Paliwa silnikowe

Współczesne silniki spalinowe pracują przeważnie na paliwach płynnych. Do napędu silników gaźnikowych stosuje się paliwa szybko parujące, głównie benzynę.

W silnikach odpowiednio przystosowanych istnieje możliwość wykorzystania jako paliwa nafty, benzolu i alkoholu. Ze względów ekonomicznych są one obecnie rzadko stosowane.

Do silników wysokoprężnych używa się oleju na­pędowego.

Paliwa silnikowe otrzymuje się głównie z prze­róbki ropy naftowej. Można je otrzymać również z gazu ziemnego, węgla kamiennego i z surowców roślinnych, ale ze względów ekonomicznych surowce te są rzadko wykorzystywane do produkcji paliw.

Ropa naftowa jest gęstą, łatwo palną cieczą wy­dobywaną z ziemi. W skład jej wchodzą związki węgla i wodoru, zwane węglowodorami. W czasie destylacji polegającej na ogrzewaniu ropy w specjal­nych wieżach, odparowuje się z ropy poszczególne jej składniki, tzw. frakcje, które zostają rozdzielone, a następnie ochłodzone i skroplone.

Zależnie od zakresu temperatur, w których od­bywa się destylacja, otrzymuje się z ropy naftowej kolejno: benzynę, naftę świetlną, olej napędowy, oleje smarowe, a jako pozostałość — tzw. mazut, używany do opalania kotłów lub do dalszej prze­róbki chemicznej.

Produkty destylacji ropy naftowej nadają się do spalania w silnikach dopiero po ich oczyszczeniu i ewentualnym zastosowaniu dodat­ków uszlachetniających.

Z węgla kamiennego otrzymuje się tzw. benzynę syntetyczną i oleje napędowe do silników wysoko­prężnych, Z produktów ubocznych, otrzymywanych przy przeróbce węgla kamiennego, należy wymienić benzol, który jest cenionym paliwem, stosowanym W mieszankach z benzyną do napędu silników gaźnikowych.

Paliwa pochodzenia roślinnego (alkohol etylowy i metylowy) są używane wraz z benzyną i benzolem do sporządzania mieszanek paliwowych.

Paliwa stosowane do silników gaźnikowych po­winny mieć następujące właściwości:

— dobrą lotność umożliwiającą szybkie odparo­wanie paliwa w gaźniku,

— wysoką wartość opałową,

— odporność na detonacje, tj. gwałtowne spala­
nie o charakterze wybuchowym, które objawia się
charakterystycznym stukaniem i jest wybitnie szkodli­
we dla silnika.

Odporność benzyny na detonację określana jest przez tzw. liczbę oktanową (LO). Im liczba ta jest wyższa, tym paliwo jest bardziej pdporne na deto­nację i nadaje się do silnika o wyższym stopniu sprę­żania. Do silników gażnikowych o stopniu sprężania mniejszym niż 6 stosuje się benzyny o LO = 70. Do silników o stopniu sprężania ok. 8 należy stosować benzyny o LO —80. Wymienione paliwa zawierają dodatek czteroetylku ołowiu, substancji o bardzo silnym działaniu trującym, podwyższający liczbę

oktanową paliwa.

Benzyny zawierającej czteroetylek ołowiu, czyli

łzw. etyliny, nie wolno używać ani do mycia części

silnikowych, ani do celów gospodarczych.

/ W stacjach CPN znajdują się w sprzedaży 2 ga­tunki otrzymywanej z ropy naftowej benzyny etylizowanej o różnej liczbie oktanowej. Oznaczone są one przez zabarwienie: benzyna niebieska — LO = 78, żółta — LO = 94.

Paliwa do silników wysokoprężnych muszą odzna­czać się: niską temperaturą samoczynnego zapłonu, dobrymi właściwościami smarowymi (ważne ze względu na aparaturę paliwową), całkowitym spala­niem się bez pozostawiania osadów stałych, dużą czystością, niską temperaturą krzepnięcia, umożli­wiającą pracę silnika w okresie zimowym.

Właściwości zapłonowe oleju napędowego okre­śla tzw. liczba cetanowa (LC). Im jest ona wyższa, tym paliwo łatwiej ulega samoczynnemu zapłonowi podczas sprężania. Liczba cetanowa olejów napę­dowych do silników wysokoprężnych powinna wy­nosić nie mniej niż 40.

W stacjach paliwowych CPN znajdują się oleje napędowe letnie I LS, o zawartości siarki do 0,8% i I LW, o zawartości siarki do 1 %, oraz zimowe IZ-20, o temperaturze krzepnięcia —20°C i zawar­tości siarki do 0,6%, IZ-35, o temperaturze krzepnię­cia —35°C i zawartości siarki do 0,6%, IZ-50, o tem­peraturze krzepnięcia —50°C i zawartości siarki do 0,2%.

---