NARZĄD SŁUCHU-ucho jest narządem słuchu i równowagi.W uchu zew.i środkowym odbywa się przewodzenie dźwięku,a w uchu wew.odbiór dźwięku.Narząd słuchu podzielić można na kilka części.Zwyczajowo przyjęto dzielenie narządu słuchu w następujący sposób:1.część zew.(ucho zew.),w której skład wchodzi małżowina uszna i przewód słuchowy zew.,2.ucho środkowe z błoną bębenkową i kosteczkami słuchowymi:młoteczkiem,kowadełkiem i strzemiączkiem.W uchu środkowym znajdują się także mięśnie śróduszne:mięsień strzemiączkowy i mięsień napinacz błony bębenkowej.Biorą one udział w procesie przewodzenia dźwięku w uchu środkowym.3.ucho wew.,w którym znajdują się części receptorowe narządu słuchu i równowagi.Ślimak jest częścią ucha wew.odpowiedzialny za słyszenie.We wnętrzu ślimaka znajduje się narząd Cortiego,w którym usytuowane są komórki słuchowe odpowiedzialne za odbieranie bodźca akustycznego.4.część ośrodkowa narządu słuchu(ośrodki słuchowe w mózgu). *nasze uszy bezustannie pracują,zapewniając nam łączność ze światem zew.Odbierają i analizują sygnały dźwiękowe,a po przetworzeniu wysyłają je do mózgu.Wszystko to dzieje się w zamkniętej przestrzeni zajmującej ok.16cm3*słyszą zarówno cichutki szept,jak i 10 bilionów razy głośniejszy huk startującego odrzutowca(jest to zakres ok.130dB).*rozpoznają ok.400 000dźwięków.*dokonują analizy fali akustycznej i porównują wyniki z danymi znajdującymi się w naszej pamięci.Dzięki temu potrafimy odróżnić brzmienie fletu od dźwięku skrzypiec oraz poznać głos znajomego przez telefon.Budowa ucha-dźwięk dociera do narządu odbiorczego drogą powietrzną i drogą kostną.Droga powietrzna biegnie przez zagłębienie małżowiny usznej,przewód słuchowy zew.,jamę bębenkową i płyny ucha wew. do narządu Cortiego.Małżowina uszna człowieka ma szczątkową funkcję.Zbiera ona i kieruje fale dźwiękowe do przewodu słuchowego zew.Ma ona poza tym pewne znaczenie w podniesieniu ostrości słuchu,stanowiąc zasłonę dla fal dźwiękowych przychodzących z tyłu,odgrywa pomocniczą rolę w lokalizacji źródła dźwięku.UCHO ZEW.-to małżowina uszna zbudowana ze skóry i chrząstki sprężystej oraz przewód słuchowy kończący się błoną bębenkową,która oddziela ucho zew.od ucha środkowego.Przewód słuchowy składa się z: -odcinka bocznego-jest to przewód słuchowy zew.chrzęstny,rozpoczyna się bocznie w jamie muszli ucha i dochodzi do otworu słuchowego zew.,wysłany jest skórą zawierającą krótkie włoski,gruczoły łojowe oraz woskowinowe; -odcinka przyśrodkowego-stanowi go przewód słuchowy kostny,znajdujący się w części bębenkowej kości skroniowej.Ochrania błonę bębenkową,a jego budowa i wydzielina jego gruczołów pomaga utrzymać odpowiednią temp. i wilgotność,od czego zależy w dużym stopniu sprężystość błony bębenkowej.Błona bębenkowa-jest cienką mocną i sprężystą błoną,kształtu kulistego 9-11mm,-połączoną całym obwodem z kością,-ustawiona skośnie,pomiędzy przewodem słuchowym zew.a jamą bębenkową,-dolny odcinek tzw.część napięta umocowana jest do bruzdy bębenkowej włóknistym pierścieniem chrzęstnym.-część wiotka-jest to mały górny odcinek błony,przyczepiony do części łuskowatej k.skroniowej wcięciem bębenkowym,-poruszana jest przez mięsień napinacz błony.UCHO ŚRODKOWE-podobnie jak ucho wew.-znajduje się wew.kości skroniowej czaszki.Ucho środkowe jest to system jam powietrznych i składa się na nie:-jama bębenkowa z trzema kosteczkami słuchowymi,-jama sutkowa z komórkami powietrznymi wyrostka sutkowego,-trąbka słuchowa.JAMA BĘBENKOWA stanowi przestrzeń wysłaną błoną śluzową i wypełnioną powietrzem.-leży wewnątrz kości skroniowej,-zawiera łańcuch połączonych ze sobą kosteczek słuchowych:młoteczek,kowadełko,strzemiączko działają na zasadzie dźwigni w przenoszeniu dźwięku ze środowiska gazowego(w uchu zew.i środkowym)do przestrzeni płynowych ucha wew.Fala akustyczna po przejściu przez przewód słuchowy zew.,uderza w błonę bębenkową i wprawia ją w drgania.Za pośrednictwem błony bębenkowej zostaje wprawiony w ruch łańcuch kosteczek słuchowych.Ostatnia w kolejności z kosteczek,strzemiączko,ma bezpośredni kontakt z przestrzeniami płynowymi ucha wew.Ruch strzemiączka powoduje przesuwanie płynów ucha wew.i w ten sposób pobudzenie narządu Cortiego.Dwa mięśnie wewnątrzuszne(napinacz błony bębenkowej i mięsień strzemiączkowy)zapewniają prawidłową ruchomość kosteczek i spełniają funkcję akomodacyjną w przenoszeniu dźwięku.W jamie bębenkowej wyróżniamy 6 ścian:1.górna-pokrywkowa,2.dolna-ściana żyły szyjnej,3.przyśrodkowa-błędnikowa,4.boczna-błoniasta,5.przednia-ściana szyjno-tętnicza,z tej ściany wychodzi trąbka słuchowa,6.tylna-sutkowa.TRĄBKA SŁUCHOWA(przewód Eustachiusza)-kanał długości 3-4cm łączący jamę bębenkową z gardłem,wyrównuje ciśnienie w jamie bębenkowej.W budowie ścian trąbki wyróżnia się:1.część kostną-boczną-stanowi 1/3 długości trąbki.2.część chrzęstną-przyśrodkową-2/3 długości,ujście gardłowe trąbki znajduje się na bocznej ścianie części nosowej gardła.Na końcu gardłowym trąbki znajduje się zastawka otwierająca się w czasie ziewania i połykania oraz w czasie nagłych zmian wysokości,co zapobiega ewentualnemu pękaniu błony bębenkowej przy zmianach ciśnienia atmosferycznego.Część chrzęstna rozszerza się wyrównując ciśnienie powietrza w jamie bębenkowej i komórkach sutkowych wyrostka sutkowego kości skroniowej.3.cieśń trąbki-przejście między częścią kostną a chrzęstną.Do ucha wew.prowadzi okienko owalne.UCHO WEWNĘTRZNE składa się z błędnika i nerwu statyczno-słuchowego.BŁĘDNIK-dzieli się na:zew.błędnik kostny i błędnik błoniasty znajdujący się wew.błędnika kostnego.Przestrzeń między błędnikiem kostnym i błoniastym wypełnia perilimfa(przychłonka),-wew.błędnika błoniastego znajduje się ciecz zwana endolimfą(śródchłonka).Błędnik kostny-jest to zespół jam i kanałów położonych w części skalistej kości skroniowej zawierających błędnik błoniasty i przestrzenie przychłonne.Błędnik kostny składa się z:1.przewodu słuchowego wew.,2.przedsionka,3.trzech kanałów półkolistych kostnych-aparat zmysłu równowagi,4.ślimaka kostnego-(kanału spiralnego)-aparat zmysłu słuchu.Przedsionek-położony w części środkowej błędnika kostnego,-z przodu prowadzi do ślimaka natomiast z tyłu do kanałów półkolistych,-do ściany przyśrodkowej przedsionka przyrastają części błędnika błoniastego-woreczek i łagiewka.Kanały półkoliste kostne-mamy trzy kanały półkoliste:tylny,przedni i boczny,które zaczynają się i kończą w przedsionku.-przewody półkoliste błoniaste łączą się z przewodem ślimakowym,-każdy z kanałów na jednym z końców ma rozszerzenie bańkę kostną,-bańki wysłane są nabłonkiem zmysłowym,rejestrującym zmiany ruchów endolimfy,a tym samym ruchy głowy.Ślimak stanowi część przednią błędnika kostnego,-zbudowany jest z wrzecionka i kanału spiralnego ślimaka(narząd spiralny-narząd Cortiego),-zawiera przewód ślimakowy i przestrzenie przychłonne-schody przedsionka i bębenka.-podstawa ślimaka skierowana jest do części przedniej dna przewodu słuchowego wew.,-szczyt(osklepek)zwrócony jest ku stronie bocznej,ku przodowi i ku dołowi.Ślimak to w zasadzie trzy przewody wypełnione płynem i zawinięte spiralnie na kształt muszli wokół położonego w środku wrzecionka.Kiedy strzemiączko u podstawy muszli zostaje wprawione w drgania,porusza się w okienku owalnym jak tłok-do wew.i z powrotem,powodując zmiany ciśnienia w płynie wypełniającym ślimak,rozchodzące się falowo do szczytu ślimaka i z powrotem w postaci drgań,które zostają przeniesione na ściany oddzielające przewody.Wzdłuż jednej z tych ścian(błony podstawnej),mieści się czuły narząd Cortiego,zbudowany z ok.15 tys.kom. rzęsatych,ułożonych rzędami.Od kom.tych odchodzą tysiące włókien nerwowych,przekazujących dane o częstotliwości,natężeniu i barwie dźwięku do mózgu,gdzie powstają wrażenia słuchowe.Błędnik błoniasty leży w błędniku kostnym nie stanowiąc jego bezpośredniego odlewu.Utworzony jest z cienkościennych pęcherzyków i przewodów wypełnionych śródchłonką,oddzielonych od ścian błędnika kostnego przychłonką.W błędniku wyróżniamy następujące części:-błędnik przedsionkowy,-błędnik ślimakowy.W błędniku przedsionkowym znajduje się narząd spiralny odbierający wrażenia wywołane przez fale akustyczne,pełni funkcje transformatora,przekształcając je na impulsy nerwowe przewodzone przez nerw ślimakowy do OUN.W budowie błędnika |
przedsionkowego można wyróżnić:1.łagiewkę-łączy się z pięcioma otworami z trzema przewodami półkolistymi,-wypełniona płynem śródchłonki pochodzącym z woreczka śródchłonki,-na ścianie przyśrodkowej zawiera plamkę pokrytą nabłonkiem nerwowym z błoną kamyczkową z otolitami odbierającymi wrażenia związane z położeniem głowy.2.woreczek-położony wew.błędnika kostnego,zawiera plamkę woreczka,3.przewody półkoliste-położone wew.kanałów półkolistych kostnych,-wolne przestrzenie pomiędzy nimi wypełnione są przychłonką,natomiast same przewody wypełnia śródchłonka,-przewody półkoliste zaczynają się i kończą w łagiewce odnogami(bańkami)błoniastymi,-przewody i bańki wyścielone są nabłonkiem zmysłowym dostarczającym informacji o ruchach głowy.W błędniku ślimakowym znajduje się przewód ślimakowy otoczony przychłonką.-na ścianie bębenkowej przewodu ślimaka znajduje się narząd spiralny (Cortiego).NERW STATYCZNO-SŁUCHOWY(VIII NERW CZASZKOWY)składa się z:-części słuchowej,-części przedsionkowej.droga słuchowa,czyli droga przewodzenia bodźca słuchowego w obrębie układu nerwowego,biegnie do kory płata skroniowego mózgu.droga przedsionkowa biegnie do móżdżku,jest integralną częścią układu równowagi obok narządu wzroku,receptorów czucia głębokiego i ośrodków położonych w pniu mózgu oraz w móżdżku.Narząd przedsionkowy bierze udział w procesie utrzymania postawy ciała i orientacji w przestrzeni.Komórki słuchowe unerwione są przez 2 rodzaje włókien nerwowych:-włókna aferentne(przewodzące bodźce dośrodkowo,tzn.od ślimaka do OUN),czyli włókna nerwu słuchowego,w liczbie ok.30 tys.biegnące z obwodu do ośrodków centralnych,pozwalają na powstawanie wrażenia dźwięku.-włókna eferentne(odśrodkowe,czyli przewodzące bodźce od OUN do ślimaka),zwane oliwkowo-ślimakowymi w liczbie kilkuset,biegnące od oliwki na obwód do ślimaka,pełnią rolę ochronną w urazie akustycznym,hamując nadmierną odpowiedź ślimaka w przypadku zbyt silnych bodźców,które mogłyby uszkodzić narząd Cortiego. |