Co to jest efektywność energetyczna?
Efektywność energetyczna jest to zespół działań, zachowań, warunków i mechanizmów, które powodują taki sposób użytkowania i wykorzystywania energii, któremu towarzyszą możliwie najmniejsze straty (rozpraszanie) energii do otoczenia. Biorąc pod uwagę, że użytkowanie energii pod różnymi postaciami towarzyszy nam na każdym kroku w naszym codziennym życiu, robienie tego w możliwie najbardziej efektywny sposób powinno być przedmiotem naszej szczególnej troski. Niestety, problem ten ciągle nie jest doceniany i traktowany z należną mu uwagą.
Efektywność energetyczna jest jednym z najbardziej istotnych czynników, które są silnie związane z gospodarką kraju i istotnie na nią wpływają. Problematyka z tym związana rozpatrywania zarówno na poziomie politycznym (makroekonomicznym i geopolitycznym) państwa, poprzez sektorowe podejścia i punkty widzenia, na „energooszczędnym” przygotowywaniu potraw w kuchni kończąc. Widać więc, że z efektywnością energetyczną skorelowane jest bardzo obszerne spektrum zagadnień i problemów oraz, że nie są zagadnienia proste i oczywiste.
Zasadnicze cele, które powinny przyświecać realizacji szerokiej gamie działań i kreowaniu polityki w zakresie efektywności energetycznej, to:
poprawa efektywności wykorzystania paliw i energii w gospodarce narodowej,
określenie realizacji przedsięwzięć i działań w zakresie racjonalizacji użytkowania paliw i energii jako podstawowego instrumentu realizacji polityki klimatycznej Polski,
doprowadzenie do stałej tendencji wzrostu PKB przy jednoczesnym obniżaniu zużycia energii pierwotnej,
doprowadzenie wskaźników efektywności energetycznej gospodarki do poziomu odpowiadającego światowym najlepszym praktykom.
Strategiczne ilościowe cele poprawy efektywności wykorzystania paliw i energii powinny być tak określone, żeby nie generowały dla Polski barier w funkcjonowaniu jako kraju członkowskiego Unii Europejskiej. Cele te można określić w sposób następujący:
dążenie do stworzenia w kraju warunków prawno - organizacyjnych do obniżenia energochłonności PKB,
zapewnienie stanu bezpieczeństwa energetycznego, oprócz dywersyfikacji nośników i wielkości zapasów, odpowiadającego standardom i wymaganiom UE,
stopniowe zmniejszanie wpływu sektora paliwowo - energetycznego na środowisko naturalne, tak aby spełniać normy ekologiczne UE zgodnie z wynegocjowanym harmonogramem.
W odróżnieniu od poziomu politycznego, w którym nacisk kładzie się na bezpieczeństwo energetyczne oraz ochronę środowiska, podejście sektorowe (budownictwo, przemysł, transport i pozostałe) zdominowane jest troską o osiągnięcie minimalnego lub redukcję nadmiernego udziału kosztów energii w kosztach związanych z funkcjonowaniem tych sektorów. Innymi słowy działania skupiają się na dążeniu do zmniejszania udziału kosztów energii w produkcji przemysłowej i usługach (i przez to poprawę konkurencyjności wyrobów przemysłowych i usług na globalnym runku), zmniejszaniu udziału kosztów energii w budżetach domowych, budżetach samorządów (itp.) oraz na zmniejszaniu kosztów transportu, głównie poprzez zmniejszenie zużycia paliw.
Podejście uwzględniające całość nierozerwalnie związanych z efektywnością energetyczną zagadnień na wszystkich poziomach w powiązaniu z energetyką nazywa się Zrównoważoną Polityką Energetyczną. Pojęcie „zrównoważona” odnosi się konieczności połączenia pojęcia „energia” z praktycznie wszystkimi pozostałymi aspektami życia społecznego, czyli wpływu na warunki i standard żucia obywateli państwa, oddziaływania i wpływu na ich zdrowie, wpływu jakości infrastruktury technicznej na zużycie energii, ochronę zasobów naturalnych, rozwój gospodarczy, wykorzystanie energii odnawialnych oraz wielu innych.
Celem realizacji zrównoważonej polityki energetycznej jest polepszenie dobrobytu społeczeństwa w wieloletnim horyzoncie czasowym poprzez dążenie do utrzymania równowagi pomiędzy:
bezpieczeństwem energetycznym,
zaspokojeniem potrzeb społecznych,
konkurencyjnością usług w sektorze,
ochroną środowiska.
Zrównoważony system energetyczny powinien charakteryzować się następującymi cechami:
zapewniać bezpieczeństwo energetyczne, jakość i niezawodność dostaw,
być konkurencyjnym, efektywnym i wspierać dynamikę wzrostu gospodarczego, zatrudnienie i dobrobyt społeczeństwa,
mieć na uwadze zdrowie ludzi, chronić środowisko i utrzymywać podstawy ekologiczne życia na Ziemi.
Opinie ekspertów i środowisk naukowych wskazują, iż w Polsce istnieje duży potencjał zwiększenia wzrostu gospodarczego poprzez inwestowanie w realizację działań związanych ze wzrostem efektywnego wykorzystania energii. Działania na rzecz zwiększenia efektywności energetycznej powinny odnosić się do wszystkich sektorów oraz obszarów działalności. Powinny one obejmować nie tylko wzrost efektywności energetycznej w sferze produkcji, lecz również racjonalne wykorzystanie energii w innych obszarach (np. sektor gospodarstw domowych czy komunikacja miejska).