Szczygły;

oktawa Wielkiej nocy A.D 1649

Wielmożny Panie Michale !

Otóż całkiem niedawno doszły mnie słuchy iż As pan wywodzący się z przeszlchetnego rodu, swoimi korzeniami sięgającego pierwszych naszych sarmackich przodków hołdujesz obcej modzie i przeczysz tak przecież już głęboko zakorzenionej naszej polskiej tradycyji. Z razu pierwszego nie dawałam wiary, tym słowom, które o Panu wyrzekało wielu, ale dziś kiedy to słynący ze swej prawdomówności Imć Pan Kłamowski

swym słowem i kawalerskim parolem zaświadczył , iż faktycznie to co o Panu wyrzekali na dworze prawdą jest w istocie, nie mogłam już dłużej bezczynnie patrzeć na Wasz mości postępowanie.

Ichmość Panie, czy aby Waszeć pamiętasz od kogo nasza szlachta swe pochodzenie bierze? Toć starożytny ród sarmacki dał polskiej szlachcie początki. Po nich my dziedziczem, umiłowanie wolności, co tylko w granicach Rzeczypospolitej ma swe realizowanie, gościnność, którą sławią w świecie, wszyscy co choć raz w granice Rzeczypospolitej przybyli, a także męstwo i odwagę, którą to słynie we wszechświecie nasze wojsko. Czyliż to zbyt mało być by przestrzegać tradycji ze wszech miar długowiecznej, i tak okazać naszym przodkom poszanowanie?

Waszmośc jak słyszałam szpadę z francuska przy boku nosisz? A i jeszcze w wojennym rzemiośle udziału odmawiasz. Na Boga ! Panie Michale! Przecież to nie tylko naszych przodków właściwość, że męstwo w kawalerze cenili, aleć też i na świecie , z tego co król nasz i królowa opowiadali i te posły co k'królowi częstokroć przyjeżdżali to i we świecie wszędzie męstwo cenią. Jeżeli zaś As Pan miast szlacheckiej szabli, szpadę przy boku nosisz, a i bitew jak ognia unikasz toć plama na honorze łatwo zrobiona być może, przez kłamliwe plotki iż Waćpan tchórz. „Honor nie kapota nie zmyjesz zeń błota” jak powiada częstokroć Ociec mój. Posądzony, o tchórzostwo WaćPan życia wśród naszych panów braci szlachty więcej miał nie będziesz Ba ;życia z piętnem tchórzostwa i w świecie miał nie będziesz, boć Waszeci wyklną i wygnają jeżeliż także męstwo i honor cenią. A i odmawiając udziału w sejmikowaniu Waszmość wielki afront braciom szlachcie czynisz. Możesz się Waszmość z nimi nie zgadzać, możesz nawet i wetować, ale na Boga ! Pojaw że się na sejmiku, pokaż że losy Naszej Pospolitej Rzeczy obojętne ci nie są.

Jak także mi doniesiono Waćpan parasz się jakimś kupieckim zgoła rzemiosłem? Jeżeliż się mylę to popraw mnie Waćpan. Jakieś zagraniczne towary sprowadzasz ? Mości Panie, toć to dobre, dla byle jakiego mieszczanina, nie zaś dla potomka sławetnego i znamienitego rodu. Ziemia jest Matką naszą i nas wszystkich żywi. Zajmijże się nią . Upraw, pielęgnuj ją i czekaj na owoce. Tak czynili przodkowie nasi i tak każdemu zgoła szlachcicowi przystoi czynić.

Opanuj się Waszmość ! Nie przystoi to też człekowi tak znamienitego rodu, by niczym byle jaki fircyk, przebierał się francuska modą. Może i to światowe, ale czyż nie piękniejszy nasz kontusz, i żupan? Powiadam Waćpanu, że nasze dwórki książęce(a są wśród nich panny gładkie i rodów także znakomitych) nie patrzą wcale na tych francuskich przebierańców a jeno się na dworze, jakiś prawdziwy szlachecki kawaler pojawi zaraz łypią na niego okiem i do niego ząbki szczerzą. Powiadam Waćpanu. Kontusz i żupan, pasem słudzkim z kutasami przepasany to strój dla szlachcica jedyny właściwy.

Ale po cóż ja Panu o dwórkach opowiadam, gdy Waćpan jak mnie mówiono, wcale o żeniaczce myśleć nie chcesz?? Prawda li to ? Nie chciałam dowierzać tym wieściom niedorzecznym ,ale mając Pana Kłamowskiego przyrzeczenie i parol kawalerski na jego słowach polegać muszę. Zlitujże się Panie Michale! Toć to ujma na kawalerskim honorze pannom rodów znamienitych nie dość że względów nie okazywać , to i jeszcze otwarcie światu głosić żeś Waćpan „żeniaczką nie interesuje”(takine Waści słowa powtórzył mi Imć pan Kłamowski). O ileć francuszczyznę wybaczyć Ci mogę, o ile niechęć to wojennego rzemiosła jako białogłowa rozumiem, toć na to ostanie przymknąć oczu nie mogę! Zaliż zdajesz sobie Waćpan sprawę, że ostatni z Moyskich rodu ?? Krew dziadów Waszeci przepadnie jeżeliż nie zechcesz Waćpan obywateli Rzeczypospolitej przymonożyć. O ileż widzę że plujesz Waść na swoich przodków tak jawnie im brak szacunku okazując, to mniej Waćpan wiarę naszą chrześcijańską choć na względzie. Toć Umiłowany Pan Nasz stworzył na to mężczyzn i białogłowy, by jako Pismo Święte mówi : „zaludnili ziemię i uczynili ją sobie poddaną” A Waćpan nic sobie z owego boskie przykazu nie robisz... Jeżeliż na wiarę względu mieć chociaż nie będzie to nie wiem jak będę miała Waćpanu przełożyć cokolwiek. Nawróć że się Waćpan póki czas po temu. Teraz oto oktawa Wielkiej nocy, ufam że gdybyś teraz zechciał swe kroki na właściwą szlachcicowi ścieżkę nawrócić. Ociec Nasz Niebieski, przebaczy Ci tym łacniej, że miał będzie na uwadze świeżą jeszcze mękę Syn Swego Najświętszego, a i Panowie Szlachta przebaczenia w tym czasie świętym skąpić nie mogą. Bo musisz Waćpan wiedzieć, że wielce są krzywi na Ciebie. Dlatego jeszcze raz upraszam najserdeczniej. Odrzuć Waść obce poglądy i stań się jako Pan Bóg przykazał potomkiem Sarmatów prawdziwym.

Przebacz mnie Waćpan ,białogłowie, ową śmiałość, z którą ośmieliłam się ów list napisać, aleć nie na żarty przeraziła mnie okropność wieści nadchodzących o Wielmożnym Panu. Racz przez wzgląd na Oćca mego i powinowactwo rodów naszych do serca przyjąć rady moje szczere.

Zegnam Waćpana! Przekazuję pozdrowienia od Oćca mojego ufam, że razem następnym w dobrym zdrowiu i lepszej kondycyjii, już nawróconego Waćapna zobaczyć będzie mi dano.

Przyjaciółka Waszeci z rodu Szczygielskich

Kunegunda

---