STOPNIOWANIE PRZYMITONIKÓW
1) stopień równy (gradius pozitivus)
I,II - bonus, bona, bonum; pulcher, pulchra, pulchrum
III - acer, acris, acre; brevis, breve; felix, felicis;
2) stopień wyższy (gradius comparativus) ~ odmiana według deklinacji III typu spółgłoskowego
NOMINATIVUS
m/f n
temat longi longior -ius
genetivus pulchri pulchrior -ius
brevis brevior -ius
acris acrior -ius
felicis felicior -ius
|
rodzaj męski/żeński |
|
rodzaj nijaki |
||
|
sing |
pl |
|
sing |
pl |
N G D Acc Abl V |
longior longioris longiori longiorem longiore longior |
longiores longiorum longioribus longiores longioribus longiores |
N* G D Acc* Abl V* |
longius longioris longiori longius longiore longius |
longiora longiorum longioribus longiora longioribus longiora |
3) stopień najwyższy (gradivus superlativus) ~ odmiana według deklinacji I,II
NOMINATIVUS
m/f/n
temat longi longissimus/issima/issimum
genetivus brevis brevissimus/issima/issimum
felicis felicissimus/issima/issimum
takie -er szaleją: nominativus + końcówki (-rimus/a/um)
pulcher (I,II) pulcherrimus/rima/rimum
acer (III) acerrimus/rima/rimum
są też wyjątki a mianowicie takich sześć: genetivus + końcówka (-limus/a/um)
similis, -e simillimus/lima/limum
dissimilis, -e dissimillimus/lima/limum
facilis, -e facillimus/lima/limum
difficilis, -e difficillimus/lima/limum
humilis, -e humillimus/lima/limum
gracilis, -e gracillimus/lima/limum
4) stopniowanie niereguralne
zakończone na:
-dicus np. maledicus/a/um
-ficus np. magnificus/a/um
-volus np. benevolus/a/um
temat + końcówka
st.wyższy -entior/entior/entius (odmiana III typ spółgłoskowy)
st.najwyższy -entissimus/entissima/enstissimum (odmiana I,II)
równy |
wyższy - comparativus |
najwyższy - superlativus |
bonus/a/um |
melior (m/f) melius (n) |
optimus (m) optima (f) optimum (n) |
malus/a/um |
peior (m/f) peius (n)
|
pessimus (m) pessima (f) pessimum (n) |
magnus/a/um |
maior (m/f) maius (n) |
maximus (m) maxima (f) maximum (n) |
parvus/a/um |
minor (m/f) minus (n)
|
minimus (m) minima (f) minimum (n) |
multi/ae/a (pluralis) |
plures (m/f) plura (n) !gen.pl - plurium |
plurimi (m) plurimae (f) plurima (n) |
5) stopniowanie opisowe
zakończone na: -eus, -ius, -uus; !!!wyjątek: antiquus
magis - bardziej
maxime - najbardziej
idoneus/a/um magis indoneus/a/um, maxime indoneus/a/um
noxius/a/um magis noxius/a/um, maxime noxius/a/um
arduus/a/um magis arduus/a/um, maxime arduus/a/um
PRZYSŁÓWKI
bene melius optime
male peius pessime
magnopere magis maxime
parum minus minime
multum plus plurimum
ACI - accustivus cum infinitivo
czasownik wprowadzający* + accusativus [podmiot] ** + infinitivus***
*np.:
video, -ere [oglądać]
scio, -ire [widzieć]
audio, -ire [słyszeć]
sentio, -ire [czuć]
dico, -ere [powiedzieć]
narro, -are [opowiadać]
respondo, -are [odpowiadać]
cogito, -are [myśleć]
exisitimo, -are [sądzić]
puto, -are [uważać]
spero, -are [mieć nadzieję]
constat [jest oczywiste]
** jak jest `se' to znaczy, że to jest on/ona/oni/one/
dla ja jest me, ty - te; my - nos, wy - vos;
np.:
Pueri dixerunt, se eum librumm lecturos esse. [Chłopcy powiedzieli, że oni będą czytać te książkę.]
***infi nitivus |
activi |
passivi |
||
prae senti |
amare tenere (esse) vincere invenire |
amari teneri vinci inveniri |
||
perf ecti |
amavisse tenuisse (fuisse) vicisse invenisse |
amatus/a/um esse tentus/a/um esse victus/a/um esse invenitus/a/um esse |
w ACI: um/am/um os/as/a |
|
futuri |
amaturus/ura/urum esse tenturus/ura/urum esse victurus/ura/urum esse inveniturus/ura/urum esse fore (futurus/ura/urum esse) |
w ACI: urum/uram/urum uros/uras/ura |
amatum iri tentum iri vitum iri invenitum iri |
I |
amo, amare, amavi, amatum |
II |
teneo, tenere, tenui, tentum |
III |
vinco, vincere, vici, victum |
IV |
inveniro, invenire, inveni, invenitum |
I,II
III
I,II
III