Malowanie pastelami, technika

Pastel

Środek rysunkowy w formie kolorowego sztyftu, kredki lub ołówka, służący do nanoszenia kolorowych pigmentów na podłoże.

Za “Małym słowniczkiem terminów plastycznych”:

Pastel ( pasta - ciasto) - miękka pałeczka utworzona z pigmentu malarskiego z dodatkiem kredy, glinki lub gipsu, spojonych gumą tragantową. Daje kreskę miekką, łagodną, łatwo pylącą się i odpadającą od podłoża. Pastele trzeba wyrabiać w wielkiej ilości tonów każdej barwy, ponieważ nie daje się mieszać ze sobą podczas pracy.

Krótka charakterystyka techniki

Malowanie pastelami polega na posługiwaniu się farbami w postaci kolorowych pałeczek w rodzaju kredy, na sucho, bez pomocy płynnych tworzyw malarskich - pisze W. Ślesiński w książce “Techniki malarskie, spoiwa organiczne”.
Istota posługiwania się pastelami tkwi w ich ścieraniu i wcieraniu w szorstkawe podobrazie. Pastel zajmuje więc z punktu widzenia technicznego pośrednie miejsce między malowaniem a rysowaniem. W żadnej technice to przejście od rysunku do malowania nie przebiega tak niepostrzeżenie. Malowidła wykonane tą techniką maja swoisty, specyficzny wyraz. Wynika on z niewystępowania absorbującego światlło spoiwa względnie jego minimalnej ilości, jak również i z tego, ze luźne warstwowe położenie farb nadaje delikatny, lekki charakter malowidłu. Poprawnie wykonany pastel odznacza sie swieżością, powabem, jasnymi, delikatnymi , miękko przenikającymi się kolorami, brakiem połysku oraz czystą świetlistością powierzchni.

Techniki pastelu zaczęto już używać w pierwszej połowie XVIIw. we Włoszech, gdzie rozpowszechnił się portret pastelowy. prawdziwą samodzielność osiąga w malarstwie portretowym w XVIIIw. Pastel był modną techniką przeważnie we Francji. W XIX w. rozwinięta wspaniale przez E. Degasa - rozwijało się malarstwo portretowe i rodzajowe. W Polsce operował nią znakomicie S. Wyspiański. Znane są prace Wyczółkowskiego.

Malowanie pastelami

Maluję pastelami intuicyjnie, dotykowo. Nie używam żadnych narzędzi, po prostu rozcieram kredkę palcami. Bardzo lubię miękkie pastele, szczególnie francuskie. Zostawiają delikatną mgiełkę i pozwalają się swobodnie rozprowadzać. Jako podobrazie stosuję szorstkie kartony, tektury, czasami o włochatej powierzchni. Wszystkie kupuję w sklepach zaopatrzenia plastyków. Najpoważniejszym problemem w przypadku pasteli jest utrwalanie. Stosuję różnego rodzaju fiksatywy albo lakiery do włosów, ale w niewielkich ilościach. Kolor zachowują pastele bardzo długo. Znane są prace z okresu rokoka, które wyróżniają się naturalną , świeżą barwą. Moim zdaniem najpewniejszym sposobem zabezpieczenia prac wykonanych tą techniką jest oprawa pod szybę. Oczywiście karton na którym jest namalowany obraz musi mieć passe-partout, żeby farby nie dotykały do szkła . Technika malowania pastelami w zasadzie jest prosta. Efekt zależy od wrażliwości samego malującego, od tego jakie niuanse chce osiągnąć. Można uzyskiwać głębokie tony poprzez nakładanie kilku kolorów, można podkreślać formę delikatnym konturem, można też stosować przyprószenia, rozgniatając drobinki kredki na kartonie. Czyli : kredki , karton … i do pracy. “Reszta jest milczeniem!”

Rodzaje pasteli:

Kredki pastelowe - czyste pigmenty z domieszką spoiwa żywicznego . Uzyskuje się dzięki nim czyste barwy i malarski efekt. Twarde kredki (zwane Conté-Carrésa ) są czworokątne, miękkie są okrągłe.

Sztyfty (ołówki) pastelowe - pastele nieco twardsze od miękkich pasteli i oprawione w drewno. Do rysowania i opracowywania szczegółów.

Pastele olejne - spoiwem są tu oleje. Nadają one pastelom przezroczystości, jednocześnie mocno przyczepiając pigment do podłoża. Pastel olejny dostępny jest w mniejszej gamie kolorów w porównaniu z pastelem miękkim.

Pastele miękkie - pierwotny, najbardziej rozpowszechniony typ pasteli. Ma bardzo miękką konstrukcję, jest ona spowodowana użyciem bardzo słabego roztworu gumy jako spoiwa.

Pastele twarde - większa zawartość gumy powoduje jego dużą twardość. Pastele takie można ostrzyć. Świetnie nadają się do szkiców i rysowania szczegółów pastele wodne - w użyciu od niedawna. Używa się ich jak pasteli olejnych. Po skończeniu pracy, przy użyciu pędzla i wody, kreski zmienia się na lawowane kolorem.

Pastele kredowe - ze względu na swoje świetliste kolory i wygodny uchwyt jest to bardzo popularny typ pasteli. Czystość pigmentu zachowano dzięki użyciu małej ilości roztworu gumy do związania kolorowej kredy w blok.

Kredki woskowe - są odporne na wodę. Można ich używać wraz z farbami wodnymi aby uzyskać interesującą fakturę rysunku.

---