Regulacja wydzielania śliny- odruchowa
Pob. Przywspół.- obfite wydzi. Ś. Wod.
pobudzenie współczulne- skąpe wydzi. Ś. Gęs.
czynniki pobudzające wydzielanie
-myślenie o jedzeniu
-smak i zapach pokarmu
-obecność pokarmu w przew. pok.
Unerwienie żołądka
wew. ze splotu mm. i podśluzówkowego- odpowiada za perystaltykę i wszelkie skurcze żołądka
zew.- autonomiczne
przywspółczulne /n X błędny/- pobudza akt. skurczową i wydzi.
współczulne / ze splotu trzewnego/ - ham. aktywność żołądka
Regulacja opróżniania żołądka
Odruchowa
-odruchy pobudzające- wskutek rozciągania ścian żołądka
-odruchy hamujące /jelitowo- żołądkowe/- chronią przed nadmiarem w jelitach
Hormonalna /h żołąd i jelit/
-gastryna- pobudza /uwalnia w odp. na rozci. żoł/
-horm. jelit. /cholecystokinina, sekretyna/ ham. w odp. na obecność poka. i kw. w 12stnicy
Wydzielanie HCl
-zw.: acetylocholina /nX/; histamina /komórki tuczne/; gastryna /hormon, kom G/
-zm: somatostatyna /śródścienne sploty jelitowe/; inhibitory H2 i pompy protonowej
Gastryna
Pobudza: wydz HCl motorykę żoł. i jelit wydzi. Trzust. wydziel do krwi z komórek G żoł /grucz. Odźw./ pod wpływem pob. nX, aminokw, kawy, alkoholu
Pepsyna
enz proteolit, rozpoczyna proces traw biał
wydzi. w postaci nieczy- pepsynogenu- przez kom gł. trzonu i dna żoł, pod wpływm nX, niskiego pH
Ach-pobudza kom okładzinowe- wydzielają HCl; pobudz nX- pobudz kom G- wydziel gastryny
Wydzielanie trzustkowe
-kom endokrynne- wysp trzust.- insulina, glukagon, somatostatyna, peptyd trzustkowy
-kom egzokr.- 4 rodz enz traw: peptydazy, lipazy, amylazy, nukleazy, trawiące biał, tł., węglow., kw nukleinowe
-przewody wyprowadzające wydzielają 1200-1500 ml soku trzustkowego, bogatego w HCO3- /zobojętnia HCl/
Enzymy trzustkowe
-amylaza trzus.- hydrolizuje wielocukry /oprócz celulozy/ do 2cukrów
-lipazy trzust /lpaza, lipaza cholesterolowa, fisfolipaza/ hydrolizują estry w obecności żółci
-proteazy trzust /trypsyna, chymotrypsyny/ wydzi w post niecz /zymogeny/, uczyn w jelicie przez enterokinazę i trypsynę
Trawienie węglowod
-amyl ślin /niewielkie znaczenie/
-amyl trzustkowa /trawi wielocukry do 2cukrów, z wyjątkiem celulozy/
-enz nabł szczoteczkowego /maltaza, laktaza, sacharoza/
-końcowymi produkt traw są cukry proste /glukoza, fruktoza, galaktoza/
Wchłanianie węglowodanów
-transp zal od Na+ /białko bł przenosząc Na+ zgodnie z grad stęż, transp „przy okazji” cząst gluk lub galak.
-transp ułatwiony fruktozy do enterocytów, gdzie przekształcana jest w glukozę
-z enterocytów glukoza dyfunduje do płynu śródmiąższowego i dalej do krwi
Trawienie białek
-pepsyna żołądkowa /10-15%/
-proteazy trzustkowe /najistotniejsze/
-peptydazy jelitowe
-ostatecznie strawione do peptydów i aminokw
Wchłanianie białek -wchła( prawie całk)
-transp akt- zależy od stęż Na+ /do enterocytów/
-niektóre peptydy w enterocytach trawione przez peptydazy wew kom
-dyfuzja prosta lub ułatwiona z kom do płynu tk i krwi
Trawienie tłuszczów
-w żołądku znikome /lipaza językowa/
-mulsyfikacja lipidów przez kwasy żółciowe i lecytynę do drobnych kropelek>1mikrom
-lipazy trzustkowe łatwo trawią zemulsyfikowane lipidy:
=lipaza (3glicerydy do monoglicerydów)
=esteraza cholesterolu (odczepia kw tł od cholest)
=fosfolipaza A2 (odczepia kw tł od fosfolip)
Wchłanianie lip
-monoglicerydy i cholesterol tworzą z solami żół kuliste micele (cząst lip otoczone przez cz kw żół), które przemieszczają się na pow. mikrokosmków jelit
-gdy micela przylgnie do bł kom, lipidy z jej wnęt przech przez bł do kom
-po przekazaniu wszystkich lip sole żół wchłaniają się w końcowym odcinku j krętego
W enterocytach
-następuje resynteza 3glicerydów, fosfolip i estryfikacja cholesterolu
-odtworzone lip łączą się tworząc chylomikrony /małe krople tł~1nm/
-chylomikrony opuszczają enterocyt na drodze egzocytozy , w płynie zew kom łączą się w większe krople, które dyfundują do naczyń mleczowych i krążenia wrotnego (do wątroby)
Regulacja wchłaniania fe
- zależy od stęż transferyny
-gdy niskie większość Fe zostaje w enterocycie jako ferrytyna, ostatecznie wydalona ze złuszczonym nabł.
-przy zwiększonym zapotrzebowaniu na Fe nasila się synteza transferyny i zwiększa wchł Fe do osocza