OPRACOWANE PYTANIA Z 16 i 17.06, Prawo cywilne


PYTANIA Z 16.06.2014r. i 17.06.2014r.


1. Zasiedzenie

Zasiedzenie jest pierwotnym sposobem nabycia własności lub innego prawa związanego z władztwem nad rzeczą, wskutek długotrwałego wykonywania tego prawa przez osobę do tego nie uprawnioną.

Jest instytucją mającą usankcjonować trwający przez dłuższy czas stan faktyczny, inny niżby to wynikało ze stanu prawnego.

Przesłanki nabycia własności przez zasiedzenie nieruchomości:

- posiadanie

- upływ czasu

Przesłanki nabycia własności przez zasiedzenie ruchomości:

- posiadanie

- upływ 3 lat

- dobra wiara posiadacza

  1. Bezpodstawne wzbogacenie

Bezpodstawne wzbogacenie

Prawo cywilne uznaje za generalna regułę, że nie można się wzbogacać kosztem majątku innej osoby bez podstawy prawnej - art. 405 KC.


Przeslanki bezpodstawnego wzbogacenia

Przyczyny bezpodstawnego wzbogacenia

- działanie samego wzbogaconego

- działanie zubożonego

- działanie osoby trzeciej

- występowanie zdarzeń niezależnych od woli ludzkiej (siła wyższa).

Powstanie zobowiązania z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia uzależnione jest od spełnienia 3 przesłanek:

- musi dojść do wzbogacenia jednego podmiotu kosztem zubożenia innego podmiotu;

- występowanie związku przyczynowego-skutkowego pomiędzy wzbogaconym, a zubożałym

- wzbogacenie bez podstawy prawnej - (sytuacja w której od samego początku brak jest aktu prawnego, świadczenia).

Obowiązek wydania korzyści przy bezpodstawnym wzbogaceniu owej korzyści bezpośrednio uzyskana albo wszystko to co w razie zbycia, utraty, uszkodzenia zostało uzyskane w zamian tej korzyści, albo jako naprawienie szkody.

Obowiązek wydania korzyści oraz w przypadku ustania obowiązek zwrotu wartości wygasa jeżeli ten kto korzyść czerpał, zużył ją lub utracił w taki sposób, że jest już wzbogacony, chyba że wyzbywając się korzyści lub ją świadomie zużywając powinien uczyć się obowiązku zwrotu.

Wierzytelność z bezpodstawnego wzbogacenia ulega przedawnieniu z upływem lat 10.

3. Warunek i jego rodzaje

Warunek !!!!! - Zdarzenie przyszłe i niepewne

Warunek - oświadczenie woli odnosi zazwyczaj skutek z chwilą, w której zo­stało wyrażone, a jeżeli chodzi o oświadczenie skierowane do drugiej strony, z chwilą, gdy do niej doszło. Dopóki warunek się nie spełni, nie jest wiadome, jaki będzie ostateczny los czynności prawnej.

Warunki dzielimy na:

  1. Własność - regułka z kodeksu art.140

art.140 kc !!!

„W granicach określonych przez ustawy i zasady współżycia społecznego właściciel może, z wyłączeniem innych osób korzystać z rzeczy zgodnie ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem swego prawa, w szczególności może pobierać pożytki i inne dochody z rzeczy. W tych samych granicach może rozporządzać rzeczą”.


5. Zobowiązanie

Zobowiązanie - to taki stosunek prawny, w którym jedna osoba (wierzyciel) ma prawo domagać się od drugiej osoby (dłużnika) określonego zachowania się, które najczęściej przybiera postać świadczenia, a dłużnik świadczenie to powinien spełnić

Prawo podmiotowe które przysługuje wierzycielowi nazywać będziemy wierzytelnością, zaś obowiązek ciążący na dłużniku to dług.

Wierzytelność i dług są elementami tego samego stosunku prawnego (zobowiązaniowego).


6. Przesłanki dziedziczenia

Pojęcie dziedziczenia

Dziedziczenie jest szczególnym rodzajem następstwa prawnego po osobie zmarłej.

Sukcesja uniwersalna - spadkobierca nabywa wszystkie wchodzące w skład spadku prawa i obowiązki majątkowe, a jeżeli jest kilku spadkobierców , całość przechodzi w częściach idealnych określonych.

Nabycie praw i obowiązków spadkowych maja cechę nabycia pochodnego.

Z chwilą śmierci osoby fizycznej przysługujące jej prawa majątkowe i obowiązki majątkowe przechodzą na określone osoby fizyczne lub prawne w dwojaki sposób:

- zgodnie z rzeczywista wolą osoby zmarłej - dziedziczenie testamentowe;

- zgodnie z domniemaną wolą.

Spadkobierca musi posiadać zdolność do dziedziczenia.


Zdolność do dziedziczenia - zdolność do nabywania praw i obowiązków w drodze dziedziczenia.

O dziedziczeniu możemy mówić o sytuacji wejścia w stan prawny, jakiemu podlegał spadkodawca, polegający w szczególności na nabyciu praw i obowiązków, których podmiotem był zmarły.

Zgodnie z przepisami prawa spadkowego nabycie praw do spadku następuje z mocy prawa (bez aktywności spadkodawcy, bez świadomości). Dopóki ten potencjalny spadkobierca nie złoży oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu nabycia spadku, ma cechą tymczasową.

Definitywnie:

- złoży oświadczenie o przyjęciu lub oświadczenie o odrzuceniu spadku

- upłynie termin do złożenia takiego oświadczenia - 6 miesięcy od chwili otwarcia spadku.

Dziedziczenie ustawowe

Przed dziedziczeniem ustawowym ma pierwszeństwo dziedziczenie testamentowe, dziedziczenie ustawowe określone jest w księdze IV KC.

W pierwszej kolejności dziedziczy z ustawy rodzina, osoby najbliższe osoby zmarłej (dzieci, małżonek, jeżeli małżeństwo pozostaje w separacji, to w świetle przepisu KC, taka osoba dziedziczyć nie może).

Dziedziczenie ustawowe -

Stosownie do przepisów KC dziedziczenie ustawowe następuje;

I - co całości spadku

następuje w następujących przypadkach:

  1. spadkodawca nie sporządził testamentu, a więc nie rozrządził majątkiem na wypadek śmierci

  2. sporządzony testament okazał się być testamentem nieważnym;

  3. spadkodawca sporządził testament i rozrządził na wypadek śmierci majątkiem wobec konkretnych osób, ale spadkodawcy spadek odrzucą. Takie osoby traktuje się jakby nie dożyły otwarcia testamentu. Jeżeli spadkobiercy odrzucą spadek, to przechodzi na następców prawnych np. dzieci itd. W kręgu danych spadkobierców wszyscy uprawnieni muszą ten spadek odrzucić w terminie, który biegnie od chwili dowiedzenia się o nabyciu spadku.

  4. Żadna z powołanych w testamencie osób nie może dziedziczyć (np. wszystkie zostały uznane za niegodne dziedziczenia) i w stosunku do żadnych z tych osób spadkodawca przed śmiercią nie wykazał na zewnątrz aktu woli ostatecznego przebaczenia.

Mamy do czynienia z sytuacją, iż pomimo rozrządzenia testamentowego dochodzi do dziedziczenia z mocy ustawy.

II - do części masy spadkowej

do spadku powołane są konkretne osoby, ale tylko do części masy spadkowej powołani są spadkobiercy:

  1. spadkodawca nie powołał w testamencie spadkobiercy co do jakiej części masy spadkowej.

  2. któraś z kilku osób, które spadkodawca powołał do spadku nie chcą dziedziczyć, wtedy ich udziały na zasadzie przyrostu powiększą udziały tych, którzy z mocy ustawy dziedziczą.

  3. Którakolwiek z kilku osób powołanych przez spadkodawców do spadku, nie może dziedziczyć z uwagi np. na niegodność. W konsekwencji może się zdarzyć i zdarza się taka sytuacja , że po konkretnym spadkodawcy część spadkobierców dziedziczy na podstawie testamentu, a część na podstawie ustawy.

Krąg spadkobierców ustawowych wyznaczony jest przez związki rodzinne :

W pierwszej kolejności wynikające:

1. z małżeństwa

2. z węzłów rodzinnych

3. z przysposobienia.

Kodeks cywilny przewiduje ustawowe dziedziczenie następujących osób:

  1. zstępni (dzieci, wnuki, prawnuki)

  2. małżonek (jeżeli nie pozostaje w separacji orzeczonej 935 ¹)

  3. rodzeństwo

  4. zstępni rodzeństwa.

Spadkobierców ustawowych możemy podzielić na 4 grupy.

I GRUPA - małżonek i zstępni spadkodawcy.

II GRUPA - Małżonek, rodzice, rodzeństwo, zstępni rodzeństwa i od 2009 r. również dziadków.

III GRUPA - Gmina

IV GUPA - Skarb Państwa

I GRUPA - art. 931 KC

W pierwszej kolejności powołani z ustawy dziedziczą, dzieci spadkodawcy oraz jego : małżonek w częściach równych.

Część przypadająca na małżonka nie może być mniejsza niż ¼ części spadku.

Dziecko poza małżeńskie ma takie samo prawo, jak dzieci z małżeństwa. Dopóki żyje którykolwiek z grupy I, nie ma możliwości dopuszczenia do dziedziczenia z grupy niższej.

II GRUPA - art.932 KC

Przepisy grupy II zostały zmodyfikowane dwiema nowelami KC . Te dwie nowele zmieniły kolejność dziedziczenia.

-Do spadku w razie braku zstępnych powołani są małżonek i rodzice.

Udział spadkowy każdego z rodziców, które dziedziczy w zbiegu z małżonkiem spadkodawcy, wynosi ¼ całości spadku. Jeżeli ojcostwo rodzica nie zostało ustalone, udział spadkowy matki spadkodawcy, dziedziczącej w zbiegu z jego małżonkiem wynosi połowę spadku.

- W braku zstępnych i małżonka spadkodawcy cały spadek przypada jego rodzicom w częściach równych.

- Jeżeli jedno z rodziców spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który mu przypadał, przypada rodzeństwu spadkodawcy w częściach równych.

- Jeżeli którekolwiek z rodzeństwa spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku pozostawiając zstępnych, udział spadkowy który mu przypadał, przypada jego zstępnym. Podział tego udziału następuje według zasad, które dotyczą podziału między dalszych zstępnych spadkodawcy.

Udział spadkowy rodziców i rodzeństwa - art.933 KC

Udział spadkowy małżonka, który dziedziczy w zbiegu z rodzicami, rodzeństwem i zstępnymi rodzeństwa spadkodawcy, wynosi połowę spadku.

W braku zstępnych spadkodawcy, jego rodziców, rodzeństwa o zstępnych, cały spadek przypada małżonkowi spadkodawcy.

Dziedziczenie dziadków - art.934 KC.

W braku zstępnych, małżonka, rodziców , rodzeństwa i zstępnych rodzeństwa spadkodawcy cały spadek przypada dziadkom spadkodawcy; dziedziczą oni w częściach równych.

Jeżeli któreś z dziadków spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który mu przypadał, przypada jego zstępny. Podział tego udziału następuje według zasad, które dotyczą podziału spadku między zstępnych spadkodawcy.

W braku zstępnych tego z dziadków, który nie dożył otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada pozostałym dziadkom w częściach równych.

III i IV GRUPA - art. 935 KC.

Gmina.

W braku małżonka spadkodawcy, jego krewnych i dzieci małżonka spadkodawcy, powołanych do dziedziczenia z ustawy, spadek przypada gminie ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy jako spadkobiercy ustawowemu. Jeżeli ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy w Rzeczpospolitej Polskiej nie da się ustalić albo ostatnie miejsce zamieszkania spadkodawcy znajdowało się za granica, spadek przypada Skarbowi Państwa jako spadkobiercy ustawowemu.

Gmina i Skarb Państwa nie mogą spadku odrzucić, który im z ustawy przypada. Ani Gmina, ani Skarb Państwa nie maja obowiązku składania oświadczeń o przyjęciu spadku. Gmina i Skarb Państwa przyjmują spadek z dobrodziejstwem inwentarza (za długi ciążące odpowiadają do wysokości aktywów masy spadkowej).

Dziedziczenie ustawowe w razie przysposobienia - Kodeks Rodzinny i Kodeks Opiekuńczy.

Przysposobienie pełne (całkowite) - art. 936 KC.

Przysposobiony dziedziczy po przysposabiającym i jego krewnych tak, jakby był dzieckiem przysposabiającego, a przysposabiający i jego krewni dziedziczą po przysposobionym tak, jakby przysposabiający był rodzicem przysposobionego.

Wyjątek:

Przysposobiony nie dziedziczy po swoich wstępnych naturalnych i ich krewnych, a osoby te nie dziedziczą po nim.

Po rozwiązaniu przysposobienia odżywają związki pomiędzy rodzicami i krewnymi.

Małżonek w dziedziczeniu ustawowym - musi w dacie otwarcia spadku pozostawać w ważnym związku małżeńskim.

Małżonek będzie wyłączony od dziedziczenia, jeżeli spadkodawca już wystąpił o orzeczenie rozwodu, separację z jego winy, a żądanie to było uzasadnione. Wyłączenie małżonka od dziedziczenia następuje na mocy orzeczenia sądu. Takiego wyłączenia może żądać każdy z pozostałych spadkobierców ustawowych powołanych do dziedziczenia w zbiegu z małżonkiem, termin do wytoczenia powództwa wynosi 6 m-cy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o otwarciu spadku, nie więcej jednak niż 1 rok od otwarcia spadku.

Specyficzna sytuacja małżonka dotyczy jego tytułu prawnego do udziału we współwłasności małżeństwa, to małżonek ma prawo do majątku.

W razie postępowania działowego powiększa się udział w masie spadkowej małżonka o połowę masy spadku małżonka.

Ustawowy zapis art. 939 KC

Małżonek dziedziczący z ustawy w zbiegu z innymi spadkobiercami wyjąwszy zstępnych spadkodawcy, którzy mieszkali z nim w chwili śmierci może żądać za spadku ponad swój udział spadkowy tzw. przedmiotów urządzenia domowego, z których za życia korzystał z nim lub wyłącznie sam.

Dziadkowie dziedziczą po wnuku. Ustawodawca celowo nakłada obowiązek dostarczania dziadkom środków utrzymania.


7. Prawo podmiotowe

Pojęcie prawa podmiotowego

0x08 graphic
Prawo podmiotowe - jest sferą możności postępowania w określony sposób. Istnieje ono więc zarówno wtedy, gdy podjęte zostały działania stanowiące realizację treści tego prawa, a także wtedy gdy żadne działanie przez uprawniony podmiot nie zostało podjęte.

Źródłem prawa podmiotowego jest norma prawna, która przyznaje oraz zabezpiecza realizację prawa podmiotowego.

Normatywne postaci praw podmiotowych !!!!!

  1. Prawa podmiotowe bezpośrednie - są to prawa, w których zakres dozwolonego przez normę prawną zachowania się uprawnionego podmiotu został określony w oderwa­niu od związanych z prawem podmiotowym obowiązków innych osób. Jedną z cech tego typu praw jest możliwość bezpośredniego oddziaływania na przedmiot tych praw.

  2. Roszczenia - istota roszczenia sprowadza się do możliwości żądania określonego zachowania się od oznaczonej osoby. Zachowanie to musi odpowiadać treści stosunku prawnego.

  3. Prawa kształtujące - polegają one na tym że uprawniony, może poprzez własne działanie doprowadzić do powstania, zmiany lub ustania stosunku prawnego.

Rodzaje praw podmiotowych

  1. Prawa podmiotowe bezwzględne i względne !!!!!

● prawa bezwzględne - Prawami podmiotowymi bezwzględnymi są prawa skuteczne przeciwko każdej osobie (erga omnes tzn. wobec wszystkich). Odpowiednikiem tych praw jest obowiązek ciążący na wszystkich a nie tylko oznaczonym indywidualnym podmiotem. Najbardziej typowym przykładem jest prawo własności (Kc 47).

● prawami względnymi - pPrawa te są skuteczne tylko względem oznaczonej osoby. Typowym przykładem jest zobowiązanie.

  1. Prawa majątkowe i niemajątkowe

  1. Prawa zbywalne i niezbywalne

  1. Prawa związane i akcesoryjne

  1. Nabycie prawa pierwotne

Nabycie prawa podmiotowego - może polegać na przejściu już istniejącego prawa z jednego podmiotu na drugi. Może też nastąpić równocześnie z powstaniem tego prawa.

Pierwotne nabycie prawa podmiotowego - gdy dane prawo nikomu nie przysługiwało , lub gdy przysługiwało innej osobie , ale z mocy postanowienia ustawy dochodzi do nabycia tego prawa niezależnie od woli osoby , która była poprzednio uprawniona

9. Nabycie prawa pochodne

Pochodne nabycie prawa podmiotowego - mamy z nim do czynie wówczas, gdy przesłanką nabycia jest istnienie nabywanego prawa u innej osoby, od której nabywca uzyskuje dotychczasowe prawo. Np. dziedziczenie, czy umowne nabycie prawa własności


10. Testament - definicja

Rozrządzić !!! majątkiem na wypadek śmierci można jedynie w formie testamentu.

Testament - to czynność prawna:

  1. jednostronna - zawiera oświadczenie woli jednej osoby (nie ma testamentów wspólnych),

  2. na wypadek śmierci (mortis causa). Skutki tej czynności następują z chwilą śmierci spadkodawcy,

  3. odwołalną w całości lub części,

  4. ma charakter ściśle osobisty - testamentu nie można sporządzić przez przedstawiciela lub pełnomocnika,

  5. sformalizowana - do jej dokonania muszą zostać ściśle zachowane warunki przewidziane przez ustawę.

Może go sporządzić tylko osoba mająca pełną zdolność do czynności prawnych (pełnoletnia), która nie została ubezwłasnowolniona ani całkowicie, ani częściowo, ani tez w toku toczącego się postępowania o jej ubezwłasnowolnienie nie ustanowiono dla niej doradcy tymczasowego.

  1. Testament ustny

Testament ustny - art. 952 KC.

Jeżeli istnieje obawa rychłej śmierci spadkodawcy, albo jeżeli wskutek szczególnych okoliczności zachowanie zwykłej formy testamentu jest niemożliwe lub bardzo utrudnione, spadkodawca może oświadczyć ostatnią wolę ustnie przy jednoczesnej obecności co najmniej trzech świadków.

Treść testamentu ustnego może być stwierdzona w taki sposób, że jeden ze świadków albo osoba trzecia spisze oświadczenie spadkodawcy przed upływem roku od jego złożenia, z podaniem miejsca i daty oświadczenia oraz miejsca i daty sporządzenia pisma, a pismo to podpiszą spadkodawca i dwaj świadkowie, albo wszyscy świadkowie.

W przypadku gdy treść testamentu ustnego nie została w powyższy sposób stwierdzona, można ją w ciągu sześciu miesięcy od dnia otwarcia spadku stwierdzić przez zgodne zeznania świadków złożone przed sądem. Jeżeli przesłuchanie jednego ze świadków nie jest możliwe lub napotyka trudne do przezwyciężenia przeszkody, sąd może poprzestać na zgodnych zeznaniach dwóch świadków.


12. Testament własnoręczny

Testamenty zwykłe to tzw. testament własnoręczny albo inaczej holograficzny.

Art.949 KC - Spadkodawca może sporządzić testament w ten sposób, że napisze go w całości pismem ręcznym, podpisze i opatrzy datą.

Jednakże brak daty nie pociąga za sobą nieważności testamentu własnoręcznego, jeżeli nie wywołuje wątpliwości co do zdolności spadkodawcy do sporządzenia testamentu, co do treści testamentu lub co do wzajemnego stosunku kilku testamentów.

Konieczność własnoręcznego podpisu i spisanie jego treści ma na celu przede wszystkim stwierdzenie jego autentyczności. Testament powinien być podpisany imieniem i nazwiskiem, ale wyjątkowo jeśli treść testamentu jest oczywista (osobie bliskiej), to wystarczy imieniem.

Do jego sporządzenia nie ma konieczności obecności świadków. Moc testamentu ma tylko oryginał. W razie zniszczenia testamentu lub jego zaginięcia Sąd Najwyższy w postępowaniu o nabyciu spadku może dojść do ustalenia, że testament własnoręczny istniał i jaką miał treść.


13. Rozrządzenie allograficzne

Testament allograficzny - art. 951 KC.

Spadkodawca może sporządzić testament także w ten sposób, że w obecności dwóch świadków oświadczy swoją ostatnią wolę ustnie wobec wójta (burmistrza, prezydenta miasta), starosty, marszałka województwa, sekretarza powiatu albo gminy lub kierownika urzędu stanu cywilnego.

Oświadczenie spadkodawcy spisuje się w protokole z podaniem daty jego sporządzenia. Protokół odczytuje się spadkodawcy w obecności świadków. Protokół powinien być podpisany przez spadkodawcę, przez osobę, wobec której wola została oświadczona, oraz przez świadków. Jeżeli spadkodawca nie może podpisać protokołu, należy to zaznaczyć w protokole ze wskazaniem przyczyny braku podpisu.

Osoby głuche lub nieme nie mogą sporządzić testamentu tego testamentu.

14. Zachowek

Zachowek - służy do zabezpieczenia interesów najbliższych osób spadkobiercy. Powołany w testamencie spadkobierca dziedziczy wszystko zgodnie z zapisem dokonanym przez spadkodawcę. Jednak zstępni spadkodawcy, jego małżonek i rodzice mogą wystąpić z roszczeniem wobec spadkobiercy o (najczęściej) zapłatę wartości ½ lub 2/3 udziału spadkowego, gdyby dziedziczyli z ustawy:

Osoba uprawniona do zachowku może go otrzymać w postaci darowizny uczynionej na jej rzecz przez spadkodawcę, przez powołanie jej do dziedziczenia lub w postaci zapisu. Gdy żadna z tych ewentualności nie zaistnieje, uprawniony ma prawo do roszczenia o zapłatę sumy pieniężnej potrzebnej do pokrycia zachowku. Roszczeń o zapłatę zachowku dochodzi się w postępowaniu procesowym przed sądem, w terminie 3 lat od dnia ogłoszenia testamentu (przeciwko spadkobiercy) i 3 lat od otwarcia spadku - roszczenie przeciwko obdarowanemu o uzupełnienie zachowku.

Do zachowku nie są uprawnieni:

  1. osoba uprawniona ustawowo do zachowku, która została wydziedziczona w testamencie. Jeśli jednak spadkodawca takiej osobie przebaczył, nadal zachowuje ona prawo do zachowku,

  2. rodzeństwo spadkodawcy i zstępni tego rodzeństwa,

  3. spadkobiercy, którzy zostali wyłączeni z dziedziczenia, uznani za niegodnych tak, jakby nie dożyli otwarcia spadku,

  4. małżonek spadkodawcy, jeśli spadkodawca wystąpił o rozwód z winy tego małżonka.

System rezerwy a system zachowku.

System rezerwy - polega na tym, że spadkodawca nie może rozporządzić całym swoim majątkiem na rzecz kogokolwiek. Część tego jest zarezerwowana dla osób najbliższych czyli najbliżsi dziedziczą niezależnie od odmiennej woli spadkodawcy. Zapewnia on silniejszą ochronę praw członków rodziny, ale sprzyja podziałowi wchodzących w skład spadku całości gospodarczych. Zgodnie z tym systemem spadkodawca może skutecznie rozporządzać według własnego uznania tylko oznaczoną ułamkowo częścią swojego majątku. Pozostałą część spadku przypada mającym zdolność do dziedziczenia spadkobiercom według zasad wynikających z porządku dziedziczenia ustawowego.

System zachowku - polega na tym, że prawo spadkowe zapewnia spadkobiercom ustawowym korzyść pieniężną, stanowiącą równowartość części tego, co każda z tych osób dziedziczyłaby z mocy ustawy. Jeżeli osoba uprawniona do zachowku nie jest powołana do dziedziczenia w drodze testamentu, ma ona względem spadkobierców roszczenie o zapłatę odpowiedniej kwoty pieniężnej. Nie staje się ona jednak spadkobiercą wbrew woli spadkodawcy, który rozporządza całością swojego majątku

  1. Roszczenie bierne i czynne

solidarność czynna-solidarność wierzycieli , jeżeli dłużnik spełni w całości świadczenie do rąk jednego z wierzycieli wówczas jego dług wygasa w całości także względem pozostałych wierzycieli

solidarność bierna-jest to solidarność dłużników polega na tym że wierzyciel może domagać się spełnienia świadczenia od jednego niektórych lub kilku wszystkich dłużników


16. Roszczenia ochrony własności

Przez ochronę własności w znaczeniu cywilistycznym należy rozumieć system roszczeń, które przysługują właścicielowi w razie naruszenia jego prawa. Do ochrony prawa własności służą środki prawne - art. 222 KC i następne.

Roszczenie windykacyjne - jest to roszczenie o wydanie rzeczy w sytuacji gdy właściciel został pozbawiony jej posiadania.

Roszczenie negatoryjne - dotyczy zakazu innych naruszeń własności.

Ochrona przewidziana w tym artykule ma na cechę obiektywną. Oznacza to, że o powstaniu tych roszczeń decyduje sam fakt naruszenia własności.

Specyficznym środkiem ochrony własności jest takie powództwo cywilne o ustalenie stosunku prawnego przewidziany w art. 189 K.P.C..


17. Roszczenie posesoryjne

Roszczenia posesoryjne - sądowa, podstawowa ochrona posiadania. Zgodnie z art.344 KC posiadaczowi, którego posiadanie zostało naruszone przysługują tzw. roszczenia posesoryjne na które składają się:

- roszczenie o przywrócenie stanu poprzedniego

- roszczenie o zaniechanie naruszeń.

  1. Odpowiedzialność okresowa

Przedawnienie jest instytucją, która ogranicza w czasie możliwość dochodzenia roszczenia. Jego skutkiem jest to, że po upływie terminu przedawnienia ten, przeciw komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia. Bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się lub mogło stać się wymagalne.

19. Kauza

Kauza - prawnie istotna przyczyna dokonania czynności prawnej.

Czynności prawne przysparzające dzieli się na czynności kauzalne i czynności abstrakcyjne (oderwane). Dla ważności tych pierwszych wymagane jest istnienie i ważność (zgodność z prawem) kauzy, czyli prawnie istotnej przyczyny przysporzenia.

  1. Czynności prawne kauzualne i oderwane

Czynności przyczynowe (kauzalne) - ważność tych czynności uzależniona była od przyczyny ich dokonania (causa), czyli celu gospodarczego, chronionego przez prawo, nie zaś motywu, którym kierowały się strony.

Typową czynnością kauzalną była traditio - przeniesienie własności na skutek nieformalnego wydania rzeczy następowało tylko wtedy, kiedy istniała iusta causa traditionis. Causa musiała być również zgodna z prawem.

Czynności abstrakcyjne (oderwane) - ważne są niezależnie od istnienia causa, czyli są „oderwane” od przyczyny ich zawarcia. Do czynności tych zaliczamy czynności formalne. Ich zaskarżalność zależała tylko od dochowania odpowiedniej formy.

Typową czynnością abstrakcyjną była stipulatio, ponieważ samo wypowiedzenie określonych słów powodowało, w razie niewykonania przyrzeczenia, możność wytoczenia skargi.

  1. Ubezwłasnowolnienie

Ubezwłasnowolnienie - konsekwencją orzeczenia przez sąd ubezwłasnowolnienia jest:

Ograniczenie lub utrata zdolności do czynności prawnych wskutek ubezwłasnowolnienia skutkuje także w sferze zdolności prawnej.

  1. Przesłanki uznania za zmarłego

  1. Uznanie za zmarłego - Przesłankami uznania za zmarłego są: zaginięcie osoby, upływ pewnego okresu czasu.

O uznaniu za zmarłego orzeka sąd. Zaginięcie danej osoby oznacza, iż nie ma wiadomości o danej osobie. Nie jest wiadome, czy ona żyje W postanowieniu o uznaniu za zmarłego powinna zostać oznaczona chwila śmierci danej osoby. Za chwilę śmierci przyjmuje się chwilę najbardziej prawdopodobną. Jeżeli ustalenie takiej chwili jest niemożliwe, to za chwilę śmierci przyjmuje się pierwszy dzień terminu, z upływem którego uznanie za zmarłego stało się możliwe. Je­żeli zaś w orzeczeniu o uznaniu za zmarłego chwila śmierci została oznaczona tylko datą dnia, wówczas za chwilę śmierci uważa się koniec tego dnia. W wypadku zaginięcia kilku osób w następstwie tego samego zda­rzenia często usta­lenie kolejności śmierci jest niemożliwe. W takich wypadkach przyjmuje się, że osoby te zmarły jednocześnie.

Długość terminu, po upływie którego uznanie za zmarłego staje się możliwe zależy od tego, czy zaginięciu towarzyszyły okoliczności zwiększające prawdopodobieństwo śmierci czy też nie.

Wyróżnia się następujące długości terminu:

  1. normalne - zaginięciu nie towarzyszyły okoliczności zwiększa­jące prawdopodobieństwo śmierci. zaginiony może być uznany za zmarłego po upływie 10 lat od końca roku kalendarzowego, w którym według dostępnych wiadomości jeszcze żył. Jeżeli jednak w chwili uznania za zmarłą dana osoba ukończyłaby 70 lat, wspomniany termin skraca się do 5 lat.

  2. kwalifikowane - zaginięciu towarzyszyły okoliczności zwięk­szające prawdopodobieństwo śmierci. Ustawo­dawca zalicza do nich następujące sytuacje:

Skutkiem uznania za zmarłego jest m.in.:

Jeżeli osoba uznana za zmarłą żyje musi wówczas doprowadzić do uchylenia skutków omawianego orzeczenia. Konieczne staje się w takim wypadku uchylenie postanowienia o uznaniu za zmarłego.

Jeżeli uchylenie postanowienia o uznaniu za zmarłego nastąpi, wówczas osoba zaginiona może żądać zwrotu rzeczy uzyskanych przez „spadkobierców" wskutek „dziedziczenia". Jeżeli zaś małżonek osoby uznanej za zmarłą zawarł nowy związek małżeński, to nie może on zostać unieważniony, chyba że oboje małżonkowie wiedzieli, w chwili zawarcia małżeństwa, że uznany za zmarłego małżonek żyje.

  1. Sądowe stwierdzenie zgonu

Sądowe stwierdzenie zgonu może nastąpić wówczas, gdy niemożliwe jest sporządzenie aktu zgonu. Przyczyną takiego stanu rzeczy może być np. brak zwłok. Ponadto przesłankami sądowego stwierdze­nia zgonu jest to, by śmierć danej osoby była niewątpliwa. Nie musi ona być jednak absolutnie pewna.

Sąd w swoim postanowieniu stwierdzają­cym zgon zobowiązany jest oznaczyć chwilę śmierci danej osoby stosownie do wyników postępowania. Jeżeli ustalenie chwili śmierci jest niemożliwe, sąd powinien za chwilę śmierci przy­jąć chwilę najbardziej, w danych okolicznościach, prawdopodobną.

Postanowienie o stwierdzeniu zgonu jest podstawą do sporządze­nia aktu zgonu. Jeżeli okaże się, że osoba, której zgon został stwierdzony pozostaje przy życiu wówczas sąd uchyla wydane postanowienie o stwierdze­niu zgonu. W wypadku, w którym osoba taka stawi się osobiście w są­dzie i wykaże swoją tożsamość sąd niezwłocznie i bez dalszego postę­powania uchyli postanowienie orzekające stwierdzenie zgonu. W innych wypadkach konieczne jest przeprowadzenie dowodu, że osoba, której zgon został stwierdzony pozostaje przy życiu. Dowód ten może być przeprowadzony tylko w postępowaniu o uchylenie postanowienia stwierdzającego zgon.


24. Oferta i rodzaje ofert

Oferta - propozycja zawarcia konkretnej umowy skierowana do oznaczonego lub nieoznaczone­go kręgu adresatów, a zawierająca istotne postanowienia proponowa­nej umowy

Rodzaje ofert

25. Norma prawna

Budowa normy prawnej:

  1. Hipoteza - ujęcie w sposób ogólny i abstrakcyjny pewnej sytu­acji faktycznej, wywołującej normatywny skutek, jaki określa dyspozycja.

  2. Dyspozycja ustala skutki prawne zajścia zdarzenia opisanego w hipotezie, mogące polegać na powstaniu, zmianie lub ustaniu okre­ślonego stosunku prawnego.

  3. Sankcja ustala normatywne skutki powstania sytuacji sprzecznej z postulowaną w dyspozycji. Podstawową sankcją prawa cywilnego jest możliwość przymusowego wyegzekwowania postulowanego przez dyspozycje normy prawnej zachowania się oraz nieważność czynności prawnej dokonanej niezgodnie z dyspozycją.

Normy bezwzględnie, względnie obowiązujące oraz normy semiimperatywne

Podział norm prawnych na:

  1. Normy bezwzględnie obowiązujące - zawierają dyspozycję, któ­rej działanie nie może być wyłączone, zmienione lub ograniczone odmienną wolą stron. Normy tego rodzaju nie pozostawiają stronom swobody w ustaleniu treści stosunku prawnego.

  2. Normy względnie obowiązujące - zawierają dyspozycję działania tylko wtedy, gdy strony nie uregulowały swych stosunków w odmienny sposób, niż czyni to dyspozycja, a więc niczego w tym zakresie nie postanowiły, albo też uregulowały te stosunki tylko czę­ściowo.

  3. Normy semiimperatywne (jednostronnie bezwzględnie obowiązujące) - wyznaczają minimalny zakres ochrony interesów jednej strony i dlatego zastosowanie takiej normy może być uchylone lub ograniczone przez strony tylko wtedy, gdy postanowienia umowy są ko­rzystniejsze dla strony objętej ochroną. Normy tego typu służą zazwy­czaj ochronie interesów słabszego uczestnika obrotu.

  1. Wyzysk

Wykorzystanie sytuacji majątkowych do uzyskania swoich celów i zamiarów kosztem drugiej strony.


27. Funkcja kompensacyjna

Funkcje odpowiedzialności odszkodowawczej:

  1. Kompensacyjna

  2. Prewencyjna

  3. Represyjna

Każda z tych funkcji odpowiada innej potrzebie społecznej.

Funkcja kompensacyjna - zadość potrzeby naprawienia szkody. Odszkodowanie przywraca w majątku poszkodowanego stan naprawiony przez wyrządzającego szkodę. Cel zostanie osiągnięty, gdy uszczerbek zostanie w całości wyrównany.

Funkcja prewencyjna - obowiązek naprawienia szkody sam w sobie stanowi dolegliwość cywilną osoby tym obowiązkiem obciążonej. Celem jest oddziaływanie w celu „odstraszenia” od wyrządzania szkody.

Funkcja represyjna - jest mało znana Art. 448 KC. Funkcja ta dotyczy zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę, lub na żądanie pokrzywdzonego wpłaty określonej sumy pieniężnej na określony przez pokrzywdzonego cel społeczny.


27. Tryb erekcyjny

TRYB POWSTAWANIA OSÓB PRAWNYCH:

1. Tryb erekcyjny

Tryb erekcyjny polega na tym, że osoba prawna zostaje powołana do życia na mocy aktu.

2. Tryb koncesyjny

Tryb koncesyjny polega na tym, że osoba prawna powstaje najczęściej z inicjatywy organu założycielskiego, ale rozpoczyna swoje funkcjonowanie po uzyskaniu konkretnego zezwolenia, jest to system najbardziej korupcjogenny.

3. Tryb rejestracyjny

Tryb rejestracyjny polega na tym, że dana ustawa w sposób generalny określa warunki, jakie muszą być spełnione, aby powstała ta osoba prawna.


28. Wady oświadczenia woli

Wada oświadczenia woli - polega na tym, że czynność prawna wprawdzie została dokonana i w tym znaczeniu jest istniejąca, jednak występują w niej braki lub uchybienia, które nie pozwalają na zakwalifikowanie jej jako w pełni prawidłowej. Polski system prawa cywilnego zna 4 wady oświadczenia woli.

Wady:

- brak świadomości lub swobody w powzięciu lub wyrażeniu woli,

- błąd,

- groźba,

- pozorność.

  1. Groźba

Groźba - polega na tym, że dana osoba składa oświadczenie woli pod wpływem groźby innej osoby.

- musi być groźbą bezprawną (użycie środków przez prawo zabronione).

- musi być poważna i realna.

- może dotyczyć sfery majątkowej lub niemajątkowej.

- nie musi pochodzić od osoby zainteresowanej, może pochodzić od osoby trzeciej.

Oświadczenie woli pod wpływem groźby - to nieważność względna. Osoba może w ciągu roku od ustania obawy złożyć oświadczanie woli innej treści. Jeśli nie złoży nowego oświadczenia to czynność prawna wcześniejsza jest ważna.

  1. Pozorność

Pozorność - nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru. Pozorność polega na tym, że po obu stronach, istnieje ugoda, że oświadczenie jest tylko pozorne. Oświadczenie pozorne jest nieważne bezwzględnie, na którą może powołać się każda osoba trzecia, która ma w tym interes prawny.

  1. Podstęp

Podstęp !!!!!

Zatrzymanie potajemne (milczące) - gdy druga strona nie jest świadoma pozorności składanego oświadczenia woli, czyli składający oświadczenie nie chce w rzeczywistości wywołania skutków, które zazwyczaj czynność wywołuje.

  1. Błąd

  1. Błąd !!!!!

Błąd - polega na mylnym wyobrażeniu o prawdziwym stanie rzeczy przy składaniu oświadczenia woli lub na mylnym wyobrażeniu o treści składanego oświadczenia własnego lub drugiej strony. Wyróżniamy:

  1. Dług i jego rodzaje

Prawo podmiotowe które przysługuje wierzycielowi nazywać będziemy wierzytelnością, zaś obowiązek ciążący na dłużniku to dług.

Wierzytelność i dług są elementami tego samego stosunku prawnego (zobowiązaniowego).

Dług jest wyrazem powinności, to jest obowiązku świadczenia przez dłużnika. Odpowiedzialność ciążąca na dłużniku nie odnosi się bezpośrednio do powinności, lecz do kwestii pokrycia długu, która to kwestia jest bezpośrednio związana z przymusową realizacją świadczenia. Dług i odpowiedzialność są ze sobą związane i nie występuje bez siebie.

  1. Elementy czynności prawnej

Składniki czynności prawnych - elementy:

- Treść oświadczenia woli składa się na treść czynności prawnych.

W treści czynności prawnych wyróżniamy trzy składniki:

1. Przedmiotowo istotne - (Essentialia negoti). są to postanowienia, które każdorazowo rozstrzygają o kwalifikacji prawnej danej czynności, tą czynność indywidualizują.

Jeżeli te składniki istotne nie występują ich brak powoduje niemożność zindywidualizowania czynności prawnej

2. Przedmiotowo nieistotne (uboczne) - (Naturali negoti) to takie składniki, które w danej czynności prawnej mogą wystąpić, lecz których brak nie wpływa na jej ważność.

3. Dodatkowe - podmiotowo istotne - (Accidentalia negati) - to warunek i termin.

Ich zamieszczenie albo nie zamieszczenie jest zawsze obojętne z punktu widzenia kwalifikacji czynności prawnej i skutków prawnych.

  1. Definicja i rodzaje posiadania

Posiadanie jest stanem faktycznym, nie jest prawem !!!

Posiadanie - to stan faktyczny, władztwo nad rzeczą (najczęściej jest do tego tytuł prawny). Jest to najważniejsze prawo rzeczowe i występują tu łącznie 2 elementy:

Posiadanie może być wykonywane przez jedną osobę, jak również przez większą ilość osób (współposiadanie).

Rodzaje posiadania

Ze względu na zakres władztwa nad rzeczą:

- posiadanie samoistne - jeżeli posiadacz włada rzeczą jak właściciel,

- posiadanie zależne - jeżeli posiadacz wykonuje określone władztwo w granicach innego prawa niż prawo własności.

Ze względu na zgodność z tytułem prawnym: prawne i bezprawne

- zgodne z tytułem prawnym - władztwo będzie zgodne z prawem (posiadanie samoistne właściciela rzeczy)

- bez tytułu prawnego - władztwo będzie nie zgodne z prawem (pozostałe przypadki)

Ze względu na sposób nabycia:

- niewadliwe - gdy posiadacz nabywa posiadanie od dotychczasowego posiadacza albo gdy ma cechy pierwotne (np. w przypadku rzeczy niczyjej).

- wadliwe - gdy zostało nabyte z użyciem środków niedozwolonych, wbrew woli dotychczasowego posiadacza.

Ze względu na dobra lub złą wiarę posiadacza:

- w dobrej wierze - posiadaczem w dobrej wierze jest ten, kto jest przekonany, że posiada rzecz zgodnie z przysługującym mu prawem, a to przekonanie jest usprawiedliwione obiektywnymi okolicznościami;

- w złej wierze - posiadaczem w złej wierze jest ten, kto wie, że uprawnienie do władania rzeczą mu nie przysługuje, albo ten, kto z łatwością mógł się o tym dowiedzieć

  1. Współposiadanie i jego rodzaje
    Posiadanie może być wykonywane przez jedną osobę jak również przez większą ilość osób - występuje wtedy współposiadanie - gdy np. kilka osób w stosunku do konkretnej rzeczy zachowuje się jak współwłaściciele.

Rodzaje: samoistne i zależne.

35. Ustanie osoby prawnej

Osoba prawna może zakończyć swój byt poprzez:

- Powzięcie decyzji przez organ prawny o jej rozwiązaniu,

- Ogłoszenie upadłości, orzeczenie sądu

- Upływ czasu, na który została osoba prawna powołana

- Ziszczeniu się warunku (warunek zdarzenie przyszłe i niepewne)

- Likwidacja na mocy decyzji organu założycielskiego

- Zmiany organizacyjne

Do pełnego zakończenia działalności potrzebne jest wyrejestrowanie.

36. Czynności prawne

Czynność prawna - to takie zdarzenie, którego zasadniczym, podstawowym składnikiem jest co najmniej jedno oświadczenie woli zmierzające do wywołania skutków prawnych w postaci powstania, zamiany lub ustania stosunku prawnego. Charakteryzują ją następujące cechy:

Rodzaje czynności prawnych !!!!!

  1. Jednostronne i dwustronne:

  1. Między żyjącymi i na wypadek śmierci:

  1. Konsensualne i realne:

  1. Rozporządzające i zobowiązujące:

  1. Przysparzające i nieprowadzące do przysporzenia:

  1. Odpłatne i nieodpłatne:

  1. Kauzalne i abstrakcyjne:

37. Rodzaje świadczeń i omówić jakieś

Przez świadczenie rozumieć będziemy zachowanie się dłużnika zgodne z treścią zobowiązania, które to świadczenie polegać będzie na zaspokojeniu chronionego prawem interesu wierzyciela.

§ 2 art.353 KC określa nam możliwe postacie świadczenia. Może polegać na działaniu lub zaniechaniu .

W prawie polskim rozróżnia się 5 podstawowych świadczeń : czynienie, nie czynienie, zaprzestanie, znoszenie, danie).

Rodzaje świadczeń

Przepisy KC dają podstawę do różnego rodzaju podziałów.

Podział:

a/. świadczenia podzielne i niepodzielne

b/. jednorazowe, okresowe, ciągłe

c/. indywidualne (co do tożsamości) i rodzajowo oznaczone.

d/. pieniężne, odszkodowawcze i odsetki.

Świadczenia podzielne - jeżeli może być spełnione częściowo, bez istotnej zmiany samego podmiotu lub jego wartości.

Przykład: zapłata sumy pieniężnej, świadczenie rzeczy rodzajowo oznaczonych.

Świadczenia niepodzielne - obowiązek wydania konkretnego przedmiotu np. auto, obraz.

Świadczenia jednorazowe - jeżeli da się wykonać go jedną czynnością i polega na jednorazowym działaniu, które to działanie powoduje wygaśnięcie zobowiązania.

Świadczenie ciągłe - takie, którego nie da się wykonać jedną czynnością, a jego wypełnienie polega na stałym zachowaniu się w ciągu określonego czasu.

Różnica między ciągłym a okresowym jest taka, że okresowe nie stanowią jednej całości. Nie zalicza się ich w poczet jednego świadczenia. Każde z nich ma cenę samoistną (renty, czynsze)

Świadczenie oznaczone indywidualnie - świadczenie dotyczy rzeczy indywidualnie oznaczonej, tylko wówczas, gdy ta rzecz posiada jej tylko właściwe przymioty, które nie mogą być zastąpione innymi.

Rodzajowo oznaczone - to takie, w którym dla potrzeb identyfikacji tego świadczenia ustala się tylko cechy ogólne, będące właściwymi dla większej grupy przedmiotów.

Świadczenie pieniężne - to szczególny rodzaj świadczenia. Jego przedmiotem jest zawsze oznaczona wartość wyrażona w jednostkach pieniężnych. W szerokim tego słowa znaczeniu za pieniądze uznawane są wszelkie środki płatnicze opiewające na pewne sumy jednostek pieniężnych i które są używane w obrocie.

Pieniądz może reprezentować różne wartości:

- nominalną (nadaje wartość)

- wewnętrzna ( złoty, srebrny, , państwo)

- kursowa (relacja do innych walut)

- nabywcza (stosunek wartości pieniądza do tego ile towaru możemy kupić).

Art.358 KC - waloryzacja - możliwości zmiany.

    1. Rodzaje odsetek

Odsetki - są świadczeniem ubocznym. Stanowią one wynagrodzenie za używanie cudzych pieniędzy lub innych rzeczy zamiennych. Oblicza się je wg. stopy procentowej. Obowiązek ich płacenia nie może powstać bez obowiązku zapłaty sumy głównej. Jeżeli dłużnik spóźnia się z płaceniem, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody oraz gdyby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik nie ponosi odpowiedzialności - art. 359 KC. Odsetki od sumy pieniężnej należą się tylko wtedy, gdy wynika to z ustawy, orzeczenia sadowego lub decyzji właściwego organu.

Termin płatności odsetek powinien być oznaczony w umowie, jeżeli brak takiego oznaczenia, to dłużnik ma obowiązek zapłacić je rocznie z dołu, z jeżeli suma oddana na krótszy czas, to odsetki muszą być zapłacone wtedy jak zwrot sumy głównej.

Odsetki za opóźnienie zaczynają biec następnego dnia po upływie terminu, w którym dług główny stał się wymagalny. Wysokość odsetek zależy od woli strony. W braku określenia wysokości odsetek, to jest to wysokość ustawowa.

Ustawodawca mając na celu ochronę interesu dłużnika w art.482 § 1 KC. Wyłącza dopuszczalność naliczania przez wierzyciela na podstawie wcześniej zawartej umowy odsetek za opóźnienie od zaległych odsetek.

Roszczenie z tytułu odsetek podlega 3 letniemu przedawnieniu jako roszczenie okresowe.

Rodzaje odsetek:

1.Ustawowe (13,5%) art. 359&3

2.Umowne- strony określają wysokość odsetek w umowie.

    1. Niegodność dziedziczenia

Może być uznany przez sąd za niegodnego dziedziczenia gdy: art. 928

- dopuścił się umyślnie ciężkiego przestępstwa przeciwko spadkodawcy;

- podstępem lub groźbą nakłonił spadkodawcę do sporządzenia lub odwołania testamentu, albo w taki sam sposób przeszkodził mu w dokonaniu jednej z tych czynności;

- umyślnie ukrył lub zniszczył testament spadkodawcy, podrobił lub przerobił jego testament albo świadomie skorzystał z testamentu przez inna osobę podrobionego lub przerobionego.

Spadkobierca niegodny zostaje wyłączony z dziedziczenia, tak jakby nie dożył otwarcia spadku.

Art.929 - uznania za niegodnego spadkobiercy może żądać każdy, kto ma w tym interes. Z żądaniem takim może wystąpić w ciągu roku od dnia. W którym dowiedział się o przyczynie niegodności, nie później jednak niż przed upływem trzech lat od otwarcia spadku.

Spadkobierca nie może być uznany za niegodnego dziedziczenia, jeżeli spadkodawca mu przebaczył. Przebaczenie jest aktem o cesze uczuciowej. Spadkobierca nie będzie dziedziczył, jeżeli wcześniej zrzekł się dziedziczenia zgodnie z przepisem spadkobierca ustawowy może przez umowę z przyszłym spadkodawcą zrzec się po nim dziedziczenia. Umowa taka ma być sporządzona w formie aktu notarialnego, obejmuje wstępnych.

40. Klauzule i rodzaje

Klauzule generalne - regulacje generalne, których wykorzystywanie pozostawiono organom stosującym prawo czyli sądom.

W rozumieniu prawa cywilnego klauzule generalne to pewna grupa przepisów, które przez użycie pojęć ogólnych podlegających ocenie organu stosującego prawo ułatwiają prawidłową (słuszną) interpretację obowiązujących przepisów prawa.

Inne gałęzie:

- Klauzula zasad współżycia społecznego

- Klauzula społeczno gospodarczego przeznaczenia prawa

- Klauzula ustalonych zwyczajów

- Klauzula swobodnych umów

- Klauzula ciężaru dowodów

- Klauzula niegodziwości celu świadczenia

41. Przedsiębiorca

Przedsiębiorcą - jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną wykonująca we własnym imieniu i na własny rachunek zarówno działalność gospodarczą jak i działalność zawodową.

Oznaczenie przedsiębiorcy

Oznaczenie przedsiębiorcy to firma lub nazwa przedsiębiorcy ze wskazaniem osoby prawnej, a w przypadku osoby fizycznej - imię i nazwisko przedsiębiorcy oraz nazwę, pod którą wykonuje działalność gospodarczą.

42. Hipoteka i rodzaje

Hipoteka - to ograniczone prawo rzeczowe, którego sens polega na tym, ze ustanawia się ją w celu zabezpieczenia wierzytelności na prawie do nieruchomości (jedna nieruchomość i jedna lub kilka hipotek). Jest to zabezpieczenie wierzytelności poprzez obciążenie nieruchomości dłużnika. Przedmiotem hipoteki mogą być:

  1. nieruchomość - najbardziej rozpowszechniona. Może być gruntowa lub lokalowa. Hipoteka obciąża nieruchomość wraz z częściami składowymi i przynależnościami,

  2. udział współwłaściciela we własności nieruchomości - hipoteka może być ustanowiona bez zgody współwłaścicieli (na części ułamkowej nieruchomości),

  3. użytkowanie wieczyste - hipoteką mogą być objęte także budynki i urządzenia wzniesione na użytkowanym gruncie, stanowiące własność użytkownika wieczystego,

  4. własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego - hipoteka ma na celu ułatwienie kredytowania budownictwa mieszkalnego,

  5. spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego,

  6. prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,

  7. wierzytelność zabezpieczona hipoteką - subintabulat polega na tym, że dłużnik gwarantuje swoją wierzytelnością zabezpieczona hipotecznie, realizacje zobowiązań jakie zaciąga.

Przedmioty, które mogą być zabezpieczone hipoteką, nie mogą być objęte zastawem. Hipoteka zabezpiecza tylko wierzytelności pieniężne. W związku z zasadą walutowości, hipoteka może zabezpieczać tylko wierzytelności wyrażone w pieniądzu polskim. Ponieważ ustanawiając hipotekę nie znamy w danej chwili wartości wierzytelności, wiec wskazujemy najwyższą sumę zabezpieczenia (prawo akcesoryjne - najpierw istnieje wierzytelność, a potem dopiero ustanawia się hipotekę). Hipoteka powstaje w momencie wpisu do księgi wieczystej (to cecha konstytutywna).

Wierzyciel hipoteczny może zaspokoić swoje wierzytelności z pierwszeństwem (przed wierzycielami osobistymi) i bez względu na to, kto jest właścicielem nieruchomości.

Rodzaje hipotek.

Z uwagi na wierzytelności i sposób jej hipotecznego zabezpieczenia wyróżnia się hipoteki:

  1. zwykłą (umowną) - powstaje dla zabezpieczenia wierzytelności pieniężnej, której wysokość w chwili ustanawiania zabezpieczenia jest znana. Wymaga to formy aktu notarialnego - wystarczy, ze oświadczenie woli złoży tylko właściciel, a wierzyciel może tylko poświadczyć to podpisem,

  2. przymusową - źródłem jest np. orzeczenie sądu. Zostaje ona ustalona wbrew woli dłużnika (właściciela) i służy wyegzekwowaniu wierzytelności,

  3. łączną - powstaje z mocy prawa w razie podziału nieruchomości obciążonej hipoteką. Hipoteką zostają wtedy obciążone wszystkie części. Wierzytelność natomiast nie ulega podziałowi, wiec wierzyciel może dochodzić swych należności z jednej nieruchomości w całości lub z kilku w częściach. Może także powstać w drodze czynności prawnych przez zabezpieczenie jednej wierzytelności na kilku nieruchomościach i ustanowić ja można także w drodze umowy,

  4. kaucyjną - zabezpiecza wierzytelność przyszłą lub taką, której wielkość nie została jeszcze określona (do pewnej górnej granicy). Powstaje ona w drodze umowy stron, na mocy tymczasowego zarządzenia sądu lub postanowienia prokuratora. Może ona stanowić zabezpieczenie tylko określonych wierzytelności:

  • ustawowa - już jej nie ma. Służyła zabezpieczeniu zobowiązań wobec państwa (z tytułu niezapłaconych podatków).

    • Ochrona hipoteki.

    Hipoteka sprowadza się do możliwości zaspokojenia wierzyciela z obciążonej nieruchomości. Właściciel aż do momentu egzekucji z nieruchomości zachowuje swoje prawa własności. Aby ochronić interes wierzyciela hipotecznego przed degradacja nieruchomości ustawodawca określił pewne zasady, które składają się na ochronę hipoteki:

    1. wierzyciel może zażądać od dłużnika zaniechania działań zmierzających do zmniejszenia wartości nieruchomości, gdy w danym momencie wartość tej nieruchomości jeszcze pokrywa wartość hipoteki,

    2. gdy wartość nieruchomości spadnie poniżej wartości hipoteki, wierzyciel może domagać się od dłużnika :