Przewodnik: Postępowanie patentowe

Spis treści

1. Wstęp

1.1. Prawo własności przemysłowej

Prawo własności przemysłowej służy ochronie prawnej rozwiązań o charakterze technicznym, takich jak wynalazki lub wzory użytkowe, a także dóbr niematerialnych o charakterze rynkowo-marketingowym, takich jak wzory przemysłowe, znaki towarowe czy oznaczenia geograficzne. W przeciwieństwie do prawa autorskiego, na gruncie którego ochrona przysługuje twórcy (autorowi) z samego faktu stworzenia dzieła, bez konieczności dopełniania jakichkolwiek formalności, przyznanie ochrony wynikającej z prawa własności przemysłowej jest uzależnione od spełnienia szeregu warunków formalnych.

Ważne: Prawo autorskie chroni wszelką działaność twórczą, głównie, ale nie wyłącznie, artystyczną i naukową, która w dostateczny sposób wyróżnia się na tle innych dokonań. Chroni zarówno prawa osobiste twórcy (autora), czyli osoby, która stworzyła przedmiot objety zakresem przepisów prawa autorskiego, jak i prawa do tego przedmiotu (dzieła, utworu) przed możliwymi naruszeniami. Ochrona przysługuje twórcy niezależnie od spełnienia jakichkolwiek formalności.

Odmiennie, ochrona wynikająca z prawa własności przemysłowej powstaje na mocy decyzji wydawanej w przez odpowiedni ustanowiony do tego organ krajowy, europejski lub międzynarodowy oraz po przeprowadzeniu złożonej procedury i uiszczeniu przez zgłaszającego stosownych opłat.

Ważne: Prawo własności przemysłowej nie jest jedynym działem prawa, w ramach którego przedsiębiorca może poszukiwać ochrony swych interesów. Polski ustawodawca przyjął bowiem model kumulatywnej ochrony dóbr niematerialnych, co powoduje potencjalną możliwość zaistnienia takiej sytuacji, w której to samo dobro niematerialne może być chronione na podstawie prawa autorskiego, na podstawie prawa własności przemysłowej,
a także na podstawie regulacji dotyczących zwalczania nieuczciwej konkurencji. Ponadto możliwe jest poszukiwanie ochrony na podstawie przepisów Kodeksu cywilnego.

1.2. Przedmiot ochrony

Przedmiotem ochrony wynikającej z prawa własności przemysłowej są rozwiązania o charakterze technicznym. Przykładami takich rozwiązań są w szczególności wynalazki. Ze względu na szybki rozwój techniki, prawo nie definiuje poszczególnych kategorii rozwiązań, wskazując jedynie warunki, jakie to rozwiązanie powinno spełniać, aby mogło uzyskać ochronę prawną.

Przedmiotem ochrony wynikającej z prawa własności przemysłowej są także dobra niematerialne o charakterze rynkowo-marketingowym, do których zalicza się między innymi znaki towarowe i wzory przemysłowe. Podobnie jak w przypadku rozwiązań o charakterze technicznym, w celu uzyskania ochrony wymienione dobra niematerialne muszą spełniać określone prawnie warunki.

Przyznanie ochrony wynalazkom, znakom towarowym czy wzorom przemysłowym odbywa się po przeprowadzeniu odpowiedniego dla nich postępowania na podstawie wydanych decyzji.

2. Procedura zgłoszenia wynalazków w prawie polskim

Postępowanie przed Urzędem Patentowym Rzeczypospolitej Polskiej wywołane zgłoszeniem wynalazku prowadzone w celu uzyskania patentu zostało uregulowane przepisami:

1. ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej
   (t. j. Dz. U. z 2003 r. nr 119 poz. 1117 ze zm.) w art. 31-55,

2. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 29 sierpnia 2001 r. w sprawie opłat związanych z ochroną wynalazków, wzorów użytkowych, wzorów przemysłowych, znaków towarowych, oznaczeń geograficznych i topografii układów scalonych (Dz. U. z 2001 r. nr 90, poz. 1000 ze zm.),

3. rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 17 września 2001 r. w sprawie dokonywania i rozpatrywania zgłoszeń wynalazków i wzorów użytkowych (Dz. U. Nr 102, poz. 1119),

4. rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 maja 2008 r. w sprawie dokonywania zgłoszeń wynalazków, produktów leczniczych i produktów ochrony roślin, wzorów użytkowych, wzorów przemysłowych, znaków towarowych, oznaczeń geograficznych i topografii układów scalonych oraz prowadzenia korespondencji w postaci elektronicznej (Dz. U. Nr 89, poz. 540).

Postępowanie w przedmiocie udzielenia patentu toczy się w formie pisemnej i można je podzielić na następujące etapy:

1. procedurę składania dokumentacji zgłoszeniowej,

2. procedurę badawczą.

2.1. Procedura składania dokumentacji zgłoszeniowej

Uzyskanie patentu jest poprzedzone przygotowaniem i złożeniem przez zgłaszającego odpowiednio przygotowanej dokumentacji zgłoszeniowej.

Zgłoszenie wynalazku w celu uzyskania patentu powinno obejmować:

1. podanie zawierające co najmniej oznaczenie zgłaszającego, określenie przedmiotu zgłoszenia oraz wniosek o udzielenie patentu,

2. opis wynalazku ujawniający jego istotę, w trzech egzemplarzach,

3. zastrzeżenie lub zastrzeżenia patentowe, w trzech egzemplarzach,

4. skrót opisu, w dwóch egzemplarzach,

5. rysunki, jeżeli są one niezbędne do zrozumienia wynalazku, w trzech egzemplarzach.

Ważne: Dokładne przygotowanie dokumentacji zgłoszeniowej jest podstawowym warunkiem przyznania patentu. Niepełnie lub niewłaściwe sporządzenie dokumentacji zgłoszeniowej może prowadzić nawet do umorzenia postępowania patentowego.

2.1.1. Podanie

W podaniu zamieszcza się:

1. nazwisko i imię albo nazwę, adres zamieszkania albo siedzibę zgłaszającego oraz nr identyfikacji podatkowej NIP wraz ze wskazaniem nr PESEL albo nr identyfikacyjnym REGON, o ile podmiot zgłaszający je posiada,

2. nazwisko i imię wraz z adresem pełnomocnika, o ile podmiot zgłaszający działa przez pełnomocnika (dokument pełnomocnictwa podlega opłacie skarbowej w wysokości 17 zł),

3. wniosek o udzielenie patentu wraz z podaniem tytułu wynalazku,

4. oświadczenie o korzystaniu z pierwszeństwa (przez podanie daty i kraju pierwszego zgłoszenia lub wystawienia wynalazku na wystawie np. podczas EXPO 2000),

5. nazwisko, imię oraz adres twórcy wynalazku,

6. jeżeli podmiot zgłaszający nie jest twórcą wynalazku, należy wskazać podstawę prawa do patentu (np. zgłaszającym jest pracodawca, któremu przysługuje prawo do wynalazku dokonanego w wyniku wykonywania przez twórcę obowiązków wynikających ze stosunku pracy),

7. spis załączonych dokumentów,

8. datę i podpis zgłaszającego lub pełnomocnika, w przypadku jego ustanowienia.

2.1.2. Opis wynalazku

Opis wynalazku powinien ujawniać jego istotę i służyć pomocniczo do interpretacji zastrzeżeń patentowych. Wystarczająco precyzyjny i jasno sformułowany opis przyspiesza postępowanie patentowe.

Opis wynalazku składa się z:

1. tytułu wynalazku,

2. określenia dziedziny techniki,

3. określenia stanu techniki znanego zgłaszającemu,

4. określenia istoty wynalazku,

5. wskazania przynajmniej jednego przykładu zastosowania wynalazku.

Ponadto w opisie można wskazać korzystne skutki zastosowania wynalazku jak i szczegółowo opisać działanie wynalazku, jeżeli nie wynika ono jasno z wcześniejszych części opisu patentowego.

2.1.3. Zastrzeżenia patentowe

Zastrzeżenia patentowe to najważniejszy element dokumentacji zgłoszeniowej. Treść zastrzeżeń patentowych wyznacza bowiem granice przyznanej patentem ochrony na wynalazek. Precyzyjnie i jasno określone zastrzeżenia patentowe umożliwiają, w przypadku uzyskania patentu, określenie granic ochrony danego rozwiązania na gruncie prawa własności przemysłowej. Zastrzeżenia patentowe powinny wskazywać na cechy charakterystyczne wynalazku.

Ważne: Nawet najbardziej spektakularny wynalazek, jeżeli jego istota została określona błędnie przy pomocy zastrzeżeń patentowych, nie uzyska ochrony patentowej lub uzyska ją w węższym zakresie, niż chciałby tego zgłaszający.

Zastrzeżenia patentowe dzielą się na zastrzeżenia niezależne, które określają podstawowe i nieodłączne cechy charakterystyczne wynalazku, oraz zastrzeżenia zależne, które stanowią przedstawienie wariantów wynalazku lub uzupełnienie cech charakterystycznych wynalazku określonych w zastrzeżeniach niezależnych lub innych zastrzeżeniach zależnych.

Zarówno zastrzeżenia niezależne, jak i zastrzeżenia zależne muszą być sformułowane w jednym zdaniu, w którym wyróżnia się część nieznamienną oraz część znamienną. Część nieznamienna rozpoczyna się od tytułu określającego przedmiot wynalazku zastrzeganego danym zastrzeżeniem oraz powinna podawać zespół cech technicznych niezbędnych do określenia przedmiotu wynalazku. Część znamienna, po słowach „znamienny tym” powinna wskazywać na te cechy techniczne, jakie wynalazek dodaje do znanego stanu techniki. Połączenie części nieznamiennej i znamiennej wyznacza zakres ochrony zgłoszonego wynalazku.

2.1.4. Skrót opisu

Skrót opisu służy jedynie streszczeniu pełnego opisu zgłaszanego wynalazku oraz jego umieszczeniu w „Biuletynie Urzędu Patentowego RP”. Skrócony opis zgłaszanego wynalazku powinien się ograniczać do przytoczenia tylko najważniejszych cech rozwiązania. Publikacja skrótu opisu następuje niezwłocznie po upływie 18 miesięcy od daty zgłoszenia.

2.1.5. Rysunek

Wykorzystanie rysunku do opisu zgłaszanego wynalazku umożliwia lepsze zrozumienie jego istoty czy sposobu działania. Wykonane rysunki powinny być czytelne, nakreślone czarnym kolorem, arkusze ponumerowane bez żadnych dodatkowych opisów na rysunkach. Dopuszczalne jest natomiast umieszczanie na rysunku pojedynczych wyrazów, np. „woda”, „para” - gdy są one niezbędne do prawidłowego zrozumienia rysunku.

2.2. Procedura badawcza

2.2.1. Badanie stanu techniki

Złożenie w Urzędzie Patentowym dokumentacji patentowej wraz z wnioskiem o udzielenie patentu rozpoczyna postępowanie w przedmiocie przyznania patentu.

Patent zostanie przyznany wynalazkowi, który posiada zdolność patentową. Urząd Patentowy jest zatem zobligowany do przeprowadzenia badania i stwierdzenia, czy dany wynalazek, zgodnie z opisem, zastrzeżeniami i rysunkiem, składającymi się na dokumentację zgłoszeniową, może być wynalazkiem chronionym na gruncie prawa własności przemysłowej. Wynik badania jest zatem ściśle powiązany z treścią dokumentacji zgłoszeniowej oraz jego kompletnością.

Wstępne badanie zdolności patentowej wynalazku jest dokonywane na podstawie załączonego do dokumentacji zgłoszeniowej opisu danego rozwiązania o charakterze technicznym. Jeżeli z opisu wynika, że dotyczy on wynalazku, a analiza zastrzeżeń patentowych umożliwi dokonanie dalszej oceny spełnienia warunków zdolności patentowej, Urząd Patentowy RP sporządzi sprawozdanie o stanie techniki.

Ważne: Zanim sprawozdanie o stanie techniki zostanie wykonane, Urząd Patentowy RP dokonuje zaszeregowania przedstawionego wynalazku do określonej klasy Międzynarodowej Klasyfikacji Patentowej. Czynność ta umożliwia ograniczenie zakresu stanu techniki, który będzie badany dla potrzeb ustalenia nowości i poziomu wynalazczego zgłoszonego wynalazku.

Sprawozdanie o stanie techniki zawiera wykaz publikacji z określonej dziedziny techniki, do której zaszeregowany został dany wynalazek. Celem sporządzonego wykazu publikacji jest określenie zakresu dokonywanego poszukiwania a także umożliwienie zgłaszającemu dokonania oceny szans na uzyskanie patentu. Po ogłoszeniu sprawozdania
o stanie techniki zgłaszający ma bowiem możliwość zrezygnowania ze starań o uzyskanie prawa wyłącznego z patentu i nieponoszenia związanych z tym kosztów.

Przez stan techniki rozumie się wszystko to, co przed datą zgłoszenia wynalazku zostało udostępnione do wiadomości powszechnej poprzez:

1. pisemny lub ustny opis (np. w formie publikacji książkowej),

2. stosowanie (np. używanie wynalazku w kampanii reklamowej),

3. wystawienie,

4. publikację informacji zawartych w zgłoszeniach wynalazków lub wzorów użytkowych, korzystających z wcześniejszego pierwszeństwa, nieudostępnione do wiadomości powszechnej, pod warunkiem ich zgłoszenia w sposób określony prawem,

5. ujawnienie w inny sposób.

Ważne: Stan techniki nie obejmuje zatem rozwiązań technicznych, które z jakichś powodów nie zostały udostępnione do wiadomości powszechnej. Możliwa jest zatem sytuacja, w której zgłoszony wynalazek nie jest nowy (ponieważ ktoś go już wcześniej „odkrył”), ale uzyska ochronę patentową z uwagi na niezgłoszone wcześniej inne rozwiązanie identyczne.
Taka sytuacja miała miejsc np. przy wynalezieniu telegrafu.

Po zakończeniu poszukiwań w stanie techniki Urząd Patentowy RP sporządza sprawozdanie,
na podstawie którego zostanie zbadana nowość i poziom wynalazczy zgłoszonego wynalazku. Sprawozdanie będzie obejmowało wykaz publikacji z danej dziedziny techniki.

Ważne: Sprawozdanie nie będzie się ograniczało wyłącznie do publikacji w języku polskim,
ale również do innych języków, np. angielskim czy niemieckim. Urząd Patentowy RP bada bowiem stan techniki światowej, a nie jedynie ograniczonej do terytorium Polski.

2.2.2. Przed badaniem merytorycznym

Zanim Urząd Patentowy RP rozpocznie szczegółowe badanie zgłoszonego wynalazku, w celu ustalenie posiadania przez niego zdolności patentowej, podejmowane są jeszcze następujące czynności:

1. ponowne sprawdzenie wymogów formalnych,

2. sprawdzenie zastrzeżeń patentowych,

3. analiza treści zgłoszenia,

4. ocena jednolitości zgłoszonego wynalazku,

5. sprawdzenie uprzedniego pierwszeństwa,

6. ostateczna klasyfikacja.

Ad. 1.

Ponowne sprawdzenie wymogów formalnych pozwala ustalić kompletność złożonej dokumentacji zgłoszeniowej, jej odpowiednią formę a także fakt wniesienie stosownej opłaty zgłoszeniowej. W razie stwierdzenia braków Urząd Patentowy RP wzywa zgłaszającego do ich usunięcia pod rygorem umorzenia postępowania.

Ad. 2.

Sprawdzenie zastrzeżeń patentowych ma na celu ustalenie zakresu żądanej ochrony.
Jeżeli okaże się, że z treści zastrzeżeń nie wynika żądanie udzielenia ochrony albo żądanie udzielenia ochrony nie dotyczy danego wynalazku, Urząd Patentowy odmówi przyznania patentu.

Ad. 3.

Ponowna analiza treści zgłoszenia przed przystąpieniem do badania zdolności patentowej wynalazku umożliwia sprawdzenie, czy treść opisu rozwiązania jest zgodna
ze sformułowanymi zastrzeżeniami, dołączonymi rysunkami czy przedstawionymi schematami. Ewentualne braki mogą być uzupełniane przez zgłaszającego na wezwanie Urzędu Patentowego.

Ad. 4.

Ocena jednolitości zgłoszonego wynalazku pozwala ustalić, czy dane zgłoszenie dotyczy jednego wynalazku, czy kilku. W tym drugim przypadku należy wnieść odrębne zgłoszenia
w ilości równej wyodrębnionym wynalazkom.

Ad. 5.

Pierwszeństwo zgłoszenia oznacza się według daty wpłynięcia do Urzędu Patentowego zgłoszenia wraz z wnioskiem o udzielenie ochrony patentowej na wynalazek. Wyjątkiem
od tej reguły jest tzw. uprzednie pierwszeństwo.

Uprzednie pierwszeństwo ma miejsce wtedy, gdy wynalazek był już wcześniej zgłoszony
w innym kraju. W dokumentacji zgłoszeniowej w Urzędzie Patentowym można wówczas zastrzec wcześniejsze pierwszeństwo, nie później jednak niż po upływie 12 miesięcy od daty zgłoszenia w innym kraju. Podobnie w przypadku wystawienia wynalazku na oficjalnej wystawie międzynarodowej w terminie nie wcześniejszym niż przed upływem 6 miesięcy od daty wystawy w zgłoszeniu do Urzędu Patentowego, można zamiast daty zgłoszenia podać datę wystawienia na wystawie międzynarodowej.

Wcześniejsze określenie daty pierwszeństwa ma znaczenie w przypadku np. zgłoszenia identycznych lub podobnych wynalazków przez dwóch różnych zgłaszających.

Ważne: Jeżeli zgłoszenie wpłynęło za pomocą faksu, niezbędne jest dostarczenie oryginału do Urzędu Patentowego w terminie 30 dni.

Ad. 6.

Ostateczna klasyfikacja umożliwia zaszeregowanie wynalazku do odpowiedniej dziedziny techniki i tym samym ustalenie właściwego stanu techniki, który będzie badany przy dokonywaniu oceny spełnienia przez wynalazek przesłanek zdolności patentowej (nowości
i odpowiedniego poziomu wynalazczego).

2.2.3. Badanie merytoryczne

Po dokonaniu wcześniej wymienionych czynności Urząd Patentowy dokonuje badania zdolności patentowej wynalazku na tle ustalonego na dzień badania stanu techniki.

W pierwszej kolejności badana jest nowość wynalazku, czyli jego pionierski charakter na tle wynalazków i rozwiązań dotychczasowych. Patent może zostać udzielony również
na wynalazek, który nie jest nowy, ale w zgłoszeniu został określony nowy, nieodkryty jeszcze, sposób jego zastosowania.

W drugiej kolejności badany jest poziom wynalazczy. Jeżeli wynalazek, chociażby nowy,
jest zbyt banalny, tzn. wynika oczywiście z aktualnego stanu techniki, ochrona patentowa nie zostanie udzielona.

Wynalazek powinien jeszcze spełnić wymóg przemysłowej stosowalności. Wynalazek jest uważany za nadający się do przemysłowego stosowania, jeżeli według wynalazku może być uzyskiwany wytwór lub wykorzystywany sposób, w rozumieniu technicznym, w jakiejkolwiek działalności przemysłowej, nie wykluczając rolnictwa.

2.2.3.1. Decyzja o udzieleniu patentu

Urząd Patentowy wydaje decyzję o udzieleniu patentu, jeżeli nie stwierdzi braku ustawowych warunków jego uzyskania. Decyzja jest wydawana w trybie przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego. Jeżeli decyzja jest odmowna, powinna także zawierać uzasadnienie. Treść uzasadnienia umożliwia bowiem dokonanie oceny toku podejmowania decyzji przez Urząd Patentowy i wnoszenia ewentualnego wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy.

Ważne: Przyznanie patentu na wynalazek dotyczący sposobu wytwarzania obejmuje ochroną także wytwory uzyskane bezpośrednio tym sposobem.

2.2.3.2. Czas trwania patentu

Czas trwania patentu wynosi 20 lat od daty dokonania zgłoszenia wynalazku w Urzędzie Patentowym.

Ważne: Formularz podania wraz z wnioskiem o udzielenie patentu na wynalazek jest dostępny na stronie Urzędu Patentowego RP pod następującym adresem: http://www.uprp.pl/Polski/Procedura+krajowa/Formularze/

3. Międzynarodowa procedura zgłoszenia wynalazków

3.1. Uwagi ogólne

Zgłaszający wynalazek do ochrony może skorzystać z trzech procedur zgłoszeniowych, w oparciu o które będzie się toczyło postępowanie dotyczące zgłoszenia wynalazku. Wybór jednej procedury nie przekreśla możliwości skorzystania również i z innej procedury. Z uwagi na koszty lub zasięg ochrony, wybór odpowiedniej procedury może być ważny dla zgłaszającego.

Wyróżnia się trzy procedury zgłoszeniowe:

1. krajową,

2. regionalną - europejską,

3. międzynarodową.

3.2. Procedura krajowa

W oparciu o procedurę krajową zgłaszający dokonuje zgłoszenia wynalazku w urzędzie patentowym kraju, w którym chce uzyskać ochronę patentową. Należy pamiętać, że ochrona ta będzie ograniczona wyłącznie do terytorium kraju zgłoszenia. Za wyborem procedury krajowej przemawiają niewielkie koszty zgłoszenia jak i stosunkowo szybko wydana decyzja w przedmiocie udzielenia patentu.

Przykładem procedury krajowej jest zgłoszenie wynalazku w trybie przepisów polskiego prawa własności przemysłowej w postępowaniu przed Urzędem Patentowym.

3.3. Procedura regionalna - europejska

Wybór procedury europejskiej umożliwia uzyskanie ochrony patentowej w wybranych krajach - członkach Europejskiej Organizacji Patentowej (EOP) - bez konieczności przeprowadzania wielu odrębnych procedur krajowych. Postępowanie patentowe jest prowadzone w trybie przepisów Konwencji o patencie europejskim (pełna nazwa: Konwencja z dnia 5 października 1973 r. o udzielaniu patentów europejskich sporządzona w Monachium; Dz.U. z 2004 r. Nr 79, poz. 737 ze zm.).

Polska jest członkiem EOP od dnia podpisania Konwencji o patencie europejskim,
czyli od dnia 1 marca 2004 roku.

3.3.1. Wymogi formalne

3.3.1.1. Podmiot zgłaszający

Europejskiego zgłoszenia patentowego może dokonać każda osoba fizyczna lub prawna bez względu na narodowość, miejsce zamieszkania czy siedzibę. Zgłaszający może dokonać zgłoszenia w Europejskim Urzędzie Patentowym (z siedzibą w Monachium) lub w urzędzie patentowym kraju, który jest stroną Konwencji o patencie europejskim, np. w polskim Urzędzie Patentowym.

3.3.1.2. Język zgłoszenia

Europejskie zgłoszenie patentowe powinno być dokonane w jednym z trzech języków urzędowych stosowanych w postępowaniu przed Europejskim Urzędem Patentowym:

1. angielskim,

2. niemieckim,

3. francuskim.

Zgłaszający, którzy posiadają miejsce zamieszkania lub główną siedzibę w państwie należącym do Konwencji, którego językiem urzędowym nie jest język angielski, francuski czy niemiecki, a także obywatele tego państwa mający miejsce zamieszkania za granicą mogą dokonywać europejskich zgłoszeń patentowych w języku urzędowym swojego państwa
(np. w języku polskim). W terminie dwóch miesięcy od daty zgłoszenia muszą jednak złożyć tłumaczenie swojego zgłoszenia na język urzędowy Europejskiego Urzędu Patentowego, który będzie później oficjalnym językiem europejskiego postępowania patentowego.

Ważne: W sytuacji opisanej powyżej, zgłaszający, który dokonał zgłoszenia w języku urzędowym swojego kraju, a kraj ten jest członkiem Konwencji o patencie europejskim, jest uprawniony do 20% zniżki należnych opłat urzędowych.

3.3.1.3. Treść europejskiego zgłoszenia patentowego

Europejskie zgłoszenie patentowe powinno zawierać:

1. opis wynalazku,

2. zastrzeżenie lub zastrzeżenia patentowe,

3. rysunki powołane w opisie lub zastrzeżeniach,

4. skrót opisu, oraz

5. podanie o udzielenie patentu europejskiego.

3.3.1.4. Podanie o udzielenie patentu europejskiego

Podanie o udzielenie patentu europejskiego powinno być złożone na formularzu opracowanym przez Europejski Urząd Patentowy. Zawiera ono:

1. wniosek o udzielenie patentu europejskiego,

2. tytuł wynalazku,

3. nazwę lub nazwisko, adres i obywatelstwo zgłaszającego oraz państwo, w którym zgłaszający posiada miejsce zamieszkania lub główną siedzibę przedsiębiorstwa,

4. nazwisko pełnomocnika (o ile został ustanowiony),

5. oświadczenie zastrzegające pierwszeństwo z wcześniejszego zgłoszenia i wskazujące datę oraz kraj, w którym dokonano tego zgłoszenia (o ile ma to zastosowanie),

6. wykaz dokumentów dołączonych do podania,

7. podpis zgłaszającego.

Ważne: Podanie o udzielenie patentu europejskiego jest dostępne na stronie internetowej
pod adresem: www.epo.org/patents/grant-procedure/filing-an-application/European-applications/forms.htm

Szczegółowe wymogi formalne europejskiego zgłoszenia patentowego zwarte
są w Regulaminie wykonawczym do Konwencji o patencie europejskim.

3.3.2. Procedura

Procedura udzielenia patentu europejskiego składa się z dwóch etapów:

1. poszukiwania,

2. badania pełnego.

3.3.2.1. Etap poszukiwania

Etap poszukiwania sprowadza się do sporządzenia sprawozdania z poszukiwania
na podstawie sformułowanych zastrzeżeń patentowych i dołączonych rysunków oraz opisów.
W sprawozdaniu wymienia się dokumenty dostępne w Europejskim Urzędzie Patentowym w chwili sporządzenia sprawozdania, które mogą być brane pod uwagę przy ocenie nowości
i poziomu wynalazczego.

Sprawozdanie z poszukiwania jest doręczane zgłaszającemu, który ma wówczas możliwość oceny celowości wnoszenia o przeprowadzenie badania pełnego.

3.3.2.2. Etap badania pełnego

Etap badania pełnego obejmuje zbadanie zdolności patentowej zgłoszonego wynalazku
i udzielenie bądź odmowę udzielenia patentu. Zgodnie z przepisem art. 42 Konwencji
o patencie europejskiej, zgodnie z którymi patenty europejskie udzielane są na wynalazki we wszystkich dziedzinach techniki pod warunkiem, że są one nowe, posiadają poziom techniczny i nadają się do przemysłowego stosowania.

3.3.2.3. Opłaty

Opłata za:

1. wyznaczenie każdego państwa członkowskiego EOP za kraj ochrony- 85 EURO,

2. wyznaczenie wszystkich państw członkowskich EOP za kraje ochrony - 595 EURO,

3. za udzielenie patentu wraz z drukiem opisu patentowego do 35 stron - 790 EURO,

4. za udzielenie patentu wraz z drukiem opisu patentowego powyżej 35 stron -
   790 EURO plus 12 EURO za każdą rozpoczętą stronę opisu.

Ważne: Udzielenie patentu europejskiego wywołuje skutki z dniem ukazania się w Europejskim Biuletynie Patentowym wiadomości o jego udzieleniu.

Ważne: Zgodnie z art. 6 ust. 2 ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o dokonywaniu europejskich zgłoszeń patentowych oraz skutkach patentu europejskiego w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2003 r. nr 65, poz. 589 ze zm.) w Polsce uprawniony z patentu europejskiego jest obowiązany złożyć w Urzędzie Patentowym tłumaczenie patentu europejskiego na język polski w terminie trzech miesięcy od daty opublikowania przez Europejski Urząd Patentowy informacji o jego udzieleniu. Termin ten nie ulega przywróceniu.

3.3.3. Procedura walidacyjna patentu europejskiego

Patent europejski udzielony przez Europejski Urząd Patentowy nie staje się automatycznie skuteczny na terytorium Polski. Jego skuteczność musi zostać potwierdzona przez Urząd Patentowy w drodze tzw. procedury walidacji.

Postępowanie w sprawie walidacji patentu europejskiego na terytorium Polski zostało uregulowane ustawą z dnia 14 marca 2003 r. o dokonywaniu europejskich zgłoszeń patentowych oraz o skutkach patentu europejskiego w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2003 r. nr 65, poz. 598 ze zm.).

3.3.3.1. Złożenie tłumaczenia patentu europejskiego

Po udzieleniu przez Europejski Urząd Patentowy patentu europejskiego, jeżeli uprawniony (czyli osoba, która uzyskała patent) chce korzystać z ochrony wynalazku na terytorium Polski, powinien złożyć w Urzędzie Patentowym:

1. tłumaczenie patentu europejskiego na język polski
   (w tym celu można wykorzystać specjalny formularz umieszczony pod adresem: http://www.uprp.pl/epo_t/EPpodanie.doc),

2. dokument pełnomocnictwa wraz z potwierdzeniem uiszczenia opłaty
   skarbowej (17 zł), jeżeli tłumaczenie jest składane przez pełnomocnika,

3. nośnik elektroniczny zawierający plik z tłumaczeniem patentu europejskiego (najlepiej na płycie CD-R; format pliku: PDF, DOC, RTF lub TXT).

Ważne: W celu uzyskania ochrony wynalazku na terytorium Polski tłumaczenie patentu europejskiego musi zostać złożone w Urzędzie Patentowym w ciągu 3 miesięcy od daty opublikowania przez Europejski Urząd Patentowy informacji o udzieleniu patentu europejskiego. Termin ten jest nieprzywracany, co oznacza, że w razie jego przekroczenia wynalazek nie będzie skutecznie chroniony w Polsce!

3.3.3.2. Czynności sprawdzające Urzędu Patentowego

Po złożeniu tłumaczenie patentu europejskiego oraz dokumentów wskazanych w pkt 3.3.3.1. Urząd Patentowy sprawdza, czy:

1. w europejskim zgłoszeniu patentowym zgłaszający wskazał na Polskę jako kraj, w którym wynalazek ma być chroniony patentem europejskim,

2. został zachowany termin 3 miesięcy do złożenia tłumaczenia patentu europejskiego od daty publikacji przez Europejski Urząd Patentowy informacji o jego udzieleniu,

3. tłumaczenie zostało złożone przez osobę uprawnioną.

Ważne: Niespełnienie warunków określonych w pkt 1 oraz 2 powoduje, że ochrona patentem europejskim będzie nieskuteczna na terytorium Polski.

Po złożeniu tłumaczenia patentu europejskiego, jeżeli Urząd Patentowy RP nie stwierdzi braków formalnych lub zostaną one uzupełnione przez uprawnionego, patent europejski zostaje opublikowany w „Wiadomościach Urzędu Patentowego”. Tym samym ochrona wynalazku patentem europejskim rozciąga się na terytorium Polski.

3.3.3.3. Opłaty

Po przeprowadzeniu czynności sprawdzających, w przypadku stwierdzenia przez Urząd Patentowy, że zostały zachowane wymogi formalne poprawnego złożenia tłumaczenia patentu europejskiego, uprawniony zostanie wezwany do uiszczenia stosownych opłat:

1. za publikację tłumaczenia patentu europejskiego - 90 zł do 10 stron tłumaczenia; za każdą kolejną stronę dodatkowo 10 zł,

2. za każdy kolejny okres ochrony patentowej - wysokość opłat w stosunku do okresu ochrony oraz terminy wnoszenia opłat zostały uregulowane w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 29 sierpnia 2001 r. w sprawie opłat związanych z ochroną wynalazków, wzorów użytkowych, wzorów przemysłowych, znaków towarowych, oznaczeń geograficznych i topografii układów scalonych (Dz. U. z 2001 r. nr 90, poz. 1000 ze zm.).

Opłatę za publikację tłumaczenia oraz inne opłaty wynikające z w/w rozporządzenia Rady Ministrów wnosi się na rachunek Urzędu Patentowego prowadzony przez Narodowy Bank Polski Oddział w Warszawie o numerze: 93 1010 1010 0025 8322 3100 0000.

3.4. Procedura międzynarodowa

Procedura międzynarodowa odbywa się w trybie określonym w Układzie o współpracy patentowej (PCT). Polska przystąpiła do Układu z dniem 25 grudnia 1990 roku.
Obecnie Układem objętych jest ponad 139 państw.

Ważne: Korzystając z tej procedury zgłaszający, zamiast wnoszenia kilku oddzielnych zgłoszeń krajowych lub regionalnych, wnosi jedno zgłoszenie międzynarodowe, które wywiera skutek w wielu państwach. Dokonując zgłoszenia międzynarodowego, zgłaszający nie wyznacza poszczególnych państw, w których chce chronić swój wynalazek i nie wskazuje rodzaju ochrony, o jaką się ubiega. W momencie dokonywania zgłoszenia międzynarodowego automatycznie wyznaczone zostają wszystkie państwa należące do Układu.

3.4.1. Wymogi formalne

3.4.1.1. Podmiot zgłaszający

Zgłoszenie wynalazku w trybie procedury międzynarodowej może dokonać w urzędzie krajowym umawiającego się państwa obywatel lub osoba zamieszkująca w tym państwie bądź osoba prawna mająca główną siedzibę na terenie tego państwa.

3.4.1.2. Język zgłoszenia

Zgłoszenie międzynarodowe, składane przykładowo w polskim Urzędzie Patentowym RP jako urzędzie przyjmującym, musi być sporządzone w jednym z 3 języków:

1. angielskim,

2. niemieckim,

3. francuskim.

3.4.1.3. Treść międzynarodowego zgłoszenia patentowego

Zgłoszenie międzynarodowe powinno zawierać:

1. opis wynalazku,

2. zastrzeżenie lub zastrzeżenia patentowe,

3. rysunki, jeżeli są konieczne do zrozumienia istoty wynalazku,

4. skrót opisu,

5. podanie o udzielenie ochrony patentowej.

Podanie zgłoszenia międzynarodowego powinno być złożone na formularzu opracowanym Światową Organizację Własności Intelektualnej, umieszczonym pod adresem:

http://www.wipo.int/portal/index.html.en

3.4.1.4. Podanie o udzieleniu patentu w trybie międzynarodowym

Podanie powinno zawierać:

1. wniosek o udzieleniu,

2. tytuł wynalazku,

3. dane dotyczące zgłaszającego oraz dane pełnomocnika (jeżeli został ustanowiony),

4. dane dotyczące twórcy,

5. oświadczenie zastrzegające pierwszeństwo z wcześniejszego zgłoszenia wskazujące datę oraz kraj, w którym dokonano tego zgłoszenia (o ile ma to zastosowanie),

6. podpis zgłaszającego.

Formularze dostępne na stronie internetowej WIPO pod adresem:

www.wipo.int/pct/en/forms/index.htm

3.4.1.5. Procedura

Etapy procedury międzynarodowej nie różnią się od etapów procedury europejskiej. Wyróżnia się etap poszukiwania, który kończy się sprawozdaniem z poszukiwania, a następnie etap badania merytorycznego, który ma za zadanie ustalić, czy zgłoszony wynalazek spełnia przesłanki zdolności patentowej (nowości, poziomu wynalazczego i przemysłowej stosowalności).

3.4.1.6. Opłaty

Opłaty za zgłoszenie międzynarodowe wynoszą:

1. za samo zgłoszenie międzynarodowe - 1400 CHF,

2. za poszukiwania - 1615 EURO,

3. za przekazanie przez polski Urząd Patentowy - 300 zł.

Jeżeli zgłaszający ma siedzibę w Polsce, wszystkie opłaty są wnoszone w przeliczeniu na złotówki za pośrednictwem polskiego Urzędu Patentowego.

4. Znak towarowy

4.1. Procedura zgłoszenia znaku towarowego w prawie polskim

Procedura zgłoszenia znaku towarowego została uregulowana w:

1. ustawie z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej
   (t. j. Dz. U. z 2003 r. nr 119 poz. 1117 ze zm.) w art. 138-152,

2. rozporządzeniu Prezesa Rady Ministrów z 8 lipca 2002 r. w sprawie dokonywania
   i rozpatrywania zgłoszeń znaków towarowych (Dz. U. z 2002 r. nr 115,
   poz. 998 ze zm.),

3. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 29 sierpnia 2001 r. w sprawie opłat związanych z ochroną wynalazków, wzorów użytkowych, wzorów przemysłowych, znaków towarowych, oznaczeń geograficznych i topografii układów scalonych (Dz. U. z 2001 r. nr 90, poz. 1000 ze zm.).

4.1.1. Zgłoszenie znaku towarowego

Dokumentacja zgłoszeniowa znaku towarowego przez Urzędem Patentowym RP składa się z podania oraz załączników (np. rysunku ze znakiem towarowym graficznym, fotografii, dowodu pierwszeństwa). Zgodnie z polską procedurą zgłoszeniową jedno zgłoszenie może obejmować nie więcej niż jeden znak towarowy.

W zgłoszeniu należy wskazać:

1. znak towarowy, który ma być chroniony,

2. towary lub usługi, dla których znak towarowy jest przeznaczony.

W zależności od rodzaju znaku towarowego jego wskazanie w zgłoszeniu powinno zawierać opis, fotografię, określenie kolorów etc. Najczęściej występującymi rodzajami znaków towarowych są znaki towarowe słowne, słowno-graficzne oraz graficzne. Wskazanie towarów lub usług polega zaś na sporządzeniu ich uporządkowanego wykazu i przyporządkowaniu im odpowiedniej tzw. klasy towarowej na podstawie „Międzynarodowej Klasyfikacji Towarów i Usług do celów rejestracji” (Klasyfikacja Nicejska).

Ważne: Należy pamiętać o prawidłowym wskazaniu zakresu przedmiotowego prawa ochronnego na znak towarowy, nie tylko poprzez określenie wykazu towarów lub usług faktycznie wprowadzanych do obrotu, ale także zaplanowanych do wprowadzenia w przyszłości. Po dokonaniu zgłoszenia nie można bowiem rozszerzać złożonego wykazu.

4.1.2. Możliwość zgłaszania poprawek

Do czasu wydania decyzji w przedmiocie udzielenia prawa ochronnego na znak towarowy, zgłaszający może dokonywać w zgłoszeniu poprawek i uzupełnień. Dokonywane poprawki
i uzupełnienia nie mogą jednak prowadzić do zmiany istoty znaku towarowego
ani do rozszerzenia wykazu towarów dla których znak jest zgłoszony. Dopuszczalne jest natomiast ograniczenie wykazu towarów, a także dokonywanie drobnych korekt kolorystyki czy kształtu zgłoszonego znaku towarowego.

4.1.3. Procedura rozpatrywania zgłoszenia

Długotrwałość postępowania w przedmiocie udzielenia prawa ochronnego na znak towarowy (najczęściej trwa to ok. 2 lat) powoduje, że błędne przygotowanie dokumentacji zgłoszeniowej i w efekcie wydanie przez Urząd Patentowy RP decyzji odmownej może uniemożliwić uzyskanie ochrony po ponownym wszczęciu postępowania. Najczęstszą przyczyną wydawania przez Urząd Patentowy RP decyzji odmownej jest podobieństwo zgłaszanego znaku towarowego do wcześniej zarejestrowanego znaku towarowego na rzecz innego podmiotu. Wielu zgłaszanym znakom towarowym brakuje również zdolności odróżniającej (np. „Prawdziwe jedzenie” jako znak słowny nie ma dostatecznej zdolności odróżniającej dla artykułów spożywczych).

4.1.3.1. Ogłoszenie o zgłoszeniu

Po wpłynięciu zgłoszenia z wnioskiem o udzielenie prawa ochronnego, Urząd Patentowy dokonuje ogłoszenia niezwłocznie po upływie 3 miesięcy od daty dokonania zgłoszenia.
W tym czasie osoby trzecie mogą się zapoznać ze zgłoszonym znakiem i wykazem towarów oraz zgłaszać uwagi co do okoliczności uniemożliwiających udzielenie prawa ochronnego.

4.1.3.2. Procedura badawcza

Procedura badawcza polega na dokonaniu przez Urząd Patentowy oceny spełnienia przez zgłoszone oznaczenie spełnienia ustawowych warunków wymaganych dla uzyskania prawa ochronnego. Jeżeli ocena wypadnie pozytywnie, Urząd Patentowy wyda decyzję o udzieleniu prawa ochronnego na znak towarowy. Udzielone prawa ochronne podlegają wpisowi
do rejestru znaków towarowych.

Ważne: W terminie 6 miesięcy od opublikowania w „Wiadomościach Urzędu Patentowego” informacji o udzieleniu prawa ochronnego na znak każdy może wnieść umotywowany sprzeciw wobec prawomocnej decyzji o udzieleniu prawa ochronnego na znak towarowy. Sprzeciw jest uzasadniony jeżeli wnoszący je podmiot udowodni, że zgłoszony znak towarowy nie powinien był uzyskać prawa ochronnego z uwagi na niespełnienie ustawowych wymogów.

4.1.4. Czas trwania prawa ochronnego

Czas trwania prawa ochronnego na znak towarowy wynosi 10 lat od daty zgłoszenia znaku towarowego w Urzędzie Patentowym. Czas trwania prawa ochronnego może zostać przedłużony na wniosek uprawnionego na kolejne dziesięcioletnie okresy.
Wniosek o przedłużenie powinien zostać złożony przed końcem upływającego okresu ochrony, nie wcześniej jednak niż rok przed jego upływem.

Ważne: Wniosek o przedłużenie prawa ochronnego na znak towarowy jest skuteczny jedynie pod warunkiem uiszczenia odpowiednich opłat urzędowych na rzecz
Urzędu Patentowego RP.

4.1.5. Opłaty

Opłata za podanie zawierające wniosek o udzielenie prawa ochronnego na zgłaszane oznaczenie wynosi 550 zł, jeżeli wykaz towarów obejmuje do trzech klas towarowych.
Za każdą klasę towarową powyżej trzech, zgłaszający jest zobowiązany wnieść dodatkowe 120 zł.

4.2. Procedura zgłoszeniowa przed Urzędem ds. Harmonizacji Rynku Wewnętrznego

4.2.1. Uwagi ogólne

Urząd ds. Harmonizacji Rynku Wewnętrznego w Alicante (OHIM) powstał w 1996 roku jako organ zajmujący się postępowaniem rejestrowym znaku towarowego Wspólnoty (obecnie Unii Europejskiej).

Ważne: Początkowo możliwa była rejestracja tylko znaków towarowych, aktualnie zakres działania został rozszerzony również na wzory przemysłowe.

Postępowanie w sprawie znaku towarowego Wspólnoty (tryb wspólnotowy) reguluje rozporządzenie Rady Nr 40/94/94/WE o wspólnotowym znaku towarowym (Dz. Urz. UE
z 1994 r. nr L 011/1).

Ważne: Znak towarowy Unijny ma jednolity charakter, co oznacza, że wywiera jednakowy skutek na terytorium całej Unii Europejskiej. Rejestracja, unieważnienie czy zakaz używania wspólnotowego znaku towarowego odnosi się do terytorium całej Unii Europejskiej
i wywiera skutek prawny we wszystkich państwach członkowskich.

4.2.2. Wymogi formalne

4.2.2.1. Podmiot zgłaszający

Zgłaszającym mogą być osoby prawne lub fizyczne pochodzące z krajów członkowskich Unii a także osoby spoza Unii.

Reprezentantem zgłaszających mogą być:

1. adwokaci,

2. prawnicy posiadający kwalifikacje w dziedzinie własności przemysłowej
   lub prowadzący sprawy z zakresu znaków towarowych,

3. inne osoby wpisane na listę reprezentantów prowadzona przez OHIM, do tej grupy należą także rzecznicy patentowi.

Reprezentanci muszą posiadać miejsce zamieszkania lub siedzibę firmy na terytorium Unii Europejskiej.

4.2.2.2. Treść wniosku zgłoszeniowego

W treści wniosku należy umieścić podstawowe informacje dotyczące znaku towarowego oraz osoby rejestrującej. Formularz zgłoszeniowy można uzyskać bezpośrednio w polskim Urzędzie Patentowym lub bezpłatnie pobrać ze strony internetowej OHIM pod adresem

http://oami.europa.eu/ows/rw/pages/QPLUS/forms/nonelectronic/nonelectronic.en.do

Zgłoszenia dokonać można w języku narodowym (np. polskim), ale należy wskazać drugi język (spośród angielskiego, niemieckiego, francuskiego, włoskiego lub hiszpańskiego),
który będzie językiem procedury, i na który przetłumaczone będzie zgłoszenie.

We wniosku można zastrzec również pierwszeństwo do znaku towarowego.

Ważne: W treści zgłoszenia zgłaszający bądź osoba go reprezentująca powinna bezwzględnie umieścić graficzne przedstawienie znaku towarowego a także podać wykaz towarów lub usług zaklasyfikowanych zgodnie z „Międzynarodową Klasyfikacją Towarów i Usług do celów rejestracji” (Klasyfikacja Nicejska). Umieszczenie w wykazie samych numerów klas zostanie potraktowane przez OHIM jako wniosek o udzielenie ochrony na wszystkie towary lub usługi z danej klasy.

4.2.2.3. Miejsce składania wniosku

Wniosek można składać:

1. bezpośrednio w Urzędzie ds. Harmonizacji Rynku Wewnętrznego w Alicante
   (Avenida de Europa, 4E-03008 Alicante Spain),

2. za pośrednictwem polskiego Urzędu Patentowego w Warszawie (Al. Niepodległości 188 / 192, 00-950 Warszawa,)

Ważne: Po otrzymaniu wniosku zgłoszeniowego Urząd Patentowy RP sprawdza jego kompletność i spełnienie wymogów formalnych. Jeżeli wymogi formalne zostały spełnione, wnioskowi nadawany jest numer i data zgłoszenia, a następnie dokumentacja zostaje przesłana do Alicante w terminie 2 tygodni.

3. wniosek można wypełnić również przez Internet odwiedzając stronę OHIM. Złożenie wniosku przy wykorzystaniu formularza internetowego obniża koszty o ok. 150 EURO.

Opłata za zgłoszenie i rejestrację europejskiego znaku towarowego, jeżeli zgłoszenie nie było dokonane za pośrednictwem formularza elektronicznego przez Internet, wynosi 1050 EURO.

Wniosek internetowy znajduje się pod adresem:

http://oami.europa.eu/ows/rw/pages/QPLUS/forms/electronic/fileApplicationCTM.en.do

4.2.3. Procedura rejestracyjna

Procedurę rejestracyjną można podzielić na trzy etapy:

1. badanie zgłoszenia pod względem formalnym, ze szczególnym uwzględnieniem klas towarowych lub usługowych wraz ze sprawdzeniem wniesienia opłaty za zgłoszenie, która powinna być wniesiona w ciągu miesiąca od daty wniesienia podania
   o rejestrację znaku,

2. sporządzenie raportu z poszukiwań,

3. badanie merytoryczne zgłoszonego znaku towarowego.

Ad. 1.

Badanie zgłoszenia pod względem spełnienia wymogów formalnych jest dokonywane,
w zależności od miejsca dokonania zgłoszenia, przez Urząd ds. Harmonizacji Rynku Wewnętrznego w Alicante albo przez krajowy urząd patentowy.

Ad. 2.

Jeżeli zgłoszenie spełnia wymogi formalne, Urząd ds. Harmonizacji Rynku Wewnętrznego
w Alicante oraz krajowy urząd patentowy przeprowadzają procedurę poszukiwawczą, ustalając, czy istnieją zarejestrowane inne znaki towarowe lub oznaczenia identyczne lub podobne do zgłaszanego. Raport z poszukiwań jest następnie doręczany zgłaszającemu.

Ad. 3.

Na wniosek zgłaszającego, przeprowadza się badanie zgłoszonego znaku towarowego pod kątem spełnienia przesłanek wymaganych do uzyskania prawa ochronnego. Jeżeli zgłoszone oznaczenie spełnia wspólnotowe wymogi, podlega rejestracji i korzysta z ochrony
na terytorium Unii Europejskiej. Zarejestrowany znak towarowy podlega publikacji.
W ciągu trzech miesięcy od publikacji każdy może wnieść sprzeciw wobec udzielenia prawa ochronnego na znak towarowy. Sprzeciw powinien być uzasadniony (np. poprzez podanie okoliczności, na podstawie których dany znak towarowy nie powinien być objęty ochroną
z uwagi na brak zdolności odróżniającej).

Przyznanie prawa ochronnego na znak towarowy przez OHIM następuje zazwyczaj w przeciągu jednego roku od dokonania zgłoszenia.

4.2.4. Czas trwania ochrony

Ochrona wspólnotowego znaku towarowego trwa dziesięć lat licząc od daty zgłoszenia
i może być na wniosek właściciela przedłużona na dalsze okresy dziesięcioletnie.

4.2.5. Oznaczenia niepodlegające rejestracji

Dokonując badania merytorycznego Urząd ds. Harmonizacji Rynku Wewnętrznego
w Alicante ocenia zgłoszony znak towarowy według:

1. bezwzględnych warunków odmowy (ocena dokonywana obligatoryjnie),

2. względnych warunków odmowy (ocena dokonywana podczas poszukiwań lub rozpatrywania sprzeciwów).

4.2.5.1. Bezwzględne warunki odmowy rejestracji

Bezwzględne warunki odmowy rejestracji znaku towarowego Wspólnoty występują
w sytuacjach, kiedy znak jest:

1. pozbawiony wyróżniającego charakteru,

2. nazwą rodzajową,

3. oznaczeniem wskazującym na rodzaj, jakość, wartość i geograficzne pochodzenie,

4. sprzeczny z porządkiem publicznym i zasadami współżycia społecznego,

5. oznaczeniem wprowadzającym w błąd,

6. oznaczeniem dla win, które w oszukańczy sposób wskazuje na pochodzenie  geograficzne,

7. oznaczeniem, które zwyczajowo stało się potocznym określeniem używanym
   w handlu.

 

4.2.5.2. Względne warunki odmowy rejestracji

Względne warunki odmowy rejestracji znaku towarowego Wspólnoty występują
w sytuacjach, kiedy znak jest podobny lub identyczny do:

1. wcześniejszego zgłoszenia lub zarejestrowanego znaku towarowego,

2. wcześniejszego znaku zgłoszonego lub zarejestrowanego w jednym z krajów Unii Europejskiej,

3. znaku towarowego korzystającego z międzynarodowej rejestracji zgodnie
   z Porozumieniem madryckim lub Protokołem do tego Porozumienia.

Ważne: Nie rejestruje się znaku jeżeli znak jest powszechnie znany w krajach Unii Europejskiej.

4.3. Procedura zgłoszeniowa znaku towarowego w Biurze Międzynarodowym Światowej Organizacji Własności Intelektualnej

System międzynarodowej ochrony znaków towarowych (tzw. system madrycki, administrowany przez Światową Organizację Własności Intelektualnej - WIPO z siedzibą
w Genewie) odbywa się w trybie przepisów Porozumienia z dnia 14 kwietnia 1891 r. o międzynarodowej rejestracji znaków towarowych zawartego w Madrycie oraz Protokołu
z dnia 27 czerwca 1989 r. do Porozumienia o międzynarodowej rejestracji znaków towarowych.

Postępowanie rejestrowe w systemie madryckim inicjowane jest wniesieniem zgłoszenia międzynarodowego, przekazywanego do Biura Międzynarodowego Światowej Organizacji Własności Intelektualnej za pośrednictwem krajowego urzędu patentowego państwa pochodzenia zgłaszającego.

Zgłoszenie można dokonać również drogą internetową, używając odpowiednich formularzy dostępnych pod adresem: http://www.wipo.int/pct-safe/en/

W zgłoszeniu wskazuje się państwa wyznaczone do uzyskania prawa ochronnego na znak towarowy (można wybierać spośród 57 państw - stron Porozumienia o międzynarodowej rejestracji znaków towarowych lub spośród 72 państw - stron Protokołu do Porozumienia o międzynarodowej rejestracji znaków towarowych.

Po dokonaniu rejestracji międzynarodowej znaku towarowego przez Biuro Międzynarodowe Światowej Organizacji Własności Intelektualnej, postępowanie przechodzi do fazy krajowej, w której przebiega zgodnie z prawem krajowym danego państwa.

Ważne: Skorzystanie z międzynarodowej procedury zgłoszeniowej znaku towarowego ogranicza się w praktyce do rejestracji międzynarodowej znaków towarowych już wcześniej zarejestrowanych w kraju pochodzenia, z uwagi na skomplikowany tryb postępowania i wysokie koszty zgłoszenia (około 1500 CHF oraz opłaty urzędowe za ochronę w poszczególnych krajach).

5. Wzór przemysłowy

5.1. Procedura zgłoszenia wzoru przemysłowego w prawie polskim

Procedura zgłoszenia wzoru przemysłowego została uregulowana w:

1. ustawie z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej
(t. j. Dz. U. z 2003 r. nr 119 poz. 1117 ze zm.) w art. 108-114 z odesłaniem do odpowiedniego stosowania przepisów art. 31-33,

2. rozporządzeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 30 stycznia 2002 r. w sprawie
dokonywania i rozpatrywania zgłoszeń wzorów przemysłowych (Dz. U. z 2002 r.
nr 40, poz. 358 ze zm.).

5.1.1. Zgłoszenie wzoru przemysłowego

Postępowanie w sprawie udzielenia prawa ochronnego z rejestracji wzoru przemysłowego rozpoczyna się od złożenia w Urzędzie Patentowym zgłoszenia. Zgłoszenie powinno obejmować:

1. podanie zawierające oznaczenie zgłaszającego wraz z określeniem przedmiotu zgłoszenia,

2. opis wzoru przedstawiający przedmiot wzoru wraz z jego ilustracją (w trzech egzemplarzach),

Ważne: Zgłoszenie wzoru przemysłowego może co do zasady obejmować więcej niż jedną odmianę zgłaszanego wzoru (np. 7 odmiennych modeli fotelu wykonanych według jednego wzoru).

Ad. 1.

Podanie zgłoszenia wzoru przemysłowego powinno zawierać:

1. nazwisko i imię lub nazwę oraz adres lub siedzibę zgłaszającego,

2. nazwisko i imię lub nazwę oraz adres pełnomocnika, jeżeli zgłaszający działa przez pełnomocnika,

3. wniosek o udzielenie prawa z rejestracji,

4. nazwisko i imię oraz adres twórcy wzoru przemysłowego, jeżeli nie jest nim zgłaszający - w takim przypadku zgłaszający powinien wykazać podstawę prawną do uzyskania prawa z rejestracji (np. stwierdzenie nabycia spadku po twórcy),

5. spis załączonych dokumentów,

6. podpis zgłaszającego lub pełnomocnika, jeżeli zgłaszający działa przez pełnomocnika.

Ad. 2.

Załączony do dokumentacji zgłoszeniowej opis wzoru powinien przedstawiać zgłaszany wzór przemysłowy w sposób jasny i wyczerpujący. Ponadto opis powinien:

1. zawierać określenie przedmiotu wzoru przemysłowego ze wskazaniem jego przeznaczenia,

2. wskazywać na cechy nowości i indywidualnego charakteru wzoru,

3. zawierać niezbędne informacje konieczne do odtworzenia wzoru,

4. jeżeli zgłoszono kilka odmian danego wzoru - opis powinien zawierać ponumerowany wykaz tych odmian,

5. opisywać, po słowach „cechy istotne wzoru przemysłowego”, te cechy wzoru, które odróżniają go od innych znanych już wzorów.

Ilustracja przedstawiająca zgłaszany wzór może być wykonana techniką fotograficzną. Do ilustracji dołącza się rysunek przedstawiający wzór przemysłowy w ujęciu schematycznym z krótkim opisem cech istotnych wzoru.

5.1.2. Procedura rozpatrywania zgłoszenia

Po wpłynięciu zgłoszenia Urząd Patentowy nadaje mu odpowiedni numer oraz stwierdza datę wpływu. Zgłoszenie może być dokonane przy wykorzystaniu telefaksu, o ile w ciągu 30 dni zgłaszający dostarczy do Urzędu Patentowego oryginał zgłoszenia.

Następnie zgłoszenie jest badane pod względem spełnienia wymogów formalnych. Jeżeli Urząd Patentowy stwierdzi braki, wezwie zgłaszającego do ich usunięcia w wyznaczonym terminie. Jeżeli braki nie zostaną usunięte, postępowanie zgłoszeniowe zostanie umorzone.

Ważne: Zgłoszenie podlega opłacie w wysokości 300 zł. Brak opłaty po uprzednim wezwaniu przez Urząd Patentowy do jej wniesienia powoduje, że postępowanie zostanie umorzone, nawet jeżeli sama dokumentacja zgłoszeniowa odpowiadała wymogom formalnym.

Po zbadaniu i stwierdzeniu przez Urząd Patentowy, że zgłoszenie zostało sporządzone z zachowaniem wymogów formalnych, udziela się prawa ochronnego z rejestracji w drodze decyzji, pod warunkiem wniesienia opłaty za pierwszy okres ochronny (400 zł). Wzmianka o udzieleniu prawa ochronnego zostaje umieszczona w rejestrze wzorów przemysłowych a zgłaszający otrzymuje świadectwo ochronne, które stwierdza udzielenie prawa z rejestracji.

O udzieleniu prawa ochronnego z rejestracji na wzór przemysłowy ogłasza się w „Wiadomościach Urzędu Patentowego”. W ciągu 6 miesięcy od publikacji ogłoszenia każdy może wnieść umotywowany sprzeciw wobec decyzji o udzieleniu prawa z rejestracji.

Przeciętny czas oczekiwania na decyzję Urzędu Patentowego o rejestracji wzoru przemysłowego wynosi ok. 1 roku.

Ważne: Dopiero w toku rozpatrywania sprzeciwu w skomplikowanym postępowaniu spornym na rozprawie Urząd Patentowy zbada przesłanki zdolności rejestrowej (nowości i indywidualnego charakteru) chronionego już wzoru przemysłowego, sprawdzając, czy istnieją podstawy do unieważnienia prawa.

5.1.3. Czas trwania prawa ochronnego z rejestracji

Prawo z rejestracji wzoru przemysłowego trwa do 25 lat i jest podzielone na pięć 5-letnich okresów. Aby przedłużyć ochronę danego wzoru przemysłowego, należy przed końcem każdego z 5-letnich okresów uiścić na konto Urzędu Patentowego RP urzędową opłatę okresową za kolejny okres.

5.2. Procedura zgłoszeniowa przed Urzędem ds. Harmonizacji Rynku Wewnętrznego

Na temat Urzędu ds. Harmonizacji Rynku Wewnętrznego w Alicante patrz pkt 4.2.1.

Postępowanie w sprawie wzoru przemysłowego Wspólnoty (obecnie Unii Europejskiej) zostało uregulowane w:

1. rozporządzeniu Rady nr 6/2002/WE z dnia 12 grudnia 2001 r. w sprawie wzorów wspólnotowych (Dz. U. UE z 2002 r. nr L 3/1),

2. rozporządzeniu Komisji nr 2245/2002/WE z dnia 21 października 2002 r. wykonujące rozporządzenie Rady nr 6/2002/WE w sprawie wzorów wspólnotowych (Dz. U. UE z 2002 r. nr L 341/28).

Ważne: Rejestracja wzoru przemysłowego w trybie przepisów unijnych umożliwia uzyskanie ochrony na całym terytorium Unii Europejskiej na podstawie jednego postępowania.

5.2.1. Wymogi formalne

5.2.1.1. Podmiot zgłaszający

Wniosek o zarejestrowanie wzoru może złożyć każdy, bez względu na narodowość i miejsce zamieszkania lub siedzibę, bezpośrednio przez Urzędem ds. Harmonizacji Rynku Wewnętrznego w Alicante albo przez krajowym urzędem patentowym. Jeżeli zgłoszenie zostanie dokonane przed polskim Urzędem Patentowym, wydaje on potwierdzenie przyjęcia zgłoszenia i datę wpływu a następnie przekazuje dokumentację do Urzędu ds. Harmonizacji Rynku Wewnętrznego w Alicante w terminie dwóch tygodni (opłata za przekazanie wynosi 120 zł).

5.2.1.2. Treść wniosku zgłoszeniowego

W treści wniosku należy umieścić podstawowe informacje dotyczące wzoru przemysłowego oraz osoby zgłaszającej. Formularz zgłoszeniowy można uzyskać bezpośrednio w polskim Urzędzie Patentowym lub bezpłatnie pobrać ze strony internetowej OHIM pod adresem

http://oami.europa.eu/ows/rw/pages/QPLUS/forms/nonelectronic/nonelectronic.en.do

Wniosek powinien być sporządzony w jednym z pięciu oficjalnych języków Urzędu ds. Harmonizacji Rynku Wewnętrznego w Alicante:

1. angielskim,

2. niemieckim,

3. francuskim,

4. włoskim,

5. hiszpańskim.

Ważne: Do wniosku powinna być dołączona opłata rejestracyjna oraz opłata za publikację, których suma wynosi ok. 350 EURO.

5.2.1.3. Miejsce składania wniosku

Wniosek można składać:

1. bezpośrednio w Urzędzie ds. Harmonizacji Rynku Wewnętrznego w Alicante
   (Avenida de Europa, 4E-03008 Alicante Spain),

2. za pośrednictwem polskiego Urzędu Patentowego w Warszawie (Al. Niepodległości 188 / 192, 00-950 Warszawa,)

5.2.2. Procedura rejestracyjna

Procedura rejestracyjna wzoru wspólnotowego ogranicza się do trzech etapów:

1. badania zgłoszenia pod względem spełnienia wymogów formalnych,

2. sprawdzenia, czy przedmiot zgłoszenia nie podpada pod wyłączenia,

3. rejestracji.

Ad. 1.

Badanie zgłoszenia pod względem spełnienia wymogów formalnych polega na sprawdzeniu kompletności złożonej dokumentacji zgłoszeniowej oraz czy zostały uiszczone stosowne opłaty. W razie stwierdzenia braków, Urząd ds. Harmonizacji Rynku Wewnętrznego wezwie zgłaszającego do usunięcia braków.

Ad. 2.

Na tym etapie Urząd ds. Harmonizacji Rynku Wewnętrznego sprawdza, czy przedmiot zgłoszenia nie narusza porządku publicznego i dobrych obyczajów.

Ważne: Urząd ds. Harmonizacji Rynku Wewnętrznego nie przeprowadza badania merytorycznego zgłoszonego wzoru, pod kątem spełnienia przez niego przesłanek zdolności rejestracyjnej. Z tego rejestracja zgłoszonego wzoru przemysłowego jest bardzo szybka
i następuje w ciągu ok. 2 miesięcy licząc od daty zgłoszenia do otrzymania świadectwa rejestracji.

Ad. 3.

Po dokonaniu czynności sprawdzających Urząd ds. Harmonizacji Rynku Wewnętrznego dokonuje rejestracji wzoru oraz jego publikacji w „Biuletynie Rysunków i Modeli” we wszystkich oficjalnych językach Unii Europejskiej.

Po dokonaniu rejestracji przez Urząd ds. Harmonizacji Rynku Wewnętrznego zgłoszony wzór uzyskuje ochronę na terytorium całej Unii Europejskiej.

5.3. Procedura zgłoszeniowa wzoru przemysłowego w Biurze Międzynarodowym Światowej Organizacji Własności Intelektualnej

System międzynarodowej ochrony wzorów przemysłowych, administrowany przez Światową Organizację Własności Intelektualnej - WIPO z siedzibą w Genewie), odbywa się w trybie przepisów Aktu Genewskiego Porozumienia Haskiego z dnia 2 lipca 1999 r. o międzynarodowej rejestracji wzorów przemysłowych zawartego w Genewie.

Postępowanie rejestracyjne inicjowane jest wniesieniem zgłoszenia międzynarodowego, przekazywanego do Biura Międzynarodowego Światowej Organizacji Własności Intelektualnej za pośrednictwem krajowego urzędu patentowego państwa pochodzenia zgłaszającego.

Zgłoszenie można dokonać również drogą internetową, używając odpowiednich formularzy dostępnych pod adresem: http://www.wipo.int/hague/en/forms/

Zalety formularza elektronicznego oraz sposób jego wypełniania znajdują się pod adresem:

http://www.wipo.int/edocs/formdocs/form-hague/en/form_dm_1_inf.pdf

W zgłoszeniu wskazuje się państwa wyznaczone do uzyskania prawa ochronnego na wzór przemysłowy (można wybierać spośród 57 państw). Międzynarodowa procedura rejestracyjna nie rożni się od procedury rejestracyjnej krajowej czy europejskiej. Należy jednak nadmienić, że jest rzadko stosowana przez polskich przedsiębiorców ze względu na skomplikowany charakter i wysokie koszty. Znacznie łatwiej i taniej jest bowiem uzyskać ochronę w toku procedury europejskiej przed OHIM.

Ważne: Po dokonanej rejestracji wzoru przemysłowego w Biurze Międzynarodowym Światowej Organizacji Własności Intelektualnej następuje jego rejestracja przez poszczególne urzędu patentowe krajów wskazanych jako państwa wyznaczone do uzyskania prawa z rejestracji. Każdy spośród krajowych urzędów patentowych ma jednak prawo odmówić rejestracji międzynarodowego wzoru przemysłowego jeżeli uzna, że nie spełnia on warunków prawa krajowego do uzyskania ochrony.

27

Projekt „Łódzka Platforma Transferu Wiedzy”

współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

realizowany przez Departament ds. Przedsiębiorczości Urzędu Marszałkowskiego w Łodzi

tel. [phone], fax. [phone], e-mail:[e-mail]

Opracowanie przygotowane przez:

---