CHOROBA CUSHINGA KONI

Hiperkortyzolemia,dysfunkcja części pośredniej przysadki

Występowanie:

-na całym świecie z różną intensywnością

-u koni i kucyków wszystkich ras

-w wieku od 7 do 33 roku życia (średnio 22,5)

Przyczyna:

Choroba Cushinga jest spowodowana przez zwyrodnienie podwzgórzowych neuronów dopaminergicznych, które są tymi w podwzgórzu (które kontrolują metabolizm i wywieraja wpływ na przysadkę mózgową) używającymi dopaminy jako ich neurotransmitera. Przysadka i gruczoły nadnerczowe produkują nieprawidłowe ilości hormonów, które odgrywają zasadniczą rolę w regulacji metabolizmu, odpowiedziach zapalnych i odpornościowych.

-przerost, rozrost lub gruczolak części pośredniej przysadki mózgowej

zaburzone wydzielanie dopaminy przez podwzgórze, brak hamowania przez dopaminę sekrecji POMC

↓

POMC(proopiomelanokortyna)-wzrost wydzialania metabolitów POMC:

↓

- peptyd kortykotropowopodobny części pośredniej przysadki (adenokortykotropina 18-39-ACTH 18-39 corticotropin like intemediate lobe peptide - CLIP)

• β-endorfina

• B-lipotropina

• α-melanotropina (α-melanocyte stymulating hormone, α-MSN,h melanotropowy)- Wykazuje podobieństwo struktury chemicznej do adrenokortykotropiny (ACTH) i w związku z tym posiada słabe działanie adrenokortykotropowe;kortyzol hamuje jego wydzielanie

↓

-ACTH(h.adrenokortykotropowy)

↓

-kora nadnerczy-

Kortyzol (wzrost-nie zawsze u koni)

↓

Wzrost poziomu glukozy we krwi

Wywiad (21)

• nadmierne pragnienie(polidypsja)/ wielomocz(poliuria)

• zwiększony apetyt

• osowiałość i uległość

• pogorszenie wyników sportowych

• problemy z rozrodem

• nawracające infekcje

• wytrzeszcz gałek ocznych

• ślepota

• osłabienie gojenia się ran

• częste choroby skóry

• niezborność

• w 25-80% przypadków występuje przewlekły ochwat (może być jedynym objawem)

• powszechnym powikłaniem jest oporność insulinowa

• zanik mięśni,

• powiększenie ilości tk tłuszczowej- nieprawidłowo rozprowadzone tłuszcze w ciele,

grzebieniaste karki, wybrzuszające się nadoczodołowe doły(nadmiar tłuszczu nad oczami)

• i złogi tłuszczu nad zadem.

• wypełnienie dołków nadoczodołowych nadmiernie przerośnięta tk. tłuszczową

• wychudzenie

• owrzodzenie błonśluzowych

• nadmiernie długa okrywa włosowa,często pofałdowana(owłosienie patologiczne)-nie zawsze!

• hirsutyzm

• pocenie

• Powiększony,obwisły brzuch

Badania laboratoryjne:

hematologia:

• RBC - norma lub ↓

• leukocytoza (39%)

• neutrofilia (75%)

• limfopenia (częsta)

• eozynopenia (69%)

biochemia - wzrost, ale nie zawsze:

• glukozy

• AspAT-aminotransferaza asparaginianowa

• AP-fosfataza zasadowa

• GLDH-dehydrogenaza glutaminianowa

• GGT-gamma glutamylo transferaza

• glukozuria

Badania hormonalne:

-wzrost poziomu ACTH, kortyzolu, insuliny

• skojarzony test hamowania deksometazonem oraz stymulacji TRH (tyreoliberyna)- pobudzający przysadkę mózgową do wydzielania hormonu tyreotropowego TSH. Hormon TRH jest wytwarzany i uwalniany przez podwzgórze do naczyń układu wrotnego przysadki mózgowej i działa na jej przedni płat.

• pobranie krwi żylnej na EDTA

• podanie dożylne deksametazonu w dawce 0,4mg/kg mc

• po 3 godzinach pobranie próbki krwi

• podanie dożylne 1mg TRH

• pobranie próbek po kolejnych 30 min i 24 godzinach

POBRANIE	KOŃ CHORY	KOŃ ZDROWY
0 h (dexa.)	podwyższony lub normalny	poziom normalny
po 3 h (TRH)	bez zmian	spadek poziomu
kolejne 30 min.	wzrost o ponad 66%	poziom normalny lub niższy
24 h od początku	poziom wyjściowy	poziom niski

Leczenie:

-najczęsciej dozywotnie

• polecane:

• pergolid (antagonista dopaminy) Permax 0,5mg/d po

• alternatywnie

• bromokryptyna ( antagonista dopaminy) lub cyproheptydyna 0,2 mg/kg p.o. (agonista serotoniny)

• -trilostan 1mg/kg p.o.

Zioła:

• niepokalanek pospolity czyli pieprz mnichów (niepokalanek pieprzowy) - Vitex agnus castus

-spokojny byt,unikanie stresu rutynowość zabiegow pielęgnacyjnych

-odpowiednia pasza(problemy z zebami)

-unikac łatwostrawnych węglowodanów(ziarno)-mogą nasilać objawy hiperglikemii i ochwatu

-stały dostep do wody

-konrola i korekcja kopyt

-latem skrocenie okrywy włosowej,zima okrywanie derka

OCHWAT

Budowa puszki kopytowej

Budowa tworzywa kopytowego

Mikrokrążenie w tworzywie kopytowym

PRAWIDŁOWE UKĄTOWANIE PALCA

Patogeneza

-Upośledzenie krążenia włośniczkowego

-przemieszczenie kości kopytowej

Badanie

-obcena postawy

-ocena kopyt

Leczenie:

LECZENIE
CHOROBY PIERWOTNEJ

- zapalenia wymienia
- zapalenia macicy
- usunięcie łożyska
- zapalenia płuc

-cushing

W przypadku schorzeń zołądka i jelit
- zlewarować treść żołądka
- podać sól glauberską i węgiel leczniczy
- przy widocznym wydalaniu kału z węglem podać olej parafinowy

POSTĘPOWANIE PRZECIWBÓLOWE
I PRZECIWZAPALNE U KONI

niesterydowe leki przeciwzapalne/ NLPZ:

- fenylbutazon (Butapirazol):
I i II dnia w dawce 4,4 mg/kg m.c. i.v. lub i.m.
potem (3 - 5 dni) 2,2 mg/kg m.c.
- megluminian fluniksyny (Finadyne, Flunimeg)
1,1 mg/kg m.c. i.v.
- fenylbutazon (2,2 mg/kg m.c.) +
megluminian fluniksyny (0,5 mg/kg m.c.)

- ketoprofen - w ochwacie przewlekłym
2,2 - 3,6 mg/kg m.c. i.v. lub i.m. 2x dziennie
Nie stosować z aspiryną i innymi NLPZ

- DMSO (dimetylosulfotlenek)
0,1 - 1,0 g/kg m.c.
10% roztwór np. w płynie Ringera i.v.
1 - 3x dziennie przez 3 - 5 dni

UZUPEŁNIENIE LECZENIA PRZECIWZAPALNEGO:

- Calcium borogluconatum
250 ml/zwierzę i.v. 1x dziennie
lub 125 ml/zwierzę 2x dziennie
- witamina C 10%
40 - 50 ml/zwierzę i.v. 1x dziennie lub
25 ml/zwierzę 2x dziennie

DODATKOWO W POSTĘPOWANIU PRZECIWBÓLOWYM
- blokada nerwów palcowych - lignokaina 1x dziennie
Stosować tylko wtedy, gdy nie występuje przemieszczenie kości kopytowej.Konia nie oprowadzać.

POPRAWA KRĄŻENIA KAPILARNEGO I PERFUZJI W BLASZKACH TWORZYWA KOPYTOWEGO

METODY FIZYKOTERAPEUTYCZNE
- przez pierwsze 8 - 12 godzin stosować zimne okłady lub kąpiele w sarkofagu
(często powikłaniem jest zapalenie płuc)
potem kąpiele lub okłady ciepłe

ZIMNO
-działa przeciwbólowo
-obniża metabolizm tkanek
-redukuje aktywność metaloproteinaz macierzy

- umiarkowany ruch po miękkim podłożu 3 - 5x dziennie po 5 - 10 minut
tylko w fazie rozwoju ochwatu, gdy brak wyraźnej kulawizny

METODY FARMAKOLOGICZNE
1. alfa - blokery

- Pridazol
0,66 - 0,76 mg/kg m.c. i.m. 4x dz. przez 3- 4 dni

- acepromazyna 0,01 - 0,04 mg/kg m.c. i.v., i.m. 3 - 6x dziennie
najlepsze efekty przy dawce 0,066 mg/kg m.c. i.v.
ostrożnie u koni z niewydolnością krążenia - powoduje spadek ciśnienia krwi

-izoksupryna 1,2 mg/kg m.c. p.o. 2x dziennie
-fenoksybenzamina 2mg./kg m.c./dobę p.o.w 2 dawkach podzielonych ,działanie po 72h

2.wazodilatatory
- nikotynian ksantynolu (Sadamin) 7,2 - 8,6 mg/kg m.c. i.v., i.m. 3x dziennie
- pentoksyfilina (Trental) 4,0 - 4,4 mg/kg m.c. i.m., i.v. 2x dziennie
- nitrogliceryna (Nitrocard) 2,5 - 5 cm (10 mg / zwierzę / dobę) maści
posmarować wzdłuż naczyń na pęcinie

3.środki zwiększające ciśnienie koloidoosmotyczne
Dextran 40 000 - niskocząsteczkowy 2 ml/kg m.c. i.v.
Dextran 70 000 przy powtórnym podaniu zwykle powoduje wstrząs

4.leki przeciwzakrzepowe
- kwas acetylosalicylowy 10 - 20 mg/kg m.c. p.o. 1x dziennie
- heparyna drobnocząsteczkowa (Enoxaparine, Fragmin, Fraxiparine, Legoparin, RD Heparin)
50 IU/kg m.c. s.c. co 10 - 12 godzin

ZAPOBIEGANIE PRZEMIESZCZENIU KOŚCI KOPYTOWEJ
- mechaniczne wzmocnienie podparcia strzałki i podeszwy przez umieszczenie między podeszwą a podkową wkładek
- podkowy ortopedyczne np. podkowa w kształcie serca z uniesionym wsparciem na strzałkę

POPRAWA KERATYNIZACJI, WZMOCNIENIE BLASZEK ROGOWYCH TWORZYWA KOPYTOWEGO
- metionina (20% Metionina, Metiovit) 20 mg/kg m.c. p.o. przez 4 dni,
potem 10 mg/kg m.c. p.o. przez 10 dni
- biotyna (witamina H) 0,03 - 0,12 mg/kg m.c., p.o. przez 2 tygodnie

ZAPOBIEGANIE CHOROBIE U KONI
-utrzymanie prawidłowej masy ciała
-zapobieganie i leczenie chorób pierwotnych

-zespół Cushinga (oporność na insulinę, katabolizm białek, otyłość)
-koński syndrom metaboliczny (oporność na insulinę)
-niedoczynność tarczycy (kat. białek, otyłośc)
-nie dopuszczać do zjadania łupin i liści orzechów włoskich, pyleńca pospolitego

Zbilansować składniki pokarmowe, których jest około 50
Główne to:
wapń
fosfolipidy
magnez
cystyna
cynk
witamina A
metionina
biotyna /wit H

Jest to także element konieczny do regeneracji rogu kopytowego

Przy zespole Cushinga :
-L-tyrozyna, fenyloalanina-są prekursorami dopaminy, serotoniny i melatoniny

NIEDOCZYNNOŚĆ TARCZYCY/HYPOTYREOSIS

-strukturalne lub funkcjonalne zaburzenia na drodze podwzgórze(TRH) -przysadka(TSH)-tarczyca(T3,T4)

PIERWOTNA

WTÓRNA

-pełna niedoczynność tarczycy-usunięcie tarczycy lub podawanie propylotiouracylu

Żrebięta i dorosłe

PRZYCZYNY

-wrodzone

-jatrogenna

-rtg

-niektóre leki

-nadmiar jodu u matek-efekt Wolffa'a-Chaikoff'a-wole tarczycowe i zaburzony rozwój mięśniowo-szkieletowy

-zlokalizowane w tarczycy-spadek poziomu tyroksyny,wzrost TSH we krwi(próbuje pobudzić tarczycę)

OBJAWY:

-spowolnienie wielu funkcji zyciowych

-brak keakcji na bodźce

-brak tolerancji na wysiłek
-nieprawidłowa okrywa włosowa

-dermatozy

-problemy z rozrodem

-nadwaga

-nienormalny rozkład tk tłuszczowej

-ochwat

-obniżenie poziomu T3 rójjodotyroniny i T4-tyroksyny/tetrajodotyroniny.prekursor T3(dejodynacja)

Tyroksyna -pobudza procesy utleniania w tkankach, pobudza rozpad tłuszczów do kwasów tłuszczowych i glicerolu, wzmaga wchłanianie glukozy z przewodu pokarmowego i jej zużycie przez komórki. Zwiększa także wydzielanie i efekty działania somatotropiny i glikokortykoidów, wpływa na czynność gruczołów płciowych. Hormon ten jest bardzo ważny dla rozwoju fizycznego i psychicznego młodych organizmów, wpływa również regulująco na laktację i rozród.

niedobór tyroksyny obniża podstawowy poziom przemiany materii, wywołuje obrzęk śluzowaty i zmniejsza aktywność psychomotoryczną.

Odjodowanie (zachodzi głowie w tkankach obwodowych) T₄ do T₃ może być zmniejszone w okresie życia płodowego oraz na skutek chorób wątroby i zażywania niektórych leków (np. propylotiouracylu, glukokortykoidów), także w wyniku deficytu selenu.

BADANIA:

-krwi-hormonalne

-poziom TRH

-poziom TSH

-poziom TYROKSYNY

LECZENIE:

-podawanie tyroksyny

NADCZYNNOŚĆ TARCZYCY/HYPERTHYREOSIS

-rzadko,u koni starszych

-gruczolak lub gruczolakorak tarczycy

-choroba Basedowa

OBJAWY:

-wytrzeszcz,

- nadpobudliwość

- nerwowość,

-zwiększona męczliwość mięśni

-tachykardia

kon chudnie, wieksza przemiana mat., słaba siersc, wzrost temp, najczesciej tło nowotworowe,biegunka tłuszczowa, tachykardia.

---