CHOROBY I SZKODNIKI KWIATÓW

Na tej stronie prezentowane są najczęściej spotykane choroby i szkodniki roślin jednorocznych i dwuletnich. Artykuł podzielony jest na trzy części :

• trochę teorii, czyli podstawowe pojęcia związane z chorobami, szkodnikami i metodami walki

• choroby roślin jednorocznych i dwuletnich

• szkodniki roślin jednorocznych i dwuletnich

Trochę teorii

Szkodniki to zwierzęta, które uszkadzają rośliny. Największą grupę szkodników stanowią owady. Szkodniki uszkadzają organy roślin lub prowadzą do zniszczenia całej rośliny, min. poprzez wysysanie soków, zjadanie liści, czy drążenie tuneli w pędach, korzeniach i owocach. Występują również szkodniki pośrednie, które przenoszą choroby wirusowe lub grzybowe. Szkodniki takie nazywa się wektorami.
Choroby roślin powodowane są przez czynniki chorobotwórcze, takie jak grzyby, bakterie i wirusy. Wśród roślin ogrodowych najczęściej występują choroby grzybowe. Typowymi objawami chorób są przebarwienia, zniekształcenia i więdnięcie roślin. Wśród chorób roślin, można wyróżnić również choroby fizjologiczne, których przyczyną są czynniki nieinfekcyjne, takie jak niedobory makro- i mikroelementów, czy niekorzystne warunki uprawy.

Aby ustrzec się chorób roślin w naszym ogrodzie, warto stosować działania zapobiegawcze, polegające min. na zakupie tylko zdrowych roślin ze sprawdzonych źródeł, oraz zapewnieniu roślinom odpowiednich warunków uprawy. Metody walki z chorobami i szkodnikami można podzielić na metody ekologiczne i chemiczne. Metody ekologiczne walki ze szkodnikami i chorobami są bezpieczne dla środowiska, działają krótkotrwale i tylko na szkodniki i czynniki chorobotwórcze. Są to najczęściej preparaty pochodzenia roślinnego, pułapki na szkodniki, oraz metody walki biologicznej, polegające na wprowadzeniu naturalnych wrogów czynnika chorobotwórczego czy szkodnika. I tak np. naturalnym wrogiem mszyc jest pasożyt larw pluskwiaków Aphidolotes aphidimyza. Jeżeli naturalne metody walki okazują się nieskuteczne lub niewystarczające, można stosować metody chemiczne, polegające na stosowaniu środków chemicznych bezpośrednio na rośliny lub doglebowo. Do środków chemicznych zalicza się pestycydy, oraz fungicydy. Środków chemicznych nie wolno nadużywać ze względu na ich fitotoksyczność, czyli niekorzystny wpływ na rośliny. Aby ustrzec się efektów ubocznych walki chemicznej, nie należy opryskiwać środkami chemicznymi roślin intensywnie nasłonecznionych, o przesuszonych korzeniach, czy znajdujących się w bardzo wysokich lub niskich temperaturach.

Choroby roślin jednorocznych i dwuletnich

Opis choroby i objawy	Atakowane rośliny	Naturalne metody zwalczania	Chemiczne metody zwalczania
Fuzarioza powodowana przez grzyb Rhizoctonia solani, brązowe, wodniste plamy pojawiające się przy podstawie pędu lub na liściach stykających się z podłożem, rośliny obumierają, na powierzchni obumarłych tkanek oraz podłoża wystepuje jasnobrązowa grzybnia	begonie, gazanie, lobelie, lwie paszcze, niecierpki	Bioczos BR 0,5% Biosept 33 SL 0,05% biopreparaty należy stosować naprzemiennie z fungicydami, chore rośliny usuwać z nasadzeń i palić	Rovlal Flo 255 SC 0,2% Sarfun 500 SC 0,1%, rośliny podlać jednym z preparatów stosując 2 do 4 litrów cieczy na m²
Mączniak prawdziwy choroba grzybiczna, na młodych liściach i pędach pojawia się biały, mączysty nalot grzybni	astry, floksy, niecierpki, lobelie, lwie paszcze	rośliny należy podlewać bezpośrednio do podłoża, tak aby ich nie zwilżać, na chore rośliny stosować biopreparaty (BioPlatt 25 EC, Biochikol 020 PC, Bioczos BR, Biosept 33 SL) przemiennie z fungicydami,	Bajleton 5 WP, Baymat AE, Topsin M 70 WP, rośliny opryskiwać 2-3 krotnie co 10 dni
Mączniak rzekomy choroba powodowana przez grzyby Bremia sp., Peronospora sp. objawia się poprzez owalne, chlorotyczne lub żółte plamy (przechodzące w barwę czerwonobrązową) i nalot grzybiczy na dolnej części liści, zaatakowane liście z czasem obumierają	bratki, floksy, groszek pachnący, lewkonie, lwia paszcza	nie zwilżać roślin podczas podlewania, na noc rośliny nie mogą pozostać w stanie zwilżenia, biopreparat (Biochikol 020 PC), stosować przemiennie z fungicydami,	Dithane M-45 80 WP, Previcur 607 SL, Sandofaan Manco 64 WP, rośliny opryskiwać 2-3 krotnie co 7 do 10 dni, środki stosować naprzemiennie
Plamistość liści objawia się poprzez wodniste, okrągłe lub owalne plamy barwy brązowej, chore liście zamierają	astry, bratki, begonie, floksy, groszek, szałwia, werbena	usuwać i palić porażone liście lub nawet całe rośliny, biopreparaty (Biochikol 020 PC, Bioczos BR, Biosept 33 SL) stosować na przemian z fungicydami	Bayleto 5 WP, Baymat AE, Dithane M-45, Topsin M 70 Wp, rośliny opryskiwać 2 do 3 razy co 10 dni
Rdza choroba grzybiczna (powodowana przez Puccinia spp., Uromyces spp.), atakuje latem, na liściach pojawiają sie liczne, okrągłe plamy barwy żółtej, po spodniej stronie liści pojawiają się pomarańczowe bądź brązowe skupienia zarodnikowania grzyba, porażone liście obumierają	bratki, goździki, lwie paszcze, malwy, stokrotki	lepsze wietrzenie i większe odstępy między roślinami, silnie porażone rośliny należy usunąć, biopreparaty takie jak Biosept 33 SL, Bioczos BR, stosować naprzemiennie z fungicydami	Bayleton, Baymat, Discus, Dithane, środki stosować przemiennie, rośliny opryskiwać 2-3 krotnie co 14 dni
Szara pleśń powoduje ją grzyb Botrytis cinerea, objawia się najczęściej w okresie wiosny lub jesieni, na nadziemnych częściach rośliny widoczne są wodniste, brązowe, szybko powiększające się plamy, części roślin lub całe rośliny obumierają	wiele różnych roślin, min. aksamitki, astry, begonie, bratki, goździki, lobelie, malwy, niecierpki i inne	aby zapobiec rośliny podlewać bezpośrednio do podłoża i dobrą wentylację roślin, po zauważeniu objawów stosować biopreparaty : Biochikol, Biosept	w razie wystąpienia objawów rośliny spryskać fungicydem (Euparen, Kaptan, Rovral Flo), jeżeli jest to konieczne zabieg powtórzyć
Wirozy choroba powodowana przez wirusy przemieszczające się wraz z sokami zainfekowanych roślin, mogą być przenoszone przez szkodniki, na narzędziach ogrodniczych, a nawet przez nasiona, kwiaty są drobne i zniekształcone, na płatkach występują smugowaate lub pstre przebarwienia, żółtawe przebarwienia na liściach	groszek pachnący i wiele innych roślin kwitnących, również rośliny cebulowe	należy kupować rośliny zdrowe i zwalczać czynniki mogące przenosić wirusy, chore rośliny należy usuwać i palić	nie jest możliwe zwalczanie chemiczne
Zgnilizna korzeni fiołka choroba powodowana przez grzyby występujące w glebie, głównie w miejscach, w których fiołki i bratki uprawiane są od wielu lat, płatki i liście chorych roślin przebarwiają się i zwijają, system korzeniowy zbyt luźno trzyma się ziemi	bratki, fiołki	zainfekowane rośliny jak najszybciej wykopać i spalić, wrażliwe gatunki warto co roku uprawiać w innym miejscu	-

Szkodniki roślin jednorocznych i dwuletnich

Szkodnik i powodowane uszkodzenia	Atakowane rośliny	Zapobieganie i zwalczanie
Kapturnica nawłociówka Cuculia asteris duże, nieregularne dziury wygryzione w liściach, pąkach i płatkach	astry chińskie	zbierać z roślin gąsienice i niszczyć, po stwierdzeniu uszkodzeń można również rośliny spryskać preparatem kontaktowym, np. Spruzit 04 EC
Mszyca brzoskwiniowa Nectarosiphon persicae liście są odbarwione i skręcone, pojawia się na nich lepka wydzielina, wzrost rośliny zostaje zahamowany	goździki chińskie i goździki brodate	po wykryciu mszyc rośliny spryskiwać silnym strumieniem wody, można również opryskać preparatem mszycobójczym takim jak Bio Insekt AL lub Pirimor
Mszyca burakowa Aphis fabae kwiaty są zniekształcone, liście są lepkie i żółkną, na roślinach widoczne skupiska czarnych, bezskrzydłych owadów	nasturcja majowa, szałwia błyszcząca	rośliny spryskać silnym strumieniem wody, można opryskać preparatem mszycobójczym, np. Pirimor, Pirimix AL
Mszyca kapuściana Brevicoryne brassicae skręcone i odbarwione liście, zahamowanie wzrostu roślin	lewkonia letnia	uszkodzone rośliny usuwać i niszczyć, po zauważeniu pierwszych uszkodzeń opryskać preparatem układowym, np. Confidor 200 SL
Porazik kocankowy Brachycaudus helichrysi liście wierzchołkowe zmieniają barwę na fioletowoczerwoną, marszczą się i skręcają	astry chińskie	uszkodzone rośliny usuwać i niszczyć, po zauważeniu pierwszych objawów można je opryskać preparatem układowym, np. Provado Plus AE
Roztocz cyklamenowiec szkodnik żeruje na kwiatach i wierzchołkach wzrostu pędów, rośliny słabo kwitną, na skarłowaciałych łodygach pojawiają się brązowe blizny,	astry	usuwanie chorych roślin i zastępowanie ich bardziej odpornymi astrami jednorocznymi, w uprawie amatorskiej nie zwalcza się chemicznie
Skorki Forticula auricularia żółtowawobrązowe owady żerujące nocą, latem objadają płatki kwiatów i młode liście	złocienie, dalie, również byliny i krzewy	między roślinami umieszcza się odwrócone doniczki wypełnione sianem, nasadzone na patyki, w ciągu dnia skorki będą szukały w nich schronienia, zawartość doniczek zniszczyć, o zmierzchu rośliny można również opryskać permetryną, metylopirimifosem lub HCH
Wciorniastki rośliny są atakowane przez różne gatunki wciorniastków - brązowoczarnych owadów o wąskim ciele długości do 2 mm, których rozwojowi sprzyja gorąca i sucha pogoda, na płatkach kwiatów pojawiają się białe cętki i przebarwienia, z czasem coraz bardziej rozległe, w przypadku silnego porażenia pąki kwiatowe nie otwierają się, na liściach widoczne przebarwienia barwy srebrzysto-białej,	poza roślinami jednorocznymi również byliny, rośliny cebulowe, sadownicze i inne	regularne podlewanie roślin i zapobieganie przegrzewaniu szklarni poprzez wietrzenie i cieniowanie, po wystąpieniu objawów rośliny spryskać odpowiednimi środkami, np. Insectum

3

---