D. Batorski, Internet a nierówności społeczne, Studia Socjologiczne 2005
Główne tezy tekstu skupione są wokół problemu Internetu, dostępu do niego oraz stopień umiejętności w wykorzystaniu tego źródła informacji. Można powiedzieć, że obecnie życie istnieje dzięki temu środkowi przekazu. Wyobraźmy sobie sytuację, w której około 10-20 lat temu został wyłączony prąd na 7 dni. Okazałoby się, iż ludzie nie potrafią bez niego funkcjonować, ponieważ zapisał się on już w naszą codzienność, jest czymś oczywistym i przy braku dostaw prądu na dobę ogłaszana jest tragedia, przy której „staje” życie. Podobnie stało się z Internetem, wcześniej niedostępnym dla przeciętnego człowieka, dziś wiele dziedzin nie potrafi się bez niego obejść. Czasami zaczyna przybliżać się to do absurdu, i tu chociażby szukanie życiowego partnera wirtualnie. Nic dziwnego, że staje pod znakiem zapytania ta część społeczeństw, która jest pozbawiona dostępu do Internetu.
Warto zestawić ze sobą aspekty pozytywne oraz negatywne Internetu, aby spróbować odpowiedzieć na pytanie jak on wpływa na nierówności społeczne. Zacznę od strony dodatniej. Niewątpliwie na pierwszym miejscu znajduję się dostęp do wiedzy. Zarówno przeciętnego człowieka, który stawia na samodoskonalenie się jak i przybywających gałęzie gospodarki opartych na wiedzy. Informacje zawarte w sieci jest dużo łatwiej odnaleźć, są one aktualizowane i ukazują się szybciej niż w innych mediach. Ponad to jest możliwość dotrzeć do grup dyskusyjnych, wymienić się informacjami, podjąć dyskusję albo spotkać fachowca w danej dziedzinie, co często bywa bardzo trudne w realnym życiu. Kolejnym aspektem „życia w sieci” jest uczestnictwo w wirtualnej gospodarce. Każdego dnia bez wychodzenia z domu można korzystać z usług (np. bankowych), zakupić towary bądź je sprzedać, obracać akcjami i nawet załatwić niektóre sprawy urzędowe. Jest to oczywiście zaoszczędzenie czasu, w przypadku gry giełdowej zyskała ona nowych zwolenników przez łatwy dostęp. Następny pozytywny aspekt Internetu to budowanie kapitału ludzkiego. Jest to ułatwienie dla osób nieśmiałych, które za pośrednictwem komputera mogą przedstawić swoją wartość np. przyszłemu pracodawcy. W dobie masowych wyjazdów za granicę pozostająca część rodziny i znajomych w kraju ojczystym w prosty i co najważniejsze tani sposób może na bieżąco utrzymywać kontakt. W tym zagadnieniu zawrę także budowanie prywatnych relacji, zarówno przyjaźni jak i głębszych uczuć, które nierzadko kończą się związkami małżeńskimi. Aby usystematyzować podsumuję korzyści płynące z faktu posiadania dostępu do Internetu: dzięki niemu możliwe jest łatwiejsze, szybsze i tańsze budowanie kapitału kulturowego, ekonomicznego oraz społecznego.
Na przeciwnym biegunie stoją zagrożenia związane z rozpowszechnianiem się tego masowego nośnika informacji. Wymienię te najważniejsze jakie podkreślał autor, bowiem moim zdaniem jest ich znacznie więcej niż korzyści. I tak na pierwszym miejscu pojawia się pojęcie „uzależnienie od Internetu” wydawałoby się czym niemożliwym a jednak dość łatwo dosięga człowieka. Mowa tu przede wszystkim o grach sieciowych, komunikatorach typu czat. To uzależnienie pochłania mnóstwo czasu, energii co w konsekwencji wpływa na relacje z otoczeniem a w skrajnych wypadkach zamknięcie się na otaczający świat, agresję. Dlatego podstawowym problemem nie są wbrew pozorom treści zawarte w sieci tylko odpowiednie wykorzystanie tego nośnika, świadomość zagrożeń i postawienie sobie optymalnego celu wykorzystania Internetu.
Po zestawieniu korzyści i zagrożeń dyskusja na temat Internetu toczy się dalej, czyli dochodzimy do wniosku, że przy zachowaniu ostrożności w korzystaniu z niego aspekty pozytywne są na tyle atrakcje, iż warto zastanowić się co tracą ludzie, którzy są go pozbawieni lub mają ograniczony dostęp do sieci.
Dochodzimy do pojęcia „cyfrowa nierówność”- digital divide, co autor tekstu określa jako „nierówności w dostępie do Internetu, intensywności jego wykorzystania, wiedzy o sposobach szukania informacji, jakości podłączenia i wsparcia społecznego, pomagającego w korzystaniu z Internetu, a także nierówności w zdolności do oceny jakości informacji i różnorodność wykorzystania sieci” (DiMaggio i inni). W tym sensie ujęta definicja obejmuje nierówność na 5 płaszczyznach: środki techniczne jakimi dysponujemy; autonomia użytkownika - czas na korzystanie z Internetu, miejsce; sposób korzystania, czy posiadamy umiejętności w obsłudze; wsparcie społeczne - osoby zachęcające i pomocne przy korzystaniu z sieci i umiejętności poruszania się w świecie wirtualnym, sposoby poszukiwań i ich analiza.
Nierówności można również rozpatrywać na różnych poziomach (podmiotowo): pod węglem płci, wieku, wykształcenia, miejsca zamieszkania (wieś - miasto ale również Rosja - Francja czy Europa - Afryka).
Dostęp do Internetu mają według badań osoby przede wszystkim lepiej wykształcone, mieszkający w miastach, głównie rasy białej, mężczyźni stosunkowo młodzi. Dodatkowym kryterium jest poziom dochodów, wiąże się to z możliwością stałego łącza w domu. Te uogólnienie wpisuje się także w polski obraz użytkowników Internetu. Jednakże należy zwrócić uwagę, że z roku na rok tych ludzi wzrasta, ponieważ umiejętność poruszania się w sieci zaczyna stawać się wymogiem w ofertach pracy. Duży odsetek rodzin z dziećmi posiada łącze, gdyż uczniowie i studenci to w zasadzie jedna z największych grup odwiedzających sieć. Z upływem czasu sam problem dostępności do Internetu będzie się oddalał a na jego miejsce zagadnienie jakości dostępu. Na pierwszym miejscu są różnice techniczne - szybkość przesyłu danych, połączenie bezprzewodowe, ilość osób oraz komputerów w jednym gospodarstwie domowym (będzie się to wiązało z czasem jaki możemy poświęci na korzystanie z Internetu w miejscu zamieszkania). Zaraz po nich umiejętności posługiwania się Internetem, od tego będzie zależała przydatność pracy z nim. W tym aspekcie najlepiej radzą sobie osoby młode, lepiej wykształcone, mające stały dostęp. Do umiejętności zaliczmy także unikanie niechcianych kontaktów wirtualnych; kompetencje społeczne - czy potrafimy nawiązać kontakt, by uzyskać potrzebne nam informacje; znajomość języków obcych.
Pod względem sposobów wykorzystania zasobów sieci to osoby mieszkające w większych miastach, z wyższym wykształceniem korzystają z poczty elektronicznej, szukają informacji głównie naukowych. Natomiast czaty oraz gry odwiedzają głownie osoby gorzej wykształcone i młodzież.
Pisząc o nierównościach oczywiście na myśl przychodzi zróżnicowanie geograficzne. I tak w mniejszych miastach oraz wsiach dostęp do sieci jest rzadszy i co za tym idzie uzyskanie na tych ternach pomocy technicznej oraz wsparcia w obsłudze komputera jest gorsza. Na obszarach gęściej zaludnionych zaplecze techniczne Internetu jest o wiele lepsze. Na szczęście w dobie, gdy popularność zdobywa mobile łącze ta przeszkoda będzie niwelowana. W skali globalnej wirtualnych użytkowników jest najwięcej w Ameryce Północnej (to wpływa na to, że większość zasobów jest w języku angielskim), Europie Zachodniej oraz Azji.
Podsumowując stwierdzam, że Internet, który miał być drogą do wyrównania szans społeczności z różnych stron świata i o różnym statusie stał się przyczyną narastania nierówności. W początkowej fazie było to głównie spowodowane problemem dostępu do sieci. Obecnie przeszkodą stała się umiejętność korzystania z sieci oraz dostęp do coraz nowszych i sprawniejszych technologii.