Medyczne Studium Zawodowe im. prof. Stanisława Liebharta w Lublinie
Temat: Ukrwienie i unaczynienie mózgowia.
Wykonał: Michał Matejuk, kierunek: technik masażysta 17 A.
Nauczyciel prowadzący: mgr Anna Felińska.
Lublin, dn. 04.04.2012 r.
W unaczynieniu rdzenia przedłużonego i mostu biorą udział odgałęzienia tętnicy kręgowej oraz tętnicy podstawnej. Odgałęzienia te ze względu na ich położenie można podzielić na:
a) tętnice przypośrodkowe,
b) tętnice boczne,
c) tętnice tylne.
Tętnice przypośrodkowe wnikają do rdzenia przedłużonego i do mostu w płaszczyźnie pośrodkowej lub w jego pobliżu. W rdzeniu przedłużonym odchodzą one od tętnicy rdzeniowej przedniej, od końca tętnic kręgowych oraz od początkowego odcinka tętnicy podstawnej. Unaczyniają one piramidę, twór siatkowaty biały oraz część oliwki
i przyśrodkowe części istoty szarej środkowej. W moście tętnice przypośrodkowe odchodzą bezpośrednio od tętnicy podstawnej jako przypośrodkowa grupa gałęzi do mostu. Zakres ich unaczynienia jest dość znaczny i obejmuje przyśrodkowe okolice zarówno części brzusznej jak grzbietowej mostu.
Tętnice boczne odchodzą od tętnic dolnych móżdżku, tylnej i przedniej oraz bezpośrednio
od tętnicy kręgowej lub podstawnej. Szczególnie licznie wnikają tętnice boczne z tyłu do oliwki. Liczba powyższych naczyń i miejsce ich odejścia są bardzo zmienne. Obszar unaczynienia tętnic bocznych w rdzeniu przedłużonym obejmuje jego okolice grzbietowe
i boczne a więc twór siatkowaty szary, boczną część istoty środkowej, boczną część oliwki, jak również konar dolny móżdżku. W dolnej połowie rdzenia przedłużonego główną tętnicą doprowadzającą krew do powyższych okolic jest tętnica dolna tylna móżdżku a w górnej połowie rdzenia przedłużonego tętnice dołu przyoliwkowego bocznego wraz z tętnicą dolną przednią móżdżku. Tętnice boczne mostu odchodzą głównie od tętnicy podstawnej,
jak również od tętnicy dolnej przedniej móżdżku oraz tętnicy górnej móżdżku.
Tętnice tylne odchodzą od tętnicy dolnej tylnej móżdżku oraz od tętnicy rdzeniowej tylnej. Zaopatrują one jądro smukłe i klinowate, część dna komory czwartej oraz konar dolny móżdżku.
Do móżdżku dochodzą trzy parzyste tętnice:
a) tętnica dolna tylna móżdżku,
b) tętnica dolna przednia móżdżku,
c) tętnica górna móżdżku
Każda z nich dzieli się przeważnie na dwie gałęzie: przyśrodkową i boczna. Tętnice móżdżku łączą się ze sobą licznymi zespoleniami.
Tętnice śródmózgowia: śródmózgowie zaopatrywane jest przez tętnicę podstawną oraz jej odgałęzienia: tętnicę tylną mózgu i tętnicę górną móżdżku. Podobnie ja w rdzeniu przedłużonym rozróżnia się w śródmózgowiu: tętnice przypośrodkowe, tętnice boczne
i tętnice tylne.
Tętnice przypośrodkowe odchodzą od końcowego odcinka tętnicy podstawnej,
od początkowej części tętnicy tylnej mózgu oraz od tętnicy łączącej tylnej.
Tętnice boczne są odgałęzieniami naczyń okalających od zewnątrz konary mózgu: tętnicy tylnej mózgu, tętnicy górnej móżdżku i tętnicy naczyniówkowej przedniej. Zaopatrują one boczna część konarów mózgu.
Tętnice tylne unaczyniają blaszkę pokrywy. Z każdej strony dochodzą zwykle 4 tętnice pokrywy: górna, środkowa, dolna i dolna dodatkowa. Odchodzą one od tętnicy tylnej mózgu
i tętnicy górnej móżdżku.
Tętnice międzymózgowia: międzymózgowie jest unaczynione prze gałęzie środkowe odchodzące od tętnic mózgowia. Do wzgórza dochodzą gałęzie tętnicy tylnej mózgu, tętnicy łączącej tylnej oraz tętnicy naczyniówkowej przedniej. Nadwzgórze oraz splot naczyniówkowy komory trzeciej są zaopatrywane głównie prze gałęzie naczyniówkowe tętnicy tylnej mózgu. Podwzgórze wraz z pasmem wzrokowym i skrzyżowaniem wzrokowym jest odżywiane przez naczynia tworzące koło tętnicze mózgu: tętnicę łączącą przednią, tętnicę przednią mózgu, tętnicę szyjną wewnętrzną, tętnicę łączącą tylną oraz w nieznacznym stopniu przez tętnicę tylną mózgu. Poza tym w unaczynieniu pasma wzrokowego bierze udział tętnica naczyniówkowa przednia.
Tętnice kresomózgowia: do kresomózgowia dochodzą gałęzie tętnicy przedniej mózgu, tętnicy środkowej mózgu, tętnicy naczyniówkowej przedniej oraz tętnicy tylnej mózgu. Są to gałęzie środkowe unaczyniające jadra przodomózgowia wraz z otaczającą je istotą białą, oraz gałęzie korowe zwane również gałęziami zakrętów mózgu. Gałęzie korowe zaopatrują korę mózgu i przylegające warstwy istoty białej. W ten sposób w półkulach mózgu można rozróżnić dwa obszary unaczynienia: obszar gałęzi środkowych i obszar gałęzi korowych.
Obszar unaczynienia gałęzi środkowych obejmuje: tętnicę przednią mózgu, tętnicę środkową mózgu, tętnicę naczyniówkową przednią oraz tętnicę tylną mózgu.
Obszar unaczynienia gałęzi korowych obejmuje: tętnicę przednią mózgu, tętnicę środkową mózgu oraz tętnicę tylną mózgu.
Żyły mózgowia: krew z naczyń włosowatych mózgowia odpływa do drobnych naczyń żylnych, które z kolei uchodzą do dużych żył, leżących w oponie miękkiej oraz jamie podpajęczynówkowej. Żyły te leżą przeważnie bardziej powierzchownie niż tętnice, od których też różnią się znacznie szerokością światła. Żyły mózgowia nie mają zastawek a ich ściany są stosunkowo cienkie. Głównie tętnice mózgowia rozpoczynają się na powierzchni dolnej mózgu i następnie przechodzą na powierzchnię przyśrodkową oraz górno-boczną, natomiast odpowiadające im żyły biegną w rozmaitych kierunkach, przeważnie nie towarzysząc tętnicom. Po opuszczeniu mózgowia żyły układają się łukowato w jamie podpajęczynówkowej, a dalej przebijają pajęczynówkę wstępując do jamy podtwardówkowej. Do większych żył mózgowia należą żyły mózgu zbierające krew z półkul mózgu, z międzymózgowia i częściowo ze śródmózgowia oraz żyły móżdżku znajdujące się w tylnym dole czaszki.
Żyły mózgu: tworzą dwa układy: głęboki i powierzchowny zespalające się ze sobą wewnątrz półkul. Istnieje też żyła podstawna, do której uchodzą mniejsze naczynia żylne.
Żyły głębokie mózgu: zbierające krew ze znacznej części jąder podkorowych z otaczającej je istoty białej, z międzymózgowia, jak również ze ścian i splotów komory trzeciej oraz komór bocznych. Uchodzą one do żyły wewnętrznej mózgu, prawej i lewej, które łączą się w nieparzystą żyłę wielką mózgu. Żyła wewnętrzna mózgu znajduje się w tkance naczyniówkowej nad Komorą trzecią. Powstaje w pobliżu otworu międzykomorowego z połączenia trzech żył:
a) żyły przedniej przegrody przezroczystej,
b) żyły wzgórkowo-prążkowiowej górnej,
c) żyły naczyniówkowej górnej
Obie żyły wewnętrzne mózgu biegną ku tyłowi, oddzielone od siebie tylko nieznaczną przestrzenią i kończą się w okolicy szyszynki lub za płatem ciała modzelowatego.
Żyła wielka mózgu: powstaje z połączenia obu żył wewnętrznych mózgu jako krótki (8-16mm) i dość gruby (5-7mm) pień żylny. Biegnie ona nad górnymi wzgórkami blaszki pokrywy, zagina się łukowato dookoła płata ciała modzelowatego i nieco od dołu wpada do przedniego końca zatoki prostej.
Żyły powierzchowne mózgu: na powierzchni mózgu rozróżnia się:
a) żyły górne,
b) żyły dolne,
c) żyły zespalające,
d) żyłę podstawną
Naczynia te zbierają krew nie tylko z kory ale również z istoty białej półkuli oraz częściowo z jader podkorowych.
Żyły górne mózgu: ze względu na swój przebieg są również zwane wstępującymi. Biegną wzdłuż bruzd oraz na powierzchni zakrętów półkul mózgu uchodząc do zatoki strzałkowej górnej. Rozróżniamy żyły górne mózgu, boczne i przyśrodkowe. Żyły boczne, grubsze i liczniejsze (8-15) leżą na powierzchni górno-bocznej półkuli, żyły przyśrodkowe, drobniejsze występujące najczęściej w liczbie (8-10), zbierają krew z powierzchni przyśrodkowej. U noworodków żyły powierzchni bocznej i powierzchni przyśrodkowej biegną oddzielnie. U dorosłych większość żył przyśrodkowych łączy się z bocznymi tworząc krótkie wspólne pnie uchodzące do zatoki strzałkowej górnej.
Żyły dolne mózgu: zbierają krew z powierzchni dolnej półkuli jak również z dolnych części powierzchni przyśrodkowej oraz wypukłej. Żyły te wpadają do zatok opony twardej albo bezpośrednio albo też za pośrednictwem żyły podstawnej i żyły wielkiej mózgu. Rozróżniamy trzy grupy żył dolnych:
a) grupa przednia,
b) grupa środkowa,
c) grupa tylna
Żyły zespalające: dzielą się na:
a) żyłę zespalającą górną, która kieruje się od żyły środkowej powierzchownej mózgu skośnie ku tyłowi i ku górze dochodząc aż do zatoki strzałkowej górnej.
b) żyłę zespalającą dolną, która biegnie na powierzchni wypukłej płata skroniowego łącząc żyłę środkową powierzchowną mózgu z zatoka poprzeczną. Niekiedy od żyły zespalającej dolnej odchodzi odnoga podążająca ku górze do zatoki strzałkowej górnej.
Żyła podstawna: powstaje w okolicy istoty dziurkowanej przedniej ze zlania się żyły przedniej mózgu z żyłą środkową głęboką. Biegnie ona ku tyłowi, zataczając luk dookoła śródmózgowia i uchodzi do żyły wielkiej mózgu lub do żyły wewnętrznej mózgu a niekiedy bezpośrednio do zatoki prostej. Obie żyły podstawne prawa i lewa oraz ich odgałęzienia początkowe- żyły przednie mózgu, SA połączone ze sobą za pomocą dwóch krótkich porzecznie biegnących pni żylnych. Jedna z nich żyła łącząca przednia leży ku przodowi od skrzyżowania wzrokowego, druga zaś nie zawsze występująca żyła łącząca tylna biegnie wzdłuż górnego brzegu mostu. W ten sposób w dolnej części mózgowia może powstać koło żylne mózgu, w którego skład wchodzi: żyła łącząca przednia, od tyłu żyła łącząca tylna a po bokach żyła podstawna i częściowo żyła przednia mózgu. Układ żylny mózgowia ma liczne zespolenia. Łączą one zarówno żyły prawej i lewej półkuli, żyły górne i dolne jak i żyły powierzchowne z głębokimi.
Występują również żyły móżdżku. Są to:
a) żyła górna robaka,
b) żyły górne półkuli móżdżku,
c) żyła dolna robaka,
d) żyły dolne półkuli móżdżku
Bibliografia:
-Adam Bochenek, Anatomia człowieka, Warszawa 1981, ISBN 83-200-0368-7