apy 04 nowotwory, 1


Zagadnienia z nowotworów

  1. Hyperthrophia - hyperplasia

przerost(hypertrophia)-powiększenie narządu lub tkanki powstałe w wyniku powiększenia się jego komórek, wytwarzających większą liczbę organelli. Komórki są pełnosprawne.

rozrost(hyperplasia)-powiekszenie się objętości narządu wskutek zwiększenia się liczby jego komórek.Jest zjawiskiem odrębnym albo elementem odrostu lub naprawy.

  1. Postacie przerostu - przykłady

Postacie przerostu:

np. kardiomiopatia przerostowa

a.zastępczy(h.vicaria)-dotyczy narządow parzystych(głownie nerek),po usunięciu lub zniszczeniu jednej z nich druga przerasta i przyjmuje dodatkową pracę.

b.wyrównawczy(h.compensatoria)-inaczej czynnościowy lub roboczy, następstwo wzmożonej pracy narządu.,np. przerost mięśnia przy zwrocie oporu,jaki ma do pokonania, przerost błony mięśniowej narządów rurowych powyżej ich patologicznego zwężenia, przerost mięśnia sercowego w warunkach przeciążenia ciśnieniowego lub objętościowego, przerost kłębuszków nerkowych w przypadku niedotlenowania ustroju

  1. Metaplasia - def., przykłady

metaplazja(metaplasia)- inaczej przemiana, przekształcenie się tkanki zróżnicowanej i dojrzałej w inną, też zróżnicowaną i dojrzałą, w następstwie zmiany kierunku różnicowania się komórek macierzystych z nieznanych powodów

np. nabłonek przewodowy walcowaty torbieli trzustkowych w mukowiscydozie ulega z czasem przemianie w nabłonek wielowarstwowy płaski; krypty jelitowe w toku zapalenia jelita cienkiego w chorobie Leśniowskiego i Crohna przybierają postać dwunastniczych gruczołów Brunnera, myositis ossificans(kostniejące zapalenie mięśni)

  1. Nowotwór złośliwy - def.

Nowotwór złośliwy(neoplasma malignum)-nie leczony prowadzi do śmierci; cechuje się

  1. Rak - mięsak

rak(carcinoma)-nowotwór złośliwy wywodzący się z tkanki nabłonkowej zarówno powierzchniowej jak i gruczołowej

mięsak(sarcoma)- nowotwór złośliwy rozwijający się z tkanki łącznej, mięśniowej lub naczyń

  1. Progresja nowotworu.

Progresja nowotworu-wzrost agresywności nowotworu wraz z upływem czasu co zależy od coraz większej liczby dodatkowych mutacji, np. przejście fazy przedinwazyjnej raka w inwazyjną.

-stan przedrakowy(status praecancerosus)

-rak przedinwazyjny,śródnabłonkowy,0˚(ca. praeinvasivum, ca. intraepitheliale, ca. 0˚)

-rak inwazyjny wczesny,naciekający (ca. microinvasivum, microcarcinoma)

-rak inwazyjny w pełni rozwiniety

  1. Nowotwór anaplastyczny.

Nowotwór anaplastyczny(neoplasma anaplasticum) -nowotwór zbudowany z niedojrzałych i niezróżnicowanych komórek, zdolnych jedynie do rozrostu, w którym nie można się domyślać żadnej tkanki macierzystej

  1. Cechy morfologiczne komórki atypowej

  1. Rak desmoplastyczny

Rak desmoplastyczny, włóknisty, twardy (ca.desmoplasticum ,scirrhosum, fibrosum, durum) - postać raka gruczołowego, którego komórki są rozsypane w szkliwiejącym zrębie pojedynczo lub układają się „gęsiego”; w jego utkaniu przeważa zrąb nad miąższem (komórkami nowotworowymi)

  1. Inhibicja kontaktowa

Inhibicja kontaktowa-reakcja komórek na bezpośrednie zetknięcie się ze sobą błonami;podczas kontaktu komórek dochodzi do zahamowania ich podziału; komórki zaczynają się różnicować.

  1. Drogi szerzenia się nowotworów - wymień

Drogi szerzenia się nowotworów

  1. Wymień okresy wzrostu nowotworu w ustroju

  1. Przerzuty, wznowa nowotworowa

Przerzuty(metastases)- wtórne ogniska nowotworu, bez związku z guzem pierwotnym, które powstaja w wyniku przenoszenia komórek nowotworowych drogą naczyń krwionośnych lub krwionośnych. Każde ognisko przerzutu może stać się punktem wyjścia do dalszych przerzutów.

Wznowa(recidiva)-pojawianie się tkanki nowotworowej w podłożu, z którego została ona usunięta chirurgicznie

  1. Stan przedrakowy def, 5 przykładów

Stan przedrakowy(status praecancerosus)-nienowotworowe jednostki chorobowe lub niektóre nowotwory niezłośliwe, zagrażające rozrostem złośliwym częściej niż tkanki prawidłowe, w obrazie histologicznym stwierdza się dysplazję pojedynczych komórek

  1. Wymień 5 teorii powstawania nowotworów

  1. Profilaktyka genetyczna w nowotworach gruczołu sutkowego

mutacji BRCA1

  1. Wymień 5 onkogenów i nowotwory z nimi związane.

  1. Hamartoma

Hamartoma- nieprawidłowość rozwojowa, guz nienowotworowy, złożony z tkanek prawidłowych dla danego miejsca, ale o nieprawidłowej proporcji i zdezorganizowanym układzie. Guz taki albo nie rośnie, albo powiększa się minimalnie, może zezłośliwieć.

np. znamiona barwnikowe

naczyniaki skóry

naczyniak jamisty wątroby

  1. Karcinogeny, kokarcinogeny, prokarcinogeny - def., przykłady

KARCINOGENY - czynniki środowiska, które powodują uszkodzenie materiału genetycznego prawidłowej komórki i w następstwie indukuje serię dalszych zaburzeń genetycznych. Karcinogeny mogą pochodzić ze środowiska zewnętrznego lub być substancjami wewnątrz ustrojowymi. Dzieli się je na 3 typy: fizyczne, chemiczne i biologiczne. (WWA, dioksyny, azbest, aflatoksyny, anilina, sole berylu, chromu i niklu, wirus Epsteina-Barr, promieniowanie UV itp.)

KOKARCINOGENY - the agents that augment the initiating action of other
substance. substancje zwiakszajace początkowa aktywność drugich substancji

PROKARCINOGENY -pośrednie karcinogeny, nie oddziałują bezpośrednio z DNA,ale musza być przetworzone do aktywnej formy(wymagają transformacji metabolicznej) np. benzen

  1. Podaj przykłady karcinogenów

WWA, dioksyny, azbest, aflatoksyny, anilina, sole berylu, chromu i niklu, dimetylonitrozamina, promieniowanie UV, arsen, hormony i czynniki wzrostu, wirus WZW B i C, EBV, Helicobacter pylori, produkty smoły tytoniowej.

  1. Różnice między nowotworem łagodnym i złośliwym

  1. zbudowany z tkanki zróżnicowanej i dojrzałej

  2. często otoczony torebką

  3. dobrze odgraniczony od otoczenia

  4. rośnie powoli (stale lub z przerwami)

  5. uciska otoczenie ale go nie naciek

  6. nie daje przerzutów ani wznowy

  7. budowa zbliżona do prawidłowej

  8. tylko niektóre przejawiają atypię

  9. mniej zmian w kariotypie w porównaniu do n. złośliwych