Nrządy pomocnicze mięśni

Powięzi-zwykle silna łącznotkankowa błona okrywająca mięśnie lub grupę mięśni. Tzw powięź powierzchniowa oddziela oddziela mięśnie i tkankę podsórna. Otaczając mięśnie tworzy nieruchomy kanał poza który nie mogą one wyjść.

Przegroda międzymięśniowa-połaczenie powięzi i kości służące jako dodatkowe pole przyczepu pobliskich mięśni oraz oddzielające mięśnie działające przeciwstawnie.

Pochewki włókien-zbudowane jako cewki o podwójnych ścianach, tępo zakończone na obu końcach. Zewnętrzną ścianę pokrywa błona włóknista, wzmocniona przebiegającymi skośnie lub obrączkowo więzadłami pochwowymi, pod nią jest blaszka maziowa ścięgna. Przechodzi ona ze ściany pochewki na ścięgno tworząc jego krezkę i otaczając je. Pomiędzy blaszkami maziowymi zewnętrzną i wewnętrzną jest maź zmniejszająca tarcie ścięgna.Zadaniem pochewki jest ustalenie ścięgien w miejscach bliskiego przebiegu nad kością lub stawem, głównie w palcach rak i nóg.

Klatki maziowe-zewnętrzne wypuklenia torebki stawowej, występujące w miejscach gdzie mięsień narażony jest na tarcie, ułatwiają ślizganie się mięśnia lub ścięgna, występuje miedzy kością lub stawem a mięśniem oraz kością a skóra.

Bloczki mięśni-służą do zmiany kierunku przebiegu ścięgna lub jako podpora dźwigni, są kostne , chrzęstne lub więzadłowe.

Trzeszczki- odmiana bloczków, ruchome kostki włączone w ścięgna niedaleko przyczepu, zmieniając kierunek ich przebiegu.

Troczki-silne, krótkie wiązki ścięgniste utrzymujące ścięgna blisko kości. Z kością mogą tworzyć kanały dla przebiegu ścięgien, zmieniając kierunek przebiegu ścięgien i blokując zmianę ich położenia.

Jama stawowa-przestrzeń między powierzchniami stawowymi, wypełniona mazią, bardzo wąska ze względu na działające na powierzchnię stawowe siły.

Obrąbek stawowy- element uzupełniający, powierzający i pogłębiający panewkę np. chrząstka śródstawowa w stawie ramiennym.

Prążek stawowy -elemęt łączący w stawach nieregularnych,które łączą się pośrednio.

Łąkotka stawowa- elemęt dopasowujący powierzchnie stawowe, pełni funkcje amortyzującą a także kinezjologiczną(ruch toczenie i ślizganie), zmniejsza odległość miedzy kośćmi.np. staw kolanowy.

Nazewnictwo ruchu w stawach: Zginanie ruch oddalania się od pozycji wyjściowej, do nazwy dodajemy jego określenie takie jak: do przodu do, tyłu, grzbietowe dłoniowe Zgięcie-końcowa,faza ruchu zginania.

Prostowanie- oznacza nazwę ruchu powrotnego od pozycji zgięcia do pozycji zerowej.

Wyprost- końcowa faza ruchu prostowania, powót do pozycji zerowej.

Odwodzenie-odpowiada zginaniu lecz dotyczy całych kończyn, a także palców.

Odwiedzenie-nazwa pozycji po odwiedzeniu.

Przywodzenie-odpowiada prostowaniu lecz dotyczy całych kończyn, a także palców.

Przywiedzenie-nazwa pozycji końcowej po przywodzeniu.

Nawracanie-ruch obracania do wewnątrz dotyczy kończyny órnej lub dolne, a także części tych kończyn przedramienia i ręki.

Nawrócenie-pozycja końcowa po wykonaniu nawracania.

Odwracanie-oznacza ruch obrotowy na zewnątrz całej kończyny górnej bądź dolnej, a także ich części.

Odwrócenie-końcowa faza ruchu odwracania.

Obracanie-część ciała ulega obrotowi w płaszczyźnie poziomej, taki ruch zachodzi w stawach głowy, określa go przymiotnik prawy lub lewy.

Obrót-końcowa pozycja po obracaniu.

Wysuwanie- w nazwie podany kierunek ruchu, nazwa stosowana tylko w określeniu ruchów obręczy kończyny górnej wraz z kończyną górną.

Wysunięcie-końcowa faza wysuwania.

Cofanie-ruch powrotny w stosunku do wysuwania.

Cofnięcie- końcowa faza cofania.

Unoszenie-ruch kończyny górnej ku górze.

Uniesienie-końcowa faza unoszenia.

Obniżanie-ruch kończyny górnej ku dołowi.

Obniżenie-faza końcowa obniżania.

Skręcanie-ruch,odpowiadający zginaniu, stosujemy go do ruchów kręgosłupa poszczególne kręgi wykonują wówczas mniejszy bądź wiekszy obrót.

Skręt-faza końcowa skręcania.

Obwodzenie-ruch wykonany w zmiennej płaszczyźnie odpowiadającej powierzchni stożka w którym część wolna poruszanej części ciała zakreśla linie odpowiadającą obwodowi podstawy stożka, kąt szczytu może być różny.

Repozycja-ruch powracania do pozycji wyjściowej.

Przeprost-ruch w stawach zawiasowych od pozycji zerowej w kierunku przeciwnym niż zginanie, ruch patologiczny.

Osie ciała są ustawione pod kątem prostym w stosunku do siebie.

>Oś pionowa-wyznacza kierunek górny i dolny w stosunku do tułowia. Na kończynach pojęciu górny odpowiada określenie bliższy, pojęciu dolny-określenie dalszy.

>Oś strzałkowa- biegnie od przodu ku tyłowi, od strony brzusznej do strony grzbietowej. Do tej osi używa się określeń kierunek przedni brzuszny, i kierunek tylny grzbietowy.

>Oś poprzeczna-prowadzi od jednej strony ciała ku drugiej od strony lewej ku prawej, i wyznacza kierunek przyśrodkowy i boczny.

Płaszczyzny przz osie pionową i strzałkową wyznacza się płaszczyznę strzałkową, która biegnie pionowo od przodu do tyłu. Jedna z płaszczyzn strzałkowych ciągnąc się przez oś główną stanowi płaszczyznę pośrodkową lub symetrii, dzielącą ciało na 2 połowy bedące odbieciem zwierciadlanym świadczące o dwubocznej symetrii widocznej na zewnątrz.

>Przez osie poprzeczną i pionową można przeprowadzić płaszczyznę równolegle do czoła(pł. czołowa) dzieli ciało na część przednią i tylną.

>Przez osie poprzeczną i strzałkową biegnie poziomo i pod kątem prostym do obu poprzednich płaszczyzna pozioma, która dzieli ciało na część górną i dolną.

Stawy- Budowa

1powierzchnie stawowe powierzchnie 2lub więcej stycznych ze sobą kości, w zależności od rodzaju ruchu przyjmują one różne kształty. Zazwyczaj powierzchnia jednej jest wypukła a druga stanowi jej negatyw. Ta wypukła to główka stawowa a wklęsła to panewka stawowa.

Chrząstka stawowa-chrząstka szklista pokrywająca powierzchnie stawowe, ma grubość od o,5-5mm, jest bardzo gładka i odporna na tarcie i ciśnienie, chroni powierzchnie stawowe przed uszkodzeniami.

Torebka stawowa-łączy powierzchnie stawowe tworząc łącznotkankową osłonę stawu. Składa się z zewnętrznej warstwy włóknistej i wewnętrznej maziowej. Błona włóknista -składa się z włókien klejodajnych i małej ilości włókien elastycznych, włokna te przebiegają przeważnie równolegle do siebbie lub częściowo się krzyżują przechodzą w okostną w miejscu przyczepu. Zewnętrzne wzmacniające wiązki włókien nazywa się więzadłami które wpływają na rodzaj i zakres ruchu. Im więcej więzadeł tym mniejszy zakres ruchu.

Błona maziowa- cienka delikatna bardzo unaczyniona i unerwiona na pow. Wewnętrznej, zwróconej do jamy stawowej pokryta jest komórkami łącznotkankowymi które produkują maź stawową-gęsty, ciągnący się płyn, zawierający wode, mucyne i kuleczki tłuszczu. Maź ta jest naturalnym smarem stawu zmniejszającym tarcie do minimum. Brak mazi uniemożliwia prawidłowe funkcjonowanie stawu i prowadzi do zwyrodnień, które powstają na skutek tarcia. Jej przylepność powoduje ścisłe przyleganie powierzchni stawowych. Błona maziowa może tworzyć różne fałdy i uwypuklenia. Do wnętrza jamy stawowej mogą wpuklać się kosmki i fałdy maziowe a na zewnątrz powstają uchyłki zwane kaletkami maziowymi, które ułatwiają ślizganie się mięśni lub ścięgnien. Urazy błony maziowej powodują jej martwice i zmniejszenie wydzielania mazi stawowej.

Połączenia ruchome stawowe maziowe

Stawy jednoosiowe:

Zawiasowe-z główka w kształcie wycinka walca, której negatywem jest panewka. Zachodzą w nim ruchy zginania i prostowania wokół osi prostopadłej do osi długiej kości np.stawy miedzypaliczkowe.

Obrotowe-z cylindryczną główka, której powierzchnia boczna styka się z panewką, głowa obraca się po panewce jak oś w łożysku czyli równolegle do osi długiej kości np. ruch obrotowy w stawie promieniowo-łokciowym bliższym.

Śrubowe-uważane są za odmianę stawu jednoosiowego, ruch wokół osi podłużnej połączony jest jednoczesnym ruchem posuwistym tej osi tak jak przy wkręcaniu śruby. Taki rodzaj ruchu występuje w stawie szczytowo-obrotowym pośrodkowym. W ruchu obrotowym ruchu szczytowego wokół zęba kręgu obrotowego odywa się równocześnie ruch śrubowy wzdłuż zęba.

Stawy dwuosiowe: Kłykciowe- mają główke stawową eliptyczną, czyli wypukłą zarówno w długiej jak i krótkiej osi. Panewka jest zaś w tych osiach wklęsła, staw ma wiec dwie osie ruchu. Np.staw promieniowo-nadgarstkowy, z ruchami prostowania i zginania grzbietowego oraz przywodzenia i odwodzenia. Z połączenia tych ruchów powstaje obwodzenia ręki.

Siodełkowe- mają obie powierzchnie ukształtowane w formie siodła tzn wypukłe w jednej i wklęsłe w drugiej prostopadłej płaszczyźnie. Zachodzi w nich ruch ku przodowi, oraz z boku na bok. Np. staw nadgarstkowo-śródręczny kciuka, który można przywodzić, obwodzić, przeciwstawiać i odprowadzać kciuk, a przy połączeniu tych ruchów obwodzić.

Stawy wieloosiowe:

Kuliste-w których główka stawowa jest wycinkiem kuli, a ruch może zachodzić wokół dowolnej osi, co umożliwia ruchy złożone. W zależności od wielkości powierzchni oraz głębokości panewki dzielimy je na:

1)wolne-np. staw ramienny, w którym mała panewka zapewnia duża swobodę ruchów.

2)Panewkowe-w nich większa panewka obejmuje znaczną częśc główki ograniczając ruch np. staw biodrowy.

Płaskie-charakteryzują się spłaszczonymi powierzchniami główki i panewki.Ruchomość w nich jest znikoma. Zależy od napięcia torebek stawowych i więzadeł, intensywne ćwiczenia mogą doprowadzić do jej zwiększenia.

Nieregularne-to te z nietypowymi powierzchniami stawowymi, ruch w nich zachodzi dzieki włączeniu chrząstki śródstawowej(staw mostkowo-obojczykowy). Staw może w ten sposób uzyskać znaczną ruchomość, zbliżoną do stawu kulistego wolnego.

Para biokinetyczna- stawowa 2kości połączone ze sobą stawowo.

Łańcuch biokinetyczny-szereg elemętów kostnych powiązanych ze sobą w sposób ruchomy.

---