Tako rzecze Zaratustra
Jedna z niewielu książek, która w wyniku złej interpretacji doprowadziła do powtania podwalin nowej idelogii,a mowa w tym miejscu o faszyzmie. Nie da się ukryć, iz główna postać tej książki, czyli Zaratustra, pustelnik, samotnik, filozof, moę być interpretowany na wiele sposobów, nie da się go bowiem określić jednoznacznie, ale przy wielkim skupieniu, zauważamy, iż jest to dzieło natury medytacyjnej znacznie bardziej niż ideologicznej. Jest to dzieło o walce pokonywania samego siebie i współistnienia z innymi ludzmi, próbie zrozumienia samego siebie, poza własnym dobrem i własnym złem, próbie zrozumienia bytu, jako bytu ludzkiego. Początek dzieła zaczyna się od zejścia Zaratustry z jaskini w której Zaratustra spędził przeszło dziesięć lat oddając się medytacji, spożywając postne pokarmy i obcując ze zwierzętami, Zaratustra doznał poznania natury ludzkiej, którą zapragnął się podzielić, postnowił zatem zejść do ludzi. Jednak w świeci ludzi, pełnym zgubnych wartości, Zaraustra został wyśmiany, ostatecznie został zignorowany przez cały tłum ludzi zgromadzonych na rynku, chciał nauczyć ludzi bycia nadczłowiekiem. Zaratustra spoglądał na lud i dziwił się, starał się wytłumaczyć ludzia, że człowiek jest linią rozpiętą miedzy zwierzęciem i nad człowiekiem, linia ponad przepaścią, strała sie uzmysłowić ludziom, iż na własnym przykładzie może zaświadczyc możliwość osiągniećia nadczłowieczeństwa, iż każdy z nas posiada ku temu zdolność, ale wymaga to ogromnej uwagii i obserwacji, zarówno samego siebie, jak i otaczającego nas świata. Na rynku, na którym Zaratustra wygłasza swoje mowy, dochodzi do tragedii, nagle ginie linoskoczek, Zaraustra pozostaje sam na sam z martwym ciałem linoskoczka. Zaratustra dochodzi do wniosku, iż łatwiej żyć pośród natury i zwierząt, niz pośród ludzi. Ponownie udaję się w drogę. Po przedmowach Zaratustry, czyli pierwszej części, następuje rozdział drugi części pierwszej zwany, mowami Zaratustry, w mowach tych zapisane jest wiele przemyśleń, mających zwiazek, z naturą ludzką, wojnami, religjami, wiarą, miłością blizniego, cnotą. Wszystkie te refleksje Zaratustry starają się ukazać człowieka zaplątanego miedzy samym sobą, a otaczjącym go światem, oraz tym, jak wiele rzeczy wpływan na kształt naszego ducha. Aby wpełni poznać siebie, w pełni nalezy zanegować siebie samego, by dotrzeć do prawdy o samym sobie, prawdy nie stłamszonej regułami społecznymi, faktami historycznymi czy innymi ludzmi. W części drugiej Zaratustra poddaje w wątpliwość istotę kapłaństwa, poetów, wielkich tego świata, starjąc się nam uzmysłowić, że samo pojęcie wielkości, jako takiej w istocie rzeczy jest banalne, iż nie powinno się dążyć do wielkości na pokaz, by zaistnieć w świecie blasku, lecz wielkość osiąga się w walce z samym sobą, podczas drogii pokonywania samego siebie. W część drugiej Zratustra kpi ze wszystkich tych, któż wielkimi się nazywają i wielkie dzieła, według swego mniemania napisali, w istocie rzeczy o wielkośći, pojęcia nie mają. Zaraustra kładzie w swoich wywodach nacisk, na wglądanie w swoje wnętrze, pokonywanie własnych słabości, dorastania do roli bycia nadczłowiekiem, a więc tym, który uwolniony jest od wszelkich więzów religijnych, społecznych, hisorycznych.Zaratustra gardzi tymi, co imitują, graja, udają. Zaratustra powiada:wspinać się pragnie życie, a wspinający przezwyciężać siebie. Nie ma jednak innej drogi do samopoznania samego siebie, jak cierpienie, bowiem dochodzenie do prawdy częstokroć pokrywa się z doznawaniem ból. Zaratustra jest rozczarowany człowiekiem, jego próżną, leniwa naturą, brakiem jakkichkolwiek chęci do przezwyciężania samego siebie. W tym rozdziale Zratustra podejmuje słowa mędrca, którego spotkał w pierwszym rodziale, kiedy schodził z gór do ludzi, napotkany mędrzec rzekł owego czasu Zaratruście, iz Bóg umarł. Po przyjrzeniu się beznamiętnej i upadłej naturze człowieka,Zaratustra pojął słowa mędrca w następujący sposób:Bog nie żyje, litość nad człowiekiem przyprawiła Boga o śmierć. W częsci trzeciej Zaratustra poznajemy jako mentora, przebywającego w tłumie swoich wiernych uczniów, w części tej Zaratustra oddaje się refleksji stania człowieka ponad własnym dobrem i własnym złem, dzieli sie ze swoimi interlokutorami nauką pokory, samotności, cierpliwości, medytacji. w tej część również Zratustra wyjaśnia istotę nadczłowieka, otóż człowiek jest czymś, co przezwyciężone być winno- że człowiek jest mostem nie celem. Pod koniec części trzeciej Zaratustra oddala się od swoich towarzyszy, postanawia wrócić do swej jaskini, czuję się ogromnie przemeczony, a w jakiś sposób i rozczarowany wpatrywaniem się w człowieka, ogromnie słabnie, dużo czasu spędza na samotnych medytacjach wśród swoich zwierząt. Część czwarta i ostania, ukazuję już nam postać postarzałego Zaratustry. Zaratustra w tej części spotyka się z bardzo ważnymi postaciami, królami, cieniem, najszpetniejszym z ludzi, włóczegą, wróżbiarzem. Wszyscy oni nawiedzją Zaratustre w jego jaskini, jest to bardzo ważny moment, gdyż Zaratustra zostaje poddany próbie własnemu sobie, nie zapominajmy, że kiedy Zratustra na początku książki schodziła z gór, w sercu swym miała miłość do ludzi, pragnął się z nimi podzielić wiedza za pomoca której, mogli by przezwyciężyć samych siebie, ten co głosił, czyżby zwątpić miał. Owi nieproszeni, można by rzec goście, atakują Zratustre pytaniami, dręcza jego spokój i Duszę, ale mimo tego Zaratustra pokonuję zarówno ich, jak i samego siebie, stanowiąc w ten sposób przykład nadczłowieczeństwa. Serce jego się przeistoczyło. Na sam koniec rzecze Zaratustra: Współczucie...Współczucie z człowiekiem wyższym... Tako rzekł Zaratustra i opuścił swą jaskinię, płomienny i potężny jako słońce poranne, gdy zza ciemnych wschodzi gór. Koniec.
Dzieło Nietzschego "Tako rzecze Zaratustra" , którego pomysł powstał w 1881 r. - traktuje o fenomenie :" woli mocy" i związanym z nim pojęciem : nadczłowieka.To pojęcie woli mocy należy do podstawowyc w nietzscheański światopoglądzie.Wszystkie kolejne dzieła Nietzschego naświetlają to zagadnienie tylko z innej strony.Nie pozostaje ono w sprzeczności z innym podstawowym pojęciem w światopoglądzie Nietzschego-z pojęciem koncepcji :
życia prawdziwego.Stąd wolę mocy można traktować w twórczości Nietzschego jako pozostającą w związku z istotą życia - jego esencją . Nie są to jednak pojęcia tożsame -
chodzi bowiem w pojęciu mocy o dominację nad innymi jednostkami .To zaś można osiągnąć tylko przez samorealizację. Dlatego Zaratustra stwierdza,iż wszędzie
tam ,gdzie jest życie-tam jest wola mocy -jeżeli nawet u sług i niewolników siła
ta występuje.Chodzi jednak nie o samą wolę życia lecz o wolę mocy - obecnej we wszystkich przejawach życia.I stąd Zaratustra stwierdza ,iż wola mocy to energia życiowa stanowiąca przyczynę wszystkich działań.Ważny zaś aspekt woli mocy stanowi prężność fizyczna jednostki oraz jej odporność nerwowa na stress - energia psychiczna.Do koncepcji woli mocy wyrażonej w naukach Zaratustra - Nietzsche doszedł w swej twórczości stopniowo-rozważając różnorodne przejawy życia.Jako podstawowa kategoria ujmująca rzeczywistość - umacniała koncepcja
sobą monizm za pomocą jednej zasady- woli mocy.I to właśnie realizuje Zaratustra - wyjaśniając ludziom ukryty sens najrozmaitszych przejawów życia - przy pomocy pojęcia woli mocy.Pomimo bowiem ,iż te przejawy życia są rożnorodne - to jednak posiadają -jak głosi w swych naukach Zaratustra - jeden i ten sam stały kierunek : zdobycie przez działający podmiot przewagi nad resztą świata - jako cząstka całości świata.
A ponieważ wola mocy może przejawiać różny stopień swej aktywności - stąd pojęcie woli słabej i woli mocnej. Dlatego dopiero ocena stopnia woli mocy u danej
jednostki - pozwala na dokonanie oceny tj. aprobaty bądź potępienia przejawianej przez nią działalności jako takiej. Nie jest to jednak ocena wartościująca sprowadzająca się do pojęcia : dobra bądź zła - gdyż wola mocy może przejawiać
się także ponad tymi pojęciami.A to oznacza ,iż nie musi podlegać kategoriom oceny moralnej.Można tutaj także dopatrywać się pewnego podobieństwa z koncepcją woli
Schopenhauera, który istotę rzeczywistości nazywał:wolą zaś Nietzsche : wolą mocy.Nietzsche ostatecznie określił książkę jako przeznaczoną dla wszystkich i dla nikogo - jako odnoszącą się do człowieka przyszłości .Książka opowiada o bogu bohaterze religii perskiej Zaratustrze - o jego przybyciu z gór do ludzi i o naukach jakie im przekazał.
Jednakże Zaratustra nie poucza ludzi wprost lecz posługuje się przypowieścią , symbolem i alegorią .Nauka jego sprowadza się do głoszenia koncepcji tzw. wiecznego powrotu.Jest ona w opozycji do linearnej chrześcijańskiej
europejskiej koncepcji dziejów ,jako kiedyś w przeszłości rozpoczętych i dążących do jakiegoś celu zwanego w chrześcijaństwie sądem ostatecznym - końcem świata.
W ten sposób Zaratustra zrywa z koncepcją historycznego rozwoju dziejów świata - postępu-z pojmowaniem ludzkości jako całości rozwijającej się w określonym kierunku. Koncepcją "wiecznego nawrotu" Zaratustra zdaje się nawiązywać do indyjskiego pojęcia reinkarnacji - do nauki o bezwarunkowych- w nieskończoność powtarzających się powrotach wszystkich rzeczy.W/g nauki Zaratustry koncepcja wiecznego powrotu różni się od myśli indyjskiej ,gdyż mówi nie o cykliczności powrotów tego samego dokadnie stanu rzeczy w świecie lecz o powrotach
w stanie przekształconym.Świat bowiem ,którego przenika wola mocy posiada nieskończoną zdolność przemiany i stąd nie może zatrzymać się na żadnym raz ustalonym stanie rzeczy.Dlatego koncepcja woli mocy oparta jest na naukowych podsstawach - a tym samym i pojęcie : nadczłowieka.W/g nauki Zaratustry
człowiek jest liną rozpiętą pomiędzy zwierzęciem a nadczłowiekiem - jest mostem a nie celem. I stąd jest dla Zaratustry nadczłowiek sprawą przyszłości.Jednakże nie może to być sprawą biologiczności lecz zajścia w rzeczywistości światowej splotu korzystnych warunków.A ponieważ nadczłowiek jest ideałem i osobowością indywidualną - nie może być wzorem naśladowania dla wszystkich ludzi.Jest to ideał dostępny tylko dla elity.I stąd zamiast nazwą nadczłowieka może być określany jako wolny duch bądź np. człowiekiem przyszłości.Zaratustra obdarza nadczłowieka zdolnością do narzucania innym systemu własnego wartości.Jest on rozkazodawcą i prawodawcą odwołującym się nie do abstrakcyjnej prawdy lecz kieruje się osobistym poczuciem siły i energii - wolą mocy.Zaratustra nie przyznał jednak nadczłowiekowi władzy politycznej,gdyż działalność jego winna ograniczać się wyłącznie do sfery kultury.Nie jest też nadczowiek produktem rasy - swoją przewagę zdobył własnym
wysiłkiem-wolą swej mocy - jako rezultat działania twórczego - intelektu.Zaratustra głosi swoje pojęcie nadczłowieka w opozycji do instytucji państwa - jako wroga kultury autentycznej, prawdziwej - dwóch pojęć antagonistycznych - niemożliwych
do pogodzenia. Dlatego Zaratustra głosi pogląd ,iż społeczeństwo winno być w tej sytuacji tak zbudowane , aby inspirowało inteligencję twórczą - prowadząc do powstania nadczłowieka.W/g nauki Zaratustry najlepszym do realizacji tego celu byłby system kastowy - rozdzielający jednostki w/g posiadanej energii do twórczego działania - stopnia przejawianej woli mocy - jako realizacji w ten sposób w praktyce - najwyższego prawa życia czyli opartego wlaśnie na woli mocy.Dzieło swe kończy ostatecznie Nietzsche -nawiązując do swojej koncepcji :"śmierci boga" - słowami: "Pomarli bogowie wszyscy - rzekł Zaratustra-niechże więc za wolą naszą nadczłowiek żyje".