CYTOLOGIA
KOMÓRKI ZWIERZĘCEJ
- PYTANIA
Z HISTOLOGII
Opracował M.P. na podstawie:
- „Histologia” - W. Sawicki
- „Histologia zwierząt” - J. Kuryszko i J. Zarzycki
- materiały własne autora (notatki, wykłady)
Wydanie I 2008
1. Jakie funkcje życiowe spełnia każda żywa komórka?
- odżywianie
- pobudliwość
- praca mechaniczna, fizyczna, chemiczna
- rozmnażanie
2. Jakie są dwie podstawowe części komórki?
- jądro komórkowe
- cytoplazma
3. Jakie struktury są kwaso- a jakie zasadochłonne w komórce?
Kwasochłonne - cytoplazma, zasadochłonne - jądro komórkowe.
Cytoplazma takich komórek jak: komórki nerwowe, plazmocyty, czy komórki trzustki jest również zasadochłonna.
4. Jaka struktura komórki oddziela cytoplazmę od środowiska zewnętrznego komórki?
Tą strukturą jest błona komórkowa.
5. Co składa się w komórce na cytoplazmę?
- cytoplazma podstawowa (hialoplazma)
- organella komórkowe
- wtręty cytoplazmatyczne (twory deutoplazmatyczne)
6. Wymień organella błoniaste i niebłoniaste.
Organella błoniaste:
- siateczka śródplazmatyczna (retikulum endoplazmatyczne)
- lizosomy
- aparat Golgiego
- peroksysomy
- mitochondria
- endosomy
Organella niebłoniaste:
- centriole
- cytoszkielet
- proteasomy
7. Ile % wszystkich błon komórki stanowi błona komórkowa, a ile przypada na błony śródkomórkowe?
Błona komórkowa stanowi od 2% do 5% wszystkich błon komórki. Na jej błony śródkomórkowe przypada 95-98% wszystkich błon.
8. Jakie elementy wchodzą w skład błony komórkowej?
- fosfolipidy
- białka
- glikolipidy
- glikokaliks
- cholesterol
9. Jakie rodzaje fosfolipidów rozróżniamy?
- fosfatydyloinozytol
- fosfatydylocholina
- fosfatydyloseryna
- fosfatydyloetanoloamina
- sfingomielina
10. Czym różni się błona elementarna od błony komórkowej?
Błona elementarna różni się do błony komórkowej tym, że nie ma w niej glikolipidów, glikokaliksu i cholesterolu.
11. Na czym polega amfipatia lipidów w błonach?
Polega to na tym, że lipidy mają dwa bieguny: hydrofilowy (polarna główka) i hydrofobowy (niepolarny ogonek).
12. Jakie funkcje pełni w błonie cholesterol?
- nadaje błonie komórkowej sztywność
- zmniejsza płynność i przepuszczalność błony komórkowej
13. Co to jest flipaza?
Jest to enzym katalizujący przeskok fosfolipidu pomiędzy warstwą E a warstwą P (i odwrotnie) błony komórkowej lub przeskoki lipidów w obrębie tej samej warstwy.
14. Jaką funkcję mogą spełniać białka transbłonowe?
Mogą być:
- białkami receptorowymi
- białkami kanałowymi
- białkami enzymatycznymi
15. Co to jest glikokaliks i jaka jest jego funkcja?
Jest to powłoczka cukrowcowa jaka otacza komórkę, złożona z oligosacharydów. Nadaje komórce ładunek ujemny, chroni przed szkodliwym wpływem czynników środowiska zewnętrznego komórki (czynniki chemiczne, urazy mechaniczne), bierze udział w rozpoznawaniu środowiska chemicznego panującego na zewnątrz błony, bierze udział w identyfikacji komórek i łączeniu się ich w skupiska.
16. Jak nazywa się białko znajdujące się w kaweolach błony?
Jest nim kaweolina.
17. Jakie związki chemiczne przeważają w błonie tratw i kaweoli?
- fosfatydyloinozytol
- glikolipidy
- cholesterol
- sfingolipidy
18. W których miejscach błony komórkowej zachodzi przekazywanie sygnałów?
Np. w miejscach występowania kaweoli i tratew.
19. Jaką rolę pełnią tratwy i kaweole?
- zachodzi przez nie przekazywanie sygnałów do komórki
- zachodzi przez nie endocytoza przebiegająca bez naruszenia endocytowanego materiału
20. Jakie drobnoustroje wykorzystują transport przez błonę kaweoli i tratew?
- wirusy układu oddechowego
- prątki gruźlicy
- niektóre toksyny bakteryjne
21. Jak powstają błony komórkowe, a jak błony mitochondriów i peroksysomów?
Błony komórkowe powstają poprzez dobudowywanie ich fragmentów do tych już istniejących. Natomiast błony mitochondriów i peroksysomów, powstają poprzez transport do nich białek i lipidów poprzez specjalne białka kanałowe.
22. Jaką funkcję spełniają błony komórki?
- oddzielają wnętrze komórki od środowiska zewnętrznego
- oddzielają różne środowiska wewnątrz komórki zapewniając jej wewnętrzną kompartmentację
- odbierają bodźce i sygnały
- tworzą gradienty stężeń
- zapewniają selektywną wymianę substratów
- przewodzą pobudzenia
- są bogatym rezerwuarem substratów
23. Co to są liposomy?
Są to pęcherzyki, w których transportowane są w środowisku wodnym organizmu lipidy, cholesterol, triglicerydy.
24. Jakie rodzaje liposomów wyróżniamy?
Rozróżniamy liposomy naturalne i sztuczne. Naturalne dzielą się na chylomikrony i cząstki lipoprotein, zaś sztuczne na klasyczne i stabilizowane.
25. Jakie rodzaje lipoprotein wyróżniamy? Zacznij od tych o najmniejszej gęstości. Przy dwóch z nich zaznacz, która frakcja jest potocznie określana jako dobry, a która jako zły cholesterol.
- VLDL
- LDL - zły cholesterol
- IDL
- HDL - dobry cholesterol
26. Czego wskaźnikiem jest stężenie liposomów naturalnych we krwi?
Jest wskaźnikiem stopnia rozwoju miażdżycy naczyń krwionośnych.
27. Do czego są w medycynie wykorzystywane liposomy stabilizowane?
Umieszcza się w nich leki lub cząsteczki DNA. Takie leki wędrują w nich np. do komórek raka jelita grubego, gdzie fuzują z tymi komórkami i uwalniają lek.
28. Co może swobodnie przenikać przez błony, a dla jakich substancji są one nieprzepuszczalne?
Swobodnie przez błony przenikają: tlen, dwutlenek węgla, azot, woda, mocznik, etanol, glicerol. Nieprzepuszczalne są dla dużych cząsteczek np. białek.
29. Jakie rodzaje transportu przez błony wyróżniamy?
- dyfuzja bierna
- dyfuzja ułatwiona
- transport aktywny (czynny)
30. Co i za pomocą jakich białek transportowane jest przez błony na drodze dyfuzji biernej i ułatwionej? Skąd bierze się energia do tego procesu?
W ten sposób transportowane są przez białka kanałowe i nośnikowe jony nieorganiczne oraz niewielkie cząsteczki. Energia do tego procesu bierze się z gradientu (różnicy) stężeń.
31. Jak dzielimy białka nośnikowe i czym się charakteryzują?
- białka uniportalne, transportujące jeden rodzaj jonów w jednym kierunku
- białka symportalne, transportujące jeden rodzaj jonów i jeden rodzaj cząsteczek chemicznych w jednym kierunku
- białka antyportalne, transportujące dwa rodzaje jonów w dwóch kierunkach
32. Pod wpływem jakich czynników mogą otwierać się białka kanałowe?
- pod wpływem czynniki mechanicznego
- pod wpływem ligandu
- pod wpływem zmiany ładunku elektrycznego błony
33. Jak nazywają się kompleksy białkowe biorące udział w czynnym transporcie przez błony? Jakie jony są w ten sposób transportowane?
Są to pompy cząsteczkowe ulokowane w błonie komórkowej. Transportowane są w ten sposób jony sodu, potasu, wodoru, wapnia.
34. Podaj przykłady pomp jonowych?
- pompa sodowo-potasowa (Na,K-ATP-aza)
- pompa wapniowa
35. W których kierunkach i ile jonów Na+ i K+ jest transportowane w wyniku działania ATP-azy Na+,K+?
Transportowane są 3 jonu sodu na zewnątrz i 2 jony potasu do wewnątrz.
36. Co to są transportery ABC? Jaką cechę nadają one komórce? Co transportują i gdzie najczęściej występują?
Są to pompy cząsteczkowe umieszczone w błonie komórkowej komórek struktur wchodzących w skład barier krew-narządy (w szczególności). Nadają komórkom cechę oporności wielolekowej, MDR. Ich zadaniem jest wypompowywanie z komórki wszelkich szkodliwych i obcych chemicznie dla niej związków: ksenobiotyków, w tym także leków, toksyn.
37. Co to jest: a) endocytoza, b) egzocytoza? Na czym polegają?
a) jest to transport substancji ze środowiska zewnętrznego do wnętrza komórki
b) jest to transport substancji z wnętrza komórki do środowiska zewnętrznego
38. Co to jest fuzja błon? Kiedy może zachodzić? Dzięki jakim białkom zachodzi?
Jest to zlanie się błon komórki z błonami np. pęcherzyków wydzielniczych (egzocytoza) lub z błonami drobnoustrojów (endocytoza). Zachodzi dzięki białkom: na błonie pęcherzyka -
v-SNARE i na błonie komórki docelowej - t-SNARE.
39. Jaką funkcję pełni klatryna?
Jest to białko, które powoduje wgłobienia lub wybrzuszenia błony w czasie transportu cząsteczek z i do komórki.
40. Jakie są losy pęcherzyków transportujących podczas endocytozy przez błonę konwencjonalną?
Pęcherzyki te fuzują z lizosomami i ich zawartość jest trawiona.
41. Jak dzielimy endocytozę? Przedstaw dwa jej podziały.
I podział:
- fagocytoza
- pinocytoza
- potocytoza
II podział:
- endocytoza przez błonę konwencjonalną
- endocytoza przez błony kaweoli i tratew
42. Co to jest i na czym polega potocytoza?
Jest to rodzaj endocytozy polegający na transporcie małych cząstek do wnętrza komórki. Cząstka łączy się z receptorem na powierzchni komórki, tworzy się pęcherzyk, w którym zmniejsza się pH i to powoduje jego oddysocjowanie od błony i przemieszczenie w głąb cytosolu.
Jaki jest mechanizm fagocytozy?
Duża cząstka np. cząstka bakterii zlewa się z błoną komórkową i przechodzi do cytosolu jako heterofagosom. Następnie on fuzuje z lizosomem tworząc heterofagolizosom. Jego zawartość jest trawiona przez enzymy lizosomalne.
Czym różni się heterofagosom od heterofagolizosomu?
Heterofagolizosom jest heterofagosomem połączonym z lizosomem.
Jak zachowują się prątki gruźlicy podczas ich fagocytozy do komórki?
Prątki te modyfikują białka heterofagosomów tak, że nie fuzują one z lizosomami.
Który rodzaj (rodzaje) endocytozy zachodzi bez udziału receptorów?
Bez udziału receptorów zachodzi pinocytoza.
Co to jest: a) pinocytoza, b) pączkowanie?
a) transport substancji płynnych do wnętrza komórki. Zachodzi bez udziału receptorów.
b) odrywanie się np. od powierzchni aparatu Golgiego pęcherzyków wydzielniczych
Co to są koatomery?
Białkowe kompleksy zbudowane z białek COP biorące udział w powstawaniu pęcherzyków w procesie wydzielania konstytutywnego z powierzchni aparatu Golgiego.
Co to jest transcytoza i gdzie najintensywniej zachodzi?
Jest to sposób transportu substancji, cząsteczek z jednej powierzchni komórki na drugą przez jej cytosol. Jest to połączenie procesu endo- i egzocytozy. Najintensywniej zachodzi w nabłonkach.
Co to jest recyrkulacja błon? Jak inaczej ją nazywamy? Których organelli nie obejmuje ten proces?
Recyrkulacja błon (przepływ błon) jest to krążenie fragmentów błon pomiędzy błoną komórkową, siateczką śródplazmatyczną, aparatem Golgiego, lizosomami i endosomami. Proces ten nie obejmuje błon mitochondriów i peroksysomów.
Co to są cząsteczki sygnałowe? Jak je inaczej nazywamy? Podaj ich przykłady. Przez co są wytwarzane?
Są to cząsteczki, które przekazują komórce sygnał, informację. Nazywamy je inaczej informatorami I rzędu lub informatorami pierwotnymi. Są nimi: hormony, neurotransmittery, cytokiny, składniki pożywienia. Wytwarzane są przez np. przez komórki gruczołowe.
Na czym polega: a) hemokrynia, b) parakrynia, c) autokrynia?
a) wydzielanie substancji do krwi, która rozchodzi się po całym organizmie
b) wydzielanie substancji do istoty międzykomórkowej i oddziaływanie jej na sąsiadujące komórki i na nią samą
c) wydzielanie substancji do istoty międzykomórkowej i oddziaływanie jej na tę samą lub na taką samą komórkę
Podaj przykłady informatorów II-rzędu? Jak je inaczej nazywamy?
- cAMP
- cGMP
- diacyloglicerol
- trifosforan inozytolu
- ceramid
Inaczej nazywamy je informatorami wtórnymi.
Co to jest oscylacja wapniowa?
Jest to naprzemienne zwiększanie się i zmniejszanie poziomu wapnia w komórce.
Do czego może doprowadzić duże stężenie jonów Ca2+ w cytosolu i mitochondriach komórki?
Może doprowadzić do apoptozy.
Jak w praktyce lekarskiej regulowany jest przepływ jonów Ca2+ w komórce?
Jest regulowany poprzez stosowanie leków zwanych blokerami wapnia.
Co to są eikosanoidy i jak się dzielą?
Są to hormony dzielące się na prostaglandyny, leukotrieny i lipoksyny.
Jaką prostaglandynę wytwarzają: a) płytki krwi, b) komórki śródbłonka?
a) tromboksan
b) prostacyklinę PGI2
Co nadaje komórce ładunek ujemny?
Nadaje go jej glikokaliks.
Co to są cząsteczki adhezyjne? Podaj ich przykłady.
Są to cząsteczki które odpowiadają za przyleganie. Ich przykłady:
- selektyny
- integryny
- kadheryny
- adresyny
- adhezyny
Co to są wtręty cytoplazmatyczne?
Są to drobne ziarenka glikogenu, tłuszczów, melaniny, lipofuscyny znajdujące się w cytoplazmie komórki.
Co to są polisomy? Jaka jest inna nazwa dla tego słowa?
Są to zgrupowania rybosomów, zwane też polirybosomami.
Gdzie w komórce występują rybosomy?
Występują one luźno w cytoplazmie lub są związane z powierzchnią szorstkiej siateczki śródplazmatycznej (RER).
Jak zbudowany jest rybosom?
Zbudowany jest z dwóch podjednostek: mniejszej i większej.
Jak zbudowana jest siateczka śródplazmatyczna? Ile % objętości komórki stanowi?
Jest to system kanalików, zbiorników, rurek i przewodzików otoczony błoną elementarną. Stanowi ok. 10 % objętości komórki.
Jakie dwa rodzaje retikulum endoplazmatycznego wyróżniamy?
- siateczka śródplazmatyczna szorstka (RER)
- siateczka śródplazmatyczna gładka (SER)
Czym różni się szorstka od gładkiej siateczki śródplazmatycznej?
Na powierzchni szorstkiej siateczki śródplazmatycznej leżą związane z jej błoną rybosomy za pośrednictwem białka ryboforyny, zaś na powierzchni SER jest ich brak. Różnią się również funkcją.
W jakich komórkach występuje obficie gładka siateczka śródplazmatyczna?
- w komórkach produkujących hormony steroidowe
- w komórkach wątrobowych (hepatocytach)
- w komórkach mięśniowych
Jakie funkcje spełnia SER?
- bierze udział w metabolizmie lipidów, steroidów
- bierze udział w detoksykacji leków i ksenobiotyków
- bierze udział w skurczu komórek mięśniowych
Gdzie syntetyzowane są nowe fragmenty błon komórki?
Syntetyzowane są w gładkiej siateczce śródplazmatycznej.
Co rozumiemy pod pojęciem ksenobiotyki? Gdzie i w jaki sposób są one detoksykowane?
Są to substancje chemiczne obce dla organizmu, nie syntetyzowane w nim, ani nie metabolizowane. Detoksykowane są w gładkiej siateczce śródplazmatycznej hepatocytów oraz przez peroksysomy.
Jak nazywa się białko występujące we wnętrzu gładkiej siateczki śródplazmatycznej wiążące wapń?
Jest nim kalsekwestryna.
Gdzie jest szczególnie dużo szorstkiej siateczki śródplazmatycznej?
- w komórkach plazmatycznych
- w komórkach pęcherzyków trzustki
Rozszyfruj skrót i podaj funkcję SRP
Jest to białko ryboforyna, które przytwierdza rybosomy do powierzchni szorstkiej siateczki śródplazmatycznej.
Co to jest diktiosom? W jakich komórkach są szczególnie liczne?
Jest to jednostka czynnościowo-strukturalna aparatu Golgiego. Szczególnie liczne są w komórkach wydzielniczych np. komórkach kubkowych wydzielających śluz.
Co to jest aparat Golgiego i jaką funkcję spełnia?
Jest to organellum komórkowe składające się z jednostek zwanych diktiosomami. Pełni funkcję w zakresie modyfikacji, segregacji i wysyłania białek na eksport.
Jakie dwie powierzchnie wyróżniamy w diktiosomie?
Wyróżniamy w nim powierzchnię cis (syntezy, szorstką) i powierzchnię trans (dojrzewania, gładką).
Jakie rodzaje transportu z powierzchni trans aparatu Golgiego wyróżniamy? Jakie białka biorą udział w poszczególnych typach transportu?
- transport konstytutywny - koatomery
- transport wybiórczy - klatryna
Czym różni się proces wydzielania od procesu wydalania?
Proces wydzielania polega na syntezie, segregacji, modyfikacji białek i wyprowadzania ich na zewnątrz komórki. Zaś wydalanie to usuwanie szkodliwych substancji z organizmu poprzez drogi moczowe czy pokarmowe, a również przez skórę.
Jakie funkcje spełniają endosomy i jakie są ich rodzaje?
Są to organella, które biorą udział w endocytozie, segregacji i transporcie cząsteczek w komórce. Dzielimy je na wczesne i późne.
Z czego powstają lizosomy?
Powstają poprzez pączkowanie ze zbiorników aparatu Golgiego.
Co to są proteasomy i jakie funkcje spełniają?
Są to nieobłonione organella komórkowe, które biorą udział w trawieniu białek:
- o zmienionej konformacji
- białek regulatorowych
- białek antygenowych
- białek w procesie głodzenia
Czy peroksysomy są organellami błoniastymi czy nie?
Są organellami błoniastymi.
W których komórkach peroksysomy są największe?
W komórkach wątrobowych.
Do ilu peroksysomów jest w jednej sprawnej metabolicznie komórce?
Może ich tam być do 400.
Czy peroksysomy podlegają recyrkulacji błon w komórce?
Nie podlegają jej.
Jakie funkcje spełniają peroksysomy?
- prowadzenie procesu beta-oksydacji
- detoksykacja leków i ksenobiotyków
Z jakiego organellum komórkowego powstają peroksysomy? Gdzie są produkowane ich enzymy?
Powstają przez pączkowanie z gładkiej siateczki śródplazmatycznej, a ich enzymy są syntetyzowane w szorstkiej siateczce śródplazmatycznej.
Jak zbudowane jest mitochondrium?
Mitochondrium otoczone jest podwójną błoną elementarną. Błona mitochondrialna zewnętrzna jest przepuszczalna, zaś wewnętrzna już nie. Wewnętrzna błona mitochondrialna tworzy sfałdowania zwane grzebieniami mitochondrialnymi. Wewnątrz tego organellum znajduje się matrix czyli macierz mitochondrialna, w której znajduje się mitochondrialny DNA (mtDNA) i rybosomy.
Co to są grzybki mitochondrialne i w której części mitochondrium występują?
Są to kompleksy syntazy ATP ulokowane na powierzchni wewnętrznej błony mitochondrialnej.
Jakie białka zawiera wewnętrzna błona mitochondrium?
- białka kompleksu enzymatycznego ATP
- białka łańcucha oddechowego
- białka transportujące metabolity
Co znajduje się w matrix mitochondrialnej?
- mtDNA
- rybosomy
W jaki sposób mitochondria regulują przeżywanie i śmierć komórek?
Uwalniając cytochrom c i wzbudzając w ten sposób apoptozę.
Z jakich elementów składa się cytoszkielet i jaką funkcje pełni w komórce?
Składają się na niego:
- filamenty aktynowe (cienkie, mikrofilamenty)
- filamenty miozynowe (grube)
- filamenty pośrednie
- mikrotubule
Cytoszkielet zapewnia wewnętrzną organizację komórki, nadaje kształt komórce, umożliwia ruch komórek i ruch w komórkach.
Jakie białka wspólnie z jakimi elementami cytoszkieletu powodują ruch w komórce?
Białka motorowe, czyli dyneina i kinezyna wspólnie z filamentami aktynowymi.
Jakie białko buduje filamenty cienkie a jakie filamenty grube?
- filamenty cienkie - aktyna
- filamenty grube - miozyna
Jakie typy filamentów pośrednich wyróżniamy?
- typ I i II - filamenty cytokeratynowe (tonofilamenty, tonofibryle)
- typ III - filamenty glejowe, wimentynowe, desminowe
- typ IV - neurofilamenty (neurofibryle)
- typ V - filamenty laminowe
- typ VI - filamenty z nestyny
Jakie białko i jakie dwie jego odmiany izomeryczne budują mikrotubule?
Tubulina alfa i beta.
Ile protofilamentów składa się na ścianę jednej mikrotubuli?
13.
Co są antymitotyki i do czego są w medycynie używane? Podaj przykłady tych związków.
Są to substancje hamujące cykl komórkowy w metafazie mitozy. Przykłady:
- kolchicyna
- winblastyna
- winkrystyna
Jakie dwie zorganizowane struktury mogą być tworzone przez mikrotubule?
- rzęski komórek nabłonkowych
- witki plemników
Podaj dwa przykłady białek motorowych.
- dyneina
- kinezyna
Co składa się na centrosferę? Jakie są dwie inne nazwy tej struktury?
Jest to inaczej centrosom albo centrum komórkowe. W jej skład wchodzą dwie ustawione prostopadle względem siebie centriole oraz kawałek cytoplazmy dookoła nich.
Jak zbudowana jest centriola?
Składa się na nią 9 trójek mikrotubuli i filament w środku.
W jakiej fazie podziału komórki zachodzi replikacja centrioli?
Zachodzi one w fazie S (syntezy DNA).
Co to jest kinetosom? Jaka jest inna nazwa tej struktury?
Jest to struktura znajdująca się na końcu aparatu ruchowego rzęski lub witki plemnika organizująca ich strukturę. Inaczej nazywana jest ciałkiem podstawowym.
Ile % materiału genetycznego komórki znajduje się w jądrze komórkowym? Gdzie znajduje się pozostała jego ilość?
99% materiału genetycznego znajduje się w jądrze komórkowym, zaś pozostała jego ilość znajduje się w mitochondriach w postaci mtDNA.
Jaka struktura wchodząca w skład jądra komórkowego oddziela je od cytoplazmy?
Jest nią otoczka jądrowa.
Jak zbudowana jest otoczka jądrowa? Czym ma ona charakter ciągły?
Jest to podwójna błona elementarna składająca się z błony jądrowej zewnętrznej i wewnętrznej. Jej charakter nie jest ciągły, ponieważ występują w niej pory jądrowe.
Co wchodzi w skład jądra komórkowego?
- karioplazma
- chromatyna
- jąderko
- macierz jądrowa
- białka
Jakim barwnikiem wybarwia się jądro komórkowe?
Wybarwia się hematoksyliną, ponieważ jest zasadochłonne.
Podaj przykład komórki, która jest: a) bikariocytem, b) polikariocytem.
a) komórka mięśnia poprzecznie prążkowanego serca
b) osteoklast
Jaką formę może przybrać jądro komórkowe komórki, która uległa zwyrodnieniu?
- kariopiknozy
- kariolizy
- karioreksis
Gdzie znajduje się przestrzeń okołojądrowa?
Leży ona pomiędzy błoną jądrową zewnętrzną a wewnętrzną.
W których miejscach obie błony otoczki jądrowej łączą się?
W miejscach występowania porów w otoczce jądrowej.
Od czego zależy liczba porów w otoczce jądrowej?
Zależy od intensywności transportu jądro-cytoplazma.
Z jakiego białka zbudowana jest blaszka jądrowa?
Zbudowana jest z laminy.
Jaki odczyn mają białka histonowe?
Mają odczyn zasadowy.
Co to jest chromatyna i co powstaje z niej w czasie mitozy?
Jest to zdekondensowana postać materiału genetycznego. W czasie mitozy powstają z niej chromosomy mitotyczne.
Czym różni się euchromatyna od heterochromatyny?
Euchromatyna jest bardziej rozproszona, zaś heterochromatyna bardziej zbita, zwarta.
Co to jest chromosom?
Jest skondensowana postać materiału genetycznego pojawiająca się w czasie mitozy.
W których fazach mitozy zachodzi kondensacja chromatyny, a w której jej dekondensacja?
Chromatyna kondensuje w profazie i metafazie, a dekondensuje w telofazie mitozy.
Czym różni się chromosom profazowy od metafazowego?
Profazowy jest dłuższy od metafazowego.
Co to są chromosomy homologiczne? Jaka jest ich inna nazwa?
Są to chromosomy o jednakowej długości, budowie i położeniu centromeru, z których jeden pochodzi od ojca, a drugi od matki. Inaczej są to chromosomy siostrzane.
Jak inaczej nazywamy chromosomy płciowe?
Nazywamy jest heterochromosomami.
Co oznacza poliploidalna liczba chromosomów?
Oznacza parzyste zwielokrotnienie pojedynczego zestawu chromosomów.
Co oznacza aneuploidalna liczba chromosomów?
Jest to nieregularna liczba chromosomów, nie będąca żadną wielokrotnością pojedynczego ich zestawu.
Co to jest chromatyda? W jakim miejscu chromosomu chromatydy łączą się ze sobą?
Jest to jedno z ramion chromosomu. Chromatydy łączą się w miejscu centromeru (przewężenia pierwotnego).
Co to jest kinetochor?
Jest to otoczka białkowa centromeru chromosomu, do której przyczepiają się mikrotubule wrzeciona podziałowego w czasie mitozy.
Jakie wyróżniamy rodzaje chromosomów ze względu na długość ich ramion?
- metacentryczny
- submetacentryczny
- akrocentryczny
- telocentryczny
Co to jest trabant? Jaka jest jego inna nazwa?
Trabant jest to końcowa część chromosomu oddzielona od reszty przez przewężenie wtórne. Nazywany jest inaczej satelitą.
Co to są telomery? Jakie elementy je budują?
Są to zakończenia chromosomów zbudowane z DNA nie kodującego żadnej informacji genetycznej oraz białek TRF.
Co to jest kariogram?
Jest to obraz zespołu chromosomów uszeregowanych według wielkości i położenia centromeru, na podstawie którego analizujemy ilość i budowę chromosomów mitotycznych.
Jakie komórki wykorzystuje się do sporządzania kariogramu i dlaczego? Czym je się pobudza do podziałów?
Wykorzystuje się do tego celu limfocyty, ponieważ intensywnie się dzielą. Pobudza się je do podziałów fitohemaglutyniną lub lektyną.
Czym różni się perychromatyna od interchromatyny?
Perychromatyna usytuowana jest na obwodzie jądra komórkowego, zaś interchormatyna bardziej w jego środku.
Co to jest chromatyna płciowa? W jakich komórkach występuje?
Jest to silnie skondensowana postać jednego z chromosomów X samicy. Występują w komórkach samic, np. w granulocytach w postaci pałeczki dobosza.
Jak zbudowane jest jąderko?
Jąderko tworzą końcowe odcinki chromosomów jąderkotwórczych, które są bardziej zagęszczone.
Kiedy jąderko w komórce się rozprasza, a kiedy odbudowuje?
Rozprasza się w profazie, a odbudowuje w telofazie mitozy.
Rozszyfruj skrót: NOR?
Oznacza on obszary organizujące jąderko.
Jaką funkcję spełnia jąderko?
Znajduje się w nim rRNA i jest miejscem syntezy prekursorów rybosomów.