KATECHEZA LO.T.
Temat: DLACZEGO SPOWIEDŹ?
Cele:
Ukazanie spowiedzi jako spotkania z Chrystusem przebaczającym i odpuszczającym grzechy przez posługę kapłana.
Doprowadzenie do spojrzenia z wiarą na posługę kapłana w Sakramencie Pojednania.
Wprowadzenie
Są ludzie, którym wiele problemów sprawia spowiedź. Jednym z powodów jest fakt, że trzeba spowiadać się przed księdzem. Pytają, dlaczego nie można spowiadać się bezpośrednio samemu Bogu.
Odczytujemy fragment listu z książki Karla Rahner pt. „Mój problem”.
„Bardzo często próbuję wieczorem przeanalizować moje zachowanie i błędy popełnione w ciągu minionego dnia. Czy nie mogę spowiadać się bezpośrednio Bogu, skoro jestem świadom swych błędów i za nie żałuję oraz szukam sposobów, by zmienić złe postępowanie? Wszystko to w cichej rozmowie, bez słów, przekazać Bogu i prosić Go o przebaczenie? Czy konieczna jest spowiedź u księdza?”.
Na dzisiejszej katechezie spróbujemy znaleźć odpowiedź na to pytanie.
Rozwiniecie
Odczytujemy fragment z Ewangelii Łukasza 5,17-25.
„Pewnego dnia, gdy nauczał, siedzieli przy Nim faryzeusze i uczeni w Prawie, którzy przyszli ze wszystkich miejscowości Galilei, Judei i Jerozolimy. A była w Nim moc Pańska, że mógł uzdrawiać. Wtem jacyś ludzie niosąc na łożu człowieka, który był sparaliżowany, starali się go wnieść i położyć przed Nim. Nie mogąc z powodu tłumu w żaden sposób go przynieść, wyszli na płaski dach i przez powałę spuścili go wraz z łożem w sam środek przed Jezusa. On widząc ich wiarę, rzekł: Człowieku, odpuszczają ci się twoje grzechy.
Na to uczeni w Piśmie i faryzeusze poczęli się zastanawiać i mówić: Któż On jest, że śmie mówić bluźnierstwa? Któż może odpuszczać grzechy prócz samego Boga? Lecz Jezus przejrzał ich myśli i rzekł do nich: Co za myśli nurtują w sercach waszych? Cóż jest łatwiej powiedzieć: „Odpuszczają ci się twoje grzechy”, czy powiedzieć: „Wstań i chodź”?
Lecz abyście wiedzieli, że Syn Człowieczy ma na ziemi władzę odpuszczania grzechów - rzekł do sparaliżowanego: Mówię ci, wstań, weź swoje łoże i idź do domu! I natychmiast wstał wobec nich, wziął łoże, na którym leżał, i poszedł do domu, wielbiąc Boga”.
Uczniowie wypisują uczestników zdarzenia, określają czas i miejsce akcji, ustalają relacje zachodzące między osobami oraz ich przekonania. Dyskusja powinna doprowadzić do wniosku, że Jezus ma władzę odpuszczania grzechów ponieważ jest Synem Bożym.
Odczytujemy fragment Ewangelii Jana 20,19-23.
Władzę odpuszczania grzechów Pan Jezus przekazuje Apostołom.
„Wieczorem owego pierwszego dnia tygodnia, tam gdzie przebywali uczniowie, gdy drzwi były zamknięte z obawy przed Żydami, przyszedł Jezus, stanął po środku i rzekł do nich: Pokój wam! A to powiedziawszy, pokazał im ręce i bok. Uradowali się zatem uczniowie ujrzawszy Pana. A Jezus znowu rzekł do nich: Pokój wam! Jak Ojciec Mnie posłał, tak i Ja was posyłam. Po tych słowach tchnął na nich i powiedział im: Uweźmijcie Ducha Świętego! Którym odpuścicie grzechy, są im odpuszczone, a którym zatrzymacie, są im zatrzymane”
Komu Jezus przekazuje władzę odpuszczania grzechów?
Czyją mocą Apostołowie mają to czynić?
Co jest warunkiem wykonywania tej władzy wobec danego grzesznika?
(poznanie przez mającego władzę odpuszczania grzechów tychże grzechów, czyli wyznanie ich przez grzesznika, bo inaczej skąd mógłby wiedzieć, które grzechy odpuścić, a które zatrzymać).
Rozwój liturgii sakramentu pokuty
Publiczna pokuta kanoniczna w pierwszych wiekach chrześcijaństwa miała trzy etapy:
Zgłoszenie się grzesznika do biskupa lub kapłana i wyznanie win; upomnienie i wyznaczenie pokuty.
Publiczna pokuta za grzechy.
Pojednanie z Kościołem, a przez to z Bogiem.
„Prywatna” pokuta sakramentalna od średniowiecza oparta na spowiedzi przed kapłanem i indywidualnej pokucie.
Przywrócenie wspólnotowego charakteru sakramentu pokuty i pojednania poprzez sprawowane nabożeństwo pokutne z indywidualną spowiedzią i rozgrzeszeniem zalecane po Soborze Watykańskim II.
Zawsze do istoty tego sakramentu należały akty człowieka; żal, wyznanie grzechów i zadośćuczynienie oraz działanie Boże za pośrednictwem Kościoła (por. KKK 1448).
„Obrzędy pokuty przewidują w szczególnych okolicznościach możliwość udzielenia wielu penitentom rozgrzeszenia ogólnego bez uprzedniej spowiedzi indywidualnej zobowiązując ich jednak do odbycia spowiedzi usznej z tych grzechów.
Zasady prawne dotyczące udzielania rozgrzeszenia ogólnego wg Obrzędów Pokuty.
„Indywidualna i całkowita spowiedź oraz rozgrzeszenie pozostają jedynym zwykłym sposobem, w jaki wierni mogą się pojednać z Bogiem i Kościołem, chyba że niemożność fizyczna lub moralna uwalnia ich od takiej spowiedzi.
Ze względu na szczególne okoliczności niekiedy zachodzące, może się zdarzyć, że wolno albo nawet należy wielu penitentom udzielić rozgrzeszenia ogólnego bez uprzedniej spowiedzi indywidualnej.
Oprócz wypadków, w których grozi niebezpieczeństwo śmierci, wolno udzielić sakramentalnego rozgrzeszenia równocześnie wielu penitentom, którzy oskarżyli się tylko ogólnie, lecz zostali odpowiednio usposobieni, jeżeli zachodzi poważna potrzeba, mianowicie gdy ze względu na liczbę penitentów brakuje spowiedników do wysłuchania spowiedzi indywidualnej w odpowiednim czasie, tak, że penitenci - bez własnej winy - byliby zmuszeni długo pozostawać bez łaski sakramentalnej lub Komunii świętej. Zdarzyć się to może przede wszystkim w krajach misyjnych, lecz także w innych miejscach i w odniesieniu do pewnych grup osób, gdy oczywista jest taka potrzeba.
Nie wolno udzielać rozgrzeszenia ogólnego jedynie z powodu licznego napływu penitentów, jak zdarza się np. z okazji wielkiego święta lub pielgrzymki, jeżeli spowiednicy mogą być do dyspozycji.
Osąd, czy zachodzą warunki, o których mowa wyżej, a także decyzja, kiedy wolno udzielić sakramentalnego rozgrzeszenia ogólnego zarezerwowane są ordynariuszowi diecezji, który powinien porozumieć się z innymi członkami Konferencji Biskupów.
Jeżeli poza wypadkami określonymi przez ordynariusza diecezji zaistnieje poważna potrzeba udzielenia sakramentalnego rozgrzeszenia w sposób ogólny, kapłan przed udzieleniem rozgrzeszenia powinien, o ile jest to możliwe, zwrócić się do miejscowego ordynariusza, aby mógł godziwie udzielić rozgrzeszenia. Jeżeli zwrócenie się do ordynariusza nie było możliwe, kapłan powinien jak najprędzej zawiadomić go o zaistniałej potrzebie oraz o udzieleniu rozgrzeszenia.
Wierni tylko wtedy mogą korzystać z sakramentalnego rozgrzeszenia ogólnego, jeżeli są odpowiednio usposobieni, a więc, gdy każdy żałuje za swoje grzechy, postanawia unikać grzechu oraz naprawić ewentualne zgorszenia i wyrządzone szkody, a równocześnie postanawia wyznać indywidualnie w odpowiednim czasie grzechy ciężkie, których obecnie nie może wyznać. Kapłani powinni dokładnie pouczyć wiernych o tych dyspozycjach i warunkach, jakie są wymagane do ważności sakramentu.
Zakończenie
Kiedy idziemy do spowiedzi najpierw myślimy: „Co też ja mu powiem?”. Potem: „Co on sobie pomyśli?'. A wreszcie: „Co mi na to powie?”.
Najpierw pomyślmy: „Kogo spotkamy? Co otrzymam?”.
Odczytujemy wypowiedź młodego człowieka.
„Chodzę do spowiedzi co miesiąc. Rachunku sumienia dokonuję praktycznie codziennie podczas wieczornej modlitwy: przypominam sobie miniony dzień i zastanawiam się nad swoim postępowaniem. Próbuję zmienić swoje postępowanie na lepsze, ale jednak nie zawsze mi to wychodzi. Przed przystąpieniem do spowiedzi pomocą jest mi także rachunek sumienia z książeczki. Sakrament pokuty jest dla mnie bardzo ważnym sakramentem: dzięki niemu powracam jak syn marnotrawny do swego Ojca, a On mi wszystko przebacza. Sakrament ten to najlepszy dowód miłości, jaką obdarzył nas Bóg; miłosierdzie Boże jest bowiem ogromne. Każdy grzesznik nawracając się może doświadczyć tego, że Bóg stoi zawsze po stronie człowieka. Kapłan jest dla mnie pośrednikiem między mną, a Bogiem; to poprzez niego Bóg przebacza mi grzechy i okazuje miłosierdzie, to przecież Apostołom Jezus dał władzę odpuszczania grzechów. I choć czasem nie łatwo mi wyznać swoje grzechy wobec kapłana, to jednak wiem, że nie ma innej drogi, aby zyskać ich poduszenie”.
Każdy kapłan, który spowiada, zobowiązany jest pod bardzo surowymi karami do zachowania tajemnicy spowiedzi w każdej sytuacji.
3