PONTYFIKATY: 1. Leon XIII 1878-1903, 2. Pius X 1903-1914,
3. Benedykt XV 1914-1922, 4. Pius XI 1922-1939, 5. Pius XII 1939-1958, 6. Jan XXIII 1958-1963, 7. Paweł VI 1963-1978, 8. Jan Paweł I 1978, 9. Jan Paweł II 1978-2005, 10. Benedykt XVI 2005.
ENCYKLIKI: 1. Grzegorz XVI “MIRIARI VOS” 1832, 2. Leon XIII „RERUM NOVARUM” 15.05.1891. 3. PIUS XI : -„QUADRAGESIMO ANNO” 15.05.1931, -“NON ABBIANO BISOGNO” 29.06.1931, -„MIT BRENNENDER SORGE” 1937, - “DIVINI REDEMPTORIS” 1937.
4. JAN XXIII :-“MATER ET MAGISTRA” 15.05.1961, -“PACEM IN TERRIS” 11.04.1963. 5. PAWEŁ VI : -“POPULORUM PROGRESSIO” 26.03.1967, -“OCTOGESIMA ADVENIENS” 14.05.1971,
6. JAN PAWEŁ II : -„REDEMPTOR HOMINIS” 04.03.1979, -“LABOREM EXERCENS” 14.09.1981, -“SOLLICITUDO REI SOCIALIS” 30.12.1987, -“CENTRISIMUS ANNUS” 01.05.1991.
KNS ZAGADNIENIA WSTĘPNE:
Z powodu panującego socjalizmu i komunizmu w powojennej Polsce KNS nie był znany. W tym okresie tylko Kard. Wyszyński znał się na KNS, był jego punktem odniesienia. Brak przemian w K-le, K-ł był w podziemiu JP II zachęcał do zmian w Pl. Społeczeństwo nie było na to przygotowane (Sollicitudo rei socialis). Paweł VI (Populorum progresio) centrum KNS jest cały czł. i każdy czł. i dobro wspólne. Racją państwa jest służba drugiemu czł. Jan XIII zachęca do zapoznania się z KNS 1. na wszystkich szczeblach nauczania katolickiego, 2. oraz wychować katolików do działania w duchu KNS. KNS sięga korzeniami do P. św., Ojców K-ła, doktorów K-ła. Jest od samego początku K-ła.
MISJA KOŚCIOŁA A KNS:
Religijne posłannictwo K-ła realizuje się przez: przepowiadanie, liturgie, diakonie. Misja obejmuje także społeczeństwo. Cel K-ła. ma charakter religijny. Właściwa misja zakłada bycie K-ła w świecie. Czł. jest celem misji K-ła. to czł. inspiruje K-ł i rozciąga jego działanie na różne dziedziny życia. Pius XII: czł. tkwi w społeczeństwie i jest drogą K-ła. K-ł w sprawie czł. zajmuje się: 1. Etyczną oceną dziedzin życia społecznego. 2. Ustosunkowanie się do błędnych doktryn. K-ł. Potępił: skrajny liberalizm, faszyzm włoski, niemiecki socjalizm, komunizm, sekularyzm. Jan Paweł II: KNS jest istotną częścią ewangelicznej misji K-ła. K-ł wypełnia swoją misje społeczną w świecie w wymiarze funkcji profetyczni-krytycznej -jest to etyczna ocena niesprawiedliwości, nędzy i ucisku. KNS jest istotną częścią misji ewangelicznej K-ła.
NAZWA KNS: łac. DISCIPLINA SOCIALIS CATOLICA. W Polsce nazwa KNS jest powszechnie przyjęta. Inne nazwy to: socjologia chrześcijańska (do lat 70 na KUL), A.Szymański: zagadnienia społeczne, J. Piwowarczyk: katolicka etyka społeczna. Zagadnienia podejmowane przez KNS: zagadnienia wstępne, rozwój hist., kierunki filoz.- społ., etyczne podstawy życia społ., katolicka etyka społ., etyka gospodarcza.
Koncepcja KNS: stanowisko wg. którego istnieje możliwość systematyzacji społ. nauki K-ła. KNS opiera się na niezmiennych zasadach, które się rozwijają, wzbogacają wraz z rozwojem kulturoym społeczeństwa. Cz. Strzeszewski - różnice między KNS a nauczaniem społecznym na płaszczyźnie: 1. podmiotowej: *podm. KNS -udzie, *podm. naucz. społ. -magisterium K-ła. 2. metodologiczne: *KNS -usystematyzowanie naukowe, *naucz. społ. -wymiar duszpasterski.
J.Kądziela:1. Nauczanie oficjalne(Magisterium),2.Nauczanie prywatne.
DEFINICJA KNS: nie ma jednej definicji.
1. KNS: nauka katol. w odniesieniu do zagadnień gosp. - społ.:
- J. Majka: KNS jest zespołem zasad i twierdzeń w świetle, który należy szukać rozwiązań problemów dotyczących współżycia społ. jak i działalności politycznej i gospodarczej.
- Hoeffner: KNS jest zbiorem pojęć filozofii społecznej i pojęć teologii. Odnosi się do natury i uporządkowania społeczności ludzkiej, do ich norm i obowiązków jakie z nich wynikają.
- Cz. Strzeszewski: KSN to nauczanie Kościoła Katolickiego oraz oparta na nim refleksja naukowa specjalistów i działaczy katolickich.
2. KNS - jest nauką teoretyczno- praktyczną: - interdyscyplinarną, - ustala zasady życia społ.-gosp., - wskazuje na zastosowanie tych zasad w kontekście hist.-kult.3. Interdyscyplinarność KNS: - Jak powinno być w świetle rozumu, Objawienia i nauczania K-ła? - Jak jest w rzeczywistości ukazywanej przez pozytywne nauki?4. Elementy treściwe KNS: - treści Objawione, - filozoficzne, - empiryczne,- historyczne.5. KNS według Jana Pawłą II: KNS nie jest trzecią drogą, nie jest ideologią w sensie zespołu poglądów. KNS jest kategorią niezależną, jest częścią teologii, zwłaszcza teol. moralnej. W jej centrum znajduje się ewangelia o czł. i jego powołaniu. KNS obejmuje: nauczanie społ. K-ła, teoretyczną refleksje naukowców. Cechy i oriętacje wg Jana Pawłą II: a) jest to nauka praktyczna, która zmierza do kierowania postępowania czł., b) jest ona aspektem funkcji prorockiej K-ła, c) KNS powinna otworzyć się na perspektywę międzynarodową, d) Zaleca KNS opcje preferencyjną na rzecz ubogich.
METODA KNS: Używa metod stosowanych na terenie różnych nauk, trzeba odróżnic schemat działania duchu KNS (czyn) od schematu uprawiania KNS (nauka). Jan XXIII: wiedzieć, oceniać, działać. Fazy KNS wg Paweł VI i Jana Pawła II: a) zasady refleksji, b) kryteria ocen, c) wytyczne działania. Metoda uprawiania nauki: a) punktem wyjścia jest integralna wizja czł., b) Jak powinno być urządzone życie społeczne? (P. Św., tradycja), c) wyjaśnienie rzeczywistości społecznej, d) aktualne dyrektywy i plany działania.
ŹRÓDŁA KNS:
1. Prawo naturalne: ugruntowane w rozwojowej naturze czł. Źródłem poznania prawa naturalnego jest ludzki rozum. Schemat św. Tomasza z Akwinu: a) norma podstawowa (np.:dobro czynić, zła unikać), b) zasady pierwsze (dotyczy jednostki ludzkiej, np.:cześć dla, nie zabijaj), c) normy bezpośrednie (bezpośrednio dedukowane z 2 bez przenikania się rzeczywistości np.: prawo do używania dobra), d) normy pośrednie (dedukowanie z 2 przy uwzględnieniu warunków miejsca i czasu np.: prawo do posiadania, prawo narodów). Źródłem poznania prawa naturalnego jest ludzki rozum. Ma źródło u Boga.
2. Prawo bawione: zawarte w ST i NT i Tradycji K-ła katolickiego. Ma źródło u Boga.
3. Nauki pozytywne (społeczne): są narzędziem do poznawania rzeczywistości. Podział wg Strzeszewskiego: a) źródło materialne: P. św., tradycja, rozum ludzki. b) źródła formalne (bliższe): - oficjalne nauczanie K-ła. - wyniki badań uczonych Katolickich.
EWOLUCJA KWESTII SPOŁECZNEJ: XIX w.
Etapy rozwoju: a) od kwestii klasowej do ogólnoświatowej, b) od modeli do zasad społecznych, c) od nauczania do wychowania i działania społecznego, d) od katolików do ludzi dobrej woli.
NAUCZANIE SPOŁECZNE A ZNAKI CZASU:
Signa tempori: pojecie to pojawiło się w KDK 4. Znaki czasu związane są z kwestią społeczną, są to zjawiska społeczne występujące w płaszczyźnie lokalnej, regionalnej i ogólnoświatowej, które K-ł ocenia w świetle Ewangelii, oraz podaje dyrektywy działania dla katolików i ludzi dobrej woli. Nauczanie społeczne K-ła stanowi odpowiedź na znaki czasu, czyli bieżące problemy sprawiedliwości społecznej.
CECHY CHARAKTERYSTYCZNE KNS:
1. Niezmienność: w sensie ciągłości, wypływa z niezmienności zasad moralnych opartych na niezmiennym prawie bożym.
2. Rozwojowość: a) przez głębsze poznanie zasad moralnych i wzajemnie porównanie różnych przepisów prawa naturalnego. b) zmienność zastosowań niezmiennych norm moralnych do zmiennych stosunków społecznych.
KORPUS DOKTRYNALNY KNS: obejmuje podstawowe wartości społeczne (czł. jest początkiem i celem życia społecznego). JP II - czł. jest pierwszą i podstawową drogą K-ła.
KNS podkreśla, że życie społeczne opiera się na 3 fundamentalnych zasadach etyczno - społecznych: a) zasada dobra wspólnego, b) zasada pomocniczości, c) zasada solidarności. Istotą życia społecznego jest dawanie i branie. Są one zakorzenione w społecznej naturze czł. i istocie życia społecznego. Zasady, które funkcjonują w organizacyjnej sferze życia ludz. :a) sprawiedliwość społeczna, b) miłość społeczna, c) demokracja.
ANTROPOLOGIA:
Czł. jest w centrum nauczania społecznego K-ła, odnoszone do konkretnego czł. znajdującego się w rodzinie, w społeczności terenowej i zawodowej, w narodzie i państwie, między narodowym. Czł. jest najwyższą wartością życia społecznego.(JP II, RH)
1. Czł. jest pkt. wyjścia życia społecznego
2. czł. jest pkt. dojścia życia społecznego
Pius XXIII -czł. jest początkiem i celem społeczeństwa. Jan XXIII (MM) - podstawą przyczyną i celem życia społecznego jest czł.
Dwie skrajne koncepcje czł. (BŁĄD ANTROPOLOGICZNY): LIBERALNA: czł. jest bytem samowystarczalnym, samolubnym, wolnym od wszystkich powiązań społecznych, nie potrzebuje życia społecznego. Gwarantem porządku społecznego jest władza (gospodarka). Dążenie do zysku, odrzucenie etyki. MARKSISTOWSKA: czł. jest częścią większej całości, całość jest ważniejsza od części, odrzuca religię, opiera się na ateistycznej wizji czł., władze powinna sprawować koletyw (partia). Krytykuje to Jan XXIII w MM.
Wizja czł. w KNS: godność integralną wizja czł., która ogarnia wszystkie wymiary jego istnienia: materialny i instynktowne podporządkowanie duchowi. Wymiar duchowy jest jednym z podstawowych postulatów KNS. Pełna wizja czł. znajduje się u podstaw systemu politycznego i społeczno-gospodarczego, daje gwarancje poszanowania godności ludzkiej i prawa czł.
OSOBA LUDZKA W WYMIARZE JEDNOSTKOWYM:
Antropologia chrześcijańska ukazuje całościową koncepcje czł. .Rozpatruje tą kwestię zarówno z punktu widzenia teologii i filozofii.
Rozróżnienie:
1. „Dane” czł. - czł. jako byt jednostkowy: Rozróżnia się dwie warstwy bytu w czł. :a) cielesno-witalna, b) rozumno-duchowa. (Boecjusz-Osoba ludzka jest substancją jednostkową o rozumniej naturze.) Osoba ludzka jest bytem niepowtarzalnym, jednostkowym, identyfikujących się i odróżniających się od innych. (Hoeffner- nie ma ciała i duszy ale jesteśmy cielesno-duchową jednością.) Osoba ludzka jest wyposażona w samoświadomość i władzę dysponowania sobą. Jest podmiotem własnego myślenia i działania - w tym wyrażamy własne „ja”. Osoba ludzka jest celem w sobie i dla siebie. Posiada rozum i wolną wolę, co się wyraża w jej duchowej naturze. Ma możność samookreślania drogi życiowej, kierunku, celu. Wolność nie równa się samowola, ponieważ poznanie i wybór są związane z moralną odpowiedzialnością, a wynika to z naszej wolności. Czł. odznacza się wysoką godnością, dlatego znajduje się na szczycie hierarchii wszystkich bytów. Św. Tomasz: czł. najdoskonalszy w całej naturze. Pius XII - jest koroną w dziele Bożego stworzenia. KNS godność czł.: a) nadprzyrodzona - czł. podniesiony do godności dziecka bożego, przeznaczony do uczestnictwa w życiu samego Boga. b) przyrodzona - czł. stworzony na obraz i podobieństwo Boga. Podstawowa różność ludzi: o tym decyduje wysoka godność każdego czł. Ludzie różnią się cechami drugorzędnymi, które ujawniają się w życiu.
2. „Zadane” czł. - rozpatruje się czł. jako byt społeczny:
KNS - czł. z natury jest istotą społeczną (pojęcia Arystotelesowsko-Tomaszowe )
- jakikolwiek czł. jest bytem społecznym , samodzielnym, w aspekcie działania jest z natury dynamiczny, zdolny do rozwoju i doskonalenia się, do stawania się pełnowartościową osobą. Działanie jest nierozerwalnie złączone z naturą ludzką.
- cała ludzka natura, fizyczna i duchowa jest potencjalna, wyposażona w zdolności i potrzeby. Wszelki byt udoskonala się w działaniu, zdolności potrzeby wymagają ciągłej realizacji.
- otwiera się i ukierunkowuje na „ty”, na drugiego czł. i na otoczenie, czł. spotyka świat wartości i staje się pełnowartościową osobą. Zamknięcie się w sobie i separacja grozi czł. degeneracją. Czl. ze swej natury jest przeznaczony do życia w wspólnocie - wspólnotowość jest jego istotną cechą.
Wnioski: - Bóg przez naturę ukierunkował czł. do życia społecznego, bez Niego czl. nie może zaistnieć i rozwija się, osiągnąć szczęścia wiecznego i doczesnego, - ten kto nie komunikuje się z innymi jest zwierzęciem, albo Nadczłowiekiem ( Nietzsche), - zwierze żyje stadnie nie społecznie.
GENEZA I ISTOTA ŻYCIA SPOŁECZNEGO:
Geneza życia społecznego zawiera się w naturze czł. J. Mariatain: czł. jest zaledwie niejasnym zarysem samego siebie, musi przejść przez wiele przemian i odnowień. Natura ludzka jest niezmienna jako taka, ale jest naturą w ruchu. Czł. jest: a) potencjalny, zdolny do rozwoju, dynamiczny, b) „skazany” na innych. Czł. musi żyć społecznie dlatego potrzebuje wspólnoty. Każda wartość wspólna ma charakter osobowy. Ile będzie odrębnych wartości wspólnych, tyle będzie odrębnych społeczności.
Św. Tomasz z Akwinu: czł: potrzebuje pomocy do osiągnięcia swego celu, potrzebuje pomocy bo jest istotą społeczną. Istota życia społecznego polega na dawaniu i braniu: a) dawanie- wkład czł. w życie społeczne, bez tego wkładu nie byłoby wartości wspólnych., b)branie- korzystanie z wypracowanego dobra wspólnego, co warunkuje rozwój czł. tu i teraz. Dawanie i branie odbywa się w społecznej kooperacji i polega na między osobowym komunikowaniu wartości wspólnych. Dawanie i branie wyznacza i kształtuje poprawny personalistyczny nurt, który ma 2 końce: 1. Osobę ludzką, 2. Dobro wspólne.
Zasady etyczno-społeczne: należą one do pierwszych zasad w prawie naturalnym. Zasada et.-sp. - jest to nakaz rozumu praktycznego do utworzenia wartości wspólnych, jako środków służących do realizacji celów osobowych. 1. Nakaz rozumu praktycznego: rozum ludzki poprzez refleksję odkrywa zarys pewnego ładu społecznego w naturze ludzkiej. 2. Tworzenie wartości wspólnych dla grupy ludzi, którzy się z nimi identyfikują: wartości wspólne są wartościami wspólnymi stanowiącymi cele różnych społeczności. Celem jest to co jest aktualnie pożądane. 3. Charakter osobowy: są zorientowane na osobę ludzką.
Rodzaje zasad etyczno-społecznych (Piwowarski):
a)zasady bytu i życia społecznego- wyrażają one istotę życia społecznego i to życie kształtują. Są to podstawowe zasady etyczno społeczne. Nalerzą do nich zasady naturalno - prawne. Należą do nich: 1. Dawania (zasada dobra wspólnego), 2. Brania (zasada pomocniczości), 3. Solidarność (lączy dobro wspólne i pomocniczość) np.: ład personalistyczny = dobro osoby = dobro wspólne.
b) zasady działania społecznego: funkcjonują w organizacyjnej strukturze życia społecznego. Kształtują stosunki między ludźmi. Wyróżnia się: 1. Zasada sprawiedliwości społecznej, 2. Zasada miłości społecznej.
Zasada dobra wspólnego: określa ona uprawnienia do grupy, obowiązki od dołu, należy dokonać wkładu w dobro wspólne społeczności. Dobro wspólne to najważniejsze prawo życia społecznego.
ZASADA POMOCNICZOŚCI: Określa ona uprawnienia od dołu, obowiązki od góry.. Tutaj społeczność mniejsza i społeczność większa. Społeczność większa ma nieść pomoc społeczności mniejszej, wszystkie społeczności osobie ludzkiej. Aspekty pomocy: negatywny- nie udzielać pomocy zostawić kogoś we własnym zakresie działania. Pozytywny: udzielać pomocy w miare skutecznej i jednorazowej, aby jedności społeczne w stanie niemożności mogły odbić się od dna. Pius XI, Jan XIII, JP II, SW II Hasła: tyle wolności ile można, tyle społeczeństwa ile można.
ZASADA SOLIDARNOŚCI: Określa ona uprawnienia i obowiązki od góry i od dołu. Określa relacje między jednostkami ludzkimi i różnego typu społecznościami. Trzeba ubezpieczyć rozwój dobra wspólnego przez współpracę i współdziałanie wszystkich na płaszczyźnie różnych społeczności i w różnych dziedzinach życia społecznego. Opiera się na jedności życia społecznego powiązanego różnymi zależnościami - braterstwo życia i miłości. S. zakłada wzajemne zrozumienie i współpracę między jednostkami , ugrupowaniami, całą ludzkością- cel światowe dobro wspólne- pokój.
ZASADA SPRAWIEDLIWOŚCI SPOŁECZNEJ: zwraca uwagę na usuwanie krzywdy i budowanie ładu społecznego. Brak jednej koncepcji sprawiedliwości społecznej. Kościół odczytuje sprawiedliwość społeczną jako znak czasu. Aspekty sprawiedliwości- negatywny, pozytywny.
ZASADA MIŁOŚCI SPOŁECZNEJ: Uzupełnienie sprawiedliwości. Spr. Stanowi min. Miłości. Miłośc można realizować w pełni przez sprawiedliwość. JPII- Miłość jest większa i bardziej podstawowa.
PRAWA CZŁOWIEKA: Wyzwanie dla czł. test na wiarygodność Kościoła w świecie. Stosunek do praw stanowi podst. Kryter. Ideologii społecz. syst. politycznych i programów działań .Dokumenty: 1. Deklaracja praw czł. i obywatela, 1789 2. Deklaracja praw Virgini, 1776 3.Deklaracja niepodległości Stanów Zj., 1948 4. Powszechna deklaracja praw czł. 1948r., 5. Międzynarod. Pakt praw obywatelskich i Polit. 1966, 6. Międzynarodowy pakt praw Gospodarczych, społ. Kultur. 1966.
ELEMENTY PRAW CZŁ: 1. Podstawa, 2. Treść 3. Ochrona. PODSTAWA: 2 szkoły, 1. szkoła pozytywizmu prawnego(prawa relatywne),źródło praw to wola jednostki lub grup ludzi sprawujących władzę w państwie. Prawa te są zamieszczone w Konstytucji lub konwencjach narodowych. Prawa te to „łaska” elity. Os. Ludzka dostaje te prawa od osób rządzących w państwie. Elita może te prawa odebrać. 2.Szkoła prawa naturalnego( prawa absolutne)wyróżnia się 2 orientacje: 1. podstawa- prawo naturalne, 2. podstawa- godność czł. JXIII. Przymioty praw czł. są takie same jak prawa godności os. Ludzkiej. Mówił o nich Pius XI, Jan XIII., JPII.
3 GR. PRAW CZŁ.- ZE WZGLĘDU NA TREŚĆ (generacja).: 1.Wolnościowe, 2. społeczne, 3. solidarnościowe. Podział ten uzasadnia się historycznie. Mówi się o I, II, III-ej generacji praw czł. Zaspokojenie potrzeb jest konieczne do życia, jednak potrzeby nie są sprawami czł. Podstawa praw czł. - psychosomatyczna płaszczyzna os. Ludzkiej.
CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA KSZTAŁTOWANIE SIĘ TREŚCI PRAW CZŁ.:
1. negatywne- zagrożenia np. wolności, 2. pozytywne- uświadomienie co do godności os. Ludzkiej, rozwój nauki o os. Ludzkiej, rozwój społeczno gospodarczy, rozwój kulturalny. To dynamiczne ujmowanie praw czł. Zasad.- godność os. Ludzkiej.
PRAWA SOLIDARNOŚCIOWE: Ich cechą jest solidarnościowy charakter, dotyczą całej ludzkości w równym stopniu. Odnoszą się do zbiorowości, nie do jednostki. Zalicza się do nich: 1. pokój, 2. rozwój.
Nie znalazły potwierdzenia w dekretach praw międzynarod. - brak ustawowego uzasadniania. Do ich przymiotów zalicza się: 1.niepodzielność, 2 komplementarność, 3. ścisłą łączność.
PRAWA WOLNOŚCIOWE: Zw. Są z autonomią podmiotu ludzkiego. Tkwi w nich źródło starożytnej idei praw czł. Zalicza się do nich prawo: !. do życia, 2. do nieskrępowanego rozwoju, 3. do ochrony przed samowolnym uwięzieniem, 4. do wolności myśli, sumienia, wyznania, 5. do przemieszczania się, 6. do wolności opnoinii i pracy, 7. do wolności i pracy, 8. do własności prywatnej, 9. do swobodnego wyboru stanu i zawodu. Od JANA XIII nastąpiło przejście od przedmiotowego do podmiotowego traktowania prawa do wolności sumienia i wyznania.
PRAWA SPOŁECZNE: Związane są z sytuacją czł. pracującego. Największy katalog tych praw podaje JPII w LE 8-11.14-15… I tak czł. posiada prawo do : 1. obrony przed wyzyskiem, 2. współwłasności narzędzi pracy, 3. udziału w zyskach, 4. zrzeszania się w związkach zawodowych i do strajku, 5. Odpoczynku, opieki lekarskiej, mieszkania. KNS ujmuje prawa czł. integralnie. Są one wpółwzajemne. Wypływa to z : 1. podstawy- godność czł., 2. celu- dynamiczny rozwój czł. przez korzystanie ze wszystkich praw. Prawa czł. określają relacje: jednostka a państwo, jednostka a jednostka. Wymiar obowiązków: osobowy- konkretne os, społeczny- inne osoby, grupy..
OCHRONA CZŁ. :
1.prawna- wymiar wewnątrz państwowy, konstytucje, inne akty prawne. 2. pozaprawna- wymiar międzynarodowy- posiada 3 aspekty: 1. merytoryczny-wszystkie prawa czł., 2. personalny- wszyscy ludzie pod ochroną, 3. terytorialny- cała Ziemia, konwencje, deklaracje międzypaństwowe.
POKÓJ A PRAWA CZŁ.:
Istnieją 2 ujęcia: 1. negatywne: przyczyna wojny- pogwałcenie praw czł., 2. pozytywne- droga do pokoju- uznanie i poszanowanie niezbędnych praw osób i narodów. Paweł VI wskazuje na zasadnicze znaczenie rozwoju, nazywając go nowym imieniem pokoju. Mówią o nim mi.in. : JPII, . Międzynar. System obrony ukształtował się po II wojnie św.. Posiada charakter globalny i funkcjonuje w ramach ONZ. Stanowiska do Powszechnej Deklaracji praw czł. - 1. jako swoisty aneks, 2. deklaracja, w tworzeniu prawa.
DOBRO WSPÓLNE: Polega na tworzeniu maksymalnych szans rozwoju dla jednostek ludzkich. Określa ono cel i istotę każdej społeczności. Dobro wspólne obejmuje sumę takich warunków Życia społ. W jakich ludzie mogę pewniej i szybciej osiągnąć własną doskonałość. Dziś dobro wspólne polega na poszanowaniu praw i obowiązków os. ludzkiej. Jan XIII. Dobro wspólne nie jest celem samym w sobie!!! Jego sens wyczerpuje się w służbie innym.
ISTOTA DOBRA WSPÓLNEGO:
1 . Jezuici: Nell, Brauning. Traktują dobro wspól. Instrumentalnie, zespół warunków, urządzeń i środków, w których ludzie znajdują maksymalne możliwości rozwoju własnej osobowości- Instytucjonalne( zewnętrzne) dobro wspólne. 2. Dominikanie- Frydolin utz. - dobro wspólne jako miara doskonałości wyznaczoną czł. przez naturę., ideał w zbiorowym działaniu ludzi. 3. Inni: (Messner) Nie ma sprzeczności między jednym a drugim. Dobro wspólne posiada charakter zarówno instrumentalny i immanentny. Odpowiednie warunki życia społ. - wytworzenie wartości wspólnych , których nosicielami są jednostki ludzkie. Począwszy od PT do KNS rzadziej mówi się o dobru wspólnym częściej o prawach czł., których realizacja w danym społ. Wskazuje na miarę urzeczywistniania się dobra wspólnego,.JP II. Dobro wspól. - norma społ.. Porządek celów ugruntowanych w ludzkiej naturze- za względu na ten porządek jednostki ludzkie zespalają się wokół określonych zakresów dóbr wspól., tworząc różnorakie społ.: mniejsze i większe. Wynika z tego, że jedne z nich mogą mniej a inne bardziej przyczyniać się do rozwoju os. ludzkiej.Rola państwa i ogólnoludzkiej społeczności: Ta społ. Nie jest zorganizowana- brak władzy światowej, jednak istnieje faktycznie. Istnieją w KNS 2
OKREŚLENIA SPOŁECZNOŚCI:
1.Św. Augustyn: Jest zbiorem istot rozumnych zespolonych we wspólnej zgodzie wokół rzeczy której miłują, 2. Św. Tomasz z Akwinu: - społeczność jest zjednoczeniem ludzi we wspólnym działaniu dla osiągnięcia wspólnego celu.
WNIOSEK: prawdziwa społ. Powstaje wówczas , gdy 2 lub 3 osoby mające świadomość wspólnego celu podejmują wspólne działania zmierzające do jego realizacji, przez co nawiązuje się więź między nimi. Władza nie jest Elem. Konstytucyjnym społ. Ale czynnikiem konsekutywnym. Społ. Nie działa sama , przez się , działa prze ludzi, podmioty. Nie każde działanie osób w społ. Jest społeczne, lecz tylko takie, które jest podejmowane w imieniu społeczności i dla jej dobra wspól.
PODZIAŁ INSTYTUCJI WG. O. VON NELL- BREUNING'A: 1.Kierownicze- dobro wspólne wszystkich czł. społ. , 2. Wykonawcze- wykonywanie poleceń instytucji kierowniczych.. Czł. realizuje własne społ w miarę zaangażowania w dobro wspólne.
PLURALIZM SPOŁECZNY: Brak społ. Społeczne sprawia, że życie społeczne może być albo zatomizowane albo zcentralizowane. Traci na tym czł. Pluralizm społ. Jest naturalną koniecznością. Wielość społeczności jest potrzebna po to, aby czł. mógł realizować Se człowieczeństwo. Rodzina jest społ. Stałą. Żadna społeczność nie jest w stanie sama zaspokoić potrzeb czł. Mogą to zrobić różne społeczności.
PODZIAŁ SPOŁECZNOŚCI:
I. Społeczeństwo naturalne w sensie ścisłym:
1. Rodzina, 2. Państwo, 3. Ludzkość.- Te 3 są w pewnym sensie absolutnie postulowane przez społeczną naturę czł. Tworząc je ludzie nie są kompetentni zmieniać ich celów i zadań. Czł. nie jest zmuszony żyć w danym państwie.
II. Społeczeństwo naturalne w sensie szerokim: Realizacja celów tych społ. Służy konkretnemu zaspakajaniu potrzeb czł.. Tych społ. Jest wiele, rozróżnia się 2 typy: 1. Terenowe: horyzontalne, 2. Zawodowe: wertykalne.
III. Społeczności wolne: nie mają podst. W społ. Naturze ludzkiej, wola ludzka jest czynnikiem decydującym w kształtowaniu tych społ. Wszystkim społ. Przysługuje anatomia w zakresie własnych celów i zadań. Wszystkie one są odrębnymi podmiotami. Posiadają one własne uprawniewnia do istnienia do istnienia i działania oraz własne dobra wspólne., które je specyfikuje. Tworzą one pewną hirarhię na szczycie której znajduje się osoba ludzka stanowiąca fundament i cel życia społ. W QA 74 społeczność mniejsza jest ważniejsza od społeczności większej, jednakże przy uwzględnieniu jakości jej oddziaływania.
STRUKTURY POŚREDNIE: Zespół mniejszych lub większych społeczności występujących pomiędzy jednostką ludzką państwem. Ich bogactwo jest wyrazem społecz. Natury ludzkiejoraz poziomu kultury społ. Struktury społ. Jako trzon życia społ. Oraz barmomet wolności społ. Obrona atutonomi tych społ. - stanowią one gwarancje wolności i podmiotowości społ. - JPII.
SPOŁECZNOŚCI TERENOWE: Oparte na więzi miejsca, tu powstają samorządy lokalne, których zadaniem jest zaspokojenie różnorodnego rodzaju potrzeb związanych z zamieszkaniem. Państwo powinno jak najmniej ingerować w ich działalność.
SPOŁECZNOŚCI ZAWODOWE:
Oparte na zasadzie świadczenia , produkcji dóbr i pełnienia usług. Podział zawodów: 1. Pierwotne- rolnictwo, leśnictwo, 2. Przemysłowe: przemysł, budownictwo, 3. Usługi: sektory 1 i 2 gr. Spadało zatrudninie w zaw. Pierwotnych, wzrosło w przemysłach i usługach. Powstają wspól. O charak. Pionowym. PIUS XI- odbud. Społ.m zawodowych na wzór terenowych, tworzenie korporacji, które przyczynią się do przezwyciężenia klasowych podziałów. Udział robotników we własności i zarządzaniu przedsiębiorstwem. Społ. Terenowe i zawodowe są prawdziwe i posiadają własne autonomiczne cele i działania.
SPOŁECZNOŚCI WOLNE:
Mają potrójny sens,1. opierają się na prawie naturalnym, do wolnego zrzeszania się się ludzi.2. nie są zdeterminowane prze społ. Naturę ludzką, 3. powst. Dzięki wolnej decyzji czł. Od pozostałych różnią się, że do tych społ. -terenowych i zawodowych- czł. musi należeć natomiast do społ. Wolnych nie. Pozost. jest jemu wolna decyzja. Z socjolog. Punktu widzenia społ. wolne są traktowane jako grupy interesu.. Tworzą je ludzie, którzy o coś walczą, albo przed czymś się bronią. Społ. wolne potrzebne są z 3 względów: 1. pełnia funkcje porządku.
ZASADY ETYCZNO SPOŁECZNE WG CZ. STRZESZEWSKIEGO:
Personalizmu, sprawiedliwości, wolności, równości, demokracji, kompromisu, dialogu