I i II prawo Mendla.

Wybrane zadania ze zbiorów zadań: Lorkiewicz M., Tarnowski J. Zbiór zadań z genetyki i metod doskonalenia zwierząt. PWN Warszawa, 1978, Piątkowska B., Goc A., Dąbrowska G. Zbiór zadań i pytań z genetyki, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 1998 oraz zadania autorskie.

Zadanie1.

Zasadnicza barwa oczu u ludzi zależy od jednej pary genów: dominujący gen B - daje oczy ciemne, recesywny gen b - daje oczy jasne. Cecha dziedziczy się według typu pisum.

Jakich dzieci ze względu na barwę oczu (w %) można oczekiwać w rodzinach, gdzie:

Ojciec matka

a) Ciemnooki homozygotyczny x Ciemnooka homozygotyczna

b) Ciemnooki homozygotyczny x Ciemnooka heterozygotyczna

c) Ciemnooki homozygotyczny x jasnooka

d) Ciemnooki heterozygotyczny x Ciemnooka heterozygotyczna

Zadanie2.

Jasnooki mężczyzna żeni się z kobietą o oczach ciemnych (jej matka miała oczy niebieskie). Jakie jest prawdopodobieństwo urodzenia się dziecka jasnookiego w tym małżeństwie?

Zadanie3

Jeżeli w małżeństwie ciemnookich heterozygotycznych rodziców urodziło się troje dzieci o oczach ciemnych, to jakie jest prawdopodobieństwo, że czwarte dziecko będzie miało oczy jasne?

Zadanie4.

Umieszczanie lewego kciuka nad prawym jest cechą dominującą i jest uwarunkowane obecnością genu F.

Jakie genotypy mogą mieć rodzice osoby umieszczającej prawy kciuk nad lewym?

Zadanie5.

U świń rasy hampshire biały pas u czarno umaszczonych osobników kontrolowany jest przez dominujacy allel Be; u czarno umaszczonych świń rasy cornwall w locus tym występuje allel be jednolitego umaszczenia.

W wyniku skrzyżowania maciory posiadającej biały pas z czarnym knurem otrzymano 9 prosiaczków z białym pasem i jednego czarnego. Podaj genotypy osobników rodzicielskich. Jakiej proporcji fenotypów oczekiwano w pokoleniu F₁? Ile czarnych prosiaczków oczekiwano wśród 10 sztuk potomstwa?

Zadanie6.

Normalna wysokość pomidora dominuje nad karłowatością (geny A, a).

Określić genotypy krzyżowanych roślin, gdy:

1. w ich potomstwie wystąpi rozszczepienie tej cechy w stosunku 1:1

2. rozszczepienie tej cechy będzie w stosunku 3:1

Zadanie7.

Bezrożność kóz dominuje nad rogatością.

Jeżeli w potomstwie pary bezrogich rodziców otrzymano 4 sztuki bezrogie i jedna rogatą, to jaki musi być genotyp rodziców?

Zadanie8.

Opierzone skoki u kur są cechą dominującą nad brakiem upierzenia (geny O, o).

Koguta o skokach opierzonych skojarzono z dwoma kurami o skokach opierzonych. Po kurze I otrzymano liczne potomstwo o wyłącznie opierzonych skokach. Po kurze II były kurczęta o skokach zarówno opierzonych jak i nieopierzonych. Podaj genotypy koguta i obu kur.

Zadanie9.

Barwa piór u kur andaluzyjskich zależy od jednej pary genów dziedziczących się wg typu Zea, (C, c). Osobniki o genotypie CC są czarne, cc - białe, a heterozygoty są niebieskie.

Jakie będą fenotypy potomstwa, jeśli czarnego koguta skojarzymy z kurą niebieską? Z kurą białą?

Zadanie10.

W stadzie mamy 50% niebieskich, 25% czarnych i 25 % białych kur. Koguty są wyłącznie czarne. Jakie będą genotypy potomstwa i w jakich proporcjach wystąpią w nich ptaki o różnej barwie piór?

Zadanie11.

W naturalnej populacji Drosophila melanogaster czerwonookie osobniki mają czasami potomstwo o oczach różowych. Osobniki te dają potomstwo wyłącznie różowookie. a) wytłumacz jaka jest dziedziczna podstawa tej cechy i dlaczego tak łatwo wytworzyć czysty szczep różowooki, który nie będzie dawał czerwonookiego potomstwa? b) jakie zwierzęta powstałyby w wyniku wstecznego kojarzenia różowookich Drosophila z ich czerwonookimi rodzicami. Podaj ich genotypy, fenotypy i częstości występowania.

Zadanie12.

Czarna oraz czerwona barwa sierści u wielu ras bydła zależy od jednej pary genów. Gen dominujący B - warunkuje barwę czarną.

Do stada złożonego wyłącznie z czarnych krów kupiono czerwonego buhaja. Przez cztery kolejne lata rodziły się w tym stadzie wyłącznie czarne cielęta. Podaj genotypy krów. Jakiego potomstwa ze względu na umaszczenie można oczekiwać po urodzonym w tym stadzie młodym buhaju i czerwonych krowach?

Zadanie13.

Czarna krowa pokryta czarnym buhajem urodziła czerwone cielę. Jaki jest genotyp rodziców i cielęcia? Jakie jest prawdopodobieństwo, że następne cielę tej pary będzie umaszczone czarno? Czerwono?

Zadanie14.

U bydła rasy shorthorn barwa sierści zależy od jednej pary genów R, r. Gen R daje umaszczenie czerwone, r białe a heterozygoty są dereszowate.

Od stada dereszowatych krów otrzymano potomstwo wyłącznie dereszowate i białe. Jakiej maści był ojciec?

Zadanie15

Bezrożność jest u bydła cecha dominującą nad rogatością i zależy od pary genów P, p. Rasę shorthorn charakteryzują trzy różne barwy umaszczenia zależne od jednej pary genów: czerwone RR, dereszowate Rr, białe rr.

W wyniku krzyżowania czerwonego bezrogiego bydła o genotypie PPRR z dereszowatym rogatym uzyskano potomstwo zwierząt bezrogich: ½ czerwonych i ½ dereszowatych.

Jeżeli skojarzymy ze sobą zwierzęta bezrogie dereszowate z F₁, to jaki będzie udział zwierząt o takim samym jak ich genotypie w pokoleniu F₂?

Jak często pojawia się w F₂ zwierzęta białe rogate?

Zadanie16

W jakich stosunkach liczbowych wystąpią poszczególne fenotypy u potomstwa pochodzącego z następujących par rodzicielskich: a) PpRr x PPRr, b) Pprr x ppRr, c) PPRR x Pprr

Zadanie 17.

Dereszowatego bezrogiego buhaja skojarzono z trzema krowami:

czerwoną rogatą - urodziła cielę czerwone rogate

dereszowatą rogatą - urodziła cielę dereszowate bezrogie

białą bezrożną - urodziła cielę dereszowate rogate

Podaj, jakie były genotypy buhaja i skojarzonych z nim krów?

Zadanie 18.

Bezrogiego białego buhaja skojarzono z rogatymi czerwonymi krowami. Otrzymano cielęta wyłącznie dereszowate: w 50% bezrożne i w 50% rogate. Jaki był genotyp buhaja?

Zadanie19

Jednolite umaszczenie u bydła dominuje nad łaciatym i zależy od pary genów S, s. Umaszczenie czarne dominuje nad czerwonym i warunkują je geny B, b. obie pary genów dziedziczą się niezależnie.

Jaki jest genotyp buhaja czarnego łaciatego, jeżeli skrzyżowany z krowami czerwonymi łaciatymi dał cielęta czarne i czerwone, ale wszystkie łaciate?

Zadanie20.

U pewnych ras bydła umaszczenie czarne dominuje nad czerwonym i zależy od pary genów B,b. Bezrożność jest dominująca nad rogatością, P,.p

Rogaty czerwony buhaj z bezrożną czerwoną krową dawał w kilku kolejnych wycieleniach potomstwo rogate i bezrożne, ale zawsze czerwone.

Jaki genotyp miał buhaj, a jaki kojarzona z nim krowa?

Zadanie21.

Czerwoną rogatą krowę skrzyżowano z czarnym bezrożnym buhajem. Wszystkie cielęta były czarne rogate. Tę samą krowę skrzyżowano z drugim buhajem, także czarnym bezrożnym. Tym razem urodziła cielęta o czterech różnych fenotypach: czarne i czerwone rogate oraz czarne i bezrogie. Jakie były genotypy krowy i obu buhajów?

Zadanie22.

Na podstawie wyników następujących kojarzeń określ genotypy rodziców:

Rodzice		Potomstwo
samiec	samica	bezrożne		rogate
				czarne	czerwone	czarne	czerwone
Bezrożny czarny Bezrożny czarny Bezrożny czarny Bezrożny czarny	Rogata czerwona Rogata czerwona Bezrożne czarne Bezrożne czerwone	14 20 18 22	10 18 7 -	9 - 6 7	11 - 3 -

Zadanie23.

Barwa upierzenia u kur andaluzyjskich wyznaczona jest przez parę genów A,a. Homozygoty AA są czarne, aa - białe, natomiast Aa - niebieskie. Gen O warunkuje opierzone skoki i dominuje nad genem o, dającym skoki nieporośnięte piórami.

Niebieskiego koguta o opierzonych skokach skojarzono z trzema kurami: I - białą o nieopierzonych skokach, II - niebieską o nieopierzonych skokach, III - czarną o opierzonych skokach. Wylężono po jednym jaju od każdej kury i otrzymano 3 pisklęta: po I kurze - białe o nieopierzonych skokach, po II - niebieskie o opierzonych, po II - niebieskie o skokach nieopierzonych.

Jakie są genotypy koguta i skojarzonych z nim kur? Jakiego potomstwa można oczekiwać po tych samych ptakach i w jakich proporcjach, jeżeli będą się wylęgać wszystkie zniesione przez nie jaja?

Zadanie24

U świń biała sierść (B) dominuje nad czarną (b), a mułowa racica (M) nad normalną (m). Obie cechy dziedziczą się niezależnie.

Czarna maciorę o normalnych racicach skrzyżowano z białym knurem, o mułowych racicach. Wszystkie prosięta były białe o mułowych racicach. Tę samą maciorę skrzyżowano z drugim knurem, także białym, o mułowych racicach. Tym razem urodziła prosięta o czterech różnych fenotypach: czarne i białe o mułowych racicach i czarne i białe o normalnych racicach. Jakie były genotypy maciory i obu knurów?

Zadanie 25.

Zdolność odczuwania smaku fenylotiomocznika (PTC) jest cecha dominującą, gen F. Albinizm (a) jest cecha recesywną. Obie cechy dziedziczą się niezależnie.

Dwoje ludzi o normalnej pigmentacji odczuwających smak PTC ma albinotycznego syna i niealbinotyczna córkę, która nie odczuwa smaku PTC. Jakie jest prawdopodobieństwo, że albinotyczny syn odczuwa smak PTC, a córka jest nosicielka genu albinizmu?

Zadanie26.

U groszku, gen warunkujący żółte ubarwienie nasion (Y) dominuje nad genem zielonego ubarwienia, a gen gładkich nasion (S) nad genem pomarszczonych.

Jakie mogły być genotypy roślin, które po skrzyżowaniu wytworzyły:

35 roślin o żółtych i gładkich nasionach

32 rośliny o zielonych i gładkich nasionach

38 roślin o żółtych i pomarszczonych nasionach

37 roślin o zielonych i pomarszczonych nasionach

Zadanie27.

U Drosophila gen dominujący Se determinuje czerwoną (dziką) barwę oczu, natomiast gen recesywny se oczy koloru sepii. Druga para genów warunkuje skrzydła normalne (Vg) lub szczątkowe (vg). Obie pary genów dziedziczą się niezależnie.

Wpisz w podanym rodowodzie wszystkie możliwe do rozpoznania genotypy pod odpowiednimi fenotypami.

---