Pytanie 13. Wady postawy-rodzaje wad i program ich leczenia
Wada postawy to odchylenie od ogólnie przyjętych cech postawy prawidłowej.
Zasadniczymi rodzajami wad postawy są:
Plecy wklęsło-wypukłe: wada ta występuje przy zwiększonym kącie przodopochylenia miednicy, co doprowadza do nadmiernej lordozy lędźwiowej, a w wyniku kompensacji dochodzi do pogłębienia kifozy piersiowej. W sylwetce dziecka obserwuje się także wysunięcie głowy do przodu, wysunięcie barków do przodu, rozsunięcie i odstawanie łopatek od klatki piersiowej, zwiększenie przodopochylenia miednicy ( co daje rozciągnięcie i zwiotczenie mm. pośladkowych, a skrócony m. biodrowo-lędźwiowy i prosty uda), wypięty brzuch ( rozciągnięte mm. brzucha).
Plecy kołyskowe: również mamy zwiększone przodopochylenie miednicy, kręgoslup odgina się ostro w odcinku lędźwiowo-krzyżowym do tylu, daje nam to krotką lecz ostrą lordozę lędźwiową. Spojenie łonowe jest tu najbardziej wysuniętą ku przodu częścią ciała.
Plecy płaskie: mamy zmniejszone przodopochylenie miednicy z prawidłową ruchomością kręgosłupa lecz ze zmniejszonymi wygięciami fizjologicznymi kręgosłupa. Brak fizjologicznych krzywizn kręgosłupa powoduje wypadniecie funkcji amortyzacyjnej kręgosłupa. Wada ta charakteryzuje się: spłaszczeniem klatki piersiowej i opadniętymi barkami.
Plecy okrągłe: jest zmniejszone przodopochylenie miednicy. Przy małej lordozie cały tułów nachylony jest do przodu, a równowagę można utrzymać przez cofnięcie miednicy ku tyłowi. Kompensacja dotyczy odcinka szyjnego- zwiększona lordoza szyjna. Wada ta charakteryzuje się osłabieniem mięśni grzbietu, wysunięciem do przodu głowy i barków, przukurczem mięśni klatki piersiowej, spłaszczeniem i zapadnięciem klatki piersiowej, odstawaniem łopatek od klatki piersiowej.
Leczenie:
Postępowanie w wadach postawy rozpoczynamy od usunięcia ich przyczyn, co w wielu przypadkach będzie wystarczającym postępowaniem. Natomiast dla tych osób, w których wystąpiły już przykurcze i osłabienia mięśni na skutek długo trwającej wady postawy , poza usunięciem przyczyn wady postawy konieczna jest jeszcze gimnastyka wyrównawcza.
Ćwiczenia korekcyjne stanowią główną część leczenia zachowawczego wad postawy. Plan ćwiczeń modyfikuje się w zależności od typu schorzenia, jego rozwoju.
Podstawowym celem ćwiczeń jest wyrobienie odruchu poczucia dobrej postawy przez kontrolę ciała (np. ćwiczenia autokorekcyjne i elongacyjne przed lustrem) oraz usunięcie przykurczów poprzez zastosowanie ćwiczeń stretchingowych lub poizometrycznej relaksacji.
Ćwiczenia korekcyjne mają również na celu poprawić postawę ciała przez rozwinięcie gorsetu mięśniowego. Dokonuje się tego przez położenia nacisku na stosowanie ćwiczeń symetrycznych i antygrawitacyjnych. Szczególnie ważne jest wzmocnienie mięśni stabilizujących kręgosłup (mm. głębokich i krótkich grzbietu). Istotną częścią ćwiczeń są ćwiczenia mm. pośladków i mięśni brzucha, odpowiednio stopniowane w procesie rehabilitacji. Ćwiczenia korygujące ustawienie miednicy wykonuje się w celu nauczenia pacjenta utrzymania miednicy w poprawnym ustawieniu przy wykonywaniu ruchów kończyn górnych i dolnych oraz stóp.
Uzupełnieniem wymienionych ćwiczeń są ćwiczenia oddechowe i ogólnousprawniające, najchętniej wykonywane w grupach. Zwraca się uwagę na to, aby ćwiczenia były ciekawe, czasem nawet przy muzyce. Zaleca się tworzenie odpowiednich grup wiekowych, prowadzenie gier zespołowych, ustawienie torów sprawnościowych. Wprowadza się elementy korekcji stop i ćwiczeń wzmacniających aparat mięśniowo-więzadłowy stóp.