Wpływ temperatury ,ciśnienia i wilgotności powietrza na stan zdrowia człowieka.
Wpływ temperatury na stan zdrowia człowieka
Organizm ludzki ma duże zdolności do przystosowania się do danych warunków termicznych. Proces termoregulacji umożliwia, aby bilans cieplny pozostawał w równowadze. Gdy dochodzi do wzrostu temperatury w organizmie człowieka rozszerzają się naczynia krwionośne i zwiększa się skórny przepływ krwi, co ułatwia ochładzanie organizmu. Poza tym następuje wzmożone wydzielanie potu, przez co organizm człowieka traci dużo ciepła, które jest pochłaniane w procesie parowania kropelek potu. Optymalną dla człowieka temperaturą jest temperatura ok. 21stopni Celsjusza. Kiedy jednak dojdzie już do nadmiernego przegrzanie organizmu możemy mówic wtedy o hipertermii czyli stanie w którym organizm lub jego części przekracza granicę systemu termoregulacj. Hipertermię dzielimy na sztuczna i naturalną:
- hipertermia sztuczna
W hipertermii sztucznej, używanej w zabiegach leczniczych, następuje przełamanie systemu termoregulacji organizmu poprzez zastosowanie źródeł zewnętrznych ciepła, takich jak promieniowanie elektromagnetyczne o różnych częstotliwościach lub ultradźwięki. Historycznie, już od czasów starożytnego Egiptu, używano wielu innych metod, jak np. zanurzanie w gorącym wosku. Zazwyczaj w hipertermii sztucznej stosuje się temperatury od 42°C do ok. 47°C. Hipertermia sztuczna znajduje zastosowanie w leczeniu chorób nowotworowych, najczęściej w połączeniu z innymi metodami. Jej główna idea wynika z dwóch faktów:
większej niż tkanek zdrowych wrażliwości komórek nowotworowych na podwyższenie temperatury (guz nowotworowy ma upośledzony system termoregulacji ze względu na nienormalne unaczynienie - bardzo długie naczynia włosowate), co prowadzi do powolnej martwicy tkanek zmienionych nowotworowo
utrata przez komórki nowotworowe oporności na działanie promieniowania jonizującego, co pozwala na zastosowanie radioterapii w leczeniu danego nowotworu.
- hipertermia naturalna
Przykładem łagodnej hipertermii naturalnej jest wzmożona potliwość po zastosowaniu leków obniżających temperaturę ciała. W wyniku działania leku zostaje obniżona nastawa systemu termoregulacji, a temperatura tkanek pozostaje wysoka wskutek czego uruchomione zostają mechanizmy przywracające temperaturę tkanek bliską nastawy. Zgodnie z taką definicją, nie jest hipertermią sytuacja, w której sam organizm zmiena nastawę, np. w wyniku infekcji, z 37°C na np. 39°C. Przykładem bardziej niebezpiecznej hipertermii naturalnej jest udar cieplny czyli stan chorobowy wywołany przegrzaniem organizmu, najczęściej głowy i karku, przez działanie słonecznego promieniowania ultrafioletowego. Może też powstać podczas przebywania w dusznej, wilgotnej i gorącej atmosferze lub przy nadmiernym wysiłku fizycznym. Polega na nagromadzeniu się nadmiernej ilości ciepła w organizmie i zaburzeniu regulacji cieplnej organizmu. W takich warunkach zdolność naturalnego ochładzania się organizmu przez pocenie znacznie spada, więc zmniejsza się oddawanie ciepła do otoczenia. Szczególnie predysponowane są osoby starsze oraz dzieci gdyż mają one w sposób naturalny niezbyt dobrze działajcą termoregulację. Narażone są także osoby cierpiące na cukrzycę, choroby serca, osoby otyłe i przyjmujące leki antyhistaminowe, moczopędne, antydepresyjne i rozszerzające naczynia a także osoby pod wpływem alkoholu.
Przeciwnym stanem do hipertermii jest hipotermia czyli stanu w którym temperatura ciała spada poniżej 35°C. Jest ona najczęściej skutkiem działania zimnego powietrza lub wody na organizm ludzki. Gdy temperatura ciała spada poniżej 25°C, istnieje ryzyko zgonu.
Hipotermia to stan organizmu, w którym temperatura ciała jest niższa od bezwzględnego minimum normy fizjologicznej (36°C), spowodowany zbyt szybkim ochładzaniem organizmu w stosunku do jego zdolności wytwarzania ciepła. Przyczyną hipotermii może być długotrwałe oddziaływanie niskiej temperatury otoczenia (powietrza, wody) na organizm lub też zahamowanie procesów przemiany materii. W stanie hipotermii wszystkie procesy życiowe ulegają zwolnieniu (np. zmniejsza się zużycie tlenu w procesach biochemicznych, a tym samym maleje zapotrzebowanie na tlen) i następuje obniżenie efektywności działania, co znacznie zwiększa ryzyko wypadku. W ekstremalnym przypadku hipotermii może nastąpić śmierć w następstwie zbyt niskiej temperatury mózgu i serca.
Objawy choroby
Podstawowym, najwcześniejszym objawem wychłodzenia są dreszcze. Organizm reaguje w ten sposób, gdy nie jest w stanie utrzymać normalnej temperatury ciała i stara się wygenerować więcej ciepła przez ruch. Pierwsze skutki wychłodzenia to stopniowe osłabienie całego ciała. Gdy dreszcze ustają, to sytuacja jest już poważna. Najpierw traci się siły w częściach ciała bezpośrednio wystawionych na działanie niskich temperatur, np. w rękach. Następnie ogólne osłabienie przechodzi w zdrętwienie, któremu mogą towarzyszyć skurcze. Większość fizycznych symptomów zależy od indywidualnej odporności człowieka i może być niezależna od temperatury ciała ludzkiego. Ogólnie, gdy temperatura ciała obniża się to objawy się nasilają. Wyróżnia się cztery stopnie wychłodzenia.
Łagodne objawy (34 - 35 stopni Celsjusza)
(osoba wciąż jest w stanie sobie pomóc):
uczucie marznięcia,
zimne ręce i stopy,
dreszcze,
drżenie mięśni,
osłabienie ramion i nóg
zawroty głowy,
dezorientacja i niepokój,
Umiarkowane objawy (30 - 34 stopni Celsjusza)
(osoba nie jest w stanie sobie pomóc):
wzmocnione objawy łagodne, takie jak powyżej, a ponadto:
ból z zimna,
brak wrażliwości na bodźce,
skurcze mięśni,
apatyczne zachowanie i zaburzenia świadomości,
utrata poczucia czasu i zachowania energii.
Ostre objawy (28-30 stopni Celsjusza)
(ofiara w średnim lub złym stanie):
zmniejszenie drżenia lub jego ustanie,
wzrastająca sztywność mięśni,
postępująca utrata świadomości,
poszkodowany przypomina pijanego; niezborność ruchowa, bełkot, może nie pozwolić sobie pomóc,
Krytyczne objawy (poniżej 28 stopni Celsjusza):
utrata świadomości,
stan ogólny przypominający śmierć,
nikłe lub niewyczuwalne oddychanie,
puls wolny i słaby lub niewyczuwalny,
brak reakcji źrenic na światło, spowodowany niedotlenieniem mózgu,
zimna skóra, przyjmująca sino-zielony kolor.
Spadek temperatury ciała poniżej 24 stopni Celsjusza najczęściej oznacza śmierć.
Poza tym hipotermia wpływa na zdolność właściwej oceny sytuacji. Łatwo przeoczyć moment, kiedy tracimy orientację i wtedy musimy liczyć na inne osoby, które mogą zauważyć nasze irracjonalne zachowania i spowolnione reakcje. Jeżeli oziębianie postępuje dalej, dezorientacja przechodzi w zobojętnienie, szczególnie niebezpieczne ponieważ ofiara przestaje interesować się własnym losem.
Wpływ ciśnienia na stan zdrowia człowieka
CIŚNIENIE ATMOSFERYCZNE, ciśnienie, jakie wywiera powietrze atmosferyczne na powierzchnię Ziemi i na wszystkie znajdujące się w nim ciała. Jest ono na danym poziomie równe ciężarowi słupa powietrza o jednostkowej podstawie znajdującego się ponad tym poziomem, na poziomie morza średnia wartość ciśnienia atmosferycznego, tzw. ciśnienie normalne, wynosi 1013,25 hPa
Ciśnienie atmosferyczne wywiera ogromny wpływ na stan zdrowia człowieka . Większe róznice ciśnienia atmosferycznego mogą powodować występowanie dolegliwości lub nasilenie się objawów niektórych już istniejących schorzeń między innymi w chorobach serca.Niskie ciśnienie może powodowac sennośc apatię i złe samopoczucie.
Z ciśnieniem atmosferycznym związana jest miedzy innymi Choroba kesonowa inaczej choroba dekompresyjna, aeroembolizm, zawodowa choroba nurków i robotników pracujących w kesonach. Wywołuje zespół objawów, które pozostają w związku ze zbyt gwałtowną zmianą wysokiego ciśnienia, jakie panuje głęboko pod wodą, na ciśnienia atmosferycznego.
W czasie szybkiego obniżania się ciśnienia (zbyt szybkiego wynurzania się nurka) gazy rozpuszczone we krwi i tkance tłuszczowej (głównie azot) tworzą pęcherzyki powodującezatory w drobnych naczyniach krwionośnych. W zależności od umiejscowienia zatorów pojawiają się określone objawy, np. bóle zamostkowe, bóle stawów, porażenia mięśni, zapaść.
Choroba kesonowa może doprowadzić do śmierci. Zapobieganie jej polega na powolnym przechodzeniu do normalnego ciśnienia
Drugim bardzo ważnym zagadnieniem związanym z ciśnieniem atmosferycznym jest choroba górska (zwaną też chorobą dużych wysokości, chorobą wysokogórską) nazywamy zespół objawów pojawiających się podczas przebywania na dużych wysokościach.
Przyczyny choroby górskiej
Główną przyczyną wystąpienia objawów choroby jest znaczny spadek ciśnienia atmosferycznego wraz ze wzrostem wysokości, a zwłaszcza towarzyszące mu obniżanie się ciśnienia cząstkowego tlenu w powietrzu. Spadek ciśnienia cząstkowego tlenu we wdychanym powietrzu doprowadza do niedotlenienia organizmu, co w znacznym stopniu zaburza jego funkcjonowanie. Wszystkie objawy choroby górskiej wynikają właśnie z niedoboru tlenu w komórkach organizmu.
Postacie choroby górskiej:
ostra choroba górska;
podostra choroba górska;
przewlekła choroba górska.
Ostra choroba górska
Objawy
Ból głowy, zaburzenia snu, nudności, brak łaknienia, uczucie zmęczenia, osłabienie, duszność oraz zawroty głowy i apatia. Początkowo obserwuje się przyspieszenie tętna i wzrost ciśnienia tętniczego krwi, które szybko ustępują reakcjom odwrotnym. Dolegliwości powyższe pojawiają się w ciągu pierwszych 24 godzin przebywania na dużych wysokościach, a ich wystąpienie zależy od wysokości nad poziomem morza, kondycji fizycznej i masy ciała.
U osób otyłych i mężczyzn objawy występują częściej niż u osobników szczupłych i kobiet. Objawy rzadko pojawiają się na wysokościach poniżej 2000 m n.p.m. Ryzyko ich wystąpienia wzrasta na wysokościach powyżej 3000 m n. p. m., zwłaszcza u osób, które nie zostały poddane wcześniejszej adaptacji do zmienionych warunków.
Objawy choroby górskiej, które pojawiają się na wysokościach poniżej 3000m n. p. m. zazwyczaj ustępują samoistnie w ciągu tygodnia przebywania w zmienionych warunkach atmosferycznych. Objawy choroby górskiej na wysokościach poniżej 2400 m n.p.m. występują bardzo rzadko i tylko w wyniku bardzo ciężkiego wysiłku fizycznego. Na wysokościach pomiędzy 2400 a 4300 m n. p. m. objawy choroby górskiej są zazwyczaj łagodne, a ich pojawienie się zależy od indywidualnej wrażliwości, szybkości zmiany wysokości, wysiłku fizycznego.
Na wysokościach między 4300 a 5500 m n. p. m. objawy choroby górskiej występują bardzo często i przybierają niejednokrotnie ciężką postać. Pobyt na takich wysokościach wymaga wcześniejszej aklimatyzacji. Wysokości powyżej 5500 m n. p. m. nazywa się ekstremalnymi i pobyt na nich może być tylko czasowy, gdyż kondycja ludzi w warunkach atmosferycznych panujących na tych wysokościach obniża się w miarę przedłużania pobytu.
Powikłania:
obrzęk płuc;
obrzęk mózgu;
śpiączka;
zator płuc.
Rokowanie
Większość przypadków choroby górskiej jest łagodna i objawy zmniejszają się po zejściu niżej. Cięższe przypadki mogą zakończyć się śmiercią z powodu niewydolności oddechowej i obrzęku mózgu.
Wpływ wilgotności powietrza na stan zdrowia człowieka
Wilgotność powietrza - zawartość pary wodnej w powietrzu.
Maksymalna wilgotność, czyli maksymalna ilość pary wodnej w określonej ilości powietrza silnie zależy od temperatury powietrza. Im wyższa temperatura powietrza, tym więcej pary wodnej może się w nim znajdować.
Przekroczenie maksymalnej wilgotności (np. w wyniku obniżenia temperatury powietrza) powoduje skraplanie się pary wodnej. Dlatego właśnie powstaje wieczorna (nocna) rosa. Nagrzane w dzień powietrze może zawierać w sobie dużo pary wodnej, gdy przychodzi noc, powietrze ochładza się i spada przez to maksymalna ilość pary wodnej, która może być w nim zawarta. Nadmiar pary wodnej skrapla się, tworząc na powierzchni ziemi kropelki rosy.
Optymalna wilgotność powietrza to 40-60%Jeżeli spada poniżej 40% zaczynamy odczówac dyskomfort i łatwiej zapadamy na różne infekcje.Przy podwyższonej wilgotności powietrza i podwyższonej temperaturze możemy mieć problemy z oddychaniem.