1.Definicje (określenia) podstawowych terminów z zakresu prawa

Prawo - ogół przepisów regulujących stosunki między ludźmi, podmiotami gospodarczymi i innymi organizacjami (osobami fizycznymi i prawnymi), usankcjonowany przymusem państwowym, 

Przemiot prawa - jest to zakres czynności iprzedmiotów dla jakiego dane prawo ma zastosowanie.

Podmiot prawa - ten, kto może posiadać uprawnienia (prawa) lub obowiązki, a więc ma zdolność prawną. Podmiotowość prawną nadaje prawo. Każdy człowiek jest podmiotem prawa od chwili poczęcia aż do śmierci.

Akt prawny - pisemna regulacja prawna, 

Kodyfikacja - termin prawniczy, oznaczający proces jednorazowego połączenia dużego zespołu przepisów prawnych w jednolity, usystematyzowany zbiór, z którego można interpretować podstawowe normy danej gałęzi prawa. Zadaniem kodyfikacji jest uporządkowanie wszystkich norm tworzących daną gałąź prawa.

Norma - ujednolicenie przedmiotów materialnych i niematerialnych w celu powtarzalnego wykorzystania,

Osoba fizyczna - prawne określenie człowieka w prawie cywilnym, od chwili urodzenia do chwili śmierci, w odróżnieniu od osób prawnych. Bycie osobą fizyczną pociąga za sobą zawsze posiadanie zdolności prawnej, czyli możliwość bycia podmiotem stosunków prawnych (praw i zobowiązań). Osoby fizyczne mają także zdolność do czynności prawnych, uzależnioną jednak od dalszych warunków. Pełną zdolność do czynności prawnych nabywa się po osiągnięciu pełnoletności, ograniczoną zdolność do czynności prawnych od chwili ukończenia lat 13. Osoba fizyczna po ukończeniu 13 roku życia może zostać całkowicie pozbawiona zdolności do czynności prawnych, czyli zostać ubezwłasnowolniona całkowicie. Pełnoletni może zostać częściowo pozbawiony zdolności do czynności prawnych, czyli zostać ubezwłasnowolniony częściowo.

Osoba prawna to jeden z rodzajów podmiotów prawa cywilnego. Osobę prawną definiuje się zazwyczaj jako trwałe zespolenie ludzi i środków materialnych w celu realizacji określonych zadań, wyodrębnione w postaci jednostki organizacyjnej wyposażonej przez prawo (przepisy prawa cywilnego) w osobowość prawną. Taka jednostka organizacyjna ma wtedy pełnię podmiotowości prawnej, w szczególności nabywa zdolność prawną oraz zdolność do czynności prawnych ( oraz odpowiednio zdolność sądowa i procesową). Wśród osób prawnych nauka prawa (nie samo prawo!) rozróżnia dwa rodzaje: korporacje (związki osób) i fundacje (masy majątkowe). Osoba prawna jest tworem abstrakcyjnym - nie istnieje namacalnie. W związku z tym w nauce prawa istnieje kilka teorii wyjaśniających istotę osoby prawnej.

Ustawa, rozporządzenie, zarządzenie - akty prawne stosowane w Rzeczypospolitej Polskiej, 

Rozporządzenie, dyrektywa, decyzja - akty prawne stosowane w Unii Europejskiej, 

ROZPORZĄDZENIA nie podlegają transformacji i obowiązują bezpośrednio we wszystkich państwach członkowskich, 

DYREKTYWY określają cele, jakie mają być osiągnięte przez państwa do których są skierowane oraz nieprzekraczalny termin wprowadzenia ich w życie. Sposób osiągnięcia zamierzonego skutku prawnego czyli sposób wprowadzenia dyrektyw do systemu prawnego danego państwa, jest jego wewnętrzną sprawą

 
DECYZJE są aktami prawnymi obowiązującymi w całości, ale kierowanymi indywidualnie do poszczególnych instytucji, firm czy państw. 

Dyrektywa nowego podejścia  Dyrektywy „nowego podejścia” to regulacje prawne obowiązkowe do wdrożenia przez wszystkich członków UE, opracowane w celu stworzenia jednolitego systemu przepisów pozwalających na zlikwidowanie barier technicznych. Dyrektywy nowego podejścia dotyczą wyrobów, które mają być po raz pierwszy wprowadzone do obrotu i oddane do użytku. Ograniczają się wyłącznie do wymagań zasadniczych, sformułowanych tak, aby zapewniały wysoki poziom ochrony 

2. Definicje (określenia) podstawowych terminów z zakresu techniki

„maszyna” oznacza:

— zespół, wyposażony lub przeznaczony do wyposażenia w mechanizm napędowy inny niż bezpośrednio wykorzystujący siłę mięśni ludzkich lub zwierzęcych, składający się ze sprzężonych części lub elementów, z których przynajmniej jedna wykonuje ruch, połączonych w całość mającą konkretne zastosowanie,

— zespół określony w tiret pierwsze, jedynie z pominięciem elementów przeznaczonych do jego podłączenia w miejscu pracy lub do podłączenia do źródeł energii i napędu,

— zespół określony w tiret pierwsze i drugie, gotowy do zainstalowania i zdolny do funkcjonowania w danym stanie jedynie w przypadku gdy jest zamontowany na

środkach transportu lub zainstalowany w jakimś budynku lub na konstrukcji,

— zespoły maszyn określone w tiret pierwsze, drugie i trzecie lub maszyny nieukończone określone w lit. g), które w celu osiągnięcia określonego efektu końcowego, zostały zestawione i są sterowane w taki sposób, że działają jako zintegrowana całość,

— zespół sprzężonych części lub elementów, z których przynajmniej jedna wykonuje ruch, połączonych w całość, przeznaczony do podnoszenia ładunków, a którego jedynym źródłem mocy jest bezpośrednie wykorzystanie siły ludzkich mięśni,

Technika - dziedzina działalności, polegająca na wytwarzaniu zjawisk i przedmiotów nie występujących naturalnie w przyrodzie. Słowo technika oznacza też same urządzenia techniczne. Pojęcie techniki jest często mylone z technologią czyli wiedzą o wytwarzaniu, z użyciem środków technicznych lub przy ich wykorzystaniu. Działalnością badawczą w dziedzinie techniki zajmują się nauki techniczne i inżynieria. Tak zdefiniowana technika stanowi zasadniczy składnik cywilizacji i kultury.

Urządzenie jest to przedmiot umożliwiający wykonanie określonego procesu, często stanowiący zespół połączonych ze sobą części stanowiących funkcjonalną całość, służący do określonych celów, np. do przetwarzania energii, wykonywania określonej pracy mechanicznej, przetwarzania informacji, mający określoną formę budowy w zależności od spełniających parametrów pracy i celu przeznaczenia.

Obiektem technicznym nazywamy każdy dowolny wytwór cywilizacji technicznej. Są to np.: samochody, obrabiarki , budynki, mosty itp. Przyjmuje się, że powstaniu obiektu technicznego występuje pięć podstawowych faz:

• sformułowanie potrzeby

• konstruowanie

• produkcja

• eksploatacja

• likwidacja

System maszynowy - zbiór dwóch lub więcej maszyn współpracujących ze sobą.
Maszyny energetyczne - maszyny służące do przetwarzania jednej energii w inną.

Przykładem takiej maszyny jest silnik spalinowy, który przekształca energie cieplną na mechaniczną.

Maszyny transportowe - służą do zmiany położenia ciał stałych, cieczy, gazów np. dźwigi, samochody.

Maszyny technologiczne - służą do wykonywania operacji związanych ze zmianą kształtu i wymiarów wykonywanych/obrabianych przedmiotów oraz ze zmianą właściwości fizycznych i stanów tych przedmiotów. Np. obrabiarki, maszyny rolnicze, maszyny budowlane

3. Definicje (określenia) podstawowych terminów z zakresu bezpieczeństwa

Bezpieczeństwo(1) - w sensie bardzo ogólnym jest to stan spokoju, pewności, niezagrożenia, 

Bezpieczeństwo(2) - przy przyjęciu założenia, że nie istnieją sytuacje oraz jakiekolwiek działania człowieka pozbawione zagrożeń, bezpieczeństwo jest utożsamiane z warunkami i postępowaniem, dla których ryzyko utraty życia lub zdrowia lub/i zniszczenia środowiska nie przekroczy dopuszczalnego poziomu. 

Ryzyko - iloczyn prawdopodobieństwa wystąpienia niepożądanego zdarzenia i miar jego skutków,

 
Dopuszczalny poziom ryzyka - nieprzekraczalna wartość liczbowa ryzyka, podana w określonych przepisach bezpieczeństwa (aktach prawnych) lub normach zharmonizowanych z t- nieprzekraczalna wartość liczbowa ryzyka, podana w określonych przepisach bezpieczeństwa (aktach prawnych) lub normach zharmonizowanych z tymi przepisami,

 
Akceptowalny poziom ryzyka - wartość liczbowa ryzyka , które są w stanie zaakceptować ludzie (ze względów społecznych, etycznych, ekonomicznych, technologicznych itp.) stykający się z określonym zagrożeniem w środowisku pracy i poza nim. 

4. Definicje (określenia) podstawowych terminów zgodnie z ustawą o systemie oceny zgodności (23 terminy) w tym

Certyfikat - dokument wydany przez notyfikowaną jednostkę certyfikującą, potwierdzający, że wyrób i proces jego wytwarzania zgodne są z zasadniczymi wymaganiami;

Akredytacja - uznanie przez jednostkę akredytującą kompetencji jednostki certyfikującej, jednostki kontrolującej oraz laboratorium do wykonywania określonych działań;

Autoryzacja - zakwalifikowanie przez ministra lub kierownika urzędu centralnego zgłaszającej się jednostki lub laboratorium do procesu notyfikacji

Notyfikacja - zgłoszenie Komisji Europejskiej oraz państwom członkowskim UE autoryzowanych jednostek certyfikujących oraz laboratoriów właściwych do wykonywania czynności określonych w procedurach zgodności;

Jednostka certyfikująca - jednostka dokonująca certyfikacji;

Jednostka kontrolująca - jednostka dokonująca sprzędzenia projektu wyrobu, wyrobu lub procesu jego wytwarzania oraz ustalenia ich zgodności z zasadniczymi lub szczegółowymi wymaganiami;

5. Definicje (określenia) podstawowych terminów z zakresu normalizacji technicznej
Norma techniczna (norma) - dokument techniczny określający jednoznacznie wymagania jakościowe lub ilościowe przedmiotu normy zalecających ich przestrzeganie, 

Norma - ujednolicenie przedmiotów materialnych i niematerialnych w celu powtarzalnego wykorzystania,

Norma Europejska (EN) - norma przeznaczona do stosowania na terenie krajów Unii Europejskiej, ustanawiana przez europejskie organizacje normalizacyjne CEN, CENELEC i ETSI. 

Norma zharmonizowana - Norma Europejska zharmonizowana z dyrektywą, tzn. opracowana i ustanowiona na zlecenie Komisji Europejskiej, na podstawie tzw. mandatu udzielonego przez KE; zawiera szczegółowe wymagania techniczne dotyczące wyrobów określonych w odpowiedniej dyrektywie. 

Norma przywołana - jest to norma do której odwołujemy się z innej normy, ustawy, rozporządzenia, dyrektywy itp.
Norma okładkowa - norma przyjęta w innym języku, z polską okładką.

6. Przedmioty ustawy „Prawo własności przemysłowej”, forma ochrony, maksymalny czas ochrony.

Ustawa normuje:

1) stosunki w zakresie wynalazków, wzorów użytkowych, wzorów przemysłowych,

znaków towarowych, oznaczeń geograficznych i topografii układów

scalonych;

2) zasady, na jakich przedsiębiorcy mogą przyjmować projekty racjonalizatorskie

i wynagradzać ich twórców;

3) zadania i organizację Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej, zwanego

dalej „Urzędem Patentowym”.

Na warunkach określonych w ustawie twórcy wynalazku, wzoru użytkowego,

wzoru przemysłowego oraz topografii układu scalonego przysługuje prawo do:

1) uzyskania patentu, prawa ochronnego albo prawa z rejestracji;

2) wynagrodzenia;

3) wymieniania go jako twórcy w opisach, rejestrach oraz w innych dokumentach

i publikacjach.

7. Jakie wyniki pracy naukowo-badawczej i inżynierskiej nie mają zdolności patentowej.

Patentów nie udziela się na odkrycia i teorie naukowe, wytwory o charakterze jedynie estetycznym, plany, zasady i metody dotyczące działalności umysłowej lub gospodarczej, wytwory, których niemożliwość wykorzystania może być wykazana w świetle powszechnie przyjętych i uznanych zasad nauki, programy komputerowe, sposoby przedstawiania informacji.

8. Wynalazki - definicja (określenia), forma ochrony, maksymalny czas ochrony, przykłady wynalazków chronionych patentami.

Wynalazek - jest to nowe rozwiązanie o charakterze technicznym nie winikające w sposób oczywisty ze stanu techniki i mogące się nadawać do stosowania.

9. Wzory użytkowe - definicja (określenia), forma ochrony, czas ochrony, przykłady wzorów użytkowych.

1. Wzorem użytkowym jest nowe i użyteczne rozwiązanie o charakterze technicznym, dotyczące kształtu, budowy lub zestawienia przedmiotu o trwałej postaci.

2. Wzór użytkowy uważa się za rozwiązanie użyteczne, jeżeli pozwala ono na osiągnięcie

celu mającego praktyczne znaczenie przy wytwarzaniu lub korzystaniu z

wyrobów.

1. Na wzór użytkowy może być udzielone prawo ochronne.

2. Przez uzyskanie prawa ochronnego nabywa się prawo wyłącznego korzystania ze

wzoru użytkowego w sposób zarobkowy lub zawodowy na całym obszarze Rzeczypospolitej

Polskiej.

3. Czas trwania prawa ochronnego wynosi dziesięć lat od daty dokonania zgłoszenia

wzoru użytkowego w Urzędzie Patentowym.

10. Wzory przemysłowe - definicja (określenia), forma ochrony, czas ochrony, przykłady.

Wzorem przemysłowym jest nowa i posiadająca indywidualny charakter postać wytworu lub jego części, nadana mu w szczególności przez cechy linii, konturów, kształtów, kolorystykę, strukturę lub materiał wytworu oraz przez jego ornamentację.

Prawa z rejestracji wzoru udziela się na 25 lat od daty dokonania zgłoszenia w Urzędzie Patentowym, podzielone na pięcioletnie okresy, z zastrzeżeniem art. 111.

11. Znaki towarowe - definicja (określenia), forma ochrony, czas ochrony.

Znak towarowy - prawnie chroniony, niepowtarzalny element produktu, skutecznie odróżniający go od produktów konkurencyjnych.

Znak towarowy można zarejestrować w urzędzie patentowym, dzięki czemu inne osoby nie mogą go legalnie wykorzystywać bez zgody właściciela.

Prawo ochronne na znak towarowy może być w zasadzie wieczyste. Zgodnie z ustawą czas ochronny wynosi 10 lat, liczonych od daty zgłoszenia!, ale może być bez ograniczenia przedłużane dla wszystkich lub części towarów na wniosek uprawnionego na kolejne okresy 10letnie po uiszczeniu stosownej opłaty.

12. Oznaczenia geograficzne - definicja (określenia), forma ochrony, czas ochrony.

Oznaczeniami geograficznymi, w rozumieniu ustawy, są oznaczenia słowne odnoszące się bezpośrednio lub pośrednio do nazwy miejsca, miejscowości, regionu lub kraju (teren), które identyfikują towar jako pochodzący z tego terenu, jeżeli określona jakość, dobra opinia lub inne cechy towaru są przypisywane przede wszystkim pochodzeniu geograficznemu tego towaru.

Ochrona oznaczenia geograficznego jest bezterminowa. Ochronę pełni Urząd Patentowy. Osoby które używały oznaczenia geograficznego ale straciły do tego prawo, przez zgłoszenie patentu, mogą używać go jeszcze przez rok.

15. Na jakie wynalazki nie udziela się patentów?

Patentów nie udziela się na:

1) wynalazki, których wykorzystywanie byłoby sprzeczne z porządkiem publicznym

lub dobrymi obyczajami; nie uważa się za sprzeczne z porządkiem publicznym korzystanie z wynalazku tylko dlatego, że jest zabronione przez prawo;

2) odmiany roślin lub rasy zwierząt oraz czysto biologiczne sposoby hodowli roślin lub zwierząt; przepis ten nie ma zastosowania do mikrobiologicznych sposobów hodowli ani do wytworów uzyskiwanych takimi sposobami;

3) sposoby leczenia ludzi i zwierząt metodami chirurgicznymi lub terapeutycznymi

oraz sposoby diagnostyki stosowane na ludziach lub zwierzętach;

przepis ten nie dotyczy produktów, a w szczególności substancji lub mieszanin

stosowanych w diagnostyce lub leczeniu.

16. Jakie elementy powinno zawierać zgłoszenie wynalazku w celu uzyskania patentu?

Zgłoszenie wynalazku w celu uzyskania patentu powinno obejmować:

1) podanie zawierające co najmniej oznaczenie zgłaszającego, określenie

przedmiotu zgłoszenia oraz wniosek o udzielenie patentu lub patentu dodatkowego;

2) opis wynalazku ujawniający jego istotę;

3) zastrzeżenie lub zastrzeżenia patentowe;

4) skrót opisu.

18. System nadzoru i kontroli bezpieczeństwa techniki jaki ukształtował się pod wejściu Polski do UE. Nazwy organizacji i zakresy działania NIK, PIP, UOKIK, PKN, UDT, WUG i inne. 

NIK- Najwyższa Izba Kontroli jest naczelnym organem kontroli państwowej. Działa w oparciu o Konstytucję RP, Ustawę o NIK, Statut i Zarządzenia Prezesa Izby. Regulacje zawarte w przepisach prawa określają m.in. pozycję ustrojową Izby, jej zadania, tryb i zakres działania oraz wewnętrzną organizację. Kontrola państwowa sprawowana przez NIK opiera się na jasno określonych zasadach: przejrzystości intencji, rzetelności informacji, apolityczności kontrolerów oraz kolegialności w podejmowaniu kluczowych decyzji. W ten sposób Izba nawiązuje do światowych standardów w dziedzinie kontroli państwowej.

Państwowa Inspekcja Pracy (PIP) - polski organ nadzoru i kontroli nad przestrzeganiem prawa pracy, w szczególności przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy. Przeprowadza, z reguły niezapowiedziane, kontrole w zakładach pracy zatrudniających pracowników, a także u przedsiębiorców, dla których świadczą pracę osoby na podstawie umów cywilnoprawnych (umów zleceń lub umów o dzieło). Udziela bezpłatnie porad w zakresie prawa pracy pracownikom (porady osobiste i telefoniczne - szczegóły można znaleźć na stronach internetowych PIP). Dba o przestrzeganie praw pracowników, rozpatruje także pisemne skargi. Kontroluje ponadto przestrzeganie przepisów w zakresie wprowadzania do obrotu maszyn, narzędzi itp. w zakresie podstawowych wymagań bezpieczeństwa i higieny pracy. W skład Państwowej Inspekcji Pracy wchodzą Główny Inspektorat Pracy (GIP; znajduje się w Warszawie przy ul. Kruczej) oraz Okręgowe Inspektoraty Pracy - w sumie 17

Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK) - polski urząd antymonopolowy, obsługujący Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, który jest centralnym organem administracji państwowej (rządowej),

Polski Komitet Normalizacyjny (PKN) zgodnie z art. 9 ustawy o normalizacji z dnia 
12 września 2002 r. (Dz. U. Nr 169, poz. 1386, z późn. zm) jest krajową jednostką normalizacyjną i jednocześnie państwową jednostką organizacyjną. Polski Komitet Normalizacyjny ma wyłączne prawo używania skrótu "PKN" i zastrzeżonego znaku graficznego.

Do zadań PKN należy organizowanie i prowadzenie normalizacji krajowej zgodnie 
z potrzebami kraju, w tym:

1. określanie stanu i kierunków rozwoju normalizacji,

2. organizowanie i nadzorowanie działań związanych z opracowywaniem 
   i rozpowszechnianiem Polskich Norm i innych dokumentów normalizacyjnych, 
   w szczególności przez ankietę powszechną projektów norm; ankieta powszechna jest realizowana przez podawanie do publicznej wiadomości tytułów, terminów zakończenia ankiety oraz miejsca i sposobu udostępniania zainteresowanym treści projektów,

3. zatwierdzanie i wycofywanie Polskich Norm oraz innych dokumentów normalizacyjnych,

4. reprezentowanie Rzeczypospolitej Polskiej w międzynarodowych i regionalnych organizacjach normalizacyjnych, uczestnictwo w ich pracach oraz występowanie za granicą w sprawach dotyczących normalizacji,

5. inicjowanie i organizowanie pracy komitetów technicznych do realizacji zadań związanych z opracowywaniem dokumentów normalizacyjnych,

6. organizowanie i prowadzenie działalności szkoleniowej, wydawniczej, promocyjnej 
   i informacyjnej dotyczącej normalizacji i dziedzin pokrewnych,

7. opiniowanie projektów aktów prawnych związanych z normalizacją.

Misją Urzędu Dozoru Technicznego jest wspieranie państwa, społeczeństwa i podmiotów gospodarczych w szeroko rozumianych działaniach służących bezpieczeństwu użytkowania urządzeń technicznych i ochronie środowiska. Zgodnie z ustawą o dozorze technicznym i aktami wykonawczymi do tej ustawy UDT realizuje swoje powołanie sprawując dozór nad urządzeniami technicznymi, które mogą stwarzać zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzkiego, mienia lub środowiska.

Zgodnie z Ustawą z dnia 21 grudnia 2000 r. o dozorze technicznym (Dz. U. Nr 122, poz. 1321, z późn. zmianami) działaniami dozoru technicznego objęte są urządzenia techniczne stwarzające zagrożenie poprzez:
	rozprężanie gazów znajdujących się pod ciśnieniem różnym od atmosferycznego,
	wyzwolenie energii potencjalnej lub kinetycznej przy przemieszczaniu ludzi lub ładunków w ograniczonym zasięgu,
	rozprzestrzeniania się materiałów niebezpiecznych podczas ich magazynowania lub transportu

Prezes Wyższego Urzędu Górniczego oraz dyrektorzy okręgowych i specjalistycznych urzędów górniczych sprawują nadzór i kontrolę nad ruchem zakładów górniczych w zakresie:

• bezpieczeństwa i higieny pracy oraz bezpieczeństwa pożarowego,

• ratownictwa górniczego,

• gospodarki złożami kopalin w procesie ich wydobywania,

• ochrony środowiska, w tym zapobiegania szkodom,

• budowy i likwidacji zakładu górniczego, w tym rekultywacji gruntów i zagospodarowania terenów po działalności górniczej.

19. System zgodności wyrobów i procesów. Podstawa prawna, podmioty (organizacje) i przedmioty tworzące system oraz cele i relacje pomiędzy elementami. 

22. System nadzoru i kontroli bezpieczeństwa obiektów technicznych. Obiekty techniczne podlegające UDT i TDT. Podstawy prawne, podmioty (organizacje) tworzące system oraz cele i relacje pomiędzy elementami.

 

---