Historia mysli ekonomicznejHistoria myśli ekonomicznej

1.Kim był Ksenofont

2. Role społeczne i ekonomiczne w modelowym państwie Platona

3. Arystotelowskie rozumienie ekonomiki, wartości, własności, pieniądza, klas

społecznych i państwa

4. Rzymska myśl rustykalna i jej przedstawiciele oraz rzymski nurt etyczny i

jego przedstawiciele

5. Poglądy ekonomiczne Tomasza z Akwinu

6. Substancjalna i nominalistyczna teoria pieniądza w późnym średniowieczu.

7. Najważniejsze założenia merkantylizmu.

8. Etapy rozwoju merkantylizmu i ich charakterystyka.- występowanie w różnych

krajach.

9. Charakterystyka merkantylizmu angielskiego, francuskiego, włoskiego i

polskiego.

10. Czynniki wskazujące na rozkład merkantylizmu i pojawienie się nowych

systemów myślenia ekonomicznego.

11. Fizokratyzm - założenia doktryny- przedstawiciele.. Teoria klas społecznych

Quesnay'a

12. W. Petty - prekursor szkoły klasycznej, teoria bogactwa narodowego, teoria

pieniądza

13. Niewidzialna ręka A. Smitha. Teoria tworzenia i podziału wartości Teoria

kapitału, wartość użytkowa i wymienna. Postulaty pol. gospod.

14. D.Ricardo:teoria wartości, teoria podziału. Teoria korzyści komperatywnych.

15. T.R. Malthus - Teoria ludnościowa i spiżowe prawo płac, teoria popytu

efektywnego

16. J.B.Say - teoria tworzenia i podziału bogactwa, prawo rynków.

17. Zakres, założenia i metoda marksizmu

18. Myśl marginalistyczna

1. Ksenofont- myśliciel i historyk grecki(ok.430-355 p.n.e).

Napisał traktat o gospodarowaniu “Księga o gospodarstwie”. Praca ta dotyczyła

organizacji, prowadzenia, działania folwarku, gospodarstwa domowego opartego na

działalności rolniczej. Niewolnicy stanowili tu główne źródło siły roboczej.

Zasadniczym warunkiem rozwoju kraju i zamożności obywateli jest poziom

gospodarowania na roli, Od rozwoju rolnictwa uzależnia on rozwój wszystkich

innych dziedzin działalności gospodarczej, społecznej i kulturalnej. Obok

sformułowanych zasad podziału pracy między niewolników i ich panów, Ksenofont

rozważa podział pracy wg kwalifikacji zawodowych. Jako zasadę rozwoju podkreśla

organizację gospodarstwa publicznego zarządzanego przez państwo, które dba o

utrzymanie dróg w należytym stanie, o rozwój państwowych stoczni i

przedsiębiorstw budowlanych oraz dokonuje rozdziału zboża między ubogich

obywateli.

Wprowadza podział pracy o charakterze technologicznym. Poprzez specjalizację

uzyskuje się produkt o coraz lepszej jakości.

Ksenofont uważa, ze praca fizyczna hańbi wolnego obywatela, zniekształca jego

ciało i nie pozostawia czasu na sprawy polityczne, społeczne i kulturalne.

2. Role społeczne i ekonomiczne w modelowym państwie Platona

Platon - filozof i utopista grecki, tworzył wizję państwa idealnego e

Respublice. Społeczeństwo państwa idealnego ma zapewnić wolnym obywatelom

szczęście i dobrobyt. Społeczeństwo to składać się ma z trzech warstw, którym

odpowiadają określone cnoty: warstwy rządzącej cechującej się roztropnością,

rycerzy - obrońców charakteryzującej się męstwem i warstwy żywicieli -

pracującej, cechującej się umiarkowaniem. Warstwę rządzącą tworzą filozofowie.

Zniesienie instytucji rodziny i małżeństwa, warstwa żywicieli może posiadać

własność ruchomą oraz życie rodzinne, ponieważ wymaga się od nich większego

poświęcenia. Warstwa rządząca w państwie musi dbać, by obywatele nie wzbogacili

się nadmiernie, nie popadali w nędzę. Nędza rodzi zbrodnię, a bogactwo

rozleniwia.

3. Arystotelowskie rozumienie ekonomiki, wartości, własności, pieniądza, klas

społecznych i państwa

Celem państwa i gospodarowania jest zapewnienie obywatelom szczęścia i warunków

dla życia cnotliwego.

Nie mając zaspokojonych potrzeba nie można być szczęśliwym

Najlepszym ustrojem jest taki, który zapewnia praworządność i sprawiedliwość w

społeczeństwie. Bogactwo nie jest koniecznym warunkiem szczęścia. Urzędy powinni

sprawować ludzie zamożni, a własność w państwie powinna znajdować się tylko w

ręku warstwy rządzącej. Uważa, że ludzie z natury są wolni bądź niewolnikami są

ludzie, którzy nie potrafią samodzielnie żyć i niewola jest dla nich

koniecznością.

W dobie rozpadu merkantylizmu - rynek krajowy. Zmienia się pogląd na istotę

bogactwa - źródło jego powstaje w produkcji - praca, ziemia, produkcja.

William Patty - czołowy ekonomista tego okresu - 1862r. “Coś niecoś o monecie” -

prekursor myśli ekonomicznej, jako pierwszy na gruncie europejskim dostrzegał

powiązania przyczynowo - skutkowe pomiędzy zjawiskami ekonomicznymi - bogactwo

powstaje w produkcji a nie w handlu. Nie stworzył zwartej teorii. Poddał

analizie ważniejsze teorie ekonomiczne - płaca, renta, pieniądz, cena.

Teoria ceny - cena naturalna - wartość (kategoria produkcji) - o jej poziomie

decyduje nakład pracy niezbędny do wytworzenia towaru. cena rynkowa - zależy od

gry podaży i popytu. cena polityczna - cena ustalona przez państwo

Ideolog nowej (klasycznej) ery (?) kapitalistycznej. Płaca robocza, popierał

system ówczesnej Anglii, ostatecznego określania jedynie płac maksymalnych,

Mierzył zależne od gry na rynku pracy.

Dostrzegał rentę różniczkową - wysokość zależna od różnej urodzajności gleby, od

korzyści płynących z położenia działki w stosunku do rynku zbytu. Zysk od

kapitału tłumaczył za pomocą renty. Każdy kapitał jest odpowiednikiem kawałka

ziemi, który przynosi rentę. Kapitał zatrudniony w przemyśle powinien dawać

zysk. Podważał pogląd, że ilość pieniądza w kraju decyduje o bogactwie kraju - o

tym decyduje szybkość jego obrotu. Podważał pogląd że zyski jednego kraju łączą

się ze stratą innego kraju. Zysk jest wynikiem wymiany nieekwiwalentnej. Zyski

kraju wynikają z tego, że wytwarza on produkty na eksport przy niższych

nakładach kosztów niż inne kraje.

Wprowadza podział w zakresie majątku. Zaczyna odróżniać rzeczy ruchome od

nieruchomości oraz dobro konsumpcyjne od kapitałowego (rozumianego jako

oszczędności). Zaczyna rozróżniać dwie funkcje pieniądza: miernik wartości,

przechowywanie wartości. Był on zwolennikiem nominalizmu pieniężnego.

Koncepcja ekonomiczna Arystotelesa to przywileje warstw rządzących oraz pogarda

dla zawodów i ludzi niegodnych miana “wolnych szlachetnych i dobrych”.

4. Rzymska myśl rustykalna i jej przedstawiciele oraz rzymski nurt etyczny i

jego przedstawiciele

Rzymian bardziej interesowała praktyka życia społecznego a mniej filozofia

związana z bytem i szczęściem. Uważali, że praca zarobkowa jest zajęciem

niegodnym chyba, że była to praca na roli. Rzymianin jeśli nie jest rolnikiem

powinien być żołnierzem. Istniały dwa nurty myśli starożytnego Rzymu: nurt

wiejski, nurt etyczny. Nurt wiejski skupiał się na praktycznych stronach

gospodarowania. Nurt ten był związany z technologią produkcji rolnej.

Przedstawiciele:

Platon - krytykował zbytek, bogactwo, rozwiązłość obyczajów. Twierdził, że

rolnictwo to najważniejsza działalność człowieka, najlepsi żołnierze to rolnicy.

Napisał pracę z zakresu technologii rolnej, w której zawarł jakie powinny być

urządzenia, jak użyźniać glebę oraz jak zarządzać niewolnikami, aby byli jak

najbardziej efektywni.

Cicero- rolnictwo to najlepsza działalność człowieka, potępiał drobny komercyjny

handel, bo jest to działanie, które nie wytwarza wartości dodanej. Był

zwolennikiem wielkiego handlu morskiego. Potępiał praktykę pobierania procentu.

Seneka - był nauczycielem Nerona. Potępiał pogoń za bogactwem, ale nie samo

bogactwo. Można być bogatym, ale z pożytkiem dla państwa i ludności. Seneca

zaleca wszystkim wytrwałą pracę, pilność i aktywne wykorzystywanie czasu.

Proponuje życie w kontemplacji i zalety wspólnych dóbr.

5. Poglądy ekonomiczne Tomasza z Akwinu

Był przedstawicielem myśli kanonistycznej (1225-1274), akceptował hierarchię

społeczną i stanową, uznanie stanu do własności jako typowo ludzkie, własność

sprzyja pracowitości, własność sprzyja porządkowi zycia. Własność jest prawem

realizowanym dla dobra państwa i społeczeństwa. Bogaci powinni łożyć na kościół

i biednych. Wprowadza pojęcie ceny sprawiedliwej (cena która zapewnia pokrycie

kosztów produkcji oraz umożliwia wytwórcy godziwe warunki). Jednak nie zawsze za

towar można uzyskać tą cenę i dlatego wprowadza cenę bieżącą, która wynika z gry

popytu i podaży. Rynek reguluje ceny. Wysokość płac zależy od stopnia

kwalifikacji pracy (godności zawodu) i od intensywności pracy.

6.Substancjalna i nominalistyczna teoria pieniądza w późnym średniowieczu.

Teoria nominalistyczna mówiła, że pieniądz jest efektem umowy społecznej, więc

nie powinien mieć wartości samej w sobie. Emitent ma więc praw dowolnie

manipulować takim pieniądzem.

Substancjolizm - pieniądz musi być ściśle związany z kruszcem. Tomasz z Akwinu

uważał, ze pieniądz może mieć wartość wewnętrzną i zewnętrzna, która wynika z

jego wartości nominalnej nadanej przez władzę.

Mikołaj Oresme- substancjonizm - pieniądz nie jest tylko i wyłącznie własnością

emitenta, jest nim tez każdy jego użytkownik twierdził, że następuje utrata

wartości majątku oraz traci sens gromadzenie majątku w monetach zepsutych, zły

pieniądz źle funkcjonuje. Następuje zakłócenie wymiany towarowej.

Mikołaj Kopernik-odkrył prawo, ze pieniądz gorszy wypiera lepszy o większej

wartości kruszcu, ale tej samej wartości nominalnej. Zwalcza on z pasja praktyki

psucia monety przez panujących, spodlenie monety przynosi jego zdaniem korzyści

jedynie panującemu oraz kupcom i rzemieślnikom zyskującym na postępującej w

związku z tym drożyźnie. Kopernik dostrzega tez funkcję pieniądza jako środka

tezauryzacji.

7. Najważniejsze założenia merkantylizmu.

To okres powstawania nowego kapitalistycznego okresu ingerencji państwa w życie

gospodarcze. Przy pomocy państwa powstaje kapitalistyczny przemysł drogą wyzysku

robotników i grabieży kolonialnej.

Była to pierwsza próba teoretycznej interpretacji kapitalistycznych stosunków

produkcji. Merkantyliści skupili uwagę nie na produkcji ale na handlu.

Prawdziwym bogactwem wg. nich jest pieniądz kruszcowy. Żądali od państwa

aktywnej polityki, która ograniczałaby wywóz pieniądza z kraju.

8. Etapy rozwoju merkantylizmu i ich charakterystyka.- występowanie w różnych

krajach.

Dwa etapy merkantylizmu: wczesny - tzw. bolionizm - zasada dodatniego bilansu

pieniężnego. Państwo za pomocą administracyjnych środków ograniczało import

towarów do kraju. rozwinięty - właściwy manofakturowy - zasada dodatniego

bilansu handlowego nie ogranicza się do importu. Starano się aby export

przewyższał import. Okres silnego rozwoju manufaktur o charakterze

proeksportowym.(najpierw manufaktury rozproszone).

Ideologia burżuazji kupieckiej, która dążyła do pomnażania majątku. Najwcześniej

rozwinął się we Włoszech w XIII w. następnie po opanowaniu przez Turków w

Hiszpanii i Portugalii. W XV i XVI w. w Portugalii i Hiszpanii dokonują się

liczne odkrycia geograficzne. Brazylia - kolonia Hiszpańska. W 1583 w bitwie

morskiej została rozbita flota hiszpańska (“niezwyciężona armada”) przez

zjednoczone floty Anglii i Holandii.

Geneza:

Rozwój sił wytwórczych pod wpływem wynalazków technicznych (napęd wodny do

maszyn, kompas, proch)

Różne cechy merkantylizmu w różnych krajach:

merkantylizm francuski: kolbertyzm (Kolbert) - rozwój manufaktur królewskich -

produkcja na potrzeby armii i dworu. Rozwój przemysłu kosztem rolnictwa

(opodatkowanie rolnictwa)

merkantylizm angielski: wszechstronny rozwój wszystkich dziedzin gospodarki .

Manufaktury - praca najemna ludzi wolnych (rewolucja burżuazyjna najwcześniej) -

wyższa wydajność pracy. Rozkwit manufaktur za panowania Elżbiety I. Minister

Gonwell - akt nawigacyjny zabezpiecza korzyści płynące z handlu morskiego.

merkantylizm holenderski: handlowo - morski - korzyści z handlu

międzynarodowego.

Anglia- Thomas Mun, Sir Josiah Child.

Francja - Jean Bodin, Antoine Montchretien de Vatteville.

Włochy- Antonio serra, Marco de Santis

Hiszpania -Luizi Orteza, Juan de Mariano, Domingo de Sato

Niemcy - Joseph von Sonnenfels.

Rosja - Iwana Pososzkowa, Iwana F. Sołtykowa

9. Charakterystyka merkantylizmu angielskiego, francuskiego, włoskiego i

polskiego.

Francja- oczynszowane chłopstwo, renta musiała być płacona w pieniądzu, w

przypadku niepłacenia następowała eksmisja. Colder wprowadził zakaz eksportu

zboża, żeby było ono na rynku bardzo tani. Ceny rynkowe nieopłacalne dla

chłopstwa. Postępująca ruina wsi francuskiej i jej wyludnienie.

Anglia - wyrzucanie chłopów z ziemi, kary za włóczęgostwo, krwawe ustawodawstwo.

Merkantyliści chcieli ograniczenia wielkości płac przez państwo. Swobodny import

zboża, szybki rozwój gospodarczy.

Polska - władza PRL uruchamiała bodźce aby zmaksymalizować wysiłki w kierunku

eksportu.. rozbudowano produkcje surowcową. Ograniczano import,.

10. Czynniki wskazujące na rozkład merkantylizmu i pojawienie się nowych

systemów myślenia ekonomicznego.

Rozkład merkantylizmu oraz początki szkoły klasycznej

Ideologia merkantylizmu przeżyła się w Anglii w XVII w. - okres pierwotnej

akumulacji kapitału, rozpoczyna się okres produkcji kapitalistycznej. Produkcja

rozszerzona. Burżuazja zaczęła przeszkadzać ingerencji państwa w życie

gospodarcze. Sfery gospodarcze domagają się liberalizacji stosunków

gospodarczych i swobody działania.

Merkantylizm nastawiony na zdobywanie rynków zagranicznych. Zyski z wymiany z

zagranicą.

11. Fizokratyzm - założenia doktryny- przedstawiciele.. Teoria klas społecznych

Quesnay'a

Kierunek ten powstał we Francji w poł. XVII w. Pierwsza szkoła ekonomii

politycznej - fizjokraci dostrzegali, że źródłem bogactwa jest produkcja,

stwierdzili istnienie obiektywnych praw ekonomii (dane przez naturę)

Fizjokratyzm - panowanie praw natury. Naturalne - dane przez przyrodę prawa

społeczeństwa ludzkiego, trzeba odkryć i stosować się do nich.

Quenay - opisywał to co powinno być a nie to co jest. Przekształcił naukę

ekonomii w naukę normatywną. (która wytyczała normy i zasady postępowania)

Stworzył koncepcje ustroju naturalnego - opartego na prawach naturalnych, które

odkryte przez rozum umożliwiają osiągnięcie dobrobytu przez całe społeczeństwo.

Do podstawowych praw naturalnych zaliczył:

- prawo do gromadzenia własności prywatnej

- prawo do wolności gospodarowania

“Tablica Ekonomiczna” stanowi ważny etap w rozwoju nauki ekonomii. Zawarł w tej

pracy obieg wytwarzanego produktu społ. pomiędzy klasami (przepływy

międzygałęziowe). Podzielił społeczeństwo na 3 klasy:

Klasa właścicieli ziemskich: król, właściciele świeccy i duchowni (klasa ta

posiada tylko ziemię i oddaje ją w dzierżawy za otrzymany czynsz dzierżawny)

Klasa produkcyjna - rolników dzierżawców - jedynie ta klasa wytwarza produkt

czysty

Klasa jałowa - przemysłowcy, rzemieślnicy, kupcy - nie przyczyniają się do

pomnażania bogactwa społecznego, a jedynie dodaje i przetwarza wytworzone już

bogactwa. Ta klasa przynosi ekwiwalent z użytych środków konsumpcji.

Oprócz trzech podstawowych klas występuje jeszcze klasa bierna - klasa ludzi

ubogich, bezrobotnych, proletariat, jej egzystencja zależy od sytuacji trzech

podstawowych klas.

Ouenay pragnął realizacji swoich zasad w życiu gospodarczym. Uważał, ze umożliwi

to wyciągnięcie kraju z trudności ekonomicznych. Dostrzegał, że rzeczywistość

odbiega od tego ideału, bowiem klasa właścicieli ziemskich przeznacza więcej niż

połowę swoich dochodów na zakup art. przemysłowych, a także klasa jałowa kupuje

część surowców za granicą a nie u rodzimych rolników. Do klasy rolników wraca

mniej środków, aniżeli te, które są niezbędne do wznowienia procesu produkcji.

Pragnął wprowadzić nowy - kapitalistyczny porządek gospodarczy w miejsce starego

- feudalnego. Nie brał pod uwagę faktu, że wprowadzenie nowego ładu wymaga

zmiany ustroju politycznego.

12. W. Petty - prekursor szkoły klasycznej, teoria bogactwa narodowego, teoria

pieniądza

William Petty (1623-1682) uważał, ze źródłem bogactwa kraju jest praca i ziemia.

Praca jest czynnikiem aktywnym określającym wielkość wartości utożsamianej z

bogactwem), powstającej w procesie produkcji, a nie wymiany. W. Petty twierdzi

nadto, że na proces tworzenia wartości ma wpływ również ziemia.

Cena naturalna dobra kształtuje się na podstawie ilości pracy zużytej do jego

wytworzenia. Od ceny naturalnej rozróżnia on cenę polityczną (rynkową)., zależną

od podaży i popytu na rynku. Państwo nie powinno ingerować i regulować cen,

które ukształtują się na rynku w oparciu o obiektywnie działające procesy

gospodarcze. Petty tylko w rolnictwie dostrzega możliwość otrzymania dochodu bez

pracy - renty z tytułu prawa własności. Zbyt niska stopa procentowa powoduje

zakłócenia na rynku - ucieczkę kapitałów za granicę i powstanie stopy

procentowej czarnorynkowej, wyższej od urzędowej.

13. Niewidzialna ręka A. Smitha. Teoria tworzenia i podziału wartości Teoria

kapitału, wartość użytkowa i wymienna. Postulaty pol. gospod.

Teoria wartości Smitha i dogmat Smitha

Odróżniał wartość użytkową od wartości wymiennej (ilościowy stosunek wymienny

jednego towaru na inny) Skupił uwagę nie na wartości ale na jej rynkowej postaci

- wartości wymiennej.

Wartość użytkowa to zdolność do zaspokojenia ludzkich potrzeb.

Wartość wymienna - najwyższą jej jest cena - pieniężne wyrażenie wartości

towaru.

Trzy koncepcje wartości wymiennej:

O wartości wymiennej towaru decyduje nakład pracy niezbędny do jego

wytworzenia.

Podstawą wartości wymiennej jest ilość pracy, którą możemy uzyskać w wymianie

za swój towar.

O wartości wymiennej towaru decydują koszty produkcji, które ujął jako sumę

wynagrodzeń czynników produkcji - pracy, kapitału, ziemi ( suma płacy, zysku i

renty).

Wyróżnił społeczeństwo drobnotowarowe: kapitalistyczne.

Teoria kapitału.

Dwie definicje: rzeczowa, wartościowa. Ujął kapitał jako część zapasów

przeznaczoną do dolnej produkcji. Definiował kapitał jako źródło przynoszenia i

pomnażania wartości - jako określoną sumę wartości. Dzielił kapitały na obrotowy

i trwały. Kapitał obrotowy zużywa się w jednym cyklu produkcyjnym przenosi

wartość w nim zawartą na produkt wytworzony.. Do kapitału obrotowego Smith

zalicza: pieniądze, zapasy konsumpcyjne, znajdujące się w rękach producentów,

kupców, zapasy gotowych zmagazynowanych produktów.

Kapitał trwały to maszyny i narzędzia pracy, budynki do celów produkcyjnych i

handlowych., nakłady podnoszące urodzajność gleby, umiejętności, kwalifikacje

bezpośrednich wytwórców.

Smith był przeciwny ingerencji państwa w życie gospodarcze. Dowodził, że w

warunkach wolnej konkurencjo dokonuje się optymalna alokacja sił i środków

pomiędzy poszczególnymi gałęziami produkcji i gospodarka rozwija się zgodnie z

potrzebami społeczeństwa. W warunkach wolnej konkurencji kapitał przepływa z

gałęzi mniej rentownych do gałęzi bardziej rentownych. W ramach swobody

działania następuje dostosowanie struktury podaży do struktury popytu, a zatem

występują żywiołowe procesy - mechanizmy rynkowe równoważące popyt z podażą.

14. D.Ricardo:teoria wartości, teoria podziału. Teoria korzyści komperatywnych.

Przedmiot badań ekonomi wg Ricarda stanowi analiza praw które rządzą stosunkami

podziału - dochodami klasy społecz. - wyjaśnienie źródeł dochodu najważniejszych

klas społecznych. Nie odrywał produkcji od podziału. Podkreślał że stosunki

podziału są uwarunkowane istniejącymi stosunkami produkcji, a zatem strukturę

klasową i strukturę własności. Ricardo podobnie jak Smith posługiwał się metodą

dedukcji - metodą badań, apriori -od ogółu do szczegółu opartą o przyjęte z góry

założenia metodologiczne - homo economicus, wolna konkurencja. Traktował

społeczeństwo jako sumę jednostek gospod. Interes społeczny - suma interesów

indywidualnych.

Teoria wartości Ricarda. Nawiązuje do Smitha krytykuje niektóre jego poglądy

rozszerza teorię wartości. Odróżnia wartość użytkową od wartości wymiennej.

Wskazuje że wartość użytkowa nie może być podstawą wartości wymiennej chociaż

stanowi jej przesłankę. O wartości towaru decyduje wg. Ricarda - rzadkość dobra

albo ilość pracy wyłożonej na wytworzenie danego towaru. Rzadkość decyduje o

wartości towarów o niewielkiej liczbie przypadków - tzn unikatowe - np. dzieła

sztuki cenne klejnoty, przedmioty trudno powtarzalne w większości przypadków o

wartości towarów decyduje nakład pracy związany z ich wytworzeniem. Dostrzega że

wielkość wartości nie jest stała lecz zmienia się wraz z postępem technicznym.

Formułuje twierdzenie zwane później prawem Ricarda - wartość towaru jest wprost

proporcjonalna do nakładów pracy a odwrotnie proporcjonalna do wydajności

pracy.Ricardo stoi na stanowisku teorii wartości opartej o pracę. Odrzuca zatem

pogląd Smitha że praca jest podstawą wartości jedynie w gospodarce

drobnotowarowej a w gospodarce kapitalistycznej ( wg. Smitha) są koszty

produkcji jako suma płacy zysku i renty. Utożsamił kapitał z każdym narzędziem

pracy każdym środkiem produkcji (te środki p. stają się kapitałem kiedy służą

pracy najemnej). Nie widział różnic w działaniu prawa wartości na poszczególnych

szczeblach rozwoju ekonomicznego. Dzielił kapitał na trwały i obrotowy w sposób

pełniejszy, wyjaśniał ideę kapitału w procesie tworzenia wartości. Wartość

towarów określona jest zarówno przez płacę wydatkowaną bezpośrednio na jego

wytworzenie jak i wartość kapitału przeniesiona w procesie produkcji na gotowy

produkt. Widzi różnicę pomiędzy pracą żywą a pracą uprzedmiotowioną - zawartą w

środkach produkcji a przenoszoną na gotowe wyroby w procesie produkcji albo

jednorazowo (koszt obrotowy) albo w kilku cyklach produkcji (koszt trwały).

Wyróżniał pracę prostą i złożoną którą traktował jako wielokrotność - sumę

pracy. Wartość powstaje w społecznie niezbędnym czasie pracy a nie w

indywidualnym czasie pracy.. Postulat wolnego handlu uzasadniał teoretycznie

przy pomocy kosztów komparatywnych - porównawczych. Podważał pogląd

merkantylistów, że źródłem pomnażania wartości jest handel. Wskazał że wartość

powstaje w produkcji a nie w handlu, chociaż handel zagraniczny nie przyczynia

się do pomnażania wartości to jest on przesłanką wzrostu klasy towarów w kraju

czyli rozwoju wartości użytkowej. Pisał o korzyściach płynących z

międzynarodowego podziału pracy: wymiany opartej na wolnym handlu.

Uważał, że każdy kraj powinien specjalizować się w produkcji tych towarów które

wytwarza się niższym kosztem niż inny kraj. A droga wymiany oparta na wolnym

handlu uzyska większą ilość towarów w kraju. A więc zapewni pełniejsze

zaspokojenie potrzeb społeczeństwa.

15. T.R. Malthus - teoria ludnościowa i spiżowe prawo płac, teoria pop.

efektywnego.

T.R. Malthus - prekursor teorii podkonsumpcji. Wskazuje że dla koniunktury

gospodarczej mają nieodczuwalne potrzeby ale zdolności płatnicze społeczeństwa -

siła nabywcza czyli efektywnie rzeczywisty popyt na rynku.

Uważał, że należy ograniczać nadmierne rozmnażanie się ludności poprzez :późne

zawieranie małżeństw i wprowadzenie obowiązku posiadania przez małżeństwo

wystarczających dochodów w chwili zawierania związku. Jednak stosowanie środków

antykoncepcyjnych uważał za sprzeczne z moralnością chrześcijańską.. odrzuca

wszelkie formy pomocy dla ubogich, bo powoduje to tendencję do nadmiernego

rozmnażania.

16. J.B.Say - teoria tworzenia i podziału bogactwa, prawo rynków.

J.B. Say kładzie nacisk na analizę zewnętrznych zjawisk rynku, na analizę prawa

podaży i popytu, a nie praw ekonomicznych rządzących gospodarką.

Teoria wartości, Źródłem wartości wymiennej jest uzytecznośc rozumiana

obiektywnie Użyteczność jest górną granicą wartości wymiennej, dolną zaś są

koszty produkcji. W gospodarce wolnokonkurencyjnej mechanizm rynkowy przybliża

cenę kosztów produkcji. Koszty produkcji sprowadza Say do kosztów wynagrodzeń

czynników wytwórczych za świadczone usługi w postaci: płacy jako ceny pracy,

procentu jako ceny kapitału i renty gruntowej jako ceny ziemi. Suma wynagrodzeń

czynników wytwórczych jest kosztem wytworzenia dobra i stanowi centrum oscylacji

cen. Wysokość zaś czynników wytwórczych zależy od podaży i popytu na usługi.

Teoria podziału dóbr . Podstawą teorii jest teoria produkcji. Dochody czynników

wytwórczych są wynagrodzeniem ich wkładu w proces produkcji. Udział zaś

poszczególnych czynn. wytw. w realizacji wartości nowo wytworzonej odpowiada ich

wkładowi w powstanie tej wartości. Istnienie dochodów poszczególnych czynn.

wytw. jest konsekwencją naturalnych praw produkcji, które wymagają istnienia

tych czynników. Dostrzega przy tym rolę przedsiębiorcy jako czwarty czynnik

produkcji.

Prawo rynków Say stwierdza, że produkcja sama tworzy sobie rynki zbytu, a

jedynym czynnikiem ograniczającym rozwój gospodarczy jest tempo akumulacji

kapitału i wzrost zdolności produkcyjnych gospodarki. Dopóki nikt nie będzie się

wtrącał do systemu, to będzie on się samoregulował i dopasowywał, ponieważ każdy

akt produkcji zawsze wytwarza efektywny popyt niezbędny do nabycia produktu.Say

występuje jako przeciwnik nieprodukcyjnej konsumpcji części dochodu. Podkreśla

potrzebę przeznaczenia ich na akumulację i rozwój gospodarczy

17. Zakres, założenia i metoda marksizmu. K. Marks sformułował nowe ujęcie

teorii ekonomicznej opartej na materializmie historycznym. Głosi on, że każdy

ustrój społeczny zależy od warunków, które go zrodziły. Nie ma więc

niewzruszonych ustrojów i idei. Wobec tego przewroty rewolucyjne są zjawiskiem

naturalnym i nieuniknionym. Należy więc ujawniać sprzeczności ustroju i walkę

klas i prowadzić ją do końca, do upadku kapitalizmu, zwycięstwa socjalizmu.

Marks stwierdza, że jedynym źródłem pomnażania wartości jest praca ludzka,

której społeczny charakter przejawia się w wymianie. Wartość wytworzona przez

robotnika jest większa od wartości produktu. Nadwyżka wartości wytworzonej przez

robotników ponad otrzymaną przez nich płacę stanowi wartość dodatkową, którą

przywłaszczają kapitaliści z tego tytułu, że są właścicielami środków produkcji.

Teoria kumulacji kapitału.

Konieczna staje się socjalistyczna rewolucja, która zapewni społeczeństwu

możliwość dalszego rozwoju poprzez stworzenie nowych stosunków ekonomicznych

opartych na społecznej własności środków produkcji i sprawiedliwym podziale

dochodu narodowego.

Teoria ekonomiczna K. Marksa była przede wszystkim teorią kapitalizmu

wolnokonkurencyjnego. Marks nie sformułował mechanizmu funkcjonowania i rozwoju

gosp. socjalistycznej, chociaż nawoływał do zastąpienia kapitalizmu -

socjalizmem

18. Myśl marginalistyczna

Wszystkie szkoły należące do kierunku subiektywno-marinalistycznego przyjmują

jako przedmiot badań ekonomicznych zagadnienie racjonalnego gospodarowania

dobrami rzadkimi, a więc stosunek człowieka do rzeczy, często indywidualizując i

subiektywizując ten stosunek. Kierunek ten koncentruje badania ekonomiczne wokół

zachowań jednostek gospodarczych i zależności występujących w produkcji lub w

stosunkach rynkowych przy założeniu doskonałej konkurencji. Szkoła austriacka

zwana psychologiczną . H.Gossen sformułował zasadę wynikająca z natury

człowieka, że pożytki płynące z kolejnych porcji dóbr maleją w miarę

zaspakajania potrzeb. Została ona nazwana I prawem Gossena. Sformułował on tez

II prawo równomiernego nasycenia potrzeb, które stało się ogólnym prawem

alokacji zasobów. Przedstawiciele:

Friedrich von Wieser, Eugen von Bohm-Bawerk, Hans Mayer, Ludwik von Mises,

Lionel Robbins.

Szkoła lozańska zwana matematyczną. Jest reprezentowana przez profesorów

ekonomii na Uniwersytecie w Lozannie: Leona Walrasa i Wilfreda Pareta oraz ich

ucznia Enrica Barone

Szkoła lozańska podejmuje próbę stworzenia ekonomii czystej, oderwanej od

warunków społ-gosp.. wyjaśniającej formalne i idealne warunki osiągania

równowagi ogólnej, do której zmierza system gospodarczy pod wpływem mechanizmu

rynkowego w warunkach konkurencji doskonałej. Szkoła lozańska koncentrowała

swoją uwagę na zjawiskach wymiany, która stanowi treść procesu gospodarczego.

Szkoła neoklasyczna (anglo-amerykańska).

W.Jevons - autor Teorii ekonomii politycznej zbudował teorię ekonomii w oparciu

o użyteczność krańcową. Przy jednoczesnym wykorzystaniu metod matematycznych.

Zjawiska ekonomiczne traktował w ujęciu ilościowym. Zapoczątkował metodę analizy

równowag cząstkowych. Polega ona na analizowaniu dwóch wielkości współzależnych,

przy założeniu niezmienności pozostałych,

Wartość dobra zależy od krańcowego stopnia użyteczności. Rozróżnia on

użyteczność całkowitą dobra i użyteczność jednostki dobra przypisywaną mu przez

osobę w jakimś punkcie

Szukasz gotowej pracy ?

To pewna droga do poważnych kłopotów.

Plagiat jest przestępstwem !

Nie ryzykuj ! Nie warto !

Powierz swoje sprawy profesjonalistom.

---