Styl trzeciosektorowy
Charakterystyczny dla organizacji silnie związanych i ukształtowanych przez tworzący się w Polsce po 1989 roku niezależny sektor pozarządowy. Duże, współpracujące ze sobą organizacje, które wykształciły specyficzną kulturę trzecio sektorową (etos inteligencki, wartości kontrkulturowe, koncepcje społeczeństwa obywatelskiego).
Główne cechy:
- samoorganizacja - własna struktura, współpraca organizacji.
- [b]wsparcie zagraniczne[/b] - ciągłe, aktywne poszukiwanie możliwości finansowania - ogromną szansą UE - pisanie projektów i ich realizacja. Często takie projekty wpisują się w zapisy samorządów np. o ekorozwoju czy edukacji ekologicznej. Problemem - przerwa między projektami, trudne pozyskanie środków UE, powiązania polityczne. Autor nazywa to pozytywnym uzależnieniem od projektów, bo prowadzi do szeregu innych cennych procesów i zjawisk.
- swoisty język, zachowanie, obracanie się w określonych kręgach.
Cztery podstawowe wymiary różnicujące wewnętrznie styl trzecio sektorowy:
- Tożsamościowy - misja odpowiedzialności za cały III sektor, przynależność do organizacji jako wyróżnik swojej sytuacji lokalnej (przykład stowarzyszenia Klon Jawor). Do stylu trzeci sektorowego zalicza się organizacje na co dzień żyjące kontaktem z sektorem (organizacje infrastrukturalne) - współpracują z innymi organizacjami, organizują FIP-y (Fora Inicjatyw Pozarządowych zrzeszające organizacje pozarządowe w PL), konferencje, zjazdy itp. Miejscem jednoczącym sektor - strona WWW.ngo.pl. Małe organizacje peryferyjne, charakteryzujące się słabą tożsamością trzecio sektorową (ale będące za to najbliżej lokalnych społeczności) nie należą do stylu trzeci sektorowego!
- Samodzielności - Funkcjonują na zasadzie partnerskich relacji z instytucjami, umożliwia to alternatywne kontakty i korzystanie ze zróżnicowanych zasobów. Zagrożeniem - podatność na wpływ zewnętrznego świata instytucji - może to prowadzić do zaniku aktywności w momencie, gdy traci się wsparcie
- Profesjonalizmu - napotyka na trudności kulturowe, ekonomiczne albo kulturowe. Profesjonalizm w wąskim znaczeniu oznacza zdolność posługiwania się technikami zwiększającymi efektywność działań (np. pisanie projektów by uzyskać fundusze), ujęcie etosowo - kulturowe profesjonalizmu to realizacja zasad etycznych i samoregulacyjnych. Otwartość na nowatorstwo. W praktyce mamy do czynienia z profesjonalizmem selektywnym (wybór elementów) i merytorycznym (sprawne i rzetelne wykonywanie powierzonych zadań).
- Wspólnotowości,
Szczególnym przypadkiem organizacji trzecio sektorowych są podmioty skierowane na świadczenie konkretnych usług np. organizacje socjalne (takie pozarządowe przedsiębiorstwa usługowe). Takie działania cechuje wysoki poziom świadomości obywatelskiej i wiara w skuteczność usług społecznikowskich opartych na wyznawanych wartościach.
Rozdział VIII - Styl fantomowy
Charakteryzuje się tym, iż w funkcjonowaniu organizacji wyczuwa się obszary aktywności, które jednak realnie nie istnieją. Mogłyby istnieć, można sobie wyobrazić ich formę. Istnieje tak jakby ukryty, niewykorzystany potencjał.
Dwa rodzaje aktywności:
-realna,
-wirtualna.
Styl fantomowy wyraża, więc niewykorzystany potencjał organizacyjny, mówi o zmarnowanych szansach i o tym jak łatwo, w gruncie rzeczy, można by tę potencjalną aktywność uruchomić.
Uruchomienie jest powstrzymywane przez różne blokady. Najczęściej są nimi:
-brak środków finansowych,
-brak wolontariuszy,
-blokady natury kulturowej,
-brak wsparcia ze strony instytucji i elit.
Styl ten nie dotyczy organizacji, które działają na zasadzie "słomianego zapału". Styl fantomowy dotyczy tych organizacji, które mają oczywisty potencjał i dotykają je różne blokady.
Styl ten zmusza do pokonywania tych blokad, ale rosnące trudnosci mogą doprowadzić do rozczarowania.
WSPÓLNOTA ''HOBBY''
ośrodkiem więziotwórczym jest wpólne hobby,
często do wspólnoty należą całe rodziny,
najczęsciej takim hobby jest wspólne zamiłowanie do danej dyscypliny sportowej - w związku z tym organizowanie rajdów,
kibicowanie, jako więź wspomagająca działania mające na celu odnowę stadionu, wtedy stodują lobby - oddziałuje się - tak naprawdę maniupuluje się ludźmi kibicującymi temu samego klubowi traktując ich jako inwestorów, gra na uczuciach, działacze we wspólnocie wiedzą do kogo i jak dotrzeć w sposób dający widoczne efekty.
*****
STYL WSPÓLNOTOWO-SAMOPOMOCOWY
organizacja pożytku publicznego wewnętrznego,
aktywizacja członków i otoczenia,
przykładem są wieczorki w świetlicy, w których pedagodzy, psychologie, nauczyciele, logopedzi za darmo świadczą swoje usługi w ten sposób się reklamując (samopomoc-jest efektem ubocznym działalności).
powinny byc ustalone reguły wejścia do grupy,
1. organizacyjne zajecia
2. pli, ktory ci wyslalam nt fundacji i stowarzyszen
3. tekst w pn, albo pojecia " funkcje spol, gosp, proekol" z internetu
4. teskt www od agaty, napisalam juz, ale zobaczymy czy mi odp
5. 2 teksty, ktore masz od doroty
6. tego nie
7. na forum, moze doris ma ze styli notatki albo izka (spytasz sie izki,
glupiomi sie pytac skoro chodze na te zajecia), ja zeskanuje i ci dam, tego
max beda 3 str
8. tekst w pn (kilka str z gazety)
10. www.ngo.pl poszukac wg pojec
teksty na zal:
system wspolpracy samorzadu lokalnego z org pozarzadowymi*
organizacja filantropijna*
kapital zelazny*
10 krokow
finansowe mechanizmy wspierania spol lokalnych przez org pozarz
metoda k3*
krasnodebska - 3 sektor, zarzadzanie wolontariatem*
styl nawróconego (odzyskany):
-wyłonił sie ze stylu nostalgicznego
-styl org postpeerelowskiej, której udało sie na tyle wyraźnie zgubić nostalgiczna działalność aby mówić o nowym typie stylu
-na ogół prowadzona jest działalność, która wraca do korzeni w sensie historycznym lub też ideowym; nie zawsze odbywa się to w sposób pełny, czyli według zakładanej lub też autentycznej tożsamości, która nie mogła się wykształcić czy też przetrwać w czasach socjalizmu realnego
-przykład: ogólnopolska organizacja młodzieżowa
Rozdział 1 - organizacje pozarządowe a pożytek publiczny.
1. Definicja
Organizacje pozarządowe - specyficzne, współczesne formy samoorganizacji społecznej. Cechy charakterystyczne: prywatny charakter inicjatyw, dobrowolność uczestnictwa, niezależność, niekomercyjność.
2. Obszar działania
Charakter organizacji - prywatny, ale działalność w sferze publicznej (cele szlachetne i społecznie użyteczne - tzw. Organizacje pożytku publicznego) oraz społecznej
3. Sektor pozarządowy w Polsce
Silnie zróżnicowany - oprócz silnych, postkomunistycznych organizacji dominują małe, słabe stowarzyszenia. Część organizacji pozarządowych nie spełnia swojej funkcji - realizuje interes grupowy lub indywidualny.
4. Pojęcie interesu grupowego
Jest to siła sprawcza decydująca o zachowaniach jednostek i grup społecznych.
Organizacja pozarządowa będąca grupą interesu - organizacja realizująca bezpośrednie, krótkookresowe i prywatne korzyści swoich członków i/lub grupy w sytuacji, gdy nie są one związane z pożytkiem publicznym, lecz z zaspokajaniem własnych potrzeb.
Organizacja pozarządowa realizująca pożytek publiczny - ma na uwadze interes całego społeczeństwa, a także swój (mieszczący się w kategorii pożytku publicznego).
5. Kategorie organizacji pozarządowych (działania)
a) Działania na rzecz pożytku publicznego - wewnętrzny i zewnętrzny.
b) Działania na rzecz interesu własnego danej grupy i jednocześnie (w sposób pośredni) na rzecz pożytku publicznego.
c) Działania na rzecz interesu własnego.
d) Działania na rzecz „brudnych” organizacji (niezwiązanych z pożytkiem publicznym).
6. Badania dotyczące organizacji pozarządowych (Polska)
Analiza ilościowa (2002 - Białystok). Zagadnienia: geneza, biografia działaczy, główne cele działań, misja organizacji, sposoby aktywności, trudności w działaniu, sukcesy, współpraca z otoczeniem, ocena funkcji organizacji i jej charakteru. Wyniki: 78,5% - organizacje realizujące zasadę pomocniczości; 44,2% - kształtowanie kultury obywatelskiej; 60% - wewnętrzny i zewnętrzny pożytek publiczny; 12,8% - wyłącznie interes własny; 15,7% - realizacja interesu własnego, ale z pożytkiem dla społeczeństwa. Podsumowanie: trzeci sektor widoczny, oceniany pozytywnie.
Rozdział 2 - trzeci sektor w Polsce
1. Stan sektora
2004 - 53 tys. organizacji pozarządowych (7 tys. fundacji, reszta stowarzyszenia). Dwie trzecie prowadzi aktywną działalność, 91% powstało po roku 1991.
Zatrudnienie w sektorze obywatelskim - do 64 do 100 tysięcy osób. 38,6% - sport i turystyka; 11,6 kultura; 10 edukacja; 10 pomoc społeczna; 8,2 ochrona zdrowia; 6,5 ochrona środowiska; 3 reszta. Wg szerszej definicji sektora - związki zawodowe, organizacje kościelne, ochotnicze straże pożarne, organizacje sportowe. Wnioski: Najwięcej podmiotów pełni funkcję inną niż tylko obywatelską. Organizacje przynoszące najmniejszy efekt obywatelski są najsilniej wspierane przez państwo. Aktywność obywatelska w skali lokalnej - od 5 do 10% w węższym rozumieniu sektora lub 26-28% w szerszym rozumieniu (także udział w partiach politycznych i młodzieżówkach). Tendencja: Bardzo duży wzrost na początku lat 90., potem spadek o jedną trzecią, by ustabilizować się na poziomie 10% (2004) i powoli wzrastać.
Aktywność enklawową określić można jako szczególnie intensywną społeczną aktywność obywatelską, która ma miejsce w pewnych, częściowo izolowanych obszarach życia społecznego i dotyczy względnie wyłączonych środowisk społecznych. Polskie enklawy społeczeństwa obywatelskiego przybierają na ogół dwie formy: zamknięte nisze obywatelskie enklawy promieniujące na zewnątrz. Dla stylu działania organizacji pozarządowej nazwanego stylem promieniującej enklawowości najbardziej charakterystyczne wyróżniki to wysoka jakość obywatelskiego zaangażowania rozumiana przed wszystkim jako działalnośc na rzecz dobra wspólnego oraz widoczny wpływ tych działań na otoczenie społeczne organizacji (promieniowanie). Organizacja pozarządowa może promieniować w sposób pośredni, poprzez kształtowanie "dobrych obywateli", członków swojej struktury. W obrębie omawianego stylu działania organizacj pozarządowej wyróżnić można dwa podtypy: typ dojrzałych, promieniujących enklaw społeczeństwa obywatelskiego oraz styl obywatelskiej "małej stabilizacji"
Ten pierwszy dotyczy na ogół dużych, profesjonalnych organizacji wykonujących ważne z punktu widzenia funkcjonowania społeczeństwa obywatelskiego działania (Caritas Polska, Wieka Orkiestra Świątecznej Pomocy). Styl enklawowego promieniowania charakteryzuje się entuzjazmem, poczuciem misji, obywatelskim pracoholizmem oraz profesjonalizmem działań.
"Mała stabilizacja" nie posiada nawet osobowości prawnej, jest niewielki projektem kulturowym. Cechą charakterystyczną te inicjatywy jest aktywne zaangażowanie i pasja społecznikowska lidera oraz jej promieniowanie na lokalną społeczność, ale także silny związek lidera z nowoczesnym sektorem pozarządowym i instytucjami wsparcia. Jest to przykład małej animacji obywatelskiej skoncentrowanym na jednym polu działalności
Styl biznesowy:
Styl ten oznacza, że dominującym rysem działalności organizacji jest nie tyle działalność gospodarcza, ile łaczenie tej działalności z uzyskiwaniem - w sposób bezpośredni lub pośredni zysków materialnych dla indywidualnych osób związanych z organizacją. Charakterystycznym dla omawianego typu organizacji jest to, iż trudno uzyskać konkretne dane nt. dochodów organizacji i firm z nimi zwiazanych. Przeważnie w kręgu tym są środowiska ludzi, którzy aktwynie udzielali się we władzach poprzedniego systemu, których mentalność jest bardzo merkantylna oraz spragmatyzowana. Członkowie danych organizacji biznesowych, regularnie lobbują na rzecz sektora, działu, gałęzi gospodarki, w której się poruszają i posiadają swoje kapitały. Dość często, przypadkiem aktywności biznesowej jest czerpanie korzyści z wynajmowania lub dzierżawienia pomieszczeń, które to organizacje "odziedziczyły" z czasów PRL. Często można również zauważyć, przypadki, w których członkowie danje organizacji kurczowo trzymają swoje posady, aby czerpać korzyści z wszelkiego rodzaju dofinansowań na rzecz np. fundacji. W ramach inicjatywy Ministerstwa Pracy, od 1994 roku, w Polsce zaczęly powstawać organizacje lobbujące na rzecz poprawy sytuacji ekonomicznej w danych regionach. Korzystały one z różnego rodzaju dofinansowań z Banku Światowego oraz MP. Niestety cel organizacji nie został spełniony. Obecnie zajmują się one przeważnie odpłatnymi szkoleniami, a priorytetem ich członków jest utrzymanie swoich stanowisk.
Nostalgia biznesowa- obszarem działania jest sfera ekonomiczno-gospodarcza. Styl ten charakteryzuje się etatowym społecznikostwem. W ten sam sposób rozumiany jest profesjonalizm członków takiej organizacji- polega to najprościej na odbębnieniu swojego i nie wnikaniu w głębszą działalność czy też rozwój. Nostalgia takiego rodzaju występuje w organizacjach postpeerelowskich. Możemy tutaj rozróżnić 4 podtypy:
1. Postpeerelowskie organizacje upolitycznione niepodlegające transformacji lub zmieniające się w niewielkim zakresie
2. Postpeerelowskie organizacje upolitycznione przechodzące mniejszą lub większą transformację, próbujące aktywnie przystosować się do zmienionych warunków działania
3. Postpeerelowskie organizacje neutralne politycznie niepodlegające głębszym zmiano, niekiedy egzystujące czy nawet wegetujące na granicy przeżycia
4. Organizacje neutralne politycznie znajdujące się w procesie przemian
Strategia transformacyjna- odmiana stylu nostalgicznego polega na elastycznym i aktywnym przystosowaniu się organizacji do nowych po 1989r. warunków działania na selektywnym korzystaniu z udogodnień i rozwiązań instytucjonalnych ale nie oznacza wyzbycia się wszelkich oznak nostalgii i postpeerelowskiej mentalności organizacyjnej. Cechuje on organizacje które należą do tamtego czasu, nie tworzą trzecio sektorowej wspólnoty, są nastawione pragmatycznie i oportunistycznie.
Nostalgia wegetująca - typ ten jest w organizacjach które nie potrafią poddać się ówczesnym zmianom- nie przyjmują członków młodego pokolenia, działacze takiej organizacji uważają swoje poglądy za słuszne a nowe za nieakceptowane, za profesjonalistę ws. Działania organizajcji uważają każdą osobę wykwalifikowana w zawodzie, np. stolarz a nie typowo wykształconą osobę z przygotowaniem do działania w organizacji