2. klinkier cementowy : materiał hydrauliczny składający się głównie z krzemianów wapnia, zawiera glin oraz żelazo zawiązane w fazach klinkieru.
Minerały w klinkierze : alit (C3S) krzemian trójwapniowy, belit (C2S) krzemian dwuwapniowy, glinian trójwapniowy, brownmileryt-czterowapniowy związek tlenku glinu i tlenku żelaza(C4AF)
Cement: spoiwo hydrauliczne drobnozmielony materiał nieorganiczny po zmieszaniu z wodą tworzy zaczyn wiąże i twardnieje w wyniku hydratacji, po stwardnieniu wytrzymały i trwały pod wodą. Składniki cementu : klinkier, granulowany żużel wielkopiecowy, pucolana naturalna, pucolana naturalna wypalana, popiół lotny krzemionkowy, popiół lotny wapienny, łupek palony, wapień, pył krzemionkowy. Rodzaje cementów : CEM I- portlandzki CEM II- portlandzki wieloskładnikowy CEM III- hutniczy CEM IV- pucolanowy CEMV- cement wieloskładnikowy
Cement portlandzki siarczanoodporny: CEM I MSR- umiarkowana odporność na siarczany CEM I HSR duża odporność CEM I MSR NA - niskoalkaliczny, umiarkowana odporność na siarczany CEM I HSR NA- niskoalkaliczny duża odporność na siarczany. Klasy cementów: wytrzymałość normowa (po 28 dniach) i wczesna (2 lub 7 dniach dojrzewania) klasa: 32,5N, 42,5N, 52,5N klasa 32,5R 42,5R (52,5-min. wytrzym na ściskanie R-klasa wys. wytrzym wczesnej). Zaczyn cementowy: plastyczna mieszanina cementu i wody. Normowa zaprawa cementowa - mieszanina piasku normowego wody i piasku w normowych proporcjach. Wiązanie cementu- nieodwracalny zanik plastyczności zaczynu cementowego w wyniku uwodnienia. Początek wiązania cementu- czas od momentu wlania wody do cementu do momentu zagłębienia igły Vicata w zaczynie na 4 mm od pow. płytki Koniec wiązania cementu: czas od wlania wody do cementu do kiedy igła aparatu Vicata zagłębi się w zaczynie na 0,1mm. Partia cementu: określona ilość cementu wyprodukowana w jednakowych warunkach. Po wymaganych badaniach odpowiada normom. Próbka pierwotna: ilość cementu pobrana jednorazowo za pomocą urządzenia do pobierania próbek. Miejsce pobierania próbek: worki, zbiorniki dużej pojemności, autocysterny, silosy. Próbka ogólna -jedna lub kilka próbek pierwotnych pobrane z różnych miejsc. Próbka średnia- homogeniczna mieszanina próbek ogólnych pobranych z większej ilości tego samego cementu(40-50kg) . Przygotowanie próbek laboratoryjnych: po zhomogenizowaniu średnią próbkę wsypujemy na równą pow. dzielimy na 4 części. Próbnikiem pobieramy próbki do pojemników. Masa próbki nie mniejsza niż 5 kg. Pojemniki szczelnie zamknięte oznakowane i opieczętowane.
Oznaczenie konsystencji zaczynu cementowego: oprzyrządowanie- mieszarka z misą, waga, sekundomierz, aparat Vicata z pierścieniem i płytką szklaną, WYKONANIE: przygotowano aparat Vicata do badań, wyskalowano powierzchnię wewnętrzną pierścienia, płytkę posmarowano oliwą. Przygotowano mieszarkę do badania. Odważono 500g cementu i 156 ml wody- wykonano zaczyn cementowy w mieszarce do zapraw(wlano wodę wsypano cement mieszno ok.3 min. Zaformowano próbkę. Ustawiono pierścien na szklanej płytce, wlono zaczyn ścięto nadmiar zaczynu) ustawiono próbkę na stoliku aparatu Vicata. Gdy odstęp pomiędzy bolcem aparatu a pow. płytki szklanej wyniósł ok. 5mm przyjęto że zaczyn posiada konsystencje normową.
4.Zaprawa budowlana zwykła: mieszanina spoiwa, piasku i wody + dodatki stosowana do robót ogólnobudowlanych. Wyprawa budowlana: zaprawa do tynkowania ścian. Marka zaprawy: klasyfikuje zaprawę pod względem wytrzymałości na ściskanie. M0,3; M0,6; M1; M2; M7; M12; M15. Konsystencja zaprawy - miara oporu jaki stawia zaprawa swobodnie zagłębiającemu się wgłębnikowi penetrometru. Zaprawa świeża zaprawa w stanie plastycznym przed rozpoczęciem procesów wiązania. Zaprawa stwardniała zaprawa w stanie stałym po okresie twardnienia i wiązania przewidzianym normą. Czas zachowania własności roboczych świeżej zaprawy: czas w jakim osiąga się oporność twardnienia lub urabialności podczas badania. Partia zaprawy: ilość zaprawy wytworzona w warunkach jednorodnych. Po badaniach odpowiada lub nie odpowiada specyfikacji . Próbka pierwotna zaprawy: pobrana w tym samym czasie z tego samego miejsca. Próbka ogólna zaprawy: połączenie i wymieszanie wszystkich porcji z pobranej partii. Klasyfikacja zapraw: (ze względu na spoiwo) zaprawa cementowa, cementowo-wapienna, wapienna, gipsowa,gipsowo-wapienna,cementowo - gliniana. ( ze względu na zastosowanie) : łączenie elementów przegród budowlanych, wypełnienie spoin, uszczelnienie ścian, ochrona przed wpływami zewnętrznymi, produkcja elementów budowlanych. Zaprawy do murowania szczególnego przeznaczenia - szamotowe: skład Al2O3, mielony szamot, glinka ogniotrwała, cement portlandzki lub szkło wodne. Zastosowanie: budowa palenisk, urządzeń poddawanych działaniu wysokich temperatur. Zaprawy krzemionkowe : skład mielony kwarcyt i piasek, łupki kwarcytowe i glina ogniotrwała. Zastosowanie : kształtki krzemiankowe ( temp do 1200oC) Zaprawa termalitowa: ziemia okrzemkowa i plastyczna glinka ogniotrwała. Stosowana do łączenia cegieł termalitowych. Oznaczenie składu na 1m3 zaprawy o określonej marce: oprzyrządowanie: waga, wanienka z mieszakiem, szufelka, wykonanie: dobrano orientacyjny skład obj. zaprawy. Obliczono skład próbnego zarobu ( spoiwo+piasek = 1,0 dm3) Wynik obliczeń spoiwo: 1,24 kg piasek 1,59 kg. V wody = 0,33dm3 konsystencja zaprawy plastyczna. Wykonanie próbnego zarobu zaprawy: odmierzono wyliczone ilości sypkich składników zaprawy. Zważono odmierzony materiał, zsypano go do wanienki( piasek, cement) i wymieszano ze sobą, odmierzono daną ilość wody, wlano ja stopniowo do suchych składników, mieszano do uzyskania odpowiedniej konsystencji. Oznaczenie gęstości świeżej zaprawy: zważono naczynie pomiarowe (m1), napełniono je zaprawą do połowy wys, opuszczono je na twarde podłoże 10 razy dopełniono naczynie reszta zaprawy i powtórzono czynność, zważono naczynie z zaprawą(m2) gęstość obliczono ze wzoru: Pm= m2-m1/V [kg/dm3] V- obj naczynia