Gryń Kamila 28.02.2011r.
Leśniewska Natalia

grupa 7

Ćwiczenie nr 2

Pomiar ciśnienia tętniczego.

Badanie wykonano u pacjenta (pacjent 1) w pozycji siedzącej oraz stojącej, osobno na prawym i lewym ramieniu. Wykorzystanymi do pomiaru przyrządami były: sfigmomanometr i fonendoskop.

Mankiet sfigmomanometru założono na ramię badanego tak, aby dolna krawędź znajdowała się około 2,5cm powyżej zgięcia łokciowego. Następnie napompowano mankiet do takiego ciśnienia, które spowodowało zamknięcie światła tętnicy ramiennej (brak wyczuwalnego tętna na tętnicy promieniowej w okolicy nadgarstkowej). Podczas powolnego spuszczania powietrza z mankietu, fonendoskopem (w zgięciu łokciowym nad tętnicą promieniową) osłuchiwano zjawiska dźwiękowe. Pierwszy usłyszany ton wystąpił
w momencie obniżenia ciśnienia powietrza w mankiecie do wartości, przy której przez tętnicę ramienną zaczyna przepływać krew (niewielka porcja). Wartość w/w ciśnienia jest nazywana ciśnieniem skurczowym. Dalej wypuszczano powietrze z mankietu, aż do usłyszenia ostatniego tonu, który pojawia się przy ciśnieniu rozkurczowym. Wyniki pomiarów stabelaryzowano.

pozycja ciała	ciśnienie (mmHg)
		skurczowe		rozkurczowe
		lewa kończyna górna	prawa kończyna górna	lewa kończyna górna	prawa kończyna górna
siedząca	108	112	64	60
stojąca	112	116	60	62
zmiana (%)	3,7	3,6	- 6,2	3,3

Ciśnienie tętnicze zarówno w pozycji siedzącej jak i stojącej nie przekracza górnej granicy normy (Bp 140/90), jednak jest niższe niż średnia wartość ciśnienia tętniczego
u osoby dorosłej. Może to wynikać z młodego wieku osoby badanej oraz jej płci (kobieta).

Ciśnienie tętnicze w pozycji stojącej jest wyższe niż w pozycji siedzącej. Wynika to
z reakcji układu krwionośnego na mniej korzystnie rozkładającą się siłę grawitacji działającą na krew oraz faktu, iż w pozycji stojącej mamy podwyższony tonus mięśni kończyn dolnych, co wspomaga przepływ krwi przez naczynia żylne i powoduje zwiększenie powrotu żylnego oraz podwyższenie ciśnienia krwi.

Różnica między wartościami ciśnienia krwi w pozycji siedzącej i stojącej wynosi średnio 4,2%.

Próba ortostatyczna.

Osoba badana (pacjent 2) leżała na kozetce i wypoczywała 15 minut. W tym czasie wykonano jej dwa pomiary ciśnienia tętniczego krwi oraz tętna, odpowiednio pierwsze po
5 minutach, a drugie po 10 minutach od przyjęcia pozycji leżącej. Następnie pacjent gwałtownie przyjął pozycję stojącą. Natychmiast po wstaniu dokonano pomiaru ciśnienia tętniczego krwi oraz tętna. Pomiary powtórzono czterokrotnie, po 1, 2 , 3 i 4 minutach od przyjęcia pozycji stojącej. Wyniki pomiarów stabelaryzowano.

czas	ciśnienie tętnicze (mmHg)		tętno
		skurczowe		rozkurczowe
pozycja leżąca (po 5 min)	120	75	76
pozycja leżąca (po 10 min)	115	70	68
natychmiast po wstaniu	126	80	76
po 1 min	120	75	72
po 2 min	120	72	68
po 3 min	120	70	72
po 4min	122	73	76

W pozycji leżącej ciśnienie krwi oraz wartość tętna u osoby badanej obniżyły się, ponieważ w pozycji horyzontalnej siła grawitacji działa równomiernie na całe ciało (tzn. takie samo ciśnienie krwi jest w obrębie kończyn górnych i dolnych) oraz obniżony jest tonus mięśni. Nie bez znaczenia pozostaje też wpływ odprężenia, relaksu psychicznego.

Po gwałtownej zmianie pozycji z leżącej na stojącą nastąpiło podniesienie wartości ciśnienia tętniczego krwi oraz wzrost tętna, spowodowane reakcją układu krążenia na zmianę pozycji ciała (reakcja ortostatyczna).

Po zmianie pozycji na stojącą następuje przesunięcie około 0,5l krwi do kończyn dolnych pod wpływem siły grawitacji, o tę wartość obniżony jest powrót krwi żylnej do serca. Powoduje to obniżenie objętości wyrzutowej serca, a tym samym obniżenie ciśnienia tętniczego krwi. Obniżenie ciśnienia krwi w zatoce tętnicy szyjnej powoduje odbarczenie baroreceptorów zatokowych, co skutkuje zmniejszeniem częstotliwości wysyłanych przez nie (nerwem zatokowym, nerwem językowo-gardłowym) impulsów do jądra pasma samotnego
w rdzeniu przedłużonym. Następuje zahamowanie aktywności dosercowych włókien nerwu błędnego (X), czego skutkiem jest przyspieszenie akcji serca oraz gwałtowne podwyższenie ciśnienia tętniczego krwi. Na podobnej zasadzie działają baroreceptory aortalne, znajdujące się w łuku aorty, przesyłające impulsy aferentnymi włóknami nerwu błędnego. Jednocześnie odbarczenie baroreceptorów tętniczych powoduje zmniejszenie lub zniesienie hamowania tonicznego włókien współczulnych unerwiających układ krążenia, czyli ich odhamowanie. Zwiększa się tym samym odruchowa aktywność współczulna i dochodzi do zwężenia naczyń tętniczych i podwyższenia ciśnienia krwi.

Ischemia (niedokrwienie) względem ręki niebadanej.

Badanemu (pacjent 3) założono na ramię powyżej zgięcia łokciowego mankiet sfigmomanometru i napompowano go do osiągnięcia ciśnienia 180mmHg, tworząc w ten sposób opaskę uciskową. Ucisk utrzymywano przez 1minutę, po czym gwałtownie spuszczono powietrze i obserwowano zmianę koloru skóry oraz wrażenia subiektywne pacjenta. Badanie powtarzano stosując taki sam ucisk przez 3minuty, 5 minut. Między badaniami zachowano dwuminutowe przerwy. Wyniki pomiarów stabelaryzowano.

czas ucisku	1 minuta	3 minuty	5 minut
czas hiperemii	1,5 minuty	3 minuty	5 minut
wrażenia subiektywne	-	++	+++

Porównanie niedokrwienia z zastojem żylnym.

Badanemu (pacjent 3) założono na ramię powyżej zgięcia łokciowego mankiet sfigmomanometru i napompowano go do ciśnienia o wartości 50mgHg, tworząc w ten sposób opaskę uciskową. Ucisk był utrzymywany przez 10 minut. Następnie po spuszczeniu powietrza z mankietu obserwowano zmiany w kolorze skóry, twardości żył oraz wrażenia subiektywne pacjenta. Wyniki stabelaryzowano.

warunki	obserwowane zmiany
		kolor skóry	żyły ręki	ocena subiektywna
niedokrwienie	blada	słabo widoczne	+++
zastój żylny	sina	wyraźnie widoczne i twarde	+

Niedokrwienie objawia się zblednięciem skóry badanej kończyny z powodu zatamowania dopływu krwi tętniczej. Odbierane wrażenia subiektywne to mrowienie
i drętwienie, a ich natężenie zależy od czasu trwania niedokrwienia. Również czas hiperemii (przekrwienie) jest zależny od czasu ischemii (czas hiperemii wydłuża się wraz
z wydłużeniem czasu ischemii). Spowodowane jest to faktem, iż dłuższy stan ischemii wywołuje większe niedotlenienie tkanek w badanej kończynie. Po zwolnieniu ucisku zwiększa się natężenie napływu krwi, w celu dotlenienia tkanek.

Zastój żylny objawia się zsinieniem skóry badanej kończyny z powodu zatrzymania krwi w powierzchownych żyłach przedramienia i dłoni, żyły te wyraźnie się uwidaczniają
z powodu zalegania w nich krwi. Brak mrowienia i drętwienia spowodowany jest obecnością krwi, z której tkanki pobierają tlen (przeciwnie do niedokrwienia).

Oznaczenie wrażeń subiektywnych:

[-] brak mrowienia i drętwienia

[+] słabe mrowienie i drętwienie

[++] umiarkowane mrowienie i drętwienie

[+++] silne mrowienie i drętwienie

- 1 -

---