1.wizja lokalna istniejącego obiektu pod kątem możliwości ulokowania w nim produkcji spożywczej.
Sytuacja przy lokalizacji szczegółowej = wizja lokalna :
-Wiemy, co mamy zbudować i szukamy lokalizacji (dopasowujemy do projektu).( I mamy już projekt i pomysł i szukamy lokalizacji (wymagania, co do powierzchni, dostęp do energii - wiemy już ile jej potrzebujemy, transport itp.).
-Mamy działkę-lokalizację. zwracamy uwagę na ograniczenia lokalizacji i w ich ramach decydujemy, co możemy wybudować.
-Mamy działkę i budynki. budynki mogą stanowić nawet 50% kosztów inwestycji, rodzinne inwestycje.
Wizja lokalna musi być przeprowadzona przy każdej sytuacji.
2.program produkcji, metoda produkcji, struktura procesu produkcyjnego.
Program produkcji - podstawowe źródła procesu techniczno-technologicznego. Jest to ilościowe wyrażenie asortymentów przewidzianych do produkowania lub usług wyrażonych w jednostkach naturalnych. Jest podstawą do wszystkich obliczeń w procesie.
Strukt. Procesu:
- liniowy np. marmolada, chleb, mleko UHT
- rozdziału np. przem mleczarski, mięsny, młyny
- łączenia np. delicje
- mieszany (podzia ł+ łączenie) - wchodzi 1 surowiec, podział na kilka części i następnie łączymy w odpowiednich proporcjach np. przem. mięsny
Program produkcji- założenie do planowania zakładu.
Przy projektowania bierzemy pod uwagę:
- wahania sezonowe- występują okresowe nadwyżki lub niedobory surowców np. mleko
- rozproszenie terytorialne - związane z organizacją skupu, ze sposobem przyjęcia surowca.
- Jakość - interesuje nas standardowa jakość surowca (jednakowa jakość), nie chodzi nam wcale o najwyższą jakość.
- Nietrwałość produktów rolnych
- Przyjęty poziom mechanizacji - ma wpływ na udział kosztów płacy
Proces technologiczny- metody:
-technologia ciągła- wszystkie czynności technologiczne są wykonywane jednocześnie na taśmie przesuwającej się z surowcami. Dążymy do technologii ciągłej, bo są mniejsze koszty eksploatacyjne, ponieważ możemy zautomatyzować proces, wymaga większej powierzchni, większe koszty inwestycyjne.
technologia okresowa- wymaga większej powierzchni. Na określonej ilości surowca wykonuje się szereg czynności, te czynności powtarza się na kolejnej partii surowca.
3.Bilans materiałowy
By można było określić wydajność poszczególnych operacji technologicznych i później dobrać maszyny i urządzenia.
Bilans robimy w oparciu o stronę przychodów i strony rozchodów.
Surowiec - Produkt
- robimy bilans poszczególnych składników np. młyn kupuje zboże ( w bilansie uwzględniamy stopień zanieczyszczenia, wilg., s.m., rodzaje )
Rozchody - jakie są poszczególne składniki produktu gotowego oraz straty w poszczególnych operacjach techn. Do strat nie zaliczamy wypadków awaryjnych, ale za to uwzględniamy np. ile mleka pozostaje w rurach po zakończeniu procesu, a ile zostaje wypłukane z wodą.
Bilans robimy w szczególny sposób dla poszczególnych specjalizacji (w tech, mleka; tł. i objętość mleka). Na podstawie tego wyznaczamy wielkość zadań dla poszczególnych operacji technologicznych.
Mając zadania dla poszczególnych jednostek (pomocne są receptury wskazujące ile konkretnego surowca jest potrzebne do uzyskania konkretnego produktu lub półproduktu).
To zaczyna już być opisem technologii. Opis ten musi być jednoznaczny i konkretnie podajemy ile potrzebujemy surowca, jak długo przetwarzamy ( wielkość zadań poszczególnych operacji). Elementy te są konieczne do dalszych obliczeń.
4.dobór maszyn i urządzeń
a.typ urządzeń z uwzględnieniem harmonogramu pracy urządzeń - ciągły czy okresowy
b.wielkość urządzenia dostosowana do zadań wynikających z bilansu materiałowego i zadań dla poszczególnych operacji
c.określenie czy to ma być jedno urządzenie czy kilka o mniejszej wydajności(w sumie dając żądaną wydajność)
-jedno urządzenie będzie zużywało mniej energii, mniej miejsca, mniej obsługi.
Wada: to, że jest 1 urządzenie, które w przypadku awarii traci 100% wydajności, nie można go wykorzystywać do dwóch różnych celów.
-wiele urządzeń - Zalety: awaria jednego z nich nie powoduje 100% spadku wydajności, część urządzeń można wykorzystać do produkcji innych produktów - większa elastyczność. Ułatwia nam dostosowanie asortymentu do aktualnych potrzeb rynku.
Przy wyborze urządzeń decydujemy też o tym czy będą one mniej czy bardziej uniwersalne np. linie do rozlewu piwa w puszki są wyspecjalizowane ale nie uwzględniają zmian wielkości puszki ( rozlew tylko 0,5l ).
d.stopień zmechanizowania i automatyzacji
Czy zastępujemy pracę żywą (pracowników) pracą uprzedmiotowioną (maszynami) ? Wybór polega głównie na ekonomii a nie technologii (przyjmujemy tańsze rozwiązanie).
Pracę żywą można zastąpić pracą maszyn. Dążymy nie do unowocześnienia zakładu tylko patrzymy na koszty ekonomiczne. Czasami praca ludzi jest tańsza niż praca urządzenia np. możemy zakupić automatyczne urządzenie do załadunku surowca do pieca lub zatrudnić ludzi do wkładania i wybierania pieczywa z pieca. Rachunek jest taki, że musimy wziąć kredyt na zakup pieca + koszty exploatacyjne ( zużycie en., koszty konserwacji, remontów, zależne od kosztów amortyzacyjnych).
Przy rozwiązaniu II (żywa praca) koszty to są płace dla pracowników. Porównujemy rozw.I i II (w krótkim czasie). Wybór ostateczny na podstawie kosztów ekonomicznych- liczy się efektywność a nie wygląd, że np. mamy nowoczesną maszynę.
e.wielkość zadań dla poszczególnych operacji techn. Wynikająca z bilansu materiałowego co jest wynikiem receptur i programu produkcji PP. Wielkość zadań wyliczmy np. 5000l mleka spaster/h , wynika z tych elementów receptura PP.
f.Urządzenie dominujące- najczęściej jest 1 urządzenie w linii techn., które w jakiś sposób wyróżnia się od pozostałych np. wyższą ceną, wykonuje główną operacje techn lub musi pracować w sposób ciągły. Przed urządzeniem dominującym możemy założyć niewielką nadwyżkę wydajności innych urządzeń by zapewnić ciągłość pracy. Nierównomierność pracy tych urządzeń jest błędem.
Urządzenia dominujące np.:
- wieża rozpyłowa
- wyparka
- tunel zamrażalniczy
g.modułowość- w przypadku sezonowości występowania danego surowca np. truskawki wtedy dobór urządzeń powinien dawać możliwość współpracy w różnych układach. Uwzględniamy to, że linie techn. będą zestawiane w miarę potrzeb i maszyny będą pracowały w różnych układach. Dlatego urządzenia mogą być przenośne tzn na kółkach- elastyczność przemieszczania. Im urządzenie bardziej mobilne tym droższe.
Dopasowujemy urządzenia do linii i zadań procesu technolog.
Po narysowaniu schematu aparaturowego uwzględniającego skalę urządzeń i ich rozmieszczenie w przestrzeni. Robimy zestawienie maszyn i urządzeń w postaci tabeli uwzględniając :
- nazwę urządzenia
- wydajność nominalną
- liczbę urządzeń
- dane istotne z punktu założenia (wymiary, masa urządzenia, moc zinstalowana, zapotrzebowanie na parę grzejną i wodę, zapotrzebowanie na gaz, olej opałowy itp.)
Rozmieszczenie maszyn i urządzeń
- staramy się tak rozplanować przestrzennie zakład by zachować przejrzystość czyli podstawowe urządzenia technologiczne rozmieszczamy zgodnie z przebiegiem linii technologicznej, w sąsiedztwie by ograniczyć transport.
- urządzenia możemy ustawić w kształcie litery J, L, U, raczej nie ustawiamy w literę X.
-bardzo oszczędnie gospodarujemy powierzchnią lub objętością zabudowaną (=budynki). Możemy to zrealizować poprzez zastosowanie urządzeń przystosowanych do montażu na zewnątrz np. stacje wyparne, zbiorniki na mleko.
- możemy też wykorzystać tzw. podwieszanie- lepsze wykorzystanie przestrzeni zabudowanej.
- bierzemy pod uwagę możliwość rozbudowy i modernizacji
- tak rozmieszczamy urządzenia by zminimalizować zagospodarowanie powierzchni przy zachowaniu wszystkich wymogów
- coraz częściej urządzenia które się da to wynosimy poza budynek np. tankosilosy
- minimalne koszty transportu
- określamy program badań- wypisujemy analizy na podstawie technologii. Może obejmować działy kontroli jakości oraz działy rozwoju i badań.
- określamy zakres badań rodzaju i ilości wykorzystywanego surowca. Uwzględniamy czy urządzenia są wrażliwe na drgania, zanieczyszczenia, nagrzewanie.
- uwzględniając program HACCP redagujemy program badań i technologii.
- lokalizacja laboratorium
5.wytyczne dla projektowania kotłowni i sieci parowej
kotły parowe - kotłownie
-określenie parametrów ( ciśnienie, temp pary)
-użytkowanie skroplinami ( są one już uzdatnione, dlatego opłaca się je zawracać)
- ilości i miejsca poboru - rozprowadzenie pary jest trudniejsze niż rozprowadzenie en.elektr. . Technolog planuje rozmieszczenie rurociągów parowych ( powinny być jak najkrótsze i nie przechodzić przez pomieszczenia chłodzone)
-propozycja lokalizacji kotłowni oraz sposób zasilania w paliwo ( węgiel, koks, olej opałowy, gaz bezprzewodowy - miejsce składania paliwa musi spełniać odpowiednie przepisy szczególnie odnośnie odległości od poszczególnych budynków).Lokalizacja kotłowni powinna minimalizować wpływ jej zanieczyszczeń na zakład.
- Określenie wahania parametrów pary dla poszczególnych odbiorników. Im wyżej określimy parametry tym droższe będą koszty realizacji. Staramy się grupować odbiorniki pary tak by doprowadzenia były krótkie, a sieć mało rozbudowana.
- Określamy warunki temp w pomieszczeniach - związane z wentylacją
- Sposób zasilania wodą
W trakcie realizacji projektu można zmieniać założenia aby uzyskać bardziej korzystne rozwiązanie.
6.korzystanie z wód
-woda- dobro ograniczone
-system otwarty- jednokrotne użycie wody( duże zużycie wody, rozwiązanie techniczne proste)
-system zamknięty- wody wykorzystujemy w obiegach zamkniętych, oczyszczamy, chłodzimy, uzupełniamy jej straty , mniejsze zużycie wody ale konieczność zaprojektowania urządzeń uzdatniających
-system pośredni:
a.szeregowy - projektujemy tak gospodarkę wodną by wykorzystywać wodę z jednych działów w kolejnych działach, obniżając jej jakość
b.system mieszany - czyści w obiegu otwartym, a część w zamkniętym.
Wybór zależy od kosztów korzystania ze środowiska lub kosztów inwestycyjnych.
a.pokazanie jak przebiega w skali doby/miesiąca/roku przebieg produkcji ścieków:
-ilość produkowanych ścieków
-obciążenie ścieków
b.mały zakład i mała ilość ścieków to często podpisuje się umowę z innym zakładem mającym własną oczyszczalnie lub podpisać umowę z oczyszczalnią komunalną
c.oczyszczalnia komunalna stosuje odpowiednie wymagania, co do przyjmowanych ścieków BZT5 dlatego zakłady przy wyższych parametrach ścieków muszą je niwelować w zbiornikach wyrównawczych
d.BZT5 temp- gorąca woda-> mniejsza rozp O2, wzrost temp rzeki lub odbiornika ->zmienione warunki równowagi
Sposoby korzystania z wód:
-tzw powszechne np. z rzek (dla własnych potrzeb)
- zwykłe
- tzw szczególne (dla celów gospodarstwa, urządzania do nawadniania)
(powszechne + zwykłe)- trzeba mieć pozwolenie wodno-prawne
Zezwolenie na budowę uzyskuje się po przedstawieniu projektu budowlanego oraz wszystkich uzgodnień:
-zakład energetyczny ZE (musi zaakceptować na określony pobór energii elektrycznej)
-zakład gazowy ZG
-ochrona środowiska OŚ - będzie stanowiła o efektywności inwestycji (cały zakład musi być oddany jednocześnie z oczyszczalnią)
-inspekcja pracy IP - opiniują projekty pod wzgl bezpieczeństwa pracy
-straż pożarna SP- precyzyjne przepisy przeciwpożarowe
-sanepid S i Inspekcja Weterynaryjna IW
-warunki socjalno-bytowe
-zabytki
-nowe obiekty i remontowane muszą być dostosowane dla potrzeb osób niepełnosprawnych
3 klasy czystości wód powierzchniowych:
I klasa - zdatna do picia i zaopatrzenia zakładów przemysłowych (spożywczych)
II klasa - do hodowli zwierząt gospodarczych, kąpielisk
III klasa- zakłady przemysłowe nie muszące korzystać z wód kl I i nawadniania
* oraz nie mieszczące się w normach - pozaklasowe - bez dodatkowego uzdatniania nie nadają się.
Przy odprowadzania ścieków do ścieków wodnych musimy tak je odprowadzać, by nie zmieniały parametrów dla danej klasy wody.
Przemysł spożywczy - znaczy konsument wód. Większość wód to wody kl I.
Zasoby wód podziemnych- są ograniczone, ogromne restrykcje na wprowadzanie zanieczyszczeń do ziemi.
7.Rola wiatrów, ukształtowania terenu a plan zagospodarowania działki
Rozmieszczenie - elementy składowe
1.warunki budowlane działki
- warunki klimatyczne
- róża wiatrów - wykres obejmujący dane o kierunkach i częstotliwości wiatrów na danym terenie. Czasami w otoczeniu zew. jest element uciążliwy dla naszej działki - to też musimy uwzględnić w naszym projekcie. Jeżeli zakład nie jest zbudowany na terenie wyznaczonym przez miasto, to musimy liczyć się z tym, że musi spełnić wiele wymagań (nie może być uciążliwy dla otoczenia).
- Oświetlenie - strony wschód-zachód
- Temperatury - w PL przyjmuje się 6 stref temperaturowych (chodzi o najniższe przyjmowane temp). Kierunek północny jest najmniej nasłoneczniony- chłodnie lokalizowane powinny być od kierunku północnego.
2.warunki geotechniczne
-ukształtowanie pionowe terenu - najlepsze rozwiązanie gdy działka jest płaska, wówczas nie trzeba niwelować nierówności terenu. Przy płaskim terenie możemy budować duże budynki, przy nierównościach jest to bardzo utrudnione. Przy terenie spadkowym, nierównym raczej nie budujemy dużych zakładów, obiektów, projektujemy wówczas obiekty wielokondygnacyjne.
-ukształtowanie poziome - najlepszy kształt działki to kwadrat, prostokąt. Mniej korzystne o kształcie trójkąta, trapezów, wówczas musimy zaplanować max wykorzystanie terenu i przewidzieć możliwość rozwoju rozbudowy lub zamiany/zmiany planu produkcji.
3.warunki hydrogeologiczne
-nośnik gruntów - nośność torfowisk jest bardzo niska. Na gruntach o małej nośności staramy się zaplanować obiekty niskie o małym nacisku na grunt.
-stosunki wody - warunki wodne - trzeba uwzględniać poziom wód bo na jesień/wiosnę w budynku zagłębionym pojawia się woda. Można jednak zabezpieczyć budynek izolacją przeciwwodną, ale jest to b drogie i nie zawsze skuteczne.
4.przyjęcie koncepcji rozwiązania elementów działki
-elementy budowlane= rozmieszczenie budynków
-rozmieszczenie maszyn i urządzeń poza budynkiem (przenośniki, odpychacze, filtry)
-instalacje związane z budynkami i procesami technologicznymi
-drogi i place
-zieleń
-ogrodzenie i wjazd (brama)
8.zagospodarowanie działki - strefowanie
STREFOWANIE - na terenie wydzielamy strefy o określonych funkcjach. Strefy mogą być wydzielone w zależności od potrzeby np.:
- strefa przyjęciowa (surowca i innych dodatków)
- strefa brudna i czysta
- strefa pomocnicza ( tu lokalizujemy wszystkie elementy pomocnicze np. kotłownia, magazyny
- strefa komunikacji ( drogi, unikamy skrzyżowań)
- strefa administracji
- strefa wyjściowa ( wydania towary gotowego - odpowiedzialność materialna za ilość i stan produktu gotowego )
Ważne jest ogólne wrażenie, jakie robi zakład. Czy jest schludny, czysty, przejrzysty. Negatywny odbiór może wpłynąć na niechętny późniejszy zakup produktów z danego zakładu.
9.oświetlenie pomieszczeń pracy
-światłem naturalnym dziennym
-światłem sztucznym
-wyjątki używania tylko światła sztucznego:
a.rozwiązania konstrukcyjne
b.z samej natury rzeczy np. metro
c.potrzebne są na to zgody
-wielkość powierzchni okien w stosunku do pow podłogi min 1:8 max 1:5 (pomieszczenia stałe)
-pomieszczenia czasowe 1:8 lub 1:12
-przy przekroczeniu wilgotności powietrza gdy następuje wykraplanie pary na oknie-> trzeba odprowadzić tą wodę
-zastosowanie szyb odbijających promienie słoneczne-> zjawisko insolacji
-są odpowiednie normy co do oświetlenia dla jakiej pracy (pomieszczenia do oceny organoleptycznej w laboratorium- dobrze oświetlone, najwyższe wymagania)
-oświetlenie zależne od tego jakie przedmioty musimy rozróżnić
-musimy określić pomieszczenia o wysokim stopniu oświetlenia (nie może być sytuacji, że przechodzimy z pomieszczenia ciemnego do jasnego)
-oświetlenie sztuczne-może być:
-oświetleniem ogólnym
-oświetleniem miejscowym
-lampy wyładowcze (świetlówki) mogą wywołać efekt stratoskopowy (obracające się elementy wydają się, że stoją)
10.kategorie niebezpieczeństwa pożarowego
ochrona przeciwpożarowa:
-zagrożenia pożarowe
-zagrożenia ludzi
-zagrożenia wybuchowe
kategorie niebezpieczeństwa pożarowego- określa stopień (zagrożenia) możliwości powstania pożaru- obiekty, urządzenia technologiczne muszą być zaliczone do jednej z 5 kategorii zagrożenia pożarowego.
kategorie niebezpieczeństwa pożarowego:
I * gazy stosowane w technologii
* gazy palne( wybuch przy stężeniu poniżej 10%)
* ciała stałe zapalające się w kontakcie z wodą np. sód
* ciecze o temp zapłonu poniżej 21ºC np. wydział extrakcji tłuszczu (użycie heksanu), wydziały uwodorniania tł ( użycie wodoru)
II * gazy palne powyżej 10%
* temp zapłonu poniżej 100ºC
* zawiesiny pyłów (przemiał zboża i transport, produkcja cukru pudru)
III * ciecze palne nie ogrzewane powyżej temp zapłonu
* ciała stałe podatne na zapalenie np. czyszczenie ziarna w młynach, płatkarniach, elewatory i magazyny, cukrownie, piekarnie, zakłady olejarskie i wytwórnie margaryny ( z wyjątkiem działu ekstrakcji).
IV * materiały niepalne w stanie gorącym (np. żelazo), rozżażonym lub stopionym np. kotłownie, piece piekarskie.
V * materiały niepalne w stanie zimnym, mokrym lub wilgotnym powyżej 60ºC np. wędzarnie ryb, przetwórstwo mięsa, mleka, chłodnie.
11.Kryteria doboru odnośnie lokalizacji szczegółowej
wybór lokalizacji szczegółowej:
1.wielkość działki (m2, ha, ar)
-mamy działkę - co można zrobić? - czy można kupić?
-nie mamy działki - jakie warunki musi spełnić?
2.kształt działki
3.cena działki - im wyższa cena tym mniej korzystna działka (atrakcyjność rynkowa wynikająca z otoczenia)
4.miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego (niezbędne jest zapoznanie się z nim)
-czy kupiona działka nie ma przeznaczenia rolniczego lub leśnego
5.dostęp do komunikacji (telefoniczna, telegraficzna)
-kołowa (jakiej klasy są drogi dojazdowe, dopuszczalne obciążenie drogi)
-kolejowa (ważna przy większych przedsiębiorstwach)
-transport wodny (młyn w Białołęce)
-transport lotniczy- bardzo rzadko
6.dostęp do energii
-elektryczna, -gazowa, -gaz bezprzewodowy, płynny, -olej opałowy
7.ochrona środowiska
8. możliwość rozbudowy
9. wizja lokalna
10. analiza programu produkcji:
-jaka jest struktura procesu (liniowa, mieszana, rozdziału, łączna)
-wstępne graficzne rozwinięcie programu produkcji
12.Wymagania dla pomieszczeń pracy
Ważne przy budynkach:
-stan budynku
- wysokości pomieszczeń (3m lub 3,3m - produkcja przy takich wysokościach)
- układ ścian nośnych (tych kt nie można przemieścić)
- doprowadzenie wody
- okna- ich stan
-doprowadzenie energii elektrycznej
-obciążenie stropów
Charakterystyka pomieszczeń wymagających specjalnych wymogów - pomieszczenia np. gdzie istnieje ryzyko wybuchu -> wszystkie elementy związane z energią elektryczną muszą być antywybuchowe.
Również pomieszczenia zapylone, w zwiększonej wilgotności -> specjalna instalacja energetyczna.
Specjalne wykonanie instalacji elektr jest kosztowne.
Ochrona środowiska pracy
Zakres BHP- zakład zobowiązany zapewnić bezpieczne i higieniczne warunki pracy.
- pomieszczenie przeznaczone na pobyt ludzi- w zakładach produkcyjnych są to pomieszczenia specjalnie wyznaczone. W tych samych pomieszczeniach pobyt tych samych ludzi trwa więcej niż 4h/24h ->stały pobyt ludzi
-> czasowy pobyt ludzi- 2-4h/24h
- łączny czas przebywania tych samych osób < 2h a czynności mają charakter okresowy- to pomieszczenia uznajemy jako nie przeznaczone na pobyt ludzi np. magazyny.
Wymogi:
-w pomieszczeniu pracy >13m2 wolnej przestrzeni i >2m2 wolnej podłogi/os. Nie zajęte przez urządzenia oraz
-odpowiednie wysokości pomieszczeń
-Pomieszczenia w których nie ma czynników uciążliwych (hałas, nadmierna wilgotność, zapylenie, emisja substancji gazowych- w granicach dopuszczalnych stężeń i natężeń) to wysokość 2,5m , a gdy > 4 os to -3m , gdy są elementy uciążliwe- 3,3m
-przy budowie nowego zakładu wysokości nie są uciążliwe bo buduje się budynek o wyższych wysokościach
-przy przebudowie zakładu zmiana wysokości jest bardzo trudna
-dla jednej osoby min 6m2 powierzchni
13.kolejność działań przy zagospodarowaniu działki
Występujemy o określenie warunków zabudowy i zagospodarowania terenu na podstawie wstępnych koncepcji inwestycji.
Taki wniosek powinien zawierać:
-granice terenu
-jak zagospodarujemy teren i charakter zabudowy (wielkość i wysokość budynków oraz ich rozmieszczenie)
-zapotrzebowanie na wszelkie czynniki energetyczne (woda, energia, sposób odprowadzania lub oczyszczanie ścieków, unieszkodliwianie odpadów)
-infrastruktura techniczna (rozwiązania telekomunikacyjne)
-wpływ danej inwestycji na środowisko
Na podstawie tych informacji uzyskujemy zgodę/lub nie na budowę.
Założenia techniczno-ekonomiczne:
-wykonuje technolog
-ważny jest biznesplan (uwzględnia koszty zakupu maszyn i zapotrzebowanie rynku-konsumentów)
Obecnie we wniosku nie trzeba podawać dokładnie schematów technologicznych by nie zostały one wykorzystane przez inny zakład. Konieczne jest określenie danych mających wpływ na ochronę środowiska.
Aby przedsięwzięcie przyniosło zysk musi być zaplanowane.
14.Wybieramy budynek jedno- czy wielopoziomowy?
Jednopoziomowy:
+ większa możliwość wykorzystania powierzchni
- zajmuje znacznie więcej powierzchni
+ brak konieczności komunikacji pionowej (windy, schody)
Wielopoziomowy:
+ wielokrotnie wyższe wykorzystanie powierzchni
- konieczność komunikacji pionowej
+ możliwość wykorzystania transportu grawitacyjnego
+ większy dostęp światła naturalnego
+ relatywnie mała powierzchnia dachu
+ łatwość rozdzielenia poszczególnych operacji - na poszczególnych poziomach odpowiednia operacja
15. Magazyny - to jest przesunięcie w czasie strumienia materiałów. Wszelkie magazyny kosztują i dążymy do ich eliminacji (tam gdzie się da), bądź zmniejszenia ich powierzchni.
Budowa magazynów zależy od trwałości produktu, podatności na przechowywanie, muszą być spełnione określone warunki np. obniżona temp.
-trwałość produktu - określa czas i temp przechowywania, a także ewentualną obróbkę wstępną.
-podatność na magazynowanie
-spełnienie określonych warunków
Magazyn - czynniki decydujące o składowaniu:
-wielkość czy pojemność
-technologię składowania
-organizacja pracy magazynu
-trwałość
16. rodzaje magazynów
1.magazyny ekspedycyjne (wyrobów gotowych)
-ustalenie powierzchni magazynowej
-wielkość magazyny zajmuje określoną przestrzeń
-wraz ze wzrostem wielkości magazynu i tym samym ilości magazynowanych produktów, rosną koszty magazynowania ale maleją koszty dostaw
-pojemność środków transportu
-ich wielkość wpływa na wielkość i rozwiązania magazynowe
-pojemność magazynów w ilości dni produkcji produktów, które magazyn może pomieścić
-magazyn musi być dostosowany do popytu na produkty
-dostosowany do warunków odbioru - techniki odbioru
2.magazyn surowca; 3.magazyn dodatków; 4.magazyn techniczny; 5.magazyn buforowy
17. magazyny międzyoperacyjne
Magazyny pośrednie (pomiędzy poszczególnymi liniami technologicznymi) - buforowe
-linia produkcji powinna być prosta o jednakowej wydajności
-gdy poszczególne etapy linii są różnej wydajności to pracuje linia z określoną wydajnością nominalną (najbardziej efektywną-> nie trzeba ograniczać wydajności pracy jednego z urządzeń, lub w przypadku awarii jednego z urządzeń)
-amortyzują wahania w przepływie strumieni materiałowych
18. mikroklimat pomieszczeń pracy
- wilgotność wzgl powietrza 40-60% (optymalna wartość)
<30% i >75% - warunki szkodliwe (jeśli przez dłuższy czas)
tam gdzie duże powierzchnie parowania to są duże wilgotności (stale mokra podłoga, ciągłe mycie urządzeń)
- temperatura powietrza 18-20ºC
w zależności od natężenia pracy jest różna temp
przy małej aktywności fizycznej 20-22ºC /emisja energii
Stratność energii < 200J/s = <200 Wat
-duża aktywność fizyczna 15-18ºC - >300 W, czasem >400W
-średnia aktywność fizyczna 18-20ºC ,200-300 W
- prędkość ruchu powietrza [m/s] <0,3 m/s
-<0,3 m/s - okres zimowy i letni
-praca w pomieszczeniach nieogrzewanych (magazyny) i na terenie otwartym-> trzeba zapewnić ogrzewanie pomieszczeń 8-40 m2 16ºC oddalone max 125m od miejsca pracy
- promieniowanie <700 W/m2
-trzeba stosować izolacje cieplne lub kurtyny wodne lub inne osłony bo takie promieniowanie jest uznawane jako czynnik uciążliwy.
Jeżeli drzwi otwierają się na zewnątrz lub do magazynów chłodniczych to trzeba stosować przedsionek.
Wentylacja pomieszczeń
-naturalna - grawitacyjna
-mechaniczna - wymuszona przez urządzenie
-obydwa rozwiązania jednocześnie - mieszana
-w pomieszczeniach o wysokich wymaganiach higienicznych, wentylowane powietrze powinno być filtrowane
-w okresie zimowym powinien być odzysk ciepła
-krotność wymiany - ile razy w ciągu godziny wymienia się całą objętość powietrza, przy wiatach (tylko jest dach) to się jej nie mierzy
19. klasy odporności ogniowej budynku - obciążenie ogniowe (5 klas)
Zależą od:
-kategoria niebezpieczeństwa pożarowego
-liczby kondygnacji i wysokości budynku
-obciążenia ogniowe (liczone na powierzchnię pomieszczenia, określa ilość ciepła wydzielonego podczas spalania materiałów znajdujących wewnątrz pomieszczenia )
-zagrożenia ludzi
Warunki:
-obiekty zbudowane z elementów o odpowiedniej odporności ogniowej
-wyznaczenie wielkości strefy pożarowej
-zachowanie odpowiednich odległości (między budynkami - związane z wielkością działki)
-urządzenia sygnalizujące pożar
-dojazdy dla straży pożarnej (3,5m szerokości, dojazd do zawracania)
-odpowiednia liczba wyjść
-zachowanie wysokości przejazdów
-zaopatrzenie w wodę
20. Założenia techn-ekonom - część technologiczna
Wskaźniki techniczno - ekonomiczne
- przedstawiają ekonomikę danego procesu (w etapie projektowania i eksploatacji)
- pokazują jaki jest stopień wykorzystania zdolności produkcyjnej maszyn i urządzeń
- postęp techniczny, poziom ekonomiczny i organizacyjny
1.koszty
-stałe lub zmienne (proporcjonalne do wielkości produkcji)
2.poziom automatyzacji i mechanizacji
-dążymy by poziom auto i mech był opłacalny (łączne koszty muszą być jak najniższe)
3.wskaźnik zużycia podstawowych surowców na jednostkę produkcji
-dla prod jednorodnych np. zużycie mąki, mleka, zboża wyrażone w jednostkach fizycznych
4.wskaźnik zużycia energii
-Stała + kWh*zł/kWh = koszt zużycia energii
5. wskaźniki brane pod uwagę przy projektowaniu:
-zużycie pary, paliwa, wody[m3]
-ilość odpadów
-ilość i jakość ścieków
-wielkość powierzchni i objętości zabudowanej [m2 i m3]
6.współ wykorzystania terenu
-teren działki [m2]
-pow użytkowa budynku może być większa od pow działki - wysoka efektywność wykorzystania działki
-pow magazynów
7.liczba zatrudnionych pracowników - bezpośrednio związanych z produkcją
8.nakłady inwestycyjne - nakłady związane z powst nowych środków trwałych
9.koszty eksploatacyjne - to one decydują w głównej mierze o wprowadzeniu projektu w życie
-Gdy E>K korzystne
-Gdy E<K niekorzystne (K- koszt, E - efekt)
21. projektowanie magazynów w zakładach przemysłowych
FIFO, powierzchnia magazynowa- cele:
- manipulacyjne
- transportowo- komunikacyjne
- administracyjno - biurowe
- techniczne rozwiązania w zależności mag,surowca (wilg, temp)
FIFO- first In first out- pierwsze weszło pierwsze wyszło z magazynu
2