Odcinki Kręgosłupa:
Kręgi szyjne- jest ich 7 – utrzymują głowe; Charakteryzują się tym ze :
mają mały trzon, rozdwojony wyrostek poprzeczny złożony z dwu listewek – przedniej i tylniej,
otwór poprzeczny ograniczony przez te listewki
Odmienną budowę mają 2 najważniejsze kręgi: Szczytowy, kręg obrotowy i wyrastający
Szczytowy- brak trzonu zamiast niego jest łuk, -na przedniej powierzchni łuku znajduje się guzek przedni -na tylniej powierzchni łuku jest dołek zębowy (łączy się z zębem kręgu obrotowego) -nie ma wyrostków stawowych Obrotowy- ma trzon wyposażony dodatkowo w wyrostek, zwany zębem
-na obu powierzchniach zeba znajdują się powierzchnie stawowe Wyrastający- posiada niektóre cechy kręgów piersiowych
Kręgi piersiowe: jest ich 12- utrzymują zebra występują w nich dołki żebrowe wyrostki kolczyste są długie otwór kręgowy jest mały i okrągły dwa dolne kręgi są podobne do kręgów lędźwiowych
Kręgi lędźwiowe:7 kręgów- tworzą tylną ścianę brzucha
nie mają otworów w wyrostkach poprzecznych jak kręgi szyjne
nie mają dołków żebrowych
trzony kręgów są duże o nerkowatym kształcie otwory kregowe są najcześciej kształtu trójkątnego
kość krzyżowa - zrośnięcie 5 kręgów krzyzowych (połączenie z miednicą) ma kształ klina
łączy się z ostatnim kręgiem lędźwiowym powierzchnia wklesła- miednicza, wypukła-grzbietowa
Kość guziczna kość tę tworzą zrośniete kręgi guziczne
Krzywizny kręgosłupa :
1)Lordoza szyjna formuje się w pierwszym roku życia, gdy dzieckouczy się, leżąc na brzuchu, unosić głowę do góry, kurcząc przy tym mięśnie karku -czyli uczy się siadać. 2)Lordoza lędźwiowa i 3)klifoza piersiowa zaczyna kształtowac się gdy niemowlę, usiłuje unosić za głową także klatkę piersiową przez skurcz mięśni grzbietu- próbuje utrzymać się w pozycji pionowej
4)klifoza krzyzowa jest wygięciem wrodzonym Rolą tych krzywiz jest łagodzenie wstrząsów które powstają podczas chodzenia, biegania czy skakania. Budowa kręgu: kręg składa się z trzonu kręgu i łuku kręgu . Między trzonem a łukiem znajduje się otwór kręgowy a w nim znajduje się rdzeń kręgowy
Staw kolanowy Łączy on udo z golenią. W stawie tym odbywają się ruchy zginania i prostowania. Obrót w stawie kolanowym może być wykonany tylko przy zgiętym kolanie. Staw ten ma silne zabezpieczenie więzadłowe, poza tym ochraniają go liczne ścięgna.
Łękotki. Pogłębiają pow. stawową piszczeli, znajdują się w obrębie torebki stawowej między kością udową i piszczelową. Na obu swych końcach zwanych rogami obie są silnie złączone z piszczelą za pomocą pasm łączno tkankowych.
Łękotka boczna –krótsza, silniej zakrzywiona, bardziej pierścieniowata; rozpoczyna się nieznacznie do przodu o guzka międzykłykciowego bocznego; koniec tylny przyczepia się od tyłu do guzka międzykłykciowego bocznego, częściowo do guzka międzykłykciowego przyśrodkowego.
Łękotka przyśrodkowa – jest dłuższa, szersza słabiej zakrzywiona; rozpoczyna się z przodu przed polem międzykłykciowym przednim i kończy się z tyłu w polu międzykłykciowym tylnym.
Wiązadła zewnętrzne
Wiązadło rzepki stanowi część środkową wspólnego ścięgna mięśnia czworogłowego uda, które biegnie od rzepki do piszczeli. U góry przyczepia się do dolnego brzegu i do powierzchni przedniej rzepki oraz przyczepia się do guzowatości piszczeli
Więzadła poboczne – piszczelowe i strzałkowe wzmacniają ściany boczne torebki stawowej. Są silnie w kolanie wyprostowanym, w położeniu zgiętym rozluźniają się i umożliwiają ruchy obrotowe.
Więzadło strzałkowe rozpięte jest między nadkłykciem bocznym kości udowej a powierzchnią boczną głowy strzałki.
Więzadło piszczelowe biegnie od nadkłykcia przyśrodkowego kości udowej do części przyśrodkowej brzegu panewkowatego i stąd dalej ku dołowi do piszczeli.
Więzadło podkolanowe skośne i łukowate– wzmacnia ścianę tylną torebki stawowej i hamuje nadmierne prostowanie stawu i ruchy obrotowe. Rozpoczyna się od kłykcia bocznego kości udowej i gubi się w torebce stawowej.
Więzadła wewnętrzne Krzyzowe przednie – biegnie od kłykcia bocznego kości udowej do pola międzykłykciowego przedniej piszczeli. Krzyżowe tylnie ułożone pionowo; od wewnętrznego kłykcia przyśrodkowego kości udowej do pola międzykłykciowego tylnego Poprzeczne kolana- rozpięte jest między najbardziej do przodu położonymi punktami łącząc je Mechanika stawu kolanowego Prostowanie – mięsień czworogłowy uda.
Zginanie - półścięgnisty i półbłoniasty gdy działają jednocześnie. Rotacja na zewnątrz – dwugłowy uda
Rotacja wewnątrz – półścięgnisty i półbłoniasty.
Staw biodrowy łaczy kość miedniczą z kością udową.
Panewka stawowa utworzona jest przez kość biodrową która położona jest na boku swojej kości.
Główka stawowa Utworzona jest przez głowę kości udowej, ma kształt kulisty, promień ok. 2,5cm, pokryta ch szklistą która stanowi prawie ³/₄ pow kuli. Poniżej środka znajduje się dołek głowy kości udowej nie pokryty chrząstką szklistą do którego przyczepia się więzadło głowy kości udowej.
Torebka stawowa- stanowi ciasny, krótki worek. W postawie wyprostowanej ciała torebka jest skręcona i silnie napieta. Na kości udowej torebka przyczepia się z przodu powyżej kresy międzykrętażowej . Z przodu przyczepia się do szyjki kości udowej. Więzadła
Więzadło biodrowo udowe – przyczepia się w okolicy kolca biodrowego przedniego dolnego. Składa się ono z dwóch pasm: Górnego i dolnego. Pasmo górne hamuje ruchy obrotowe uda na zewnątrz i ogranicza przywodzenia. Pasmo dolne hamuje ruchy obrotowe uda do wewnątrz i hamuje prostowanie uda. Więzadło łonowe udowe- rozpoczyna się na trzonie i gałęzi kości łonowej i kończy się częściowo w górnym brzegu krętaża mniejszego . Więzadło to ogranicza odwodzenie uda.
Więzadło kulszowe udowe- rozpoczyna się na tylnym brzegu kości kulszowej, kończy się częściowo na przednim brzegu krętaża większego. Więzadło to hamuje obrót uda do wewnątrz. Więzadło własne kości udowej- ukryte jest wewnątrz stawu. Występuje w postaci spłaszczonego podwózka. Leży ono w dole panewki, między ujego dnem a chrząstką stawową powierzchni przysrodkowej głowy kości udowej.
Mozliwości ruch ST biodrowego –posiada lll st swob ruchu Zginanie- miesien prosty i mięsień biodrowo- lędźwiowy
Prostowanie- mięsień pośladkowy wielki, dwugłowy uda, półścięgnisty i półbłoniasty Przywodzenie- przywodziciel krótki, długi i wielki , szereg mięśni wspomagaczy
Odwodzenie- napięcie pasma biodrowo- piszczelowego
Rotacja na zewnątrz- pośladkowy mały, mięsień gruszkowaty i zasłaniacz
Rotacja wewnątrz- część przywodziciela wielkiego i część przednia mięśnia pośladkowego małego
Staw ramienny: łączy kość ramienną z łopatką. Powierzchnie stawowe utworzone są przez głowę kości ramiennej i wydrążenie, czyli panewkę stawową łopatki. Panewka stawowa jest kształtu jajowatego pokryta chrząstką szklistą. Na brzeg panewki nałożony jest dokoła pierścień włóknisty – obrąbek stawowy , powiększa on powierzchnie panewki. Główka stawowa pokryta chrząstką szklistą stanowi prawie ½ kuli o promieniu około 2,5cm. Torebka stawowa w związku z różnicą między wielkością główki oraz panewki tworzy luźny, obszerny worek. Gdy ramię jest opuszczone, torebka wytwarza charakterystyczny fałd. Gdy ramię jest odwiedzione, fałd zanika. Torebka stawowa przyczepiona jest do powierzchni zewnętrznej obrąbka stawowego panewki, natomiast na k. Ramiennej przyczepia się dokoła szyjki anatomicznej.
Wiązadła: kruczo-ramienne jest czworobocznym pasmem, które rozpoczyna się na podstawie wyrostka kruczego i kończy na obu guzkach kości ramiennej. obrąbkowo-ramienne są usytuowane w głębokiej warstwie torebki stawowej, w jej ścianie górnej i przedniej. Przyczepiają się one, tak jak torebka, do szyjki anatomicznej kości ramiennej i do brzegu obrąbka stawowego panewki. Wyróżniamy trzy niezbyt silne wiązadła; górne, środkowe i dolne.Obsługa mięśniowa: Odwodzenie – głowa długa a wspomaga go akton środkowy mięśnia naramiennego Przywodzenie mięsień piersiowy większy, głowa długa mięśnia trójgłowego oraz najszerszy grzbietu. Zginacz – mięsień dwugłowy ramienia Prostowanie – głowa długa mięśnia trójgłowego, część tylna mięśnia naramiennego, obły oraz najszerszy grzbietu. Rotacja na zewnątrz –mięsień tylny akton naramienny, podgrzebieniowy i obły mniejszy Rotacja wewnątrz miesień przedni akton naramienny, podłopatkowy, obły większy i najszerszy grzbietu
Stawy sprzężone jest to zespół co najmniej dwóch stawów w których ruch zachodzi jednocześnie i są to np stawy: Staw skroniowo- żuchwowy, staw kręgosłupa, staw skokowo dolny i poprzeczny stępu, staw promieniowo- łokciowe przedramienia, stawy międzynadgarstkowe, Elementy chroniące strukturę stawu:
Układ kostny- rola układu kostnego jest rozszerzenie nasad kostnych co zwiększa powierzchnię stawową
Wszystkie elementy wewnątrz i zewnątrz stawowe- ważną rolę tu pełni chrzastka która ochrania powierzchnie kostnei zmniejsza siłę tarcia i zachowuje płynność ruchu w stawie: Kaletki maziowe które rozpraszają siłę nacisku w poduszkach wypełnionych płynem maziowym. Torebka stawowa która zabezpiecza przed rozerwaniem stawu
Mięśnie- Im grubsza warstwa mięśni tym zapewniają lepsza ochronę przed bezpośrednimi urazami . W pełnej funkcji ochronnej mięśnie i więzadła uzupełniają się wzajemnie.
Podział czynnościowy stawów (połączeń kostnych)- są 3 grupy:
Stawy ścisłe- to grupa połączeń najmniej ruchomych i są to
-Kościozrosty
-chrząstkozrosty np. chrząstkozrost klinowo-potyliczny
-więzozrosty np. ciemniączka
Stawy półścisłe- to stawy jamowe o płaskich powierzchnich stawo Przepona główny mięsień oddechowy; należy do mięśni poprzecznie prążkowanych płaskich. Oddziela jamę brzuszną od jamy klatki piersiowej i stanowi jej ścianę dolną. Skurcz przepony zwiększa ciśnienie w jamie brzusznej. Przepona jest uwypuklona w stronę klatki piersiowej w formie dwóch kopuł - prawej i lewej, przy czym prawa jest ustawiona o jedno międzyżebrze wyżej. Praca przepony umożliwia wdychanie i wydychanie powietrza.
Budowa przepony
W przeponie wyróżnia się część mięśniową położoną na obwodzie i część ścięgnistą, tworzącą środek ścięgnisty przepony.
Część mięśniową dzieli się na część:
*żebrową- największą, która przymocowuje się do żeber
* lędźwiową - najmocniejszą - tworzy ona dwie odnogi oraz parzyste więzadła łukowate boczne i przyśrodkowe, przyczepiające się do kręgów lędźwiowych i dwóch ostatnich żeber;
* mostkową - najmniejszą, która rozpoczyna się na nasadzie wyrostka mieczykowatego mostka.
Ściany jamy brzusznej
Mięsień skośny zewnętrzny brzucha- rozpoczyna się od ośmiu dolnych żeber a kończy na pochewce mięśnia prostego brzucha, więzadle pachwinowym i grzebieniu kości biodrowej. Zgina kręgosłup i obraca tułów w stronę przeciwną, zgina tułów i pochyla w bok, unosi miednicę
Mięsień skośny wewnętrzny brzucha – znajduje się pod mięśniem zewnętrznym brzucha. Rozpoczyna się od powięzi piersiowo-lędźwiowej, na grzebieniu biodrowym i na części więzadła pachwinowego. Kończy się na 3 dolnych żebrach i na pochewce mięśnia prostego brzucha. Jednostronnie obraca i zgina tułów w tę samą stronę, obustronnie zgina tułów do przodu.
Mięsień poprzeczny brzucha- Rozpoczyna się 6 dolnych żeber na powięzi piersiowo lędźwiowej a kończy na pochewce mięśnia prostego brzucha. Bierze udział w wytwarzaniu tłoczni brzusznej i współdziała przy wydechu.
Mięsień prosty brzucha – Rozpoczyna się od wyrostka mieczykowatego mostka i chrzastkach żebrowych a kończy na spojeniu łonowym i i na końcu kości łonowej. Zgina tułów, obniża klatkę piersiową do miednicy, obniża żebra Zjawisko tłoczni brzusznej to parcie zespołu mięśni przepony, powłok brzusznych oraz dna miednicy na narządy jamy brzusznej, powodujące oddawanie stolca, wydalanie moczu, wymioty lub wydalanie płodu podczas porodu.Mięsień wielostawowy, Mięsień wielostawowy- wpływają na lepsza koordynacje i płynność wykonywanych ruchów. Mięsień ten bierze udział w ruchach złożonych np. jeden staw bierze udział jako zginacz a drugi jako prostownik. Np. mięsień czworoboczny grzbietu
Mięsień wielogłowy- jest to mięsień który posiada więcej niż jedną głowę i który posiada wiele funkcji np. mięsień dwugłowy uda, mięsień czterogłowy uda.
Mięsień wieloaktonowy- to mięsień k™óry posiada więcej niż jeden akton (kierunek mięsnia) np. mięsień naramienny
Miejsca o zmniejszonej odporności w jamie brzusznej Są to miejsca w których jama brzuszna nie jest okryta mięśniami: trójkąt lędźwiowy, ścięgnista przestrzeń lędźwiowa, pierścień pępkowy, doły pachwinowe przyśrodkowe i boczne. W miejscach tych mogą powstawać przepukliny Budowa Serca Można nadać dwa podziały serca: Poziomy: są 2 komory i 2 przedsionki Pionowy: strona prawa i lewa Podstawową rzeczą jest, że wychodzą z niej lub wchodzą naczynia. Żyły wchodzą do serca, tętnice z niej wychodzą, znaczy to że krew dostarczana jest w tych kierunkach. Ściana serca Trójwarstwowa: 1.Zewnętrzna – OSIERDZIE – błona surowicza, posiada dwie warstwy, jedna to osierdzie trzewne, druga zaś osierdziem ścienne. Między tymi ścianami znajduje się wilgotność. 2.Środkowa – ŚRÓDSIERDZIE (mięsień sercowy) – buduje on dwa przedsionki o jednakowo cienkich ścianach, zaś dwie komory są niejednakowo grube. Różnicą jest że lewa komora jest 3 razy grubsza od prawej. Jest to mięsień zbudowany z mięśnia poprzecznie – prążkowanego i jest niezależny od naszej woli.. Poprzez naprężanie kurczą się jednakowo dwa przedsionki, następnie dwie komory. Zadaniem przedsionków jest przetłoczenie krwi. W ujściach graniczących przedsionki z komorami są zastawki (pierścienie). Są one niekurczliwe jedyne w tym mięśniu. 3.Wewnętrzna – WSIERRDZIE jest mocne i twarde, wyścieła wewnętrzną warstwę serca. Zastawki są tworami wsierdzia Aorta – wychodzi z niej lewa komora, jest to dystrybutor krwi tętniczej, która doprowadza tlen do serca, a następnie przeprowadzana jest do naczyń wieńcowych. Rozrusznik – dzięki niemu serce kurczy się i rozkurcza. Więzły: 1.Przedsionkowo – zatokowy 2.Przedsionkowo – komorowy Mały obieg : Komora prawa > pień płucny i tętnice płucne >naczynia włosowate płuc >żyły płucne> przedsionek lewy > Duży obieg: Komora lewe > aorta >tętnice >naczynia włosowate > żyły > żyły główne> przedsionek prawy