jest uruchamiana, popychana przez mechanizmy

- wewnątrzspołeczne

- zewnątrzspołeczne, np. procesy adaptacyjne

postęp społeczny

- proces rozwojowy, którego kierunek jest oceniany pozytywnie, przybliża do stanu społeczeństwa realizującego ważne społeczne wartości

- przeciwieństwem jest regres

32. zachowanie a działanie

33. czynności społeczne

- działania, które skierowania są u innym ludziom

- różne stopnie bezpośredniości kontaktu z adresatem

34. zachowania społeczne

- Webber

- działania racjonalne

- taki rachunek zysków i kosztów, który zmierza do maksymalizacji korzyści przy minimalizacji strat

- typ kalkulacji, który prowadzi do optymalizacji działania

- oczekiwania co do racjonalności partnera

- kulturowe reguły racjonalności - konteksty społeczne, w których racjonalność działań jest powszechnie obowiązująca i oczekiwana

- racjonalność autoteliczna - racjonalność ze względu na wartość; cel stanowi wartość bezcenną

- działania tradycjonalne (rutynowe)

- naśladowanie, niemal automatyczne, działań odwiecznych lub powszechnych

- zwalniają od każdorazowego podejmowania decyzji

- działania afektywne

- działania nie dla osiągnięcia celu, ale dlatego, że musimy wyrazić swoje emocje, tj. radość, gniew

35. kategoria statystyczna - zbiór jednostek, które są podobne pod jakimś względem i różniące się pod tym względem od innych

stereotyp - jednostronny, upraszczający wyidealizowany obraz własnej zbiorowości i negatywna wizja zbiorowości innych

przejawy atrofii

- kultura cynizmu, manipulacji i obojętności

- atrofia więzi moralnej przejawia się w nadmiernym zawężaniu wspólnoty moralnej, ekskluzywnym definiowaniu kategorii "my"

organizacja społeczna

- między członkami grupy istnieją stosunki społeczne wskazujące na ich wzajemne powinności i uprawnienia, zdefiniowane zostają pozycje społeczne, które zajmują członkowie grupy, a z tymi pozycjami wiążą się właściwe dla nich role

grupy pierwotne

- niewielkie, nieformalne, spontaniczne o bezpośrednich kontaktach i interakcjach członów rozpoznających się nawzajem, podejmujących zróżnicowane działania, częściowo z pobudek autotelicznych

- np. rodzina

- są uniwersalne - występują we wszystkich rodzajach społeczeństw i tych rozwiniętych i tych nierozwiniętych

- mają najsilniejszy wpływ socjalizujący

- istotne - szczególnie ważne w życiu

- totalitarne - wymagają pełnego poświęcenia i zaangażowania od swoich członków - nie ma czegoś takiego czego byśmy nie zrobili dla swojej rodziny

- żarłoczne - ingerują w całokształt życia członków - naszych rodziców będzie interesowało zarówno to gdzie pracujemy, z kim się spotykamy itp. pracodawcę zaś (grupę wtórną) powinno zaś interesować tylko to jak wykonujemy swoje zadania

grupy wtórne

- większa liczebność

- większy stopień sformalizowania

- członkowie bywają anonimowi



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
IS pojęcia, BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE Akademia Marynarki Wojennej AMW, socjologia
terminydlastudentów, BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE Akademia Marynarki Wojennej AMW, socjologia
Standardy SOCJOLOGIA, BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE Akademia Marynarki Wojennej AMW, socjologia
dsocjologia+odp, BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE Akademia Marynarki Wojennej AMW, socjologia
Zagrożenia naturalne Francja, BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE Akademia Marynarki Wojennej AMW
energia wód, BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE Akademia Marynarki Wojennej AMW, EMAS - zasady współpracy cywil
TOM - notatki z wykladów, BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE Akademia Marynarki Wojennej AMW, operacje militarn
Zagrożenie cywilizacyjne Europa, BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE Akademia Marynarki Wojennej AMW
psychologia-mini, BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE Akademia Marynarki Wojennej AMW, psychologia zagrożeń
prawo adm, BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE Akademia Marynarki Wojennej AMW
Stan klęski żywiołowej, BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE Akademia Marynarki Wojennej AMW
materialne-wyklady-egzamin, BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE Akademia Marynarki Wojennej AMW
Zagrozenia cywilizacyjne Rosja i kraje WNP, BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE Akademia Marynarki Wojennej AMW
Skrypt międzynarodowe stosunki ekonomiczne, BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE Akademia Marynarki Wojennej AMW
Skrypt operacje militerne inne niż wojna, BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE Akademia Marynarki Wojennej AMW
prawo adm1, BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE Akademia Marynarki Wojennej AMW
Współzależność ekonomiczna, BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE Akademia Marynarki Wojennej AMW

więcej podobnych podstron