Oleje silnikowe
Olej silnikowy jest jednym z najważniejszych płynów eksploatacyjnych w samochodzie. Od niego zależy zużycie podzespołów silnika, łatwość rozruchu zimą, czy też apetyt auta na paliwo. Wybierając olej powinniśmy zwrócić uwagę na to w jakich temperaturach jest eksploatowany, jaki styl jazdy preferujemy oraz jak często dokonujemy jego wymiany. Właściwy wybór ułatwi zaznajomienie się z kilkoma omówionymi niżej pojęciami:
Jakość oleju
Jakość oleju klasyfikowana jest najczęściej według Society of Automotive Engineers (SAE). Stowarzyszenie rozróżnia dwie grupy silników - benzynowe i diesel'a oraz 9 klas jakości.
S - silniki benzynowe C - silniki diesel'a
A,B,C,D,E,F,G,H,J - klasy jakości (najwyższa jakość odpowiada najwyższej literze [J])
Przykład: Olej najwyższej klasy do silnika benzynowego, to SJ
Na opakowaniach współczesnych olejów widnieją podwójne oznaczenia np.: SJ/CJ. Zapis ten oznacza, że olej nadaje się zarówno do silnika benzynowego jak i diesel'a (jednak na pierwszym miejscu stawiany jest w tym wypadku silnik benzynowy). Niekiedy spotykamy się z oznaczeniem EC (Energy Conserving), zapisanym obok klasy jakości. Zapis ten oznacza, że olej przeszedł pozytywnie testy na oszczędność paliwa w porównaniu z olejem wzorcowym (przeważnie 15W40).
W europejskim systemie klasyfikacji ACEA (Association Constructeurs Européens d'Automobiles) jakość olejów oznaczana jest symbolami od A1(benzyna) i B1(diesel), do A3 i B3 (klasa najwyższa).
Lepkość (wg. API)
Parametr ten określa opór oleju wobec płynięcia. Klasyfikacji dokonuje się według kryteriów American Petroleum Institute (API), który to instytut uszeregował oleje według klas zimowych oraz letnich. Oleje wielosezonowe łączą w sobie cechy obu klas.
Oleje zimowe: 0W, 5W, 10W, 15W, 20W, 25W
Oleje letnie: 30, 40, 50, 60
Oleje wielosezonowe: Np.: 0W40, 5W50 etc.
Oznaczenie lepkości informuje w jakim zakresie temperatur może być stosowany dany olej.
Wskaźnik lepkości
Liczba ta informuje nas w jakim stopniu stabilna jest lepkość oleju w miarę zmian jego temperatury. Im wyższy wskaźnik lepkości, tym lepszy olej (mała wrażliwość na zmiany temperatur). Dobry olej powinien posiadać wskaźnik lepkości minimum 140 (Mobil 5W50 - 184).
Liczba TBN
Liczba ta podawana jest w jednostce:
ilość miligramów wodorotlenku potasu (KOH) przypadająca na gram oleju |
Jest to dość ważny parametr informujący o zdolności oleju do dezaktywacji kwaśnych produktów spalania paliwa oraz do jego zdolności czyszczących. Im wyższa liczba, tym lepsze własności oleju.
Temperatura płynięcia
Jest to minimalna temperatura, przy której olej zachowuje płynność.
Mineralny, półsyntetyk, syntetyk.
Oleje mineralne wytwarzane są na bazie powstałej w wyniku destylacji ropy naftowej. Oleje syntetyczne produkuje się w oparciu o komponenty powstałe w wyniku syntezy chemicznej. Oleje półsyntetyczne tworzone są na bazie mineralnej z kilkudziesięcioprocentowym dodatkiem bazy syntetycznej - nie większym jednak niż ok. 30%. Wybierając odpowiedni rodzaj oleju należy zwrócić uwagę na proste zależności:
Oleje mineralne starzeją się szybciej niż półsyntetyki oraz syntetyki.
Oleje mineralne mają najniższe wskaźnik lepkości, najwyższe temperatury płynięcia oraz najwyższą lepkość w niskich temperaturach.
Nie należy mylić lepkości oleju z jego gęstością. Gęstość jest to masa oleju w jednostce objętości, lepkość natomiast jest to najprościej mówiąc "odporność" oleju na ściekanie ze smarowanych części (w tym miejscu proszę fizyków o nieirytowanie się). Istnieje jednak zależność pomiędzy gęstością a lepkością - im wyższa lepkość oleju, tym olej jest gęstszy (w danej temperaturze). |
Poniżej przedstawię kilka praktycznych wskazówek, mogących ułatwić dobór odpowiedniego oleju silnikowego:
Olej dobieramy patrząc na to, w jakich temperaturach będzie eksploatowany w okresie do następnej wymiany. Silnik zalewamy olejem określonej klasy lepkości. |
W miarę wzrostu okresu pomiędzy wymianami powinniśmy stosować olej o coraz wyższej klasie jakości i w miarę dużej liczbie TBN (najlepiej syntetyk, ew. półsyntetyk). |
Nie powinniśmy lać oleju o wysokiej klasie jakości do starych silników, zwłaszcza zalewanych wcześniej olejami gorszymi. Może to doprowadzić do rozszczelnienia silnika poprzez wypłukanie zgromadzonych z upływem czasu nagarów. |
Do silników "biorących olej" nie powinniśmy stosować olejów syntetycznych ze względu na:
|
Oleje ekonomiczne to oleje o niskich lepkościach "na zimno" oraz "na gorąco" - ich film stawia jednostce napędowej małe opory. Oleje o wysokich lepkościach nie są już tak ekonomiczne, jednak w większym stopniu zapewniają ochronę w przypadku "kręcenia" silnika na wysokich obrotach. |
Do "luźnych silników" (np.Alfa Romeo) lepiej jest stosować olej o wyższej gęstości i lepkości ze względu na uzyskiwaną lepszą ochronę, uszczelnienie oraz ciśnienie smarowania (polecam syntetyk 10W60). |
Oleje syntetyczne, ze względu na niewielką gęstość w niskich temperaturach, szybciej docierają do wszystkich punktów smarowania w zimnym silniku (lepsze właściwości penetracyjne). |