PSYCHOLOGIA KRYZYSU

Fazy gwałtów

Większość gwałtów dokonuje się poprzez 4 fazy:

I Atak wizualny (rozbieranie wzrokiem kobiety - upadlanie kobiety)

II. Atak werbalny ( komentarz, który następuje po ataku wizualnym- wulgaryzmy)

III. Atak fizyczny, po którym następuje gwałt.

Część seksualna jest najmniej ważna dla sprawcy, gdyż najbardziej chodzi mu o wyładowanie agresji.

Po gwałcie następuje kolejny atak agresji - zmusza się ofiarę do powtórzenia ataku.

Rodzaje różnych reakcji kobiet na gwałt:

1. Submisja - całkowite podporządkowanie się, gdyż gwałciciel grozi śmiercią .

2. Pasywny opór - próba oszukania sprawcy, np.; zaproszenie go do domu.

Wiele kobiet płacze, błaga o litość ( upokorzenie)

3. Zachowanie się w sposób odrażający ( wg Howarda) - tak, żeby zniechęcić sprawcę do czynu. Np.; oddawanie moczu, plucie, wymiotowanie na gwałciciela. To jednak nie działa na sprawcę, a bardziej na osoby zakochane w sobie, znane sobie, w bliskim związku).

4. Asertywność - najbardziej skuteczne jest powiedzenie „NIE” , „PRZESTAŃ !” Osoby bardziej wartościujące siebie i pewne siebie mają większe szansy na odpór ataku.

5. Walka - zwiększa ona agresję u sprawcy, ale jest polecana w USA, gdzie proponują zadawanie ciosu w czułe miejsca (wiadomo gdzie..) Oczywiście w oczy ! Jest to bardzo skuteczne, nie można się jednak lękać.

GWAŁT, JAKO WYDARZENIE KRYZYSOWE

1. Dla większości kobiet gwałt kończy się kryzysem psychicznym. Interwencja kryzysowa jest w tym przypadku nietypowa. Kryzys trwa dłużej niż od 1 do 6 tygodni. Nie ustępuje po tym czasie. Nie jest to klasyczny przykład kryzysu.

2. Ofiary nie szukają, a wręcz unikają pomocy psychologicznej.

3. Osoba poszkodowana nie jest podatna na pomoc otoczenia. Brak podatności na wpływy otoczenia.

POMOC

1. Natychmiast po wypadku.

2. Długotrwały proces reorganizacji

Ważne jest w pomocy tej: 1). Twórcze słuchanie

2). Empatyczne zrozumienie

3). Ekspresja uczuć ofiary

4). Pomoc w zrozumieniu ofierze tego, że jej reakcja jest

właściwa

5). Ofiara ma w sposób realistyczny ocenić swe doświa-

dczenie

6). Pomóc zrozumieć, że ofiara nie jest winna

7). Pomoc ofierze w eksploracji radzenie sobie z trud-

ną sytuacją ( może dojść do kryzysu suicidalnego)

8). Włączyć ofiarę do grupy wsparcia

INTERWENCJA BEZPOŚREDNIA PO ZDARZENIU

1. Pierwszy kontakt z ofiarą w szoku ma być z kobietą i lekarzem ma też być kobieta.

2. Wyjaśnienie celów wywiadu ofierze - jasno i spokojnie wytłumaczyć procedurę badawczą.

3. Trzeba uznać wywiad, jako prawdziwy, nie zarzucać ofierze kłamstwa.

4. Cierpliwie znosić objawy agresji werbalnej.

5. Zapewnić ofiarę, że jest w bezpiecznym miejscu.

6. Empatycznie słuchać.

7. Mówić krótko i prostymi zdaniami.

8. Koncentrować się na tu i teraz.

9. Pozostawić ofierze wolność postępowania.

10. Pozostać z ofiarą, jeśli ujawnia lęk ( to jest on uczuciem podstawowym).

11. Zachęcić do werbalizacji i ekspresji uczuć, a nie tłumić.

12. Zaplanować dalsze postępowanie, poinformować o możliwości profesjonalnej pomocy psychologicznej.

Najczęstsza i najlepsza jest to pomoc od byłej ofiary.

HOWARD twierdzi, że nie wolno korzystać z porad psychologa czy psychiatry bez przygotowania. Często zdarza się, że Ci bez przygotowania potępiają ofiarę.

13. Nie tłumić emocji, bo wtedy traci się nad nimi kontrolę. Nie koncentrować się na przeszłości.

II. PROCES DŁUGOTRWAŁEJ REORGANIZACJI

Problemy wtórne - kobiety wycofują się z aktywności, porzucają pracę. Pogłębia to ich stres.

Badacze Janoff i Bullman uważają, że samooskarżanie się ofiary można wykorzystywać w terapii. Są dwa rodzaje oskarżania siebie:

1. człowiek oskarża swoje zachowanie

2. człowiek oskarża swoją osobowość

Ten drugi sposób oskarżanie siebie można wykorzystać w terapii. Pogłębia to proces dezadaptacji. Powinno się zwalczać oskarżanie swojej osoby.

Jeżeli objawy trwają dłużej niż 6 miesięcy konieczna jest konsultacja psychiatryczna lub psychologiczna. Praca z ofiarą gwałtu powinna także obejmować całą rodzinę.

Reakcja rodziny na gwałt przypomina reakcje na inne kryzysy. Mogą one służyć adaptacji. Rodzina może starać się utrzymać wydarzenia gwałtu w sekrecie. Zdrowa reakcja to skierowanie gniewu na sprawcę i pomoc ofierze. Nieprawidłowa reakcja to przeniesienie gniewu na członka rodziny.

Interwencję kryzysową kieruje się na :

1. Percepcję zdarzenia przez członków rodziny

2. Aktywizację sieci wsparcia rodzinnego

3. Rozpoznanie sposobów radzenia sobie z sytuacją trudna

4.Interwent informuje rodzinę o gwałcie ( podkreślony wymiar agresywny gwałtu, a nie odpowiedzialność rodziny).

Długoterminowa reorganizacja rodziny po ostrym kryzysie

a). Seksualne życie ofiary

b). Radzenie sobie z lękiem ofiary lub zaburzeniami postresowymi

Ad. a) awersja do życia seksualnego albo zwiększony pociąg seksualny.

Skuteczna interwencja obejmuje:

• odgrywanie ról z członkami rodziny

• zachęcanie do empatii

• badanie w jaki sposób reakcje partnera mogą przyczynić się do awersji ofiary do partnera

• ułatwianie rodzinie swobodnej i otwartej komunikacji dotyczącej problemu

• pomoc rodzinie w nie traktowaniu gwałtu, jako wydarzenia seksualnego

• zachęcanie partnera ofiary do stwarzania relaksowej, intymnej atmosfery

• uświadomienie możliwości zerwania więzi rodzinnych. Jeśli były dyskusje w rodzinie, to może grozić to rozpadem rodziny. Wtedy należy kierować do terapeutów rodzinnych

Radzenie z lękiem. Jeżeli lęk zostaje po 6 tygodniach należy skierować ofiarę do psychologa.

W I fazie lęk jest normalną reakcją. Interwencja dotyczy wyjaśnienia natury lęku i uczestnictwo w programach, a także proces sądowy.

16 kroków wg CLOE VLADANESY w przypadku kryzysu wykorzystania seksualnego w rodzinie ( np. gwałt ojca na córce):

1. Odkrycie wszystkich sekretów rodzinnych (to one doprowadziły do kazirodztwa lub słaba więź z matką).

2. Zapytanie każdego członka rodziny, dlaczego to było złe. Sprawca ma zazwyczaj kłopoty z wyjaśnieniem, dlaczego jego czyn był zły.

3. Terapeuta uzupełnia te wywody i mówi, że ofiara została skrzywdzona duchowo.

4. Wykorzystywanie seksualne to krzywda moralna , ale również sprawca ponosi uszczerbek duchowy, np.: grzech, czyn hańbiący, szkoda.

5. Stadium spontaniczności - wyznanie nowych sekretów. Osoby wykorzystywane mają skłonności do wykorzystywania. Kazirodztwo ciągnie się od kilku pokoleń.

6. Wykorzystywanie seksualne to krzywda, ale pozostałych członków rodziny.

7. Skłonienie sprawcy, aby na kolanach przeprosił ofiarę.

8. Reszta członków rodziny również na kolanach musi prosić ofiarę o przebaczenie. Rodzina przeprasza za to, że nie chroniła ofiary. Nie dociekać przyczyn tragedii- ofiara musi czuć, że nie będzie ukarana. Musi wyzbyć się poczucia, że jest ofiarą.

9. Rozmowa z rodzicami o ewentualnych następstwach tego, gdyby akt się powtórzył.

10. Terapeuta sam na sam z ofiarą nakłania, aby się otworzyła i mówiła szczerze o uczuciach i przeżyciach. Terapeuta wskazuje na korzyści płynące z cierpienia.

„To, co mnie nie zabije, to mnie wzmocni”

Nietsche

Uświadomić ,że to, co się stało jest tylko małym fragmentem życia. Uwaga musi zostać skierowana na dodatnią stronę życia.

11. Poszukiwanie osoby, która zapewni ofierze bezpieczeństwo, ale nie może to być matka. Ostatnim etapem terapii powinno być wzmocnienie pozycji matki w rodzinie.

12. realne zadośćuczynienie krzywdzie zadanej ofierze, np.: sprawca co miesiąc ma wpłacać pieniądze ofierze.

13. Omówienie zajęć, które pomogą ofierze powrócić do normalnego życia .

14. Terapia ofiary.

15. Odblokowanie u rodziny uczuć do sprawcy

16. Terapeuta pomaga sprawcy przebaczyć sobie samemu.

SKUTKI WYKORZYSTANIA

Terapeuci muszą pytać sprawcę, czy nie było wykorzystywania seksualnego.

Motywy poszukiwania pomocy pchają ofiarę do rozpoczęcia terapii. Inne kobiety obawiają się porzucenia przez partnera. Tak długo, jak kobieta uważa, że ocena jej wartości jest z tego, „czy jest dobra , czy nie” nie może wejść w bliskie relacje.

Osoby zaburzone mają tendencję do submisji (ulegania) przenoszą postawy.

Z badań Feinaura wynika, że bardziej dramatyczne są skutki wykorzystywania przez bliską osobę, niż obcą. Rodzaj relacji, który wiązał ofiarę z prześladowcą najbardziej determinuje głębokość traumy, np.: gdy ofiara traktowała go za wypróbowanego przyjaciela. Te ofiary wymagają interwencji psychologa, który odbuduje zaufanie do innych.

Terapia budowania zaufania - najlepiej rozpocząć nowy związek, gdyż w próżni trudno budować zaufanie na nowo. Jeżeli wykorzystywanie trwało długo i więcej niż jeden sprawca był jego przyczyną , ryzyko zaburzeń jest większe.

Osoby wykorzystywane mają mniejsze szanse na intymne związki. Bezsilność i brak kontroli w związkach, a także bierność kobiet często są obecne u kobiet wykorzystywanych. Brak poczucia kontroli w związkach. Dlatego też partner musi być w tym przypadku bardzo wyrozumiały. Terapeuta zaś musi pomóc zrozumieć manipulowanie i wykorzystywanie w przeszłości i w teraźniejszości. Tylko w związku można przepracować uczucie gniewu i zdrady.

Ofiara musi potępiać swoje wcześniejsze zachowani, a nie potępiać siebie. Przerzucić winę na jednego mężczyznę nie na wszystkich. Zauważyć partnera, jako kogoś odrębnego od przestępcy.

PRZEMOC FIZYCZNA WOBEC DZIECKA

John Rose - wg niego przygotowana lista sytuacji, które mogą doprowadzić matkę do kryzysu w relacjach z dzieckiem:

1. Ciąża bliźniacza

2. Dzieci urodzone w czasie 10-12 miesięcy jedno za drugim

3. Przeniesienie się z jednego miasta do drugiego w okresie ciąży lub porodu. Konieczność zawiązania nowych więzi.

4. Niespodziewana strata pracy przez kobietę lub jej męża czasie ciąży.

5. Odkrycie niewierności męża w czasie ciąży.

6. Choroba własna męża lub kogoś z rodziny, kim należy się opiekować - odwrócenie ról.

7. Zapłodnienie i przebieg ciąży w okresie żałoby.

8. Poprzednie aborcje. Traumatyzowane porody, strata dzieci.

9. Powikłania zdrowotne w okresie ciąży.

10. Niepełnosprawne dzieci bliskich osób i krewnych.

To wszystko doprowadza do kryzysu. W wyniku tego matka może przestać interesować się dzieckiem. U niektórych zaczyna się proces żałoby (odbyty żal i rozpacz za życia dziecka). Matki unikają kontaktów z dzieckiem, nie chcą się z nim związać (boi się odejścia). Poprzednie sytuacje kryzysowe (złe relacje matki z matką) rzutują na relacje z dzieckiem: gniew + poczucie winy. To może przyczynić się do maltretowania dzieci.

Badacze mówią, że jest to zjawisko wieloczynnikowe:

-ubóstwo rodziny

-alkoholizm

- stres rodzinny

Są to główne przyczyny maltretowania dzieci.

Walters wyodrębnił różne przyczyny maltretowania dzieci, a także grupy rodziców maltretujących dzieci:

1. Maltretowanie wynikające z braku kompetencji społeczeństwa i rodziców. Powielane zjawiska i metody wychowawcze zaobserwowane u swoich rodziców.

2. Rodzic sfrustrowany, przemieszczający swoją agresję. Przemieszczanie agresji na osobę niewinną, bo boi się na osobę winną rzeczywiście. Leczeniem tego typu prześladowcy jest wyodrębnienie źródła frustracji, uświadomienie, że ofiara przemieszcza agresję na dziecko, ale celem może stać się współmałżonek lub zwierzę.

Agresja skierowana do wewnątrz to np.: bóle głowy.

Trzeba uświadomić osobie, jakie doświadczenia zmusiły osobę do odreagowania.

Frustracja → kierowanie agresji na dziecko

W tym przypadku terapeuta pomaga znaleźć ujście frustracji w inny sposób.

3. Okazjonalne znęcanie się nad dzieckiem jest częste w przypadku, gdy nie ma ojca często w domu. Wprowadza on swoją ostrą dyscyplinę po powrocie.

Innym powodem może być pojawienie się ojczyma lub macochy - zaprowadzenie nowych porządków.

4. Maltretowanie przez zaniechanie niezbędnej opieki lekarza, np.: to najczęściej rodzice ubodzy, na zasiłku, czy bezrobotni. Może spowodować to śmierć dziecka. Matki często oczekują, że dzieci się nimi zajmą. Brak opieki, odżywiania - u tych dzieci pojawiają się postawy pasywno - agresywne. W przypadku tych osób zaleca się:

-nie zabierać dzieci do Domów dziecka, gdyż narodzą się następne dzieci

• stałe kontrole pracowników socjalnych

5 Przypadkowy oprawca - rodzice nie zdają sobie sprawy, że maltretują dziecko- np. rodzice upośledzeni umysłowo. Trzeba im to uświadomić.

6. Maltretowanie przez samo dziecko - dziecko samo prowokuje przemoc przez swoje zachowanie. W tym przypadku cały wysiłek terapeutyczny winien być skierowany na dziecko. Każde pożądane zachowanie w tym przypadku ma być nagradzane.

Gdy dziecko przypomina kogoś znienawidzonego, to też może to być przyczyną maltretowania.

7. Subkulturowy prześladowca- trudny do leczenia przypadek. W niektórych kulturach jest przyjęta przemoc, jako część wychowania. Np. przywiązanie do dziecka jest tu bardzo ważne. Np. podłoże religijne- u Świadków Jehowy- nie można przetaczać krwi lub też choroba psychiczna dziecka. Na Zachodzie odbierają dziecko osobie chorej psychicznie.

Wg Waltersa interwencja przypadku znęcania nad dzieckiem może spowodować:

1. Wrogość u mężczyzn. Mężczyźni są przyzwyczajeni do kontrolowania innych ( zwłaszcza kobiet - na Bliskim Wschodzie). Najbardziej nieskuteczny sposób to, gdy terapeuta też okazuje ofierze wrogość i agresję: agresja rodzi agresję.

2. Płacz u kobiet - kontrolują innych w ten sposób.

3. Zaprzeczanie, że maltretowanie dziecka miało miejsce. Profesjonalista powinien to wysłuchać.

4. Troska o to, kto doniósł o maltretowaniu dziecka u prześladowcy po to, by odwrócić uwagę terapeuty. Nie należy wdawać się w to, a trzeba skierować uwagę na sprawcę.

5. Uwodzenie terapeuty, gdy jest płci przeciwnej.

6. Atak werbalny sprawcy: wszystko może się stać pretekstem do agresji.

7. Problemy prawne: terapeuci muszą znać problemy prawne.

8. O wykorzystywaniu seksualnym winno wiedzieć jak najmniej osób (dyskrecja terapeuty).

Na temat edukacji seksualnej winna być rzetelna edukacja. W szkole powinno się wyłaniać krzywdzone dzieci i otaczać je wyjątkową opieką.

INTERWENCJA KRYZYSOWA - ZASADY POSTĘPOWANIA WG WALTERSA

1. Dzieci traktować indywidualnie (duże różnice dzieci z tej samej rodzinie nawet w osobowości i zachowaniu).

2. Dzieci maltretowane są przeważnie małego wzrostu, jakby chciały się usunąć z domu rodziców.

3. Zwrócić uwagę na to, że identyfikacja z dzieckiem nie może być zbyt daleko posunięta. Terapeuta nie może się identyfikować z rodzicem.

4. Najlepiej jest, jak dwie osoby pracują z rodzicami i dwie z dzieckiem.

5. Wielki nacisk należy położyć na PRAWDĘ. Prawda jest najważniejsza.

6. Zwłaszcza gdy na ciele nie widać śladów maltretowania należy pochylić się nad dzieckiem, gdyż czasem gorsza jest przemoc psychiczna.

Szukasz gotowej pracy ?

To pewna droga do poważnych kłopotów.

Plagiat jest przestępstwem !

Nie ryzykuj ! Nie warto !

Powierz swoje sprawy profesjonalistom.

---