PROCES KREDYTOWANIA
Działalność kredytowa to podstawowy element działalności banków. To cel banków, podstawowe źródło dochodów. Banki gromadzą środki pieniężne na działalność kredytową (gromadzą oszczędności osób fizycznych, przedsiębiorstw). Banki dokonują transformacji środków pieniężnych aby nadawały się do operacji finansowych:
transformacja skali: łączenie, kumulowanie środków pieniężnych i tworzenie z tego kapitału zdolnego do finansowania procesów gospodarczych,
transformacja terminu (czasowa): bank zbiera pieniądze krótkookresowe i te pieniądze wykorzystuje na finansowanie kredytów paroletnich, pieniądze krótkookresowe są przekształcane w pieniądze długoterminowe,
transformacja przestrzenna: przesuwa nadwyżki środków pieniężnych z regionów gdzie te nadwyżki powstają do regionów deficytowych; banki przesuwają środki pieniężne z krajów eksporterów kapitału do regionów o niskim poziomie gospodarczym,
transformacja ryzyka: polega na tym, ze bank zapewnia deponentom zwrot pieniędzy w określonym terminie.
Ryzyko jest nieodłącznie związane z działalnością bankową (wypadki losowe ich konsekwencją są niespłacone kredyty). Banki starają się ograniczać ryzyko podejmując decyzje o: dywersyfikacji kredytu, podziale kredytu na różne dziedziny, unikanie nadmiernej koncentracji ryzyka.
Działania podejmowane na szczeblu operacyjnym:
Następuje dywersyfikacja, ocena wniosków kredytowych, część z nich zostaje odrzucona - tutaj bank pełni bardzo ważną funkcję społeczną, funkcja siatki filtracyjnej (odrzucenie tych projektów, w które nie powinien być angażowany dochód narodowy).
Kredytowanie to sfera stosunków między bankiem a klientami, gdzie bank bada wnioski, decyduje, dąży do obiektywnej oceny przedsięwzięć. Banki to także kooperatywni partnerzy, którzy jeśli udzielają kredytów to starają się je dopasować do realizacji danego przedsięwzięcia np. gdy budowa trwa długo, to kredyt także powinien być długi. Oprocentowanie kredytu także musi być dopasowane do danej sytuacji: im słabsze przedsiębiorstwo to wyższa marża i droższy kredyt. Realizacja przedsięwzięć inwestycyjnych wiąże się z poślizgami czasowymi np. inwestycje planowane na 1,5 roku trwają 2,5. W takich przypadkach kredyt także trzeba przedłużyć - restrukturyzacja kredytu. Gdy jednak kredyt jest źle wykorzystywany bank pojawia się w roli bezwzględnego decydenta i decyduje o wycofaniu się z umowy. Jeśli ma z tym problem to uruchamia procedury sporne, powołuje komornika.
Proces kredytowania realizowany jest w etapach:
badania wstępne (badanie wniosku kredytowego z punktu widzenia wiarygodności kredytobiorcy, badanie projektu inwestycyjnego, czy zapewni bankowi nadwyżki finansowe); badania dają podstawy do podjęcia decyzji o udzieleniu kredytu,
zawarcie umowy kredytowej, formowanie umowy, negocjacje; stworzenie koncepcji umowy kredytowej to określenie warunków kredytowania: okres kredytu, termin, warunki zapłaty, poziom odsetek, poziom prowizji, ustalenie zabezpieczenia - wszystko to może być przedmiotem negocjacji,
monitorowanie kredytu, nadzorowanie wykorzystania kredytu, obserwacja tego ci się dzieje z kredytobiorcą; monitorowanie to także działania związane z ewentualną restrukturyzacją kredytu,
postępowanie sporne, które może doprowadzić do rozwiązania umowy, podjęcia kroków mających wyegzekwować należność.
Etap I to badanie: wiarygodności kredytobiorców, projektu inwestycyjnego, czy przyniesie nadwyżki, korzyści ekonomiczne.
Badanie wniosków kredytowych to ustalenia formalno-prawne, legitymowanie kredytobiorcy, stwierdzenie legalnego istnienia.
Osoby fizyczne - dowód osobisty, zawód, źródło dochodów, miejsce zamieszkania; dane te decydują o segmentacji klienta, przynależności klienta do określonej grupy.
Przedsiębiorstwa - wyciąg z rejestru sądowego (czy działa legalnie), statut (mówi do czego przedsiębiorstwo zostało stworzone, zakres działania, forma prawna), wyciąg z uchwały WZA, gdy jest to spółka akcyjna. Badanie tej dokumentacji ma na celu stwierdzenie czy przedsiębiorstwo działa naprawdę i prowadzi normalną działalność, czy ma odpowiednią kadrę, strukturę organizacyjną.
Badanie sytuacji finansowej to także badanie tego, co można przewidzieć, prognozy.
Bada się na podstawie dokumentów finansowych:
bilans
rachunek wyników
wykaz ze stanu zapasów itp.
Badanie takie polega przede wszystkim na ustaleniu proporcji finansów, funduszy własnych, zobowiązań krótkoterminowych w stosunku do dostawców itp.
Analiza wskaźnikowa bada relacje między dochodami a aktywami. Do analizy wskaźnikowej dodaje się element analizy dynamicznej (na przestrzeni kilku lat). Banki dokonują analizy porównawczej; porównują przedsiębiorstwa tej samej branży na podstawie obliczonych wcześniej wskaźników.
Banki starają się ocenić wiarygodność kredytową potencjalnego kredytobiorcy. Z wiarygodnością kredytową wiążą się dwa aspekty:
próba oceny przedsiębiorstwa
badamy analizę sytuacji danego przedsiębiorstwa (czy ma rynek zbytu na produkowane wyroby, czy produkcja jest nowoczesna itp.)
Banki badają także płynność:
Aktywa bieżące / Pasywa bieżące
Płynność szybka (aktywa bieżące - (zapasy + rozliczenia międzyokresowe czynne)
Współczynnik rotacji:
wyrażony w dniach
rotacja należności = średnia kwota należności / kwota sprzedaży rocznej * 360 dni
(jak udaje się sprzedać towar?)
wskaźnik rotacji zobowiązań = suma zobowiązań / roczna kwota sprzedaży
(jak przedsiębiorstwo rozlicza się z dostawcami?)
wskaźnik rotacji zapasów = średnie zapasy/ globalna roczna sprzedaż
Wskaźniki rentowności:
ROA = zysk / aktywa zysk operacyjny / roczna kwota sprzedaży zysk netto(rentowność kapitału) / fundusze własne netto
Wskaźniki uzupełniające
Poziom zadłużenia fundusze własne / aktywa
Wskaźnik kapitałowy (dźwignia)
Wskaźnik pokrycia majątkiem obrotowym kapitału własnego i kredytu
Wskaźnik obsługi długu
Z obliczenia wskaźników nic nie wynika, istotna jest analiza porównawcza. Ocena wyników jest bardzo trudna. Zebranie aktualnych i wiarygodnych danych jest bardzo trudne. Porównanie przedsiębiorstw też jest trudne bo niektóre firmy jedne wskaźniki mają lepsze, ale inne gorsze od innych firm. Problem ten rozwiązuje kwantyfikacja ocen. Pozwala ona określić poziom danego wskaźnika (tablice ocen: bdb., db., dst.). Jednak pewne elementy są niewymierne np.: ocena pozycji firmy, czy jest dobrze postrzegana ; ocena jakości zarządzania.
Suma punktów pozwala zakwalifikować przedsiębiorstwo do danej kategorii zdolności kredytowej.
I bardzo dobre - przedsiębiorstwa o wysokiej jakości 58-51 punktów
II dobre - przedsiębiorstwa z niewielkim ryzykiem 50-41 punktów
III przedsiębiorstwa ze średnim ryzykiem 40-31 punktów
IV przedsiębiorstwa poniżej standardu z zagrożeniem spłaty
W normalnych warunkach kredyt jest udzielany kategorii I, II i III. Może być zróżnicowanie warunków np. kategoria III trochę wyższa marża i oprocentowanie.
Gdy panują trudne warunki (recesja) banki mogą zastosować politykę bardziej powściągliwą i udzielać kredytu tylko grupie I i II.
Banki mogą wyjątkowo udzielić kredytu grupie IV jeśli chodzi o stałego klienta banku, aby go poratować. Banki także dbają o własny interes bo chcą odzyskać wcześniej udzielone kredyty.
System punktowy ułatwia wyciąganie wniosków, jednak nie eliminuje pewnych zachowań subiektywnych. Inspektorzy kredytowi mogą być w pewnych przypadkach zbyt surowi, a w niektórych zbyt łagodni - popełniają błędy w sztuce. Ze względu na elementy subiektywne dąży się do całkowitej obiektywizacji analizy ocen wyników.
Ustala się wskaźnik od... do..., potem sumuje się punkty.
Wykład 11 09.05.02
ANALIZA DYSKRYMINACYJNA I MODEL ALTMANA
Metoda punktacji:
polega na wybraniu pewnych elementów, które muszą być zbadane
polega na określeniu skali ocen
polega na przypisaniu każdemu z elementów pewnej ilości punktów
polega na zsumowaniu punktów
polega na zaliczeniu badanego przedsiębiorstwa do pewnej kategorii
Zalety metody punktacji:
karze zbadać określone zagadnienia (płynność, rentowność, rotację....)
jest to próba ujęcia ilościowego spraw (kwantyfikacji) co pozwala na agregowanie wielkości i hierarchizację oraz ułatwia wyciąganie wniosków
Wady metody punktacji:
mogą być oceny łagodniejsze i surowsze, bo oceny są subiektywne
mogą to być oceny niekonsekwentne (elementy subiektywizmu)
Zastanawiano się jak dojść do pełnej obiektywizacji i wyeliminować elementy subiektywne. Przedsiębiorstwo jest mechanizmem skomplikowanym i trudno jest wymyślić wielkość graniczną elementów składowych. Podjęto badania i oparto się na teorii zbiorów (mają cechy, które można obliczyć jako wielkości średnie i uszeregować zbiory; możliwa jest analiza wymiarowa i klasyfikacja obiektów wielocechowych).
Posłużono się modelem ekonometrycznym, gdzie zależność można przedstawić w postaci funkcji:
y = a0 + a1X1 + a2X2 +....+ amXm
cechy = poszczególne wskaźniki finansowe
parametry strukturalne
Wielkości a to parametry strukturalne mówiące jak dany wskaźnik wpływa na kształtowanie się ogólnej cechy.
Skomplikowany jest wybór wskaźników. Za punkt wyjścia przyjęto macierz korelacyjną cech. Między wskaźnikami zachodzą relacje(np. koszty rosną, to rentowność maleje). Postanowiono wybrać jak najmniejszą ilość wskaźników, które dobrze charakteryzują zbiory, czyli wybrane cechy miały być słabo skorelowane między sobą po to aby każda z nich charakteryzowała inny aspekt, a także wybrane cechy miały być mocno skorelowane z tymi, których nie wybrano. Zaczęto badać zbiory przedsiębiorstw np. ogłaszających upadłość i dobrze działających i szukano różnic między nimi.
E. Altman zbudował model:
Altman powiedział, że wystarczy 5 cech charakterystycznych, które dobrze odróżniają dobre przedsiębiorstwa od zagrożonych.
Model Altmana opiera się na następujących wskaźnikach:
X1 = aktywa bieżące netto / aktywa ogółem = Ab - Pb / A
Aktywa bieżące:
środki płynne (pieniężne)
należności
towary (sprzedawalne)
Aktywa bieżące netto = aktywa bieżące - pasywa bieżące
♦bez środków trwałych
X2 = skumulowany zysk zatrzymany / aktywa = fundusze własne ogółem - kapitał akcyjny / aktywa = FW - K.akc. / A
X3 = Zysk operacyjny / aktywa = Z.op. / A
Elementy 1, 2,3 czerpane są z rachunku zysków i strat i bilansu; w punkcie 4 potrzebna jest rynkowa wartość kapitału podstawowego.
X4 = rynkowa wartość kapitału akcyjnego / środki obce (którymi przed. się posługuje), czyli= zobowiązania (wartość księgowa)
K.akc * cena / zobowiązania
X5 = sprzedaż / aktywa
Altman opracował parametry strukturalne dla poszczególnych wskaźników:
X1 = 1,2
X2 = 1,4
X3 = 3,3
X4 = 0,6
X5 = 0,99
Powstał model wyznaczający funkcję dyskryminacyjną Z, służącą eliminacji słabych kredytobiorców.
Z = 1,2X1 + 1,4X2 + 3,3X3 + 0,6X4 + 0,99X5
X1 = 342 -144 / 448 = 0,44 * 1,2 = 0,530
X2 = 263 -88/ 448 = 0,39 * 1,4 = 0,547
X3 = 49 / 448 = 0,11 * 3,3 = 0,363
X4 = 2,71 * 0,6 = 1,626
X5 = 3,17 * 0,999 = 3,167
6,223 łączna wartość f. dyskryminacyjnej
Należy określić graniczną wielkość poniżej której są zagrożone przedsiębiorstwa, którym grozi niewypłacalność.
Altman wyliczył punkt kulminacyjny dla dobrych i zagrożonych przedsiębiorstw. Policzył odstęp między nimi i wyszła mu wielkość krytyczna = 2,675 (powyżej oznacza iż przedsiębiorstwa posiadają zdolność kredytową).
Model pozwala na zobiektywizowanie analizy wniosku kredytowego firmy, ale nie może stanowić jedynej podstawy oceny. Potrzebna jest też ocena sytuacji rynkowej przedsiębiorstwa, sytuacji branżowej, nasilenia konkurencji, konkurencji oczekiwanej;
Wszystkie obliczenia oparte na modelu sprawdzają się przy decyzjach krótkookresowych, ale nie sprawdzają się w perspektywie kilku lat (ingerencja człowieka).
UMOWY KREDYTOWE
Prawo Bankowe dotyczy zawierania umów kredytowych (art. 69):
na piśmie, kwota, przeznaczenie,
strony umowy
terminy i sposób spłaty
oprocentowanie, wysokość prowizji
zabezpieczenia kredytu
sposoby kontrolowania, warunki wypowiedzenia umowy
Umowy kredytowe zawierane są nie dlatego, że PB tak ustala. Prawo reguluje i przypomina, nie jest źródłem zjawisk.
Banki mają prawo i obowiązek badania zdolności kredytowej, ingerowania, wymagania dokumentacji, brania zabezpieczeń, wypowiadania umowy (gdy kredyt jest źle lub niezgodnie z umową wykorzystywany ; okres wypowiedzenia = 30 dni, 7 dni gdy przedsiębiorstwo jest zagrożone). Bank sięga do zabezpieczeń gdy przedsiębiorstwo nie dysponuje środkami.
Szukasz gotowej pracy ?
To pewna droga do poważnych kłopotów.
Plagiat jest przestępstwem !
Nie ryzykuj ! Nie warto !
Powierz swoje sprawy profesjonalistom.