terenu można zwiększyć, dzięki możliwości zrobienia przez skaner zdjęć wychylonych. Na pokładzie satelity pracuje skaner o nazwie HRV, obrazujący powierzchnię Ziemi w pasie o szerokości 60 km, w trzech kanałach spektralnych o rozdzielczości 20 m x 20 m lub w jednym panchromatycznym o rozdzielczości 10 m x 10 m. Pasy dzieli się na sceny o wymiarach 60 km x 60 km. Kosmos (Rosja) - seria satelitów, rozmieszczanych na orbicie od Zdjęcia wykonywane kamerą fotograficzną KVR-1000 (TK 350) i KFA-1000. Satelita umieszczony jest na wysokości około 280 km, okrąża Ziemię w czasie 89 minut. Zdolność rozdzielczą filmu ocenia się na 145-160 linii/m, a rozdzielczość zdjęć - na 5-10 metrów. IKONOS (Space Imaging,USA) - prace rozpoczął w ostatnim kwartale 1999 r. Aktualnie daje on najwyższą, 1-metrową rozdzielczość terenową obrazów panchromatycznych i 4-metrową rozdzielczość czterokanałowych obrazów wielospektralnych. Satelita porusza się po orbicie okołobiegunowej, zsynchronizowanej ze słońcem, na wysokości 680 km, okrążając Ziemię w ciągu 98 minut. Nad tym samym punktem globu znajduje się co 3 dni. Kamera, rejestrująca promieniowanie, została skonstruowana przez firmę Estman Kodak. EROS - w grudniu 2000 roku umieszczony zosta na orbicie satelita EROS A1 rejestrujący zakres panchromatyczny z rozdzielczością terenową 1,8 metra (w zapisie 11 bitowym). Jest to pierwszy z 8 satelitów serii EROS. Uruchomienie w 2004 roku ostatniego satelity z tej serii umożliwi codziennie 2-krotną rejestrację określonego obszaru globu. QuickBird Zalety obrazów satelitarnych •ciągłość informacji (zgodna z właściwościami środowiska przyrodniczego), •możliwe jednorazowe pokrycie dużego obszaru terenu, •obiektywność pomiaru fizycznego, •niewielkie zniekształcenia geometryczne, •powtarzalność zbierania informacji w regularnych odstępach czasu, Wady obrazów satelitarnych •większe koszty zakupu zdjęć, •brak możliwości wykonania zdjęć w określonym terminie, •mniejsza rozdzielczość, Wykorzystanie zdjęć satelitarnych w ocenie stanu lasu Pierwsze analizy zdjęć satelitarnych, obrazujących lasy dotknięte klęską ekologiczną w Górach Izerskich i Karkonoszach, umożliwiły wydzielenie: •drzewostanów świerkowych żyjących, •drzewostanów martwych, •drzewostanów liściastych, •mieszanych oraz wylesień. Zwiększenie poziomu dokładności przy interpretacji umożliwiło porównanie ze spektrostrefowymi zdjęciami lotniczymi, które posłużyły między innymi do stworzenia mapy zdrowotnego i sanitarnego stanu lasu (w skalach 1:10000 i 1:25000), opracowanej w 1984 r. Zastosowanie nowoczesnych technik przetwarzania i analizy zdjęć satelitarnych pozwoliło na rozszerzenie opisu wydzielanych klas. Pozwoliły one stwierdzić, że: •zdjęcia satelitarne umożliwiają rozróżnienie gatunków panujących oraz siedliskowych typów lasu, •wpływ na obrazy spektralne lasów sosnowych mają przede wszystkim: zwarcie, udział poszczególnych gatunków oraz defoliacja i liczba drzew żywych na 1 ha, •w drzewostanach o dużym udziale sosny i wysokim zwarciu mogą być rozróżniane klasy wieku oraz wysokości, •powyższe analizy są możliwe głównie w drzewostanach monolitycznych i dzięki analizom wielokanałowym, •drzewostany sosnowe najlepiej odwzorowują się w zakresach średniej i bliskiej podczerwieni oraz czerwieni, którym odpowiadają kanały 5,4 i 3 skanera Thematic Mapper (Landsat) oraz 4,3,2 skanera SWIR (SPOT). Wykorzystanie teledetekcji w leśnictwie •udział leśnictwa polskiego w tworzeniu globalnych i kontynentalnych systemów informacyjnych o lesie i środowisku, •zapewnienie informacji dla ośrodków odpowiedzialnych za kreowanie i sprawowanie nadzoru nad realizacją polityki ekologicznej i polityki leśnej państwa, •bieżącą ocenę zasięgu i dynamiki zmian w stanie lasu, •sporządzanie raportów i analiz o stanie lasu na użytek społeczeństwa i ośrodków władzy, •zapewnienie właściwego uwzględniania roli i interesów leśnictwa w rozwiązaniach dotyczących całego środowiska, wsferze planowania przestrzennego, tworzenia obszarów chronionych it Lokalizacja przestrzenna Lokalizacja obiektów realizowana jest w teledetekcji poprzez wykorzystanie różnych sposobów odwzorowania. We współcześnie stosowanych rozwiązaniach technicznych wykorzystuje się m.in.: •rzut środkowy (w kamerach fotogrametrycznych i kamerach wideo), •odwzorowanie terenu wąskimi paskami (w systemach skanerowych), •odwzorowania bocznego wybierania (w naziemnych systemach radarowych). Poziomy analiz teledetekcyjnych Poziom najwyższy (dla dużych obszarów) - obejmuje struktury przestrzenne złożone z różnych ekosystemów, co może odpowiadać przestrzeni krajobrazu ekologicznego. Może być wykorzystana do:

•oceny stanu i wypracowania właściwej dystrybucji przestrzennej lasów •konstruowania nowych lub przebudowy istniejących układów leśno-zadrzewieniowych w zakresie programu zwiększania lesistości i zadrzewień oraz zadań gospodarki łowieckiej, •współudziału w tworzeniu planów przestrzennego zagospodarowania gmin, •zlewniowgo gospodarowania zasobami wody poprzez ocenę udziału lasów w strukturze pokrycia zlewni, •dokumentowania działań na rzecz ochrony przyrody i bioróżnorodności w zakresie krajowych aktów prawnych i ratyfikowanych konwencji międzynarodowych. Poziom pośredni - obejmuje pojedynczy kompleks leśny, gdzie czynnikiem systemotwórczym jest roślinność drzewiasta. Na tym poziomie struktur przestrzennych występują typowe dla LP problemy inwentaryzacyjne, które mogą być wspomagane poprzez wykorzystanie teledetekcyjnej informacji obrazowej. Dotyczą one: •doskonalenia urządzeniowego ładu przestrzennego i czasowego, •inwentaryzacji istniejących i konstruowania nowych stref ekotonowych, •oceny wpływu na środowisko leśne istniejących i projektowanych obiektów inżynieryjnego udostępniania lasów. Poziom najniższy - obejmuje pojedyncze wyłączenie taksacyjne. Najważniejszym polem zastosowań teledetekcji są zdjęcia lotnicze wykorzystywane do: •wyznaczania granic wyłączeń drzewostanowych, •sporządzania opisów taksacyjnych, •ustalania zmian, •inwentaryzacji uszkodzeń drzewostanu. System Zarządzania Danymi Fotogrametrycznymi SZDF - Zintegrowany System Zarządzania i Kontroli (IACS) Zintegrowany System Zarządzania i Kontroli (IACS) jest systemem administracyjno-informatycznym, który umożliwia sprawną dystrybucję i kontrolę pomocy dla rolników. Tworzą go następujące komponenty: •zinformatyzowana baza danych wniosków o przyznanie płatności •system identyfikacji działek rolnych •system identyfikacji i rejestracji zwierząt •zintegrowany system kontroli. Podstawowym elementem IACS-u jest System Identyfikacji Działek Rolnych (LPIS) na bazie, którego funkcjonują wszystkie moduły IACS-u. SZDF - System Identyfikacji Działek Rolnych (LPIS) LPIS umożliwia jednoznaczną w skali kraju identyfikacje działki rolnej i jej położenia, kontrole prawidłowości zadeklarowanej powierzchni łącznie z oceną i sprawdzeniem jej kwalifikalności. System ten nie stanowi odrębnego modułu w ramach IACS-u, lecz jest złożeniem wielu kontroli bazy danych oraz analiz relacji zbudowanych pomiędzy nimi. Docelowo LPIS będzie funkcjonował w pełnej wersji wektorowej (GIS) jako zintegrowana baza danych, tzn.: •zostaną określone (zwektoryzowane) na podstawie zdjęć obszary nieobjęte płatnościami •zostaną pozyskane wektorowe granice działek ewidencyjnych •zostanie opracowana cyfrowa ortofotomapa •bazy graficzne zostaną zintegrowane z bazą opisową. Proces budowy LPIS jest uzależniony od wykonania ortofotomapy dla całego obszaru użytków rolnych. Podstawą wykonania ortofotomapy są zdjęcia lotnicze oraz w przypadkach terenów przygranicznych, gdzie wykonanie zdjęć lotniczych może stwarzać pewne trudności, wysokorozdzielcze zdjęcia satelitarne. SZDF - Baza Danych Topograficznych" (TBD) rozumiana jest jako ogólnokrajowy system gromadzenia i udostępniania danych topograficznych, na który poza danymi składa się odpowiedni system finansowania, organizacja, narzędzia informatyczne oraz niezbędne wytyczne i instrukcje techniczne. TBD stanowić będzie jeden z istotnych elementów szeroko rozumianego Krajowego Systemu Informacji o Terenie. Celem budowy TBD jest również zapewnienie zasilania aktualnymi danymi topograficznymi systemów produkcji map, przede wszystkim topograficznych, ale również tematycznych.. SZDF - ortofotomapy Stworzenie LPIS wymaga jednolitej w skali kraju osnowy geometrycznej, do której zostaną odniesione przestrzenne mapy ewidencyjne. Taką osnową ma być ortofotomapa. W przyszłości do tej osnowy zostaną odniesione różne dane GIS. Ortofotomapa będzie pełnić również inne ważne funkcje na etapie budowy a następnie funkcjonowania LPIS np.: •kontrola istniejących map ewidencyjnych, •wydzielenia tzw. powierzchni "funkcjonalnych" i "nie funkcjonalnych" •pomocy przy składaniu zindywidualizowanych wniosków o dopłatę, •kontroli wniosków o dopłaty na różnych etapach i szczeblach organizacyjnych systemu LPIS, oraz wprowadzanie korekt do stwierdzonych nieprawidłowości. Dla większości obszaru Polski mapa ewidencyjna prowadzona jest w skali 1:5000. Na tych obszarach ortofotomapa powinna mieć parametry zbliżone lub nieco lepsze od zalecanych prze UE.

W południowo-wschodniej części kraju występuje silne rozdrobnienie struktury działek. Na tym obszarze prowadzi się mapę ewidencyjną w większych skalach (1:2880, 1:2000). W tych obszarach rozpoczęto modernizację ewidencji z przejściem na numeryczną mapę ewidencyjną w skali 1:2000. Dla tej części kraju ortofotomapa na potrzeby LPIS powinna mieć parametry odpowiadające skali 1:2000. Biorąc pod uwagę powyższe uwarunkowania zaproponowano dwa standardy ortofotomapy dla Polski: Standard I: •piksel terenowy ortofotomapy 0.5-1.0m •błąd położenia sytuacyjnego (RMSE) 1.5-2.5m Standard II: •piksel terenowy ortofotomapy 0.25m •błąd położenia sytuacyjnego (RMSE) 0.75m Ortofotomapa na bazie istniejących zdjęć 1:26000 PHARE - istniejące zdjęcia 1:26000 pozwalają na wytworzenie ortofotomapy zgodnej ze standardem I. Biorąc pod uwagę aktualność istniejących zdjęć PHARE ten wariant wytworzenia ortofotomapy przewiduje się na obszarze około 48000 km2. Ortofotomapa na bazie nowych zdjęć 1:26000 PHARE - nowe zdjęcia 1:26000 pozwalają na wytworzenie ortofotomapy zgodnej ze stanadardem I. Biorąc pod uwagę uwarunkowania techniczne i organizacyjne wariant ten przewiduje się na obszarze około 156000 km2. Ortofotomapa na bazie nowych zdjęć 1:13000 - nowe zdjęcia 1:13000 pozwalają na wytworzenie ortofotomapy zgodnej ze standardem II. Ten wariant wytworzenia ortofotomapy przewidziano na obszarze około 85000 km2. Ortofotomapa na bazie obrazów satelitarnych - dostępne obecnie wysokorozdzielcze obrazy satelitarne z pikselem terenowym około 1m pozwoliły na wytworzenie ortofotomapy zgodnej ze standardem I. Jako źródło użyte zostały wysokorozdzielcze obrazy satelity IKONOS2. Biorąc pod uwagę uwarunkowania techniczne i organizacyjne ten wariant przyjęto na obszarze około 50000 km2. Ile będzie danych? Docelowo w systemie mają znaleźć się dane fotogrametryczne (zdjęcia lotnicze, ortofotomapy, NMT) pokrywające całą Polskę. Zadania jakie postawiono przed projektowanym systemem to: - archiwizacja danych - eksploatacja bazy danych (również przestrzenna) -przyspieszenie i poprawienie obsługi zamówień Do zrealizowania tych zadań wykorzystany został system TerraShare firmy Z/I Imaging oraz oprogramowanie Intergraph GeoMedia i GeoMedia WebMap. SZDF - zdjęcia lotnicze w skali 1:13000 W celu stworzenia ortofotomapy II standardu na terenie Polski wykonano panchromatyczne zdjęcia lotnicze w skali 1:13000. Zdjęciami został pokryty południowo-wschodni rejon naszego kraju o łącznej powierzchni 14685 km2. Naloty wykonywane były w latach 2002-2003. Zdjęcia te są podstawowym elementem, obok NMT procesu generowania ortofotomap. Dlatego też zdecydowano się na zaprojektowanie ich jako zdjęć celowanych. tzn. zdjęć wykonanych z punktu przestrzeni odpowiadającego środkowi arkusza mapy. Zaletą tego rozwiązania jest możliwość opracowania arkusza mapy z przetworzenia tylko jednego zdjęcia. Zdjęcia dostępne w systemie zeskanowane zostały z pikselem 14um co jest równe rozdzielczości 1800 dpi, a każde ze zdjęć to około 250 MB. W chwili obecnej zakończono prace fotolotnicze a zdjęcia te są systematycznie wprowadzane do SZDF. Wprowadzenie wszystkich zdjęć 1:13000 przewiduje się na IV kwartał 2004 roku. Termin ten uwarunkowany jest czasochłonnym procesem skanowania negatywów zdjęć jak również wnikliwym procesem kontroli. SZDF - zdjęcia lotnicze w skali 1:26000 SZDF - zdjęcia lotnicze w skali 1:13000 SZDF - zdjęcia lotnicze w skali 1:26000 - PHARE 2001 Dzieki funduszom pochodzącym z projektu PHARE 2001 zostaną wykonane zdjęcia lotnicze w skali 1:26000 będące podstawą dla ortofotomapy odpowiadającej I standardowi. Prace fotolotnicze rozpoczęły się wiosną 2004 roku a ich zakończenie przewiduje się na koniec sezonu lotniczego 2004. System GALILEO To 30 satelitów (w tym trzy rezerwowe, aktywne) umieszczonych na wysokości 23 222 km na trzech orbitach kołowych (MEO - Medium Earth Orbits - Średnie Orbity Ziemskie) nachylonych do płaszczyzny równika pod kątem 56°, sieć stacji naziemnych, centra regionalne. Termin uruchomienia Galileo - 2008 r. Pięć podstawowych kategorii sygnałów: Open Service (Serwis Otwarty) - bezpłatny, powszechnie dostępny pomiar czasu i pozycji. Safety of Life Service (Serwis Bezpieczeństwo Życia) - jw.; gwarancja jakości i pewności sygnału, odbiorniki z odpowiednim certyfikatem. Commercial Service (Serwis Komercyjny) - płatny, zwiększona precyzja i gwarancja jakości sygnału. Public Regulated Service (Serwis Publiczny Regulowany) - przeznaczony dla administracji państwowej, sygnał kodowany oddzielony od innych dla zapewnienia jakości i pewności usługi. Search and Rescue Service (Serwis Poszukiwanie i Ratownictwo) - do precyzyjnej lokalizacji i komunikacji pomiędzy wysyłającym sygnał ratunkowy a operatorem usługi.

---