Bohater Polski obywatel Holandii
Środa, 11 grudnia 2013 (02:08)
Kalendarz polski codzienny
arch./-
Generał Stanisław Maczek studiował filozofię na lwowskim Uniwersytecie Jana Kazimierza, ale Polsce potrzebny był jako żołnierz. Jego kompania poszła na odsiecz Lwowa. W wojnie z bolszewikami dowodził kompanią karabinów maszynowych i moździerzy na podwodach.
Przed 1939 r. oficer Oddziału II Sztabu Generalnego, potem dowódca 10. Brygady Kawalerii - pierwszej jednostki zmotoryzowanej Wojska Polskiego. Brygada zadała Niemcom ciężkie straty.
Po agresji sowieckiej przekroczył granicę węgierską. 10. Brygada walczyła w Szampanii. Po kapitulacji Francji generał w przebraniu Araba [!] ruszył przez Maroko i Gibraltar do Szkocji. Został dowódcą 2. Brygady Strzelców, późniejszej 1. Dywizji Pancernej.
Dowodził pod Falaise. Bronione przez Polaków wzgórze „Maczuga” zamknęło Niemców w kotle. 1. Dywizja wyzwoliła m.in. Bredę. 26 marca 1945 r., pod Łukiem Tryumfalnym, generał otrzymał Legię Honorową. 4 maja 1. Dywizja dotarła do Wilhelmshaven. Twierdza Kriegsmarine kapitulowała przed polskim dowódcą!
Przez trzy lata po wojnie miasto Haren w Dolnej Saksonii nazywało się Maczków. Mieszkali tu byli żołnierze i robotnicy przymusowi z Polski. Alianci namawiali generała, by wracał do kraju. Weteran wojny z bolszewikami mógł tam jechać tylko po śmierć. Wybrał pracę barmana w Edynburgu…
26 września 1946 r. „Rada Ministrów” pozbawiła go obywatelstwa polskiego. Podobnie gen. Władysława Andersa, gen. Stanisława Kopańskiego, gen. Antoniego Chruściela oraz 72 innych oficerów.
Na wniosek 40 tysięcy mieszkańców Bredy został honorowym obywatelem Holandii. W roku 1994 został kawalerem Orderu Orła Białego. Zmarł 11 grudnia 1994 r. w Edynburgu, pochowany obok swoich żołnierzy w Bredzie.
Pamiętajmy o 11 grudnia pana generała i o 13 grudnia „towarzysza generała”.
Piotr Szubarczyk