1. Scharakteryzuj pojęcie prawa

Prawo to nauka o normach prawnych. Jego treścią jest regulacja stosunków społecznych. Posiada własny język prawniczy. Jest to nauka posiadającą własne źródła, własną siatkę pojęć, własną metodologię nauczania. Prawo nie jest jednolitą dyscypliną nauki.

Prawo, zbiór reguł i zasad postępowania. Jest ono ustanawiane przez państwo(pewien autorytet). Warunkuje zewnętrzne zachowanie/postępowanie człowieka. Mimo że państwo chroni tych zasad i reguł to jednak zmusza ono człowieka do przestrzegania prawa, tzw. aparat przymusu. Więc przestrzeganie prawa zagwarantowane przymusem państwa.

Funkcje prawa:

• Stabilizacyjna: utrwalenie zasad ładu ekonomicznego, prawnego, politycznego

• Organizacyjna: reguluje życie społeczne

• Ochronna: ochrona godności, życia, mienia, wartości

• Prewencyjna: poprzez obawę dolegliwości odstrasza od takiego zachowania które mogłoby do tego prowadzić

• Represyjna: uruchamia sankcje za naruszenie normy postępowania

2. Klasyfikacja pojęcia prawa: prawo materialne - prawo formalne

Prawo materialne:

• Ogół norm prawnych regulujących treść stosunków prawnych

• Opisuje stosunki zachodzące w społeczeństwie

• Określa jakie zachowanie jest nakazane (co możemy a czego nie możemy robić)

• Określają jakie zachowanie jest nam dozwolone

• Reguluje zachowanie się ludzi i różnych instytucji w społeczeństwie

• Normy prawa materialnego mają charakter pierwotny

Normy prawa materialnego określają do kogo są skierowane, okoliczności ich stosowania, sposób ich stosowania. Określają dolegliwości, sankcje jakie nas spotkają jeśli ich nie stosujemy lub w taki sposób jaki nie powinniśmy.

Prawo materialne tworzy prawa, obowiązki, wprowadza sankcje. Daje nam wiedzę.

Prawo formalne:

• Ogół norm prawnych, które określają tryb postępowania wobec panującej władzy

• Normy prawa formalnego odnoszą się do organizacji aparatu dbającego o przestrzeganie prawa materialnego

• Tworzy je aparat przymusu

• Określa tryb postępowania, procedury postępowania

• Określa przed jakimi organami państwa odpowiadamy oraz co nas czeka

Prawo formalne określa w jaki sposób stosować sankcje dla tych którzy zachowują się niezgodnie z normami prawa materialnego.

Procedury i możliwości stosowania treści norm prawa materialnego.

3. Klasyfikacja pojęcia prawa: prawo podmiotowe - prawo przedmiotowe

1. Prawo podmiotowe - pakiet uprawnień związanych z określonym prawem które przysługuje tylko temu podmiotowi prawnemu. Uprawnienia które może zastosować posiadacz prawa w relacjach z innymi podmiotami prawnymi.

Prawo to jest rozumiane jako korzyści lub uprawnienia wynikające z przepisów prawnych dla określonych osób (np. posiadanie prawa wyborczego, prawo własności).

Np. pracownikowi X, który przepracował 10 lat, przysługuje urlop wypoczynkowy w wymiarze 26 dni roboczych(co wynika z kodeksu pracy), jest jego prawem podmiotowym.

Wyróżniamy prawa podmiotowe:

• Bezwzględne - mogą być one skierowane przeciwko każdej osobie. Do praw bezwzględnych należą prawa rzeczowe (przede wszystkim prawo własności), niektóre prawa rodzinne, prawa osobiste itp.

• Względne - to prawa, które mogą być skierowane tylko wobec oznaczonej osoby lub grupy osób. Do praw podmiotowych względnych należą przede wszystkim prawa wynikające ze stosunków zobowiązaniowych.

W prawie podmiotowym można niekiedy wyodrębnić jego poszczególne części składowe, zwane uprawnieniami. Na przykład w przysługującym właścicielowi prawie własności wyodrębnić można takie uprawnienia, jak uprawnienie władania, korzystania i rozporządzania rzeczą.

2. Prawo przedmiotowe - ogół norm prawnych składających się na system prawa obowiązującego w danym państwie, których przestrzeganie jest zagwarantowane przymusem państwowym.

• Prawo przedmiotowe obejmuje:

• Powszechnie obowiązujące na terytorium określonego państwa normy postępowania - co ozn., że adresatem tych norm jest każdy, kto znajdzie się w określonej sytuacji.

• Zagwarantowanie jego przestrzegania przymusem państwowym - ozu. to że państwo dysponuje odpowiednim aparatem państwowym, zabezpieczającym postępowanie ludzi zgodnie z prawem(wobec tych którzy nie postępują zgodnie z obowiązującymi normami będzie zastosowana „sankcja” czyli negatywna konsekwencja nieprzestrzegania prawa).

• Prawo w znaczeniu podmiotowym:

• Zbiór sformalizowanych norm postępowania - oznacza to że normy te są ustanawiane przez upoważnione do tego organy państwowe w ściśle określonym trybie.

• Obowiązujące na terenie każdego państwa, powinno stanowić wewnętrznie uporządkowany i spójny zbiór norm postępowania, czyli powinno umożliwić sprawne i szybkie odszukanie tych jego części, które są dla kogoś interesujące i z jego zapisów powinno jasno wynikać co w sytuacji przewidzianej normą należy robić lub od jakich czynów należy się powstrzymać.

• Powinno być stabilne.

4. Scharakteryzuj pojęcie źródeł prawa

1. Źródłami prawa nazywamy inaczej wszystkie akty prawne, zawierające konkretne przepisy.
   Źródła prawa są to zatem akty stanowione przez organy państwowe, które w treści swej zawierają normy prawne albo stanowią element niezbędny do odczytania obowiązującej normy prawnej. Dlatego też mówiąc o źródłach prawa w tym znaczeniu , określamy je najczęściej mianem aktów prawodawczych (normatywnych) tj. aktów , które w treści zawierają normy prawne lub ich części składowe.

2. Trzy znaczenia źródeł prawa:

• Materialne źródła prawa - stanowią zjawiska i procesy zachodzące w rzeczywistości, kształtujące treść norm prawnych. Chodzi tu przede wszystkim o takie czynniki jak: panujące stosunki ekonomiczne, systemy religijne, obyczajowe czy moralne.

• Formalne źródła prawa - zwracają one uwagę na formy, w jakich wyrażane może być prawo przez upoważnione do tego organy. Mogą nimi być np. ustawy czy rozporządzenia.

Jednak nie każda decyzja organów państwa tworzy obowiązujące prawo. Są nim jedynie te decyzje, które zostały podjęte w odpowiednim trybie i wyrażone we właściwej formie.

• Dzienniki urzędowe(organy promulgacyjne) - oficjalne czasopisma, w których następuje ogłoszenie treści aktów prawnych. Dzienniki urzędowe stanowią powszechne źródło poznania prawa.

3. Źródła prawa wg kryterium adresata:

1. Indywidualne

2. Generalne

1. Międzynarodowe

• Sensu stricte(akty normatywne)

• Ponadczasowe: pierwotne i wtórne

2. Krajowe

• Powszechne

• Miejscowe

5. Scharakteryzuj pojęcie źródeł poznania prawa

Źródła poznania prawa:

• wszelkie czynniki mogące dostarczyć informacji o prawie zarówno tym dawnym jak i tym obowiązującym.

• wszystko to skąd można się dowiedzieć jakie obowiązują normy prawne i jaka jest ich treść, zbiory norm prawa, skorowidze norm prawa i przepisów prawa, publikatory prawa czyli dzienniki urzędowe państwa lub poszczególnych resortów, dokumenty, publikacje, inskrypcje.

• Przykładem źródła poznania prawa jest np.: Dziennik Ustaw lub Monitor Polski. Są to źródła urzędowe o szczególnym autorytecie. Inne to: podręczniki akademickie z dziedziny prawoznawstwa, komentarze do kodeksów, artykuły naukowe i publicystyczne poświęcone zagadnieniom prawnym.

Źródła poznania prawa są to także inaczej nośniki informacji np. książki, komputer-internet, dokumenty gdzie zostały zapisane treści prawa obowiązującego.

6. Opisz hierarchię źródeł prawa

• Konstytucja - określa rozwój państwa. Reguluje podstawy ustroju politycznego i społeczno-gospodarczego państwa, strukturę i zakres działania państwowych organów naczelnych, a także podstawowe prawa i obowiązki obywatelskie.

• Ustawy(Umowy międzynarodowe) - Ustawa jest drugim aktem w hierarchii, podporządkowana jest konstytucji, czyli nie może być z nią sprzeczna i jest z nią zgodna. Ustawa jest aktem o ogromnej doniosłości, jest bardzo ważnym aktem normatywnym.

• Ratyfikowane umowy międzynarodowe - Ratyfikacji dokonuje prezydent i mogą być dwojakiego rodzaju: - za zgodą ustawy; - bez zgody ustawy. Międzynarodowe umowy są ratyfikowane tylko wtedy, gdy wcześniej sejm wyraził na to zgodę w ustawie

• Dekrety; Rozporządzenia - akt normatywny niższego rzędu całkowicie podporządkowany ustawie, jest wydawany w celu prawidłowego wykonywania ustawy. Rozporządzenie musi być szczegółowe na tyle aby się mieściło w ramach ustawy, nie wykluczało ustawy i nie zmieniało jej

• Uchwały - wyraz woli jakiegoś organu kolegialnego (np. sejmu, organizacji społecznej lub politycznej). Treścią uchwały mogą być też akty normatywne stanowione w RP przez np. sejm, senat, rząd lub organy samorządu terytorialnego. Uchwałą jest zarówno ustawa, jak i rozporządzenie Rady Ministrów czy Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji.

• Zarządzenia - akt normatywny wydawany przez organy władzy wykonawczej, zarządzenie ma charakter wykonawczy do konkretnej ustawy.

• Akty prawa miejscowego

7. Scharakteryzuj pojęcie normy prawnej

Norma prawna:

• Ustalona i ogólnie przyjęta reguła postępowania wynikająca z przepisów prawa

• Jej adresatami są wszystkie osoby znajdujące się w opisanej normą sytuacji lub posiadające określone w normie cechy

• Tworzona i chroniona przez państwo

• Najmniejszy, stanowiący sensowną całość akcent prawa

• Reguła generalna

• Ma charakter abstrakcyjny - jest to konsekwencja tego, że niemożliwe byłoby zbytnie uszczegółowienie określonych przez normę prawną okoliczności gdyż w konsekwencji doprowadziłoby to do objęcia systemem norm prawnych wszystkich jednostkowych często niepowtarzalnych zachowań

• Tworzy pewien system wartości

• Osoby, które ich nie przestrzegają , są narażone na negatywne konsekwencje ze strony odpowiednich organów państwa

• Ma charakter ogólny

• Dotyczy pewnych powtarzalnych zachowań

8. Opisz teorię budowy normy prawnej

Najbardziej rozpowszechniony pogląd na budowę normy prawnej to teoria trójelementowej budowy normy prawnej:

• Hipoteza - część normy prawnej wskazująca adresata lub opisująca warunki i okoliczności w jakich jest stosowana norma prawna (tego co jest adresatowi nakazane lub narzucone). Hipoteza zawiera opis sytuacji, w jakiej jest ona stosowana albo opis cech, które posiada adresat normy prawnej.

• Dyspozycja - określa obowiązek bądź uprawnienia adresata normy prawnej (określa treść zachowania). Zawarty jest niej opis pożądanego zachowania adresata. Dyspozycja wskazuje więc, co powinien robić adresat normy prawnej lub od jakiego działania powinien się on powstrzymać. (co adresat określony w hipotezie w określonych okolicznościach powinien zrobić, jakie zachowanie jest mu nakazane, dozwolone a jakie zakazane)

• Sankcja - część normy prawnej określającej ujemne (negatywne) konsekwencje (dolegliwości), jakie poniesie adresat normy prawnej, w sytuacji gdy postąpi niezgodnie z założonym nakazem dyspozycji prawnej.

9. Klasyfikacja norm prawnych

• Klasyfikacja ze względu na zakres swobody pozostawiony adresatowi normy prawnej:

• Normy prawne bezwzględnie obowiązujące(imperatywne):w ramach jej ustawodawstwa drogą nakazu bądź zakazu ustala się tylko jeden typ zachowania. Adresat powinien zachować się dokładnie tak jak określono w normie. Nie ma pozostawionej swobody w wyborze postępowania.

• Normy prawne względnie obowiązujące(dyspozytywne):ustala pewien wzorzec zachowania do wykonywania przez adresatów ale jeśli chcą mogą zachowywać się w sposób odmienny. Ten rodzaj norm znajduje zastosowanie w sytuacji, gdy ich adresaci postanowili nie dokonywać wyboru innego zachowania niż określone w normie prawnej.

• Normy prawne jednostronnie bezwzględnie obowiązujące(semi-imperatywne):określają pewną regułę postępowania gwarantującą minimum uprawnień. Dopuszczają zachowanie odmienne pod warunkiem że jest korzystniejsze od tego zapisanego w normie.

• Klasyfikacja ze względu na sposób określenia zachowań ludzkich:

• Normy prawa nakazujące określają co ich adresat powinien uczynić, aby postępować zgodnie z treścią normy prawnej

• Normy prawa zakazujące określają, od jakich działań adresat normy prawnej powinien się powstrzymać

• Normy prawa zezwalające uprawniają do określonego zachowania

10. Scharakteryzuj pojęcie przepisu prawnego

Przepis prawny:

• Wypowiedź w tekście aktu normatywnego

• Wypowiedź stanowiąca całość pod względem gramatycznym

• Daje podstawy do skonstruowania normy prawnej

• Każda norma prawna będzie przepisem ale nie każdy przepis normą

• Przepis może zawierać w sobie całą normę prawną bądź tylko jej część

• Istnieją także przepisy które nie zawierają żadnego elementu normy prawnej - ich celem jest np. zdefiniowanie używanych w akcie normatywnym zwrotów, bądź charakteryzowanie celu, jaki powinien być osiągnięty w wyniku wprowadzenia aktu normatywnego

11. Scharakteryzuj pojęcie aktu normatywnego

Akt normatywny :

• Dokument władzy publicznej

• Dokument sformalizowany

• Ma charakter ogólny

• Charakter generalny - oznacza, iż akty normatywne kierowane są do grupy adresatów określanych przez ich cechy. Adresatami mogą być wszystkie osoby podlegające jurysdykcji państwa, a więc zarówno obywatele jak i cudzoziemcy, grupa osób określona cechami, np. przedsiębiorcy, podatnicy, itp. lub zamieszkująca określony obszar, np. mieszkańcy konkretnej gminy.

• Charakter abstrakcyjny - oznacza, iż zawierają one ogólne sposoby postępowania, a konkretniej reguły wielokrotnego (powtarzalnego) powinnego zachowania

• Źródło prawa

• Dokument obejmujący wyodrębniony zbiór przepisów prawnych

• Zawiera powszechnie obowiązujące normy prawne

• Wydawany przez organ władzy publicznej i tworzony zgodnie z przyjętą techniką legislacyjną(prawodawczą)

Podstawowy podział aktów normatywnych, zawarty w konstytucji, wyróżnia:

• Źródła prawa powszechnie obowiązującego na terytorium RP

• Źródła prawa miejscowego, które obowiązują na obszarze działania organów które je ustanowiły

12. Opisz budowę aktu normatywnego

Budowa aktu normatywnego:

1. Nazwa (np. ustawa) - określa rodzaj aktu normatywnego z którym mamy do czynienia.

2. Data - data ustalenia, uchwalenia

3. Tytuł - określa zakres przedmiotowy ustawy. Jaki zespół stosunków społecznych będzie normowany przez akt normatywny. Zwięzłe określenie przedmiotu aktu.

4. Preambuła (Arenga) - uroczysty wstęp w którym ustawodawca ustaw określa motywy aktu normatywnego, cele podstawowych wartości jakimi kierował się tworzący tę preambułę

5. Część ogólna - zawiera normy prawne wspólne dla całego aktu normatywnego. Często definicja legalna - wyjaśniania pojęć użytych w danym akcie normatywnym.

( Obejmuje przepisy które zawierają elementy wspólne dla norm zawartych w treści przepisów szczegółowych, zwykle elementy hipotez, a także normy sankcjonujące)

6. Część szczegółowa - zasadnicze normy prawne

7. Przepisy przejściowe i krańcowe - określają termin wejścia aktu w życie

8. Podpis tego kto akt wydał zgodnie z wymaganą procedurą (w przypadku ustaw - prezydent) Akt normatywny akt organu państwa lub innego upoważnionego podmiotu (np. organu organizacji społecznej), wydany na podstawie konstytucyjnie lub ustawowo przyznanych uprawnień, skierowany do określonych adresatów.

13. Scharakteryzuj pojęcie wykładni prawa

Wykładnia prawa:

• Wykorzystuje się ja w celu ustalenia właściwego sensu norm prawnych

• Polega ona na wyjaśnieniu wątpliwości dotyczących treści normy prawnej

• Nie tworzy nowych norm prawnych a jedynie ustala znaczenie istniejących

• Konieczność stosowania wykładni jest warunkiem prawidłowego stosowania prawa

_____________________________________________________________________________________________

Jeśli chodzi o wykładnie prawa to sprawa jest o tyle istotna, że niektóre przepisy są niejasne lub wieloznaczne. W takim przypadku aby wyinterpretować zawartą w tych przepisach normę prawną stosujemy właśnie wykładnię. Istnieje wiele rodzajów wykładni, przy czym co do niektórych istnieją określone zakazy.

14. Klasyfikacja wykładni prawa wg kryterium metody wykładni

1. Ze względu na zastosowaną metodę rozróżniamy wykładnie:

1. Wykładnia językowa (słowna) - polega na badaniu znaczenie użytych słów, znaków interpunkcyjnych i zastosowanych konstrukcji językowych

2. Wykładnia logiczna - opiera się o logiczne rozumowanie na podstawie zawartych w normie przesłanek. Przykład stosowanych argumentów przy dokonywaniu wykładni logicznej: „z większego zakresu na mniejszy” - komu wolno czynić więcej, nie wolno również czynić mniej, „z mniejszego zakresu na większy” - komu nie wolno mniej, nie wolno również więcej (np.: zakaz skrętu w lewo oznacza również zakaz zawracania)

3. Wykładnia systemowa - wyjaśnia sens normy prawnej poprzez jej umiejscowienie w systemie prawa i wyciągnięcie odpowiednich wniosków

4. Wykładnia celowościowa - jest dokonywana przez analizę celu, który była brany pod uwagę przy ustawianiu określonej normy prawnej

5. Wykładnia historyczna - wykorzystuje źródła historyczne. Dzięki temu można doszukać się przesłanek, które kierowały autorami aktu prawnego. Szerszym ujęciem wykładni historycznej jest wykładnia porównawcza, która wykorzystuje nie tylko źródła historyczne, ale również rozwiązania prawne stosowane w innych państwach

2. Ze względu na wynik otrzymany wskutek zastosowania różnych metod

1. Wykładnia literalna(stwierdzająca,adekwatna,dosłowna) - oznacza rozumienie interpretowanej normy ściśle z jej brzmieniem słownym

2. Wykładnia rozszerzająca - oznacza szersze rozumienie interpretowanej normy niż wynikałoby to z wykładni językowej

3. Wykładnia ścieśniająca(zwężająca) - oznacza węższe rozumienie interpretowanej normy niż wynikałoby to z wykładni językowej

15. Klasyfikacja wykładni prawa wg kryterium rodzaju wykładni

1. Ze względu na rodzaj:

1. Wykładnia legalna - dokonywana przez organ powołany do tego z mocy np. konstytucji

2. Wykładnia autentyczna - polega na interpretowaniu przepisów prawa przez ten sam podmiot, który ustanowił i wydał określone przepisy. Wykładnia ta obowiązuje wszystkich, których te przepisy dotyczą

3. Wykładnia praktyczna (sądowa) - dokonywana przez organy stosujące prawo ( przede wszystkim przez sądy) przy rozstrzyganiu konkretnej sprawy. Wykł.praktyczna jest stosowana w rozstrzyganej sprawie - nie jest ona obowiązująca przy rozstrzyganiu innych obowiązujących spraw. Szczególne jednak znaczenie ma wykładnia Sądu Najwyższego, gdyż prowadzi ona do ujednolicenia orzecznictwa w określonych sprawach na terenie całego kraju.

4. Wykładnia naukowa (doktrynalna) - dokonywana przez prawników - pracowników naukowych, zawarta jest w różnych publikacjach. Nie ma ona mocy obowiązującej, lecz jest często wykorzystywana przy orzekaniu w konkretnych sprawach. Ten rodzaj wykładni ma często duże znaczenie przy dokonywaniu wykładni przez inne podmioty. Waga wykładni naukowej zależy od autorytetu, jakim cieszy się autor w środowisku prawniczym.

16. Opisz obowiązywanie prawa wg kryterium terytorialnego

Obowiązywanie prawa w przestrzeni ( terytorialne):

• Zależy od tego kto ustanowił normy prawne w nim zawarte

• Jeśli podmiotem stanowiącym prawo jest organ władzy - ustawodawczej(Sejm, Senat) lub wykonawczej (Prezydent RP, Rada Ministrów) wówczas akt normatywny obowiązuje na terytorium państwa (przestrzeń geograficzna stanowiąca przedmiot władzy państwa).

Granicami terytorium państwa jest: górna - granica atmosfery nad państwem, obszar lądowy, morskie wody przybrzeżne , wnętrze ziemi, przestrzeń powietrzna.

Np. przestępstwa popełnione na statku, samolotu przebywającym na terytorium innego państwa jest traktowane jako polskie zbrodnie na ich terenie.

Np. w siedzibach placówek państw obcych na terytorium Polski wchodząc na ich teren, tam obowiązuje już prawo wewnętrzne krajowe tego państwa.

• Możliwe są sytuacje gdy akt prawny wydany przez jeden z organów państwa obowiązuje tylko na określonej części terytorium państwa, wówczas w treści aktu normatywnego musi się znaleźć odpowiedni zapis określający to terytorium

• Akty normatywne ustanawiane przez wojewodę lub organy samorządu terytorialnego obowiązują na terytorium określonego województwa, powiatu, gminy lub podobnie jak w.w. może obowiązywać jedynie na części danego terytorium

17. Opisz obowiązywanie prawa wg kryterium personalnego

Obowiązywanie personalne (osobowe) prawa:

• Obowiązuje wszystkich przebywających na terytorium danego państwa niezależnie od ich przynależności państwowej (od zasady tej są wyjątki które dotyczą np. dyplomatów).

• Prawo obowiązujące wszystkich niezależnie od miejsca ich pobytu i miejsca, w którym nastąpiło zdarzenie prawne.

18. Opisz obowiązywanie prawa wg kryterium czasowego

Obowiązywanie prawa w czasie (data uchwalenia, data substytucja)

• Punkty czasowe

• Moment początkowy (podanie daty kalendarzowej, od której norma prawna obowiązuje i ma moc obowiązywania)

• Moment końcowy (data kalendarzowa po której dana norma prawna przestaje obowiązywać traci moc wiążącą)

• Określenie terminu liczonego od ogłoszenia, z dniem ogłoszenia, okres od ogłoszenia do wejścia w życie (zasadą jest 14 dni, dłuższe okresy dla prawa podatkowego i wyborczego)

Wchodzi w życie:

- zasada LEX PETRO NON AGIT - wsteczna moc obowiązywania aktu normatywnego

- moment początkowy, po publikacji

- można ten termin wydłużyć

Moment od opublikowania do wejścia w życie nazywa się VACATIO LEGIS

19. Scharakteryzuj pojęcie luki prawnej oraz sposobów jej niwelacji

Luka prawna - występuje w prawie, gdy w obowiązującym prawodawstwie brak jest normy, która mogłaby być zastosowana w jakimś konkretnym przypadku. Luki wynikają z tego, że prawo tworzone przez ustawodawcę tworzone jest do zdarzeń przyszłych. Czasami luka w prawie jest wynikiem nieudolności ustawodawcy

• Luka aksjologiczna - (ocena wartościująca) zachodzi, gdy w systemie prawnym brak jest normy prawnej, która mogłaby przy przyjęciu określonego wartościowania kwalifikować prawnie stan faktyczny, który w rzeczywistości zaistniał lub może zaistnieć

• Luka logiczna - spowodowana jest antymoną dwóch sprzecznych norm istniejących w systemie prawa, które sprzecznie - w sposób nie dający się ze sobą pogodzić , regulują ten sam stan faktyczny

• Luka strukturalna - wynik wad występujących w systemie prawa. Normy prawne o wyższej mocy prawnej są unieruchomione przez brak norm o niższej mocy prawnej, które warunkują ich realizację

USUWANIE LUK: odbywa się na podstawie analogii o ile ustawodawca nie usunie ich sam:

• Analogia z ustawy - (A. Legis) stan faktyczny przez prawo nieregulowany zostaje podciągnięty pod normę prawną regulującą stan faktyczny podobny

• Analogia z prawa - (A. Iuris) sytuację nie przewidzianą przez ustawę rozstrzyga się na podstawie ogólnych ocen wyprowadzonych z większej liczby obowiązujących kwalifikacji stanu faktycznego. Jest to podjęcie decyzji

20. Scharakteryzuj pojęcie zdolności prawnej

1. Posiadanie zdolności prawnej daje:

• Możliwość bycia podmiotem praw i obowiązków wynikających z treści stosunku prawnego

• Możliwość bycia stroną stosunku prawnego

• Możliwość występowania w charakterze podmiotu w stosunku prawnym

• Możliwość nabywania praw i zobowiązań

2. Doktryna przyjmuje, iż płód posiada zdolność prawną ograniczoną warunkiem, że urodzi się żywy. Płód posiada "kuratora brzucha", który w jego imieniu dokonuje czynności prawnych niebędących rozporządzeniem ani zobowiązaniem, np. darowizny na rzecz płodu. Jeżeli dziecko urodzi sie martwe czynność prawna jest nieważna od początku.

3. Osoba fizyczna nabywa zdolność prawną z chwilą urodzenia. Osoba prawna, co do zasady, z chwilą uzyskania osobowości prawnej.

4. Jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, którym ustawa przyznaje zdolność prawną, uzyskują ją z mocy samego prawa w chwili powstania, chyba że ustawa stanowi inaczej

5. Utrata zdolności prawnej przez osobę fizyczną następuje z chwilą śmierci lub w następstwie uznania za zmarłego. Jednostki organizacyjne tracą zdolność prawną z chwilą likwidacji

21. Scharakteryzuj pojęcie zdolności do czynności prawnej

Zdolność do czynności prawnej

• Możliwość nabywania praw i zaciągania zobowiązań poprzez własne działanie

• Możliwość samodzielnego dokonywania czynności prawnej

Problematyka:

1. Osoby nie posiadające zdolności do czynności prawnej:

• Osoby fizyczne, które nie ukończyły 13 roku życia i osoby ubezwłasnowolnione całkowicie(osoby które posiadały pełną lub ograniczoną zdolność do czynności prawnych)

2. Osoby posiadające ograniczoną zdolność do czynności prawnych

• Osoby fizyczne, które ukończyły 13 rok życia, a nie ukończyły jeszcze 18 lat oraz osoby częściowo ubezwłasnowolnione(osoby które uzyskała jedynie ograniczoną zdolność do czynności prawnych. Decyzje dotyczące ubezwłasnowolnienia podejmuje sąd. Dotyczą osób które wskutek choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego bądź innego rodzaju zaburzeń psychicznych, w szczególności pijaństwa i narkomanii, nie są w stanie kierować swym postępowaniem)

3. Osoby posiadające pełną zdolność do czynności prawnej:

• Zasadniczo osoby fizyczne pełnoletnie, więc po ukończeniu 18 lat

• W polskim systemie prawnym kobieta, która ukończyła 16 lat, po uzyskaniu specjalnego zezwolenia sądu uzyskuje pełnoletniość po zawarciu związku małżeńskiego. Z drugiej jednak strony dla dokonania niektórych czynności prawnych wymagana jest wyższa granica wieku, np.: dla zawarcia związku małżeńskiego przez mężczyzną.

22. Opisz rodzaje podmiotów prawnych

Podmioty prawa cywilnego:

1. Osoba fizyczna - jest nią każdy człowiek od urodzenia aż do śmierci. Bycie osobą fizyczną pociąga za sobą zawsze posiadanie zdolności prawnej, czyli możliwość bycia podmiotem stosunków prawnych (praw i zobowiązań). Każdą osobę fizyczną można zakwalifikować do jednej z trzech grup pod względem posiadanej przez nią zdolności do czynności prawnej(*Osoby nie posiadające zdolności do czynności prawnej* Osoby posiadające ograniczoną zdolność do czynności prawnych* Osoby posiadające pełną zdolność do czynności prawnej).

Miejscem zamieszkania osoby fizycznej jest miejscowość z założeniem stałego osiedlenia się, w którym przebywa. 2 przesłanki: *obiektywna - faktyczne zamieszkanie, przebywanie na terenie danej miejscowości; *subiektywna - czyli wola (zamiar) przebywania tam na stałe.

2. Osoba prawna - Skarb Państwa i wyodrębnione jednostki organizacyjne, którym na mocy odrębnych przepisów przyznano osobowość prawną. Uzyskanie osobowości prawnej następuje zwykle z chwilą wpisania do właściwego rejestru. Osobowość prawna może być też nadana drogą ustawową. Osoby prawne posiadają zdolność prawną ponadto od chwili powstania posiadają pełną zdolność do czynności prawnej. Osoby prawne działają przez swoje organy(które tworzy jedna lub kilka osób fizycznych), np. przez zarząd spółki czy dyrektora przedsiębiorstwa państwowego.

Osoba prawna posiada siedzibę. Miejscem tym jest miejscowość w której znajduje się jednostka naczelna rządząca tą osobą.

3. Ułomne osoby prawne - jednostka organizacyjna nie będąca osobą prawną ale która na mocy odrębnych przepisów posiada zdolność prawną

23. Opisz instytucję warunku

Instytucja warunku:

• Warunek - to zdarzenie przyszłe i niepewne, od którego może zostać uzależnione w pewnych sytuacjach powstanie lub ustanie skutków czynności prawnej.

• Rozróżniamy dwa rodzaje warunku:

• Zawieszający - od zdarzenie przyszłego niepewnego uzależnione jest powstanie skutków prawnych od zaistnienia zdarzenia

• Rozwiązujący - od zdarzenie przyszłego niepewnego uzależnione jest ustanie skutków prawnych od zaistnienia zdarzenia

Prawo wprowadza dwie fikcje skuteczności warunków:

• gdy strona, której zależy na nieziszczeniu się warunku, przeszkodzi w sposób, który jest sprzeczny z zasadami współżycia społecznego w ziszczeniu warunku, następują takie skutki, jakby się warunek ziścił

• gdy strona, której zależy na ziszczeniu się warunku, doprowadzi - w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego - do ziszczenia się warunku, następują skutki takie, jakby się warunek nie ziścił

24. Opisz instytucję terminu

• Instytucja terminu:

• Termin - zdarzenie przyszłe pewne, także prekluzja (termin prekluzyjny, termin zawity).

• Powstanie lub ustanie skutków czynności prawnej uzależnione jest od powstania ziszczenia zdarzenia przyszłego pewnego.

• Sposób oznaczania terminów:

• Przez wskazanie dokładnie określonej daty

• Przez wskazanie określonej liczby jednostek używanych do mierzenia czasu; najmniejszą stosowaną w prawie cywilnym jednostka jest doba

• Przez wskazanie określonego zdarzenia (np. rozpoczęcie zbiorów owoców); zdarzenie, za pomocą którego określa się terminy, musi być zdarzeniem przyszłym i jednocześnie zdarzeniem pewnym; do oznaczenia terminów nie można stosować zdarzeń niepewnych (np. wygrania określonej kwoty w grze)

• Podmioty stosunków cywilnoprawnych mogą określić dowolnie sposób obliczania terminów. Sposób ten może być także określony w ustawie, orzeczeniu sądu lub innego organu państwowego. Jeśli jednak nie zostanie on w żaden z p.w. sposobów wyznaczony wtedy stosuje się zasady obliczania terminów zawarte w kodeksie cywilnym:

• Termin oznaczony w dniach kończy się z upływem ostatniego dnia (o północy) a jeżeli początkiem oznaczonego terminu w dniach było pewne zdarzenie (np. zawarcie umowy) to dnia, w którym to zdarzenie nastąpiło, nie uwzględnia się przy obliczaniu terminu

• Termin oznaczony w tygodniach, miesiącach lub latach kończy się z upływem dnia (o północy), który nazwą lub datą odpowiada początkowemu dniowi terminu, a gdyby takiego dnia w ostatnim miesiącu nie było - w ostatnim dniu tego miesiąca

• Jeśli termin jest oznaczony na początek, środek lub koniec miesiąca, rozumie się przez pierwszy, piętnasty (nawet w lutym) lub ostatni dzień miesiąca

• Termin półmiesięczny jest równy piętnastu dniom

• Jeśli koniec terminu do wykonania czynności przypada na dzień uznany ustawowo za wolny od pracy, termin upływa dnia następnego

25. Opisz instytucję przedawnienia roszczenia

Instytucja przedawnienia roszczeń:

• Roszczenie majątkowe - prawo żądania od oznaczonej osoby określonego świadczenia, może ulec przedawnieniu, co oznacza że po upływie określonego przez prawo terminu, nie można dochodzić roszczeń. Ogólne terminy roszczeń są określone w kodeksie cywilnym i wynoszą:

• 3 lata dla roszczeń o świadczenie okresowe (np. czynsze) oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej

• 10 lat dla pozostałych roszczeń

• Bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia od kiedy przypadł termin jego realizacji. Możliwe są sytuacje, w których, mimo iż termin ten już przypadł, bieg przedawnienia nie rozpoczyna się lub jeśli został już rozpoczęty to ulega zawieszeniu. Obie te sytuacje są nazywane zawieszeniem biegu przedawnieni. Następuje ono w przypadku niżej wymienionych roszczeń:

• Roszczeń dzieci przeciwko rodzicom przez czas trwania władzy rodzicielskiej

• Roszczeń osób nie mającej pełnej zdolności do czynności prawnej przeciwko osobom sprawującym opiekę lub kuratelę - przez czas sprawowania przez te osoby opieki lub kurateli

• Roszczeń przysługujących jednemu z małżonków przeciwko drugiemu przez czas trwania małżeństwa

• Roszczeń, których uprawniony nie może dochodzić przed sądem (lub innym organem powołanym do rozpoznawania określonych spraw) z powodu przeszkody wywołanej siłą wyższą - przez czas trwania przeszkody

• Przerwanie biegu przedawnienia. Powodują je następujące okoliczności:

• Każda czynność - mająca na celu dochodzenie , ustalenie, zaspokojenie lub zabezpieczenie roszczenia - dokonana przed sądem lub innym organem powołanym do rozpatrywania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju

• Uznanie roszczenia przez osobę. Przeciwko której roszczenie przysługuje)

26. Opisz instytucję przedstawicielstwa

Instytucja przedstawicielstwa:

• Przedstawicielstwo - dokonanie czynności prawnej w imieniu i na rzecz innej, reprezentowanej osoby przez jej przedstawiciela, pełnomocnika. Istota przedstawicielstwa polega na tym, że przedstawiciel posiada skutki prawne które obarczają reprezentowanego.

• Wyróżnia się dwa rodzaje przedstawicielstwa:

• Przedstawicielstwo ustawowe (z przepisu prawnego) - charakteryzuje się tym że dokonywanie przez przedstawiciela czynności prawnych w czyimś imieniu wynika z obowiązujących ustaw. Np. przedstawicielem ustawowym małoletnich dzieci są z mocy ustawy ich rodzice. Ustawy zawierają określenia zakresu czynności prawnych i jeśli przedstawiciel wykroczy poza ten zakres są one nieważne.

• Pełnomocnictwo - czynność prawna której treścią jest jednostronne oświadczenie woli mocodawcy upoważniające ściśle określoną osobę lub osoby do dokonywania w jego imieniu czynności prawnych określonych w pełnomocnictwie. Wynika z upoważnienia jakiego udzielił mu mocodawca. Na podstawie tego umocowania pełnomocnik jest upoważniony do reprezentowania (zastępstwa) mocodawcy, w zakresie określonym w pełnomocnictwie, w stosunkach prawnych z innymi osobami. Czynności prawne nie mieszczące się w zakresie pełnomocnictwa są nieważne.

• Wyróżniamy 3 rodzaje pełnomocnictw:

• Ogólne - do dokonywania czynności prawnej w zakresie zwykłego zarządu

• Rodzajowe - do dokonywania powtarzalnych, określonych w pełnomocnictwie, czynności prawnych.

• Szczególne - do dokonania jednej określonej czynności prawnej przekraczającej zakres zwykłego zarządu.

• Szczególnym rodzajem pełnomocnictwa jest prokura czyli pełnomocnictwo udzielane przez przedsiębiorcę

27. Scharakteryzuj pojęcie rzeczy

Rzecz (przedmiot materialny):

• Materialna część istniejącego świata

• Ma charakter samoistny (wyodrębniona część przyrody która może być podmiotem samodzielnego obrotu)

• Norma prawna nie wyłącza tego przedmiotu z obrotu cywilno-prawnego

• Za rzeczy nie uznaje się m.in.: energii i dóbr materialnych np. utworu muzycznego

• Mogą występować w postaci naturalnej (np. grzyby zebrane w lesie) lub postaci przetworzonej przez człowieka (np. grzyby marynowane)

Rzeczy dzielimy na:

1. Podstawowy podział:

1. nieruchomości:

• grunt - część powierzchni ziemskiej stanowiąca odrębny podmiot własności

• budynki trwale związane z gruntem

• lokal - część budynku jeżeli na mocy przepisów szczególnych stanowi odrębny podmiot prawa własności

1. ruchome: wszystko rzeczy, które nie są ruchomościami

2. drugi podział:

1. oznaczone co do tożsamości - posiada indywidualne cechy których nie ma każda Inna rzecz (np. Obraz Jana Matejki - Hołd Pruski)

2. oznaczone co do gatunku - posiadają wspólne cechy za pomocą których są one charakterystyczne (np. gatunek ziemniaków)

3. trzeci podział:

1. samodzielne (wyodrębniona część przyrody np. samochód, komórka, długopis)

2. części składowe (np. wkład do długopisu, bateria do telefonu)

3. przynależności (wszystko bez którego istnienia MOŻNA użytkować daną rzecz np. gaśnica)

28. Scharakteryzuj pojęcie własności

Własność - jest to prawo podmiotowe bezwzględne, przysługujące właścicielowi rzeczy. Podmiot prawa własności może , z wyłączeniem innych osób, posiadać rzecz, korzystać z niej i rozporządzać nią.

• Posiadanie rzeczy oznacza możliwość faktycznego władania nią

• Korzystanie z rzeczy oznacza przede wszystkim możliwość: pobierania z niej pożytków, przetwarzania jej, zużycia bądź zniszczenia

• Rozporządzanie rzeczą umożliwia właścicielowi przeniesienie własności, rozporządzenie rzeczą na wypadek śmierci. Właściciel może rzecz: zbyć, zamienić, podarować, ustanowić ograniczenie praw rzeczowych, korzystać, używać, możliwość posiadania, prawo dzierżenia, władanie, zepsuć, zniszczyć, wyrzucić, porzucić, zużyć, czerpać korzyści itp.

29. Opisz metody nabycia prawa własności

Nabycie prawa własności może nastąpić poprzez:

• Przeniesienie prawa własności - może być dokonane np. przez sprzedaż rzeczy jej darowiznę lub zamianę

• Przejście prawa własności:

• Nabycie pochodne - zasada, ze poprzedni właściciel nie może przekazać następnemu właścicielowi więcej praw niż sam posiadał

• Pierwotne nabycie własności - ma ono miejsce wówczas, gdy nabywca prawa własności nie uzyskuje tego prawa od poprzedniego właściciela, lecz nabywa je niezależnie od czyichkolwiek uprawnień, np.:

• Zasiedzenie - nabycie własności poprzez długotrwałe korzystanie z danej rzeczy przez osobę nieuprawnioną(wykonuje prawa właściciela nie będąc nim)

• Przemilczenie- nabycie własności poprzez to, że właściciel nie wykonuje swoich praw przez dłuższy okres

30. Opisz metody utraty prawa własności

Utrata prawa własności może nastąpić poprzez:

• Zbycie prawa własności np. przez sprzedaż rzeczy, jej darowiznę czy zamianę

• Porzucenie rzeczy ruchomej - rzecz staje się niczyja

- jeśli ktoś ją znajdzie to następuje instytucja zawłaszczenia

• Zniszczenie rzeczy

• Zrzeczenia się (nieruchomości) - dokonuje się jej za pomocą woli zrzeczenia w postaci aktu prawnego. Właścicielem staje się gmina, na której obszarze znajduje się dana nieruchomość

31. Scharakteryzuj pojęcie użytkowania wieczystego

Użytkowanie wieczyste (nieruchomość gruntowa należąca do Skarbu Państwa lub do jednostki z Samorządu Terytorialnego może być poddana w użytkowanie osobom fizycznym, prawnym, ułomnym. Jego zawarcie i przeniesienie musi być podparte aktem prawnym):

• Prawo przysługujące podmiotowi prawnemu względem rzeczy

• Dotyczy tylko nieruchomości gruntowych

• Użytkownik wieczysty może korzystać z nieruchomości gruntowej, rozporządzać nią, czerpać pożytki nie jest tylko jej właścicielem

• Prawo zbywalne

• Prawo użytkowania wieczystego nie jest niczym ograniczone i jest to prawo terminowe: okres 99 lat (lub co najmniej 40)

• Treść użytkowania wieczystego jest określona w umowie sporządzonej w formie aktu notarialnego

• Jest odpłatne ponieważ obie osoby czerpią korzyści i ponoszą ofiary

Sposób ustania użyteczności wieczystej:

• Wygasa z upływem czasu na który została ustanowiona

• W momencie gdy została rozwiązana umowa przez strony o oddanie gruntu w uż.wiecz.

• Gdy użytkownik zrzekł się tego prawa

• Rozwiązanie umowy przed terminem(gdy użytkownik korzysta z gruntu w sposób sprzeczny z tym określonym w umowie)

32. Scharakteryzuj pojęcie użytkowania

Użytkowanie - osoba uprawniona (użytkownik) może używać cudzej rzeczy i pobierać z niej pożytki. Jest to prawo niezbywalne. Zakres użytkowania powinien być określony w umowie. Może być odpłatne bądź nieodpłatne. Po wygaśnięciu prawa użytkowania należy zwrócić rzecz takim stanie w jakim powinna się znajdować. Wygasa najpóźniej z chwilą śmierci a także po tym, jak dana rzecz nie jest użytkowana 10 lat.

33. Scharakteryzuj pojęcie służebności gruntowej

Służebność gruntowa:

• Mamy 2 nieruchomości: władnącą i obciążoną

• Ustanawiana po to aby zwiększyć użyteczność nieruchomości władnącej

Typy służebności gruntowej:

• Każdoczesny właściciel nieruchomości władnącej może korzystać z nieruchomości obciążonej w oznaczony sposób (prawo przejścia, przejechania, przepędzenia bydła przez nieruch.ociążoną)

• Każdoczesny właściciel nieruchomości obciążonej zostaje ograniczony w możliwości dokonywania w stosunku do tej nieruchomości określonych działań(właściciel nier.obc.nie może np. be zezwolenia wybudować budynku)

• Każdoczesny właściciel nieruchomości obciążonej nie wolno wykonywać uprawnień, które mu przysługują względem nieruchomości władającej(np. nie może wejść na nieruchomość władnącą w celu zerwania owoców które przeszły z nier.obciąz. na władn.)

Wygasa po 10 latach nie użytkowania. Zniesiona za opłatą(dla obciążonego), służebność uciążliwa lub nieodpłatna. Gdy straciła wszelkie znaczenie można wnieść sprawę do sądu o zniesienie bez wynagrodzenia.

34. Scharakteryzuj pojęcie służebności osobistej

Służebność osobista:

• Osoba fizyczna może korzystać z nieruchomości obciążonej w określony sposób

• Nieruchomość można obciążyć na rzecz oznaczonej osoby fizycznej prawem, którego treść odpowiada treści służebności gruntowej

• Służebność osobista wygasa najpóźniej ze śmiercią uprawnionego

• Nie można jej nabyć przez zasiedzenie

• Osoba fizyczna uprawniona nie może przekazać tego prawa na rzecz innej osoby

• Przykładem jest służebność mieszkania. Umożliwia to m.in.: korzystanie z pomieszczeń i urządzeń przeznaczonych do wspólnego użytku mieszkańców

35. Scharakteryzuj pojęcie zastawu

Zastaw:

• Szczególne ograniczone prawo rzeczowe, zabezpieczenie określonej wierzytelności

• Istota zastawu polega na tym, że w celu zabezpieczenie określonej wierzytelności rzecz ruchomą obciąża się ograniczonym prawem rzeczowym, zastawem, gdzie wierzyciel, zwany w umowie zastawu „zastawnikiem”, ma określone uprawnienia względem rzeczy użytkownika, zwanego „zastawcą”. Zastaw ustanowiony na rzeczy ruchomej stanowi pewne zabezpieczenie w ograniczonej wierzytelności. W razie nie wykonania zobowiązania przez dłużnika, wierzyciel może zaspokoić swą wierzytelność z rzeczy obciążonej zastawem. Osoba posiadająca zastawioną rzecz może żądać zwrócenia kosztów poniesionych w związku z utrzymaniem rzeczy w należytym stanie.

Np.: A pożycza B 30 tys. zł na 2 lata. A ma względem B wierzytelność. By A nie bał się czy nie straci swoich pieniędzy to w celu ich zabezpieczenia ustanawia zastaw np. w postaci samochodu B o wartości ok. 30 tys. .

36. Scharakteryzuj pojęcie hipoteki

Hipoteka:

• Ograniczone prawo rzeczowe, służące zabezpieczeniu wierzytelności pieniężnej

• Wierzyciel na rzecz którego ustanowiono hipotekę może dochodzić swej wierzytelności z nieruchomości obciążonej tym prawem

• Hipoteka obciąża nieruchomość a nie jej właściciela dlatego wierzyciel może dochodzić swe należności także wtedy gdy zmieni się właściciel obciążonej nieruchomości

• Hipoteka spełnia zarazem dwie funkcje gospodarcze

- Wierzyciel uzyskuje wiarygodne zabezpieczenie udzielonej pożyczki.

- Dłużnik może nadal korzystać z nieruchomości, rozwijając swoją działalność gospodarczą i gromadząc środki na spłacenie długu. Przedmiotem hipoteki jest w zasadzie jedna nieruchomość wraz z przynależnościami.

37. Opisz instytucję księgi wieczystej

Księga wieczysta:

• Jest to specjalny rodzaj rejestru, który przedstawia stan prawny nieruchomości, czyli pozwala autorytatywnie ustalić, komu i jakie przysługują prawa do danej nieruchomości.

Księga wieczysta każdej nieruchomości posiada 4 działy:

• Dział I - ogólna charakterystyka nieruchomości (zapisy dotyczące: położenia nieruchomości, jej obszaru i oznaczenia geodezyjnego oraz zapisy określające jej przeznaczenie, rodzaj budowy itp.)

• Dział II - zapisy dotyczące właściciela(li) bądź jej wieczystego użytkownika

• Dział III - zapisy dotyczące ograniczonych praw rzeczowych (z wyjątkiem hipotek), prawa osobistego i roszczenia ciążące na nieruchomości

• Dział IV - zapisy dotyczące obciążenia hipotekami

Dwie najważniejsze zasady ksiąg wieczystych to:

• jawność- każdy mający interes prawny oraz notariusz może zapoznać się z treścią księgi wieczystej

• domniemanie zgodności ze stanem prawnym - domniemywa się (tzn. przyjmuje za pewne, jeżeli nie zostanie udowodnione co innego), że stan prawny ujawniony w księdze wieczystej jest zgodny z rzeczywistością (tzn. że prawa wpisane istnieją, a wykreślone nie istnieją)

38. Scharakteryzuj pojęcie spółdzielczych ograniczonych praw rzeczowych

Spółdzielcze ograniczone prawa rzeczowe dzielą się na:

1. spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego- może należeć w zasadzie tylko do członków spółdzielni, przesłanką jego zbytu jest uzyskanie przez nabywcę członkostwa, natomiast zgoda spółdzielni na zbyt nie jest wymagana. Prawo do własnościowego lokalu mieszkalnego stanowi jedną z prawnych form korzystania z lokali mieszkalnych oraz, że na jego treść składają się dwa podstawowe uprawnienia:
   - prawo do korzystania z przydzielonego członkowi lokalu;
   - prawo do rozporządzania swoim prawem.
   Prawo korzystania podlega podwójnemu ograniczeniu:
   1. członek może korzystać ze swego lokalu zgodnie z jego przeznaczeniem;
   2. użytek tego taki powinien być wykonywany przez członka oraz przez osoby pozostające z nim we wspólnym gospodarstwie domowym.

Ze względu na swe przeznaczenie, własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu mieszkaniowego przypada z reguły osobom fizycznym, jednakże może być też przydzielone osobie prawnej, np. z przeznaczeniem na mieszkania służbowe.

2. spółdzielcze prawo do domu jednorodzinnego- Prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej występuje tylko w tych spółdzielniach mieszkaniowych, które budują domy jednorodzinne w celu przeniesienia ich własności na członków. Ustawodawca licząc się z tym, że do przekształcenia dochodzi po wielu latach, powołał do życia swoiste prawo o charakterze przejściowym, powstające już w chwili przydziału działki i nazwał je prawem do domu jednorodzinnego i nakazał odpowiednie stosowanie do niego przepisów o własnościowym spółdzielczym prawie do lokalu mieszkalnego a tym samym zakwalifikował je jako prawo zbywalne i dziedziczne.

3. spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego- Chcąc umożliwić członkom spółdzielni mieszkaniowej i pozostałym mieszkańcom osiedla zaspokojenie codziennych spraw, prawo spółdzielcze przewiduje, że spółdzielnie mieszkaniowe mogą budować także lokale użytkowe i może przydzielać je swoim członkom na prowadzenie określonej działalności gospodarczej / handlowej, usługowej /. W ten sposób powstaje prawo, które ustawa nazywa spółdzielczym prawem do lokalu użytkowego. Stosuje się do niego odpowiednio przepisy do lokalu mieszkalnego, jeżeli przepisy prawa spółdzielczego nie stanowią inaczej. Własnościowe prawo do lokalu jest zbywalne, przechodzi na spadkobierców

39. Scharakteryzuj pojęcie posiadania

Posiadanie - stan faktyczny, polegający na tym, ze ktoś sprawuje władzę nad rzeczą tak jak właściciel lub osoba której przysługują inne prawa rzeczowe. Nie jest to prawo podmiotowe. Z reguły posiadaczowi rzeczy przysługuje jednocześnie prawo własności jak i inne prawo rzeczowe.

Kodeks cywilny dzieli posiadanie na samoistne i zależne. Posiadaczem samoistnym jest ten, który włada rzeczą jak właściciel, ale niekoniecznie musi nim być, natomiast posiadacz zależny włada rzeczą tak jak wykonujący inne prawo niż własność np. prawo dzierżawy, użytkowania, najmu .

40. Scharakteryzuj pojęcie czynności prawnej

Czynność prawna - takie działanie lub powstrzymanie się od działania które wobec oświadczenia/poświadczenia woli w odpowiedniej formie wywołuje skutek prawny w postaci powstania zmiany lub ustania stosunku prawnego.

3 rodzaje składników:

• Składniki istotne (essentialia negotii) - bez tych elementów nie da się określić czynności prawnej. Są konstytutywne. Tworzą daną czynność prawną

• Składniki nieistotne (naturalia negotii) - mogą występować ale nie muszą w danej czynności prawnej. Brak tego składnika nie powoduje nieważności czynności prawnej

• Składniki dodatkowe (actidentalia negotii) - nie zostały przez pracodawcę uznane jako istotne ale podmioty żądały ich charakteru, wdrożenia.

41. Klasyfikacja czynności prawnych

1. Ze względu na strony czynności prawnej można wyróżnić:

1. Jednostronne, dla skuteczności czynności wystarczy oświadczenie woli jednej strony, są to między innymi: przyrzeczenie publiczne, sporządzenie testamentu, uznanie dziecka

2. Dwustronne, dla skuteczności czynności potrzebne są oświadczenia woli dwóch stron, są to umowy

3. Wielostronne (np. umowa spółki cywilnej zawarta przez kilka osób)

2. Ze względu na status stron:

1. czynności prawne miedzy żyjącymi

2. czynności prawne na wypadek śmierci- czynność jest skuteczna dopiero po śmierci osoby, która jej dokonała, jedyną taką czynnością jest testament

3. Ze względu na skutek prawny, jaki czynność wywołuje w sferze majątkowej osoby składającej oświadczenie woli:

1. czynności prawne zobowiązujące - pociągają za sobą powstanie zobowiązania, czyli zwiększenie pasywów

2. czynności prawne rozporządzające - pociągają za sobą zniesienie, obciążenie lub przeniesienie prawa, czyli zmniejszenie aktywów

42. Scharakteryzuj pojęcie oświadczenia woli

Oświadczenie woli - każde zachowanie się osoby(działanie, zaniechanie) która w sposób dostateczny wyraża na zewnątrz zamiar wywołania określonego skutku prawnego, zmiany lub ustania skutku prawnego.

Oświadczenie woli (jednej osoby do drugiej) wypełnia się wtedy gdy dochodzi do adresata w takim stanie że może zapoznać się z jego treścią. Może być złożone nie tylko na piśmie, ale także ustnie, jak również wyrażone przez gest.

Przejaw woli zostanie uznany za oświadczenie woli w sensie prawnym, jeśli zostaną spełnione następujące warunki:

1. oświadczenie zostanie złożone w sposób swobodny, przymus fizyczny wyłącza oświadczenie woli, zaś przymus psychiczny stanowi wadę oświadczenia woli

2. oświadczenie będzie zrozumiałe, co oznacza, że przynajmniej w drodze interpretacji można ustalić, jakiego rodzaju skutek prawny chciał wywołać składający oświadczenie. Tu można wyróżnić:

• oświadczenia woli wyraźne, czyli złożone za pomocą mowy, pisma, powszechnie uznanych za zrozumiałe

• oświadczenia woli dorozumiane, czyli złożone w inny sposób niż powyżej, poprzez inne zachowanie, są one oświadczeniem woli, jeżeli w danym kontekście sytuacyjnym to zachowanie pozwala odczytać wolę podmiotu

3. oświadczenie zostanie złożone na serio, co oznacza, że oświadczeniu woli musi towarzyszyć rzeczywista wola wywołania skutku prawnego. Oświadczeniem woli nie na serio, jest takie oświadczenie, które ze względu na okoliczności w jakich zostało złożone, nie może zostać odczytane jako zmierzające do wywołania skutku prawnego. Oświadczenia woli pozorne, a więc zmierzające do wywołania innego skutku prawnego niż wynika z okoliczności, są oświadczeniem woli, choć dotkniętym wadą

43. Opisz wady oświadczenia woli

Wady oświadczenia woli:

• brak świadomości i swobody (osoba składająca oświadczenie woli znajduję się w stanie psychicznym odbiegającym od normalnego, co uniemożliwia podjęcie decyzji i złożenie oświadczenia w sposób świadomy lub swobodny)

• pozorność (złożenie oświadczenia woli pozornego, które nie ma wywołać skutków prawnych lub zrobione jest dla żartu)

• błąd (polega na mylnym wyobrażeniu u osoby składającej oświadczenie o rzeczywistym stanie albo na mylnym wyobrażeniu o treści złożonego oświadczenia, daje on prawo osobie składającej oświadczenie woli prawo wycofania się z jego skutków)

• groźba (wymuszenie oświadczenia woli i stanowi jego wadę jeśli jest poważne i bezprawne)

• podstęp osoby trzeciej (celowe, świadome działanie osoby, która ten błąd wywołuje)

44. Opisz formy oświadczenia woli

• Forma ustna zawierana jest Np. większość codziennych umów sprzedaży towarów w handlu.

• Przepisy wymagają, aby czynność dokonywana była w formie pisemnie lub innej formie szczególnej :

• formy pisemnej zwykłej - wymagany jest własnoręczny podpis osoby składającej oświadczenie woli. Nie ma znaczenia, czy dana osoba własnoręcznie sporządzi treść dokumentu. Istotny jest jedynie jej podpis. Istnieją również pewne formy zastępcze (np. osoba nie umiejąca pisać może zamiast podpisu złożyć odcisk palca, a obok tego inna osoba wpisuje jej imię i nazwisko, umieszczając swój podpis)

• formy pisemnej urzędowym poświadczeniem daty - jest potrzebna dla stwierdzenia, w jakim momencie została dokonana określona czynność (data pewna). Urzędowego poświadczenia daty dokonuje notariusz lub organ państwowy, umieszczając jakąkolwiek wzmiankę na dokumencie opatrzoną datą. Formę tę można zachować także w inny sposób. Po pierwsze, poprzez stwierdzenie jakiegoś zdarzenia w innym dokumencie urzędowym. Po drugie, poprzez śmierć uczestnika czynności prawnej podpisanego na dokumencie (data jest wówczas pewna od daty śmierci tej osoby)

• formy pisemnej z poświadczeniem podpisu - polega na stwierdzeniu przez notariusza lub powołany do tego organ państwowy faktu własnoręcznego podpisu danej osoby na dokumencie. Akt notarialny jest dokumentem sporządzonym przez notariusza. Notariusz sam spisuje treść oświadczeń woli stron, redaguje z nimi treść dokumentu, a następnie odczytuje i wraz ze stronami podpisuje. Podpisy stron znajdują się jedynie na oryginale dokumentu przechowywanym u notariusza, natomiast strony otrzymują wypisy aktów notarialnych opatrzonych pieczęcią notariusza

• formy aktu notarialnego - wymagane m.in. przy przeniesieniu własności nieruchomości. Niezachowanie przypisanej dla dokonania danej czynności formy szczególnej może skutkować różnymi konsekwencjami. Jeśli ustawodawca wyraźnie wskazał, że dla dokonania danej czynności wymaga się, pod rygorem nieważności, przypisanej formy szczególnej (tzw. forma ad solemnitatem niedochowanie tej formy powoduje bezwzględną nieważność takiej czynności. Czynność taka nie wywołuje żadnych skutków prawnych. Tak jest np. w przypadku niedochowania formy oświadczenia woli przy przeniesieniu własności nieruchomości. Ustawodawca zastrzegł tu - pod rygorem nieważności - formę notarialną

• Forma szczegółowa podyktowane jest wieloma przyczynami.

• ułatwia w wypadku sporu postępowanie dowodów

• skłania strony do głębszego przemyślenia skutków dokonywanej czynności, eliminuje bowiem założenia oświadczenia w sposób pochopny pod wpływem impulsu

45. Scharakteryzuj pojęcie zobowiązania

Zobowiązanie - stosunek prawny, którego podmiotami (stronami) są wierzyciel i dłużnik. Charakteryzuje się tym, że „wierzyciel może żądać od dłużnika świadczenia, a dłużnik powinien świadczenie spełnić.”

Powstanie zobowiązań jest skutkiem zajścia zdarzeń prawnych. Podstawowym źródłem zobowiązań są umowy a także decyzje administracyjne, czyny niedozwolone (delikty), bezpodstawne wzbogacenie i nienależne świadczenie, prowadzenie spraw cudzych bez zlecenia.

Zobowiązania powstają również w wyniku czynów niedozwolonych

46. Klasyfikacja zobowiązań

Rodzaje zobowiązań:

• Wzajemne - wynikają z umów

• Podzielne - dług pieniężny

• Niepodzielne

• Solidarne;

- jest tylko wtedy gdy wynika to z ustawy lub czynności prawnej.
- źródłem jej sfinansowania nie może być orzeczenie sądowe
- istotne tutaj są roszczenia regresowe, czyli jeśli których z solidarnych dłużników, sam spłacił zobowiązanie, wówczas treść istniejącego między współdłużnikami stosunku prawnego rozstrzyga o tym, czy i w jakich częściach może on żądać zwrotu (czy po równo, czy nie po równo). W przypadku roszczenia regresowego między wierzycielami jest podobnie, tylko to on jest winny współwierzycielom ich części (albo po równo albo nie).


47. Scharakteryzuj pojęcie umowy

Umowa - jest czynnością prawną dwustronną, w której udział biorą dwie strony, składając zgodne oświadczenie woli, czynią one to w celu wywołania skutków prawnych o charakterze majątkowym. Wywołane skutki prawne powodują powstanie, zmianę lub zniesienie wzajemnych praw i obowiązków stron. Umowy są zawsze co najmniej dwustronnymi czynnościami prawnymi. Występuje jednak wyjątek jednostronny - dotyczy to podpisania weksla.

Zasada swobody umów -strony mogą w ramach swobody umów, nie przekraczając pewnych granic, umówić się o wszystko, co prawo uznaje za podlegające jego uregulowaniom.

48. Opisz tryby zawierania umowy

Tryby zawierania umów:

1. tryb ofertowy:

• Podstawowym sposobem zawierania umów jest tryb ofertowy. Zawarcie umowy następuje przez złożenie oferty przez oferenta i przyjęcie jej przez adresata oferty. Oferta może być skierowana do konkretnej osoby, do kilku osób albo skierowana publicznie (nieoznaczony krąg adresatów). Ofertą jest złożenie drugiej stronie oświadczenia woli zawarcia umowy, które to oświadczenie określa istotne postanowienia umowy.

• Oferta może być złożona w dowolnej formie ( np. ustnej, pisemnej, elektronicznej). Oferent jest związany złożoną przez siebie ofertą. Z chwilą przyjęcia oferty następuje zawarcie umowy (o treści określonej w ofercie). Oferta wiąże oferenta przez czas w niej oznaczony. Nie zawsze oferta określa ten termin, wówczas mają zastosowanie następujące reguły.

• Oferta złożona w obecności drugiej strony, złożona za pomocą telefonu lub innego środka bezpośredniego porozumiewania się, przestaje wiązać jeśli nie zostanie przyjęta niezwłocznie.
  W stosunkach między przedsiębiorcami oferta może być odwołana przed zawarciem umowy, jeżeli oświadczenie o odwołaniu zostało złożone drugiej stronie przed wysłaniem przez nią oświadczenia o przyjęciu oferty. Jednakże oferty nie można odwołać, jeżeli określono w niej termin przyjęcia lub wynika to z jej treści. Wówczas oferta wiąże do chwili upływu wskazanego w niej terminu lub zaistnienia wskazanych okoliczności.

2. Tryb przetargowy oraz aukcja:

• Polegają na tym, że organizator przetargu, inicjując postępowanie, kieruje do okręgu adresatów zaproszenie do składania ofert. W ogłoszeniu aukcji albo przetargu organizator powinien określić czas, miejsce, przedmiot oraz warunki aukcji albo przetargu, a nadto- powinien wskazać sposób udostępnienia tych warunków.

• Warunki przetargu albo aukcji mogą być zmienione wyjątkowo- tylko wtedy, gdy organizator zastrzegł sobie taką możliwość w ogłoszeniu.

3. Tryb negocjacyjny:

• Polega na tym, że zawarcie umowy jest poprzedzone negocjacjami, a następnie dopiero wówczas, gdy strony dojdą do porozumienia co do wszystkich istotnych postanowień umowy.

• Negocjacje charakteryzują się stopniowym dochodzeniem do porozumienia. Strony w trakcie rokowań wymieniają informacje o okolicznościach mogących mieć wpływa decyzje co do zawarcia umowy, formułują swe oceny co do gospodarczej wartości proponowanych świadczeń oraz stopniowo uzgadniają treść zawieranej umowy.

49. Klasyfikacja umów

Rodzaje umów:

• Umowy jednostronne- jedna ze stron jest tylko dłużnikiem, druga zaś wierzycielem (np darowizna)
• Umowy dwustronne- każda ze stron jest wierzycielem i dłużnikiem (umowa sprzedaży, o dzieło, najmu)

2. 
   • Umowy konsensualne- istotą jest samo porozumienie się stron, wywołują ona skutek poprzez samo złożenie odpowiednich oświadczeń woli (umowa sprzedaży, najmu, spółki cywilnej)
   • Umowy realne- dochodzą do skutku poprzez porozumienie i wydanie rzeczy (użyczenie, przechowanie)

• Umowy nazwane- takie, które są unormowane w sposób szczegółowy przepisami obowiązującego prawa, możemy się w razie czego odwołać do konkretnych stosunków zobowiązaniowych
• Umowy nienazwane- ich treść jest ukształtowana jedynie poprzez strony, nie są one normatywnie opisane w przepisach obowiązującego prawa, a ponieważ dana umowa występuje tylko w stosunkach cywilnoprawnych między tymi stronami, dlatego one z własnej woli określiły treść stosunku prawnego w sposób im odpowiadający.
• Umowy mieszane- takie, które zawierają elementy różnych umów nazwanych i jednocześnie występuje element dodatkowy połączenia treści w całość (np. umowa hotelowa)

4. 
   • Umowy odpłatne- obie strony odnoszą korzyści i ponoszą ciężary (umowa sprzedaży, zlecenia za wynagrodzenie, o dzieło, dzierżawy)
   • Umowy nieodpłatne- tylko jedna strona umowy odnosi korzyści (umowa darowizny, użyczenia)
   
   

50. Opisz umowę sprzedaży

Umowa sprzedaży:

1. Strony umowy sprzedaży:

• sprzedawca (osoba będąca właścicielem rzeczy którą chce sprzedać) oraz kupujący.

2. Przedmiotem umowy może być:

• rzecz (przedmiot materialny),

• prawa majątkowe i zbywalne (prawo używania czegoś, licencja),

• energia (Internet, prąd, woda, gaz itd.)

3. Treść umowy:

• sprzedawca zobowiązuje się przenieść prawo własności na kupującego.

4. Należy oznaczyć: sprzedawcę, kupującego, przedmiot sprzedaży, cenę (wyznaczana w nominalnej cenie - w złotych polskich, zasada nominalności, walutowości)

5. Klasyfikacja umowy sprzedaży:

• dwustronna - dwa stosunki zobowiązujące

• odpłatna - obie strony czerpią korzyści i obie strony ponoszą ofiary

• konsensualna - umowa dochodzi do skutku poprzez zgodne oświadczenie woli przez strony

• nazwana - uregulowana w kodeksie

• zobowiązująca -

• wzajemna - (przeniesienie prawa własności - cena - wydanie - odbiór)

6. Moment zawarcia umowy - w chwili zgodnego oświadczenia woli. Zasada swobody umów. W każdej dowolnej formie można zawrzeć umowę.

7. Skutki prawne umowy - powstanie konkretnych praw i obowiązków

• Obowiązki sprzedającego:

• Przeniesienie prawa własności rzeczy; wydanie rzeczy w sposób/w stanie nadającym się do użytku, natury, umowy, w stanie kompletnym (elementy, wszelkie dokumenty ratyfikacji, wszystko co jest z rzeczą związane); poinformowanie o kwestiach prawnych dotyczących rzeczy

• Obowiązki kupującego:

• Odbiór rzeczy w miejscu i czasie wyznaczonym w umowie; sprawdzenie czy rzecz jest kompletna, zgodna z treścią umowy; zapłacenie określonej w umowie kwoty

51. Opisz umowę najmu

Umowa najmu:

• Stronami umowy najmu są: wynajmujący (osoba będąca właścicielem rzeczy którą chce wynająć) oraz najemca. Przedmiotem umowy jest: rzecz - najczęściej lokale mieszkalne i lokale użytkowe

• Treść umowy:

• Wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz.

• Należy oznaczyć: wynajmującego, najemcę, przedmiot najmu, cenę (wyznaczana w nominalnej cenie - w złotych polskich, zasada nominalności, walutowości)

• Klasyfikacja umowy najmu: dwustronna - dwa stosunki zobowiązujące; odpłatna - obie strony czerpią korzyści i obie strony ponoszą ofiary; konsensualna - umowa dochodzi do skutku poprzez zgodne oświadczenie woli przez strony; zobowiązująca; wzajemna

• Moment zawarcia umowy - w chwili zgodnego oświadczenia woli. Zasada swobody umów. W każdej dowolnej formie można zawrzeć umowę. Jednak zawierana na okres dłuższy niż jeden rok powinna być sporządzona w formie pisemnej.

• Skutki prawne umowy - powstanie konkretnych praw i obowiązków

• Obowiązki wynajmującego:

• Wydanie rzeczy w stanie przydatnym do umówionego użytkowania;

• Obowiązki najemcy:

• Powinien utrzymywać rzecz, będącą podmiotem najmu, w tanie przydatnym do umówionego użytkowania przez cały czas trwania najmu; uiszczenie czynszu w umówionym terminie; po zakończeniu najmu obowiązany jest zwrócić rzecz w stanie niepogorszonym

• Jeśli umowa nie stanowi inaczej, najemca może podnająć rzecz osobie trzeciej.

52. Opisz umowę agencyjną

Umowa agencyjna:

• Stronami umowy agencyjnej są: zleceniodawca (dający zlecenie) oraz agent (osoba przyjmująca zlecenie, zawiera umowy w imieniu zleceniodawcy)

• Treść umowy:

• Przyjmujący zlecenie ("agent") zobowiązuje się do stałego pośredniczenia przy zawieraniu z klientami umów na rzecz dającego zlecenie ("zleceniodawcy") albo do zwierania ich w imieniu zleceniodawcy, a zleceniodawca zobowiązuje się do zapłaty umówionego wynagrodzenia (prowizji). Zarówno agent, jak i zleceniodawca są przedsiębiorcami, a agent zobowiązany jest ponadto działać w zakresie działalności swojego przedsiębiorstwa.

• Klasyfikacja umowy agencyjnej: dwustronna; odpłatna; konsensualna ; nazwana; zobowiązująca; wzajemna

• Moment zawarcia umowy - w chwili zgodnego oświadczenia woli. Umowa o świadczenie usług agencyjnych może być zawarta w formie dowolnej. Ustawa kodeks cywilny wymaga formy pisemnej tylko gdy umowa agencyjna wprowadza odpowiedzialność agenta za wykonanie zobowiązania przez klienta.

• Skutki prawne umowy - powstanie konkretnych praw i obowiązków

• Obowiązki i uprawnienia agenta:

• zachowanie lojalności wobec dającego zlecenie; przekazywanie wszelkich informacji mających znaczenie dla dającego zlecenie; przestrzeganie jego wskazówek uzasadnionych w danych okolicznościach; podejmowanie czynności potrzebnych do ochrony praw dającego zlecenie.

• przyjmowanie dla dającego zlecenie zapłaty za świadczenie, które spełnia dla dającego zlecenie; przyjmowanie dla dającego zlecenie świadczeń, za które płaci; odbieranie zawiadomień o wadach; odbieranie oświadczeń dotyczących wykonania umowy, którą zawarł w imieniu dającego zlecenie

• Obowiązki zleceniodawcy:

• przekazywanie agentowi dokumentów i informacji potrzebnych do prawidłowego wykonania umowy; zawiadomienie w rozsądnym czasie o przyjęciu lub odrzuceniu propozycji zawarcia umowy oraz o niewykonaniu umowy, przy której agent pośredniczył lub którą zawarł w imieniu dającego zlecenie; zawiadomienie w rozsądnym czasie agenta o tym, że liczba umów, których zawarcie przewiduje, lub wartość ich przedmiotu będzie znacznie niższa niż ta, której agent mógłby się spodziewać; lojalność wobec agenta

53. Opisz umowę składu

Umowa składu:

• Podmiotami umowy są:

• przedsiębiorstwa składowe i składający, którym może być każda osoba fizyczna i prawna.

• Przedmiotem umowy jest:

• przechowanie przyjętych na skład towarów

• Umowa, w ramach której jedna z jej stron - przedsiębiorca składowy zobowiązuje się do przechowania określonych rzeczy ruchomych drugiej strony umowy, która w zamian za to płaci wynagrodzenie.

• Umowa składu jest umową na podstawie której przedsiębiorca składowy zobowiązuje się do przechowania oznaczonych rzeczy ruchomych.

• Przedsiębiorca ma obowiązek:

• pieczy nad powierzonymi mu rzeczami, nie może ich nabyć na własność, jest obowiązany zwrócić taką samą ilość rzeczy tego samego gatunku i takiej samej jakości. W przypadku braku spełnienia tego warunku nie będziemy mieli do czynienia z umową składu.

• Przedsiębiorca składowy odpowiada:

• za szkodę wynikłą z utraty, ubytku lub uszkodzenia rzeczy w czasie od przyjęcia jej na skład do wydania osobie uprawnionej do odbioru, chyba że udowodni, że nie mógł zapobiec szkodzie, mimo dołożenia należytej staranności. Do jego obowiązków należy również dokonanie wszelkich niezbędnych czynności konserwacyjnych

• Umowa składu zawierana jest w formie pisemnej dla celów dowodowych. Przedsiębiorstwo składowe zobowiązane jest do wydania tzw. dowodu składowego.

• Jest to umowa o charakterze dwustronnym, odpłatnym i realnym

54. Opisz umowę spedycji

Umowa spedycji:

• Umowa polegająca na tym, że jedna z jej stron - spedytor zobowiązuje się do wykonania różnego rodzaju usług związanych z przewozem w ramach działalności własnego przedsiębiorstwa, np. do wysłania lub odbioru przesyłki, druga strona - do zapłaty w zamian za to wynagrodzenia

• Na podstawie tej umowy przedsiębiorstwo spedycyjne zobowiązuje się do wysyłania lub odbioru przesyłki, albo innych usług związanych z jej przewozem za wynagrodzeniem.

• Spedytor może występować w imieniu własnym albo imieniu osoby zlecającej. Jest odpowiedzialny za przewoźników i spedytorów, z których usług korzysta przy wykonywaniu zlecenia, chyba, że nie ponosi winy za dokonany ich wybór.

• Jeżeli spedytor sam wykonuje przewóz przesyłki to ma jednocześnie prawa i obowiązki przewoźnika

55. Opisz umowę komisu

Umowa komisu:

• Podmiotami umowy są:

• przyjmujący zlecenie (komisant) oraz zleceniodawcy ("komitenta")

• Przedmiotem umowy są:

• rzeczy ruchome

• Treść umowy:

• przyjmujący zlecenie (komisant) zobowiązuje się za wynagrodzeniem do kupna lub sprzedaży rzeczy ruchomych, na rachunku zleceniobiorcy lecz w imieniu własnym. W umowie tej komisant występuje wobec osób trzecich w imieniu własnym jako strona (kupujący lub sprzedający).Komisant działa wyłącznie w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa

• Rodzaj umowy: konsensualna; dwustronnie; zobowiązująca; wzajemna; odpłatna

• Do obowiązków komisanta należy zawarcie umowy z osobą trzecią na określonych w umowie warunkach.

• Obowiązkiem komisanta jest zapłata prowizji czyli wynagrodzenie.

56. Opisz instytucję rękojmi w Kodeksie Cywilnym

Rękojmia:

• na sprzedawcy ciąży szczególny rodzaj odpowiedzialności wobec kupującego. Jest to odpowiedzialność za jakość i stan prawny sprzedawanej rzeczy. Kodeks cywilny nazywa ją rękojmią za wady fizyczne i prawne rzeczy. Odpowiedzialność z tytułu rękojmi jest instytucją ustawowa, stanowiącą automatyczną konsekwencję umowy sprzedaży, jeżeli strony nie umieściły w umowie specjalnych postanowień. Istotną cechą rękojmi jest to, że sprzedawca ponosi odpowiedzialność bez względu na swoją winę i bez względu na to, czy o wadzie rzeczy wiedział.

Rękojmia za wady fizyczne może polegać na:

• zmniejszeniu wartości, użyteczności rzeczy (np. przemakalność nieprzemakalnej kurtki)

• niekompletności (np. brak oprogramowania do komputera, brak dokumentacji i instrukcji),

• braku określonych właściwości (np. zawyżono parametry, użyto innych materiałów).

Rękojmia za wady prawne może polegać na:

• sprzedawana rzecz nie należy do sprzedającego, lecz jest własnością osoby trzeciej

• sprzedawana rzecz jest obciążona prawem na rzecz osoby trzeciej (np. hipoteką albo zastawem).

Uprawnienia kupującego z tytułu rękojmi:

• może żądać obniżenia ceny

• może żądać usunięcia wady

• może żądać wymiany rzeczy na wolną od wad

• może odstąpić od umowy, ale tylko w przypadku, gdy wada jest istotna, tzn. nie pozwala na użytkowanie przedmiotu zgodnie z jego przeznaczeniem

57. Porównaj rękojmie z gwarancją jakości

Gwarancja jakości - druga obok rękojmi instytucja prawna chroniąca interesy nabywcy rzeczy dotkniętej wadami. Funkcja gwarancji podobna do funkcji rękojmi - chodzi o ochronę interesów kupującego na wypadek, gdyby rzecz zawodziła działaniu, nie nadawała się do użytku, nie wykazywała umówionej sprawności lub trwałości.

W odróżnieniu od rękojmi gwarancja nie jest instytucją ustawową, lecz umowną. Sprzedana rzecz jest objęta gwarancją, gdy kupujący otrzymał od sprzedawcy dokument gwarancyjny. W razie wystąpienia wady rzeczy gwarant jest obowiązany wadę usunąć lub dostarczyć w zamian rzecz wolną od wad. Prawo wyboru między naprawą a wymianą służy gwarantowi, a nie kupującemu. Termin gwarancji jest określony przez gwaranta w dokumencie gwarancyjnym (jest całkowita swoboda gwaranta w tym względzie). Jeżeli termin nie został określony w gwarancji - to wynosi on 1 rok i liczy się od wydania rzeczy kupującemu


Wzajemny stosunek gwarancji i rękojmi - konkurencja roszczeń. Kupujący wg swojej woli realizuje uprawnienia z tytułu rękojmi lub wynikające z gwarancji. Nie może jednak raz dokonanego wyboru zmienić ani dochodzić roszczeń z obu tytułów.

58. Scharakteryzuj pojęcie bezpodstawnego wzbogacenia

Bezpodstawne wzbogacenie - polega na osiągnięciu korzyści majątkowej bez podstawy prawnej kosztem innej osoby. Jest ono podstawą roszczenia majątkowego - bezpodstawnie wzbogacony jest obowiązany do wydania korzyści w naturze, a gdyby nie było to możliwe - do zwrotu jej wartości osobie, kosztem której korzyść została odniesiona. Roszczenie o zwrot jest zawsze mierzone wartością mniejszą - zubożony nie może zadać więcej niż wynosi jego uszczerbek albo korzyść uzyskana przez wzbogaconego. Nie można jednak żądać zwrotu, gdy ten, kto korzyść uzyskał, zużył ją lub utracił w taki sposób, że nie jest już wzbogacony, chyba że wyzbywając się korzyści lub zużywając ją, powinien się liczyć z obowiązkiem zwrotu

Bezpodstawne wzbogacenie się
Przesłanki:
a) wzbogacenie się jednego podmiotu
b) zubożenie drugiego podmiotu
c) związek między wzbogaceniem się a przedawnieniem
d) bezpodstawność wzbogacenia się

59. Opisz zasady odpowiedzialności deliktowej w Kodeksie Cywilnym

Odpowiedzialność deliktowa - podstawą odpowiedzialności deliktowej jest delikt czyli czyn niedozwolony . Jest nim każde działanie albo zdarzenie powodujące szkodę wyrządzona osobie 3 lub w mieniu do niej należącym . Czyn niedozwolony według Kodeksu Cywilnego obejmuje naprawę szkody wynikłej z wynikłej z niezawinionego działania człowieka oraz odpowiedzialność za szkody wyrządzone przez zwierzęta i rzeczy, jak również za szkody związane z użyciem i wykorzystywaniem elementarnych sił przyrody.
1) zdarzenie wyrządzające szkodę
2) szkoda,
3) związek przyczynowy między zdarzeniem a szkodą.

W celu nałożenia obowiązku naprawienia szkody obowiązują 3 zasady:

• zasada winy - zobowiązanym do naprawienia szkody jest ten, kto ponowi winę za jej wyrządzenie. Na zasadzie winy oparto odpowiedzialność za szkody wyrządzone przez niepoczytalnych, za osoby którym powierzono wykonanie czynności oraz za zwierzęta. Wina funkcjonariusza państwowego lub funkcjonariusza samorządu terytorialnego stanowi przesłankę odpowiedzialności Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego

• zasada ryzyka - prowadzący przedsiębiorstwo ponosić ryzyko naprawienia związanych z tym szkód. Na zasadzie ryzyka opiera się także odpowiedzialność przełożonego za szkody zdziałane przez podwładnego;
  3 zasada służebności - obowiązek naprawienia szkody jest usprawiedliwiony zasadami współżycia społecznego. Odpowiedzialność na zasadzie słuszności występuje wyjątkowo tylko w wypadkach wyraźnie przewidzianych w ustawie

60. Opisz zasady odpowiedzialności kontraktowej w Kodeksie Cywilnym

Odpowiedzialność kontraktowa - dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej do wykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Roszczenie odszkodowawcze może powstać w razie naruszenia każdego zobowiązania, bez względu na to, z jakiego zdarzenia się ono wywodzi
Do odpowiedzialności odszkodowawczej dochodzi zarówno wtedy, gdy zobowiązanie wykonano w niewłaściwym miejscu lub nieterminowo, jak również gdy świadczenie było złej jakości albo spełniane częściami. Wadliwość wykonania może także dotyczyć osób uczestniczących w jego realizacji. Gdy istniała konieczność osobistego spełnienia świadczenia, działanie innej osoby niż dłużnik oznaczać będzie niewykonanie zobowiązania, gdy brakuje takiego zastrzeżenia, mówimy o nienależytym wykonaniu.
Tak wiec aby doszło do odpowiedzialności kontraktowej musi dojść do zjawiska przyczynowo - skutkowego, gdyż dłużnik ponosi odpowiedzialność nie w każdym przypadku. Nie ponosi jej gdy: niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania będzie następstwem okoliczności, za które on odpowiada. Zwolnienie takie z odpowiedzialności następuje w momencie :

• niemożności świadczenia - nikt, nie tylko dłużnik, nie jest w stanie w danych okolicznościach spełnić świadczenia. Wyróżniamy 2 rodzaje niemożności:

• pierwotna - niemożność istniejąca w chwili powstanie zobowiązania

• następcza- niemożność powstaje po podpisaniu zobowiązania

• opóźnienie dłużnika- termin zobowiązania jest nieokreślony











1

---