Wprowadzenie
Filtracja płuczki wiertniczej jest określana jako jej zdolność do odfiltrowania fazy rozpraszającej do przewiercanych skał na skutek różnicy ciśnień w otworze wiertniczym i tworzenia na skale osadu filtracyjnego. Wielkość filtracji płuczki ma duże znaczenie głównie podczas przewiercania skał charakteryzujących się przepuszczaniem wody. Poza nielicznymi wyjątkami, podczas wiercenia jest wymagana mała filtracja płuczki w celu ograniczenia wpływu filtratu na otaczające skały oraz zapobiegania trudnościom występującym podczas przewiercania skał ilastych.
Do regulacji filtracji stosowane są głównie wielkocząsteczkowe związki organiczne, zwane koloidami ochronnymi lub stabilizatorami (podobnie jak środki zmniejszające lepkość). Polimery stosowane do zmniejszania filtracji charakteryzują się dużą hydrofilnością przy dobrej rozpuszczalności w wodzie. Specyficzną własnością tych związków jest rozpuszczanie w wodzie
z jednoczesnym pęcznieniem, przy czym roztwory wodne tych substancji mają dużą lepkość. Koloidy ochronne mają budowę łańcuchową, co pozwala na uzyskanie filtracji przy stosunkowo niewielkiej ilości dodanego stabilizatora. Dodanie soli lub podwyższenie temperatury płuczki ze stabilizatorem powoduje zwiększenie wartości filtracji wskutek zmian kształtów cząsteczek. Obniżenie temperatury powoduje zmniejszenie filtracji.
Zwiększenie lepkości płuczki po dodaniu koloidu jest wynikiem wiązania w cząsteczkach koloidu wolnej wody zawartej w płuczce.
W ćwiczeniu do regulacji filtracji używaliśmy rotomagu jako środka dodawanego do płuczki bentonitowej 3% lub 5%. Rotomag jest środkiem skrobiowym, otrzymywanym przez chemiczną obróbkę skrobi najpierw w środowisku kwaśnym, potem w zasadowym, z dodatkiem soli metali najczęściej występujących w płuczkach. Istotny jest stosunek soli metali dwuwartościowych do soli metali jednowartościowych. W rotomagu przeważają sole magnezu, dzięki czemu płuczka
z rotomagiem charakteryzuje się zwiększoną odpornością na sole magnezowe i jest stosowana przy przewiercaniu pokładów soli z wtrąceniami soli magnezowych.
Innymi środkami produkowanymi na bazie skrobi są m.in. rotopol, polgel, rotocal, rotosol
i inne.