Krew płynna tkanka łączna, płyn ustrojowy
Hipowolemia obniżona objętość krwi
Hiperwolemia podwyższona
Skład krwi
oszocze 55%
Krwinki 45% (białe czerwone, płytkowe)
Funkcje krwi
-utrzymanie stałości środowiska wewnętrznego
-transport gazów
-transport składników pokarmowych, substancji przemiany materii
-transport ciepła i hormonów
-odporność
pH krwi
człowiek 7,35-7,45
koń 7,20-7,55
krowa 7,35- 7,50
ptaki 7,6
Osocze
-białka (albuminy, α,β,γ globuliny, fibrynogen, układ dopełniacza, cytokiny, enzymy)
-związki organiczne (aminokwasy, amoniak, kw moczowy, mocznik, kreatyna, kreatynina, zasady purynowe, kw mlekowy, glukoza, kw pirogronowy, tłuszcze, kwasy tłuszczowe, cholesterol, witaminy, hormony)
-minerały (Na, K, Ca, MG, Cl, HCO3, PO4, SO4, Fe, Cu, Zn, Co, I)
-woda ok 92%
Hemopoeza proces powstawania i dojrzewania krwinek
-w okresie zarodkowym
kom mezenchymy woreczka żółtkowego
kom nabłonka naczyniowego
kom wątroby i śledziony
-w życiu płodowym i pozapłodowym
szpik kostny
narządy ukł chłonnego (śledziona, węzły chłonne)
Szpik kostny stanowi ok 4% masy ciała, w nim następuje rozmnażanie
wyst w istocie gąbczastej
kości miednicy 40%
kręgi 28%
czaszka 13%
żebra, nasady kości długich 8%
mostek 2%
Kom stem niezróżnicowane kom macierzyste wszystkich krwinek powstających w szpiku, kom o dużych zdolnościach do przekształceń i podjęcia różnych funkcji
proerytroblasty kom macierzyste krwinek czerwonych
mieloblasty granulocytów
megakarioblasty krwinki płtkowe
limfoblasty limfocytów
monoblasty monocytów
Odczyn Biernackiego miara szybkości opadania czerwonych krwinek w osoczu w jednostce czasu
Wskaźnik hematokrytowy procentowa zawartość składników morfotycznych w osoczu (oddzielenie osocza od elementów morfotycznych uzyskuje się przez wirowanie krwi)
KRWINKI CZERWONE
-okrągłe o dwuwklęsłym kształcie
-wyst barwnik hemoglobina
-otoczone błoną kom z lipoprotein i sacharydów- zapewnia to krwince kształt i ujemny ładunek
-ujemny ładunek zapewnia krwinkom wzajemne odpychanie się, co nie dopuszcza do powstania ich większych skupisk
-energia do procesów metabolicznych pobierana jest z beztlenowego rozkładu glukozy i pentozy
- w czasie starzenia się krwinek zmniejsza się aktywność enzymów glikolitycznych a wzrasta aktywność enzymów proteolitycznych
FUNKCJE
-przenoszenie CO2 z tkanek do płuc
-transport tlenu
-z osoczem- buforowanie krwi (utrzymanie stałego pH krwi)
Erytropoeza proces powstawania i rozwoju krwinek czerwonych, odbywa się w szpiku kostnym, trwa ok 100 godz
Proerytroblast-> Erytroblast zasadochłonny-> erytroblast wieloberwliwy-> erytroblast kwasochłonny-> Retikulocyt → erytrocyt
Do prawidłowej erytropoezy potrzeba żelazo, witaminy B6, B12, C, kw foliowy, białka, erytropoetyna, miedź
Czynniki regulujące erytropoezę erytropoetyna, osoczowy inhibitor erytropoezy, nerkowy inhibitor erytropoezy, chalon erytrocytarny
Hemoliza rozkład krwinki połączony z wydobywaniem się z niej hemoglobiny; moży wyst pod wpływem czynników zdolnych do uszkodzenia błony komórkowej krwinek (np. eter, alkohol, jady bakteryjne)
Hemoglobina czerwony barwnik krwi, białko zawarte w erytrocytach, którego funkcją jest przenoszenie tlenu
96% cząsteczki to białko globina a 4% to barwnik hem
BUDOWA: zbud z 4 łańcuchów peptydowych (2α i 2β). każdy z nich zbud ze 150 aminokwasów ułożonych w odpowiedniej, genetycznie uwarunkowanej sekwencji
PODZIAŁ: methemoglobina, oksyhemoglobina, deoksyhemoglobina
Methemoglobina utleniona hemoglobina powstała w wyniku nieodwracalnych reakcji przyłączania tlenu, co jest związane ze zmianą stopnia utlenienia żelaza wchodzącego w skład hemoglobiny
Karboksyhemoglobina komplekas hemoglobiny i tlenku węgla
Oksyhemoglobina nietrwałe połączenie hemoglobiny z tlenem, powstaje w płucach, jest transportowana do tkanek przez krew, wyst fizjologicznie jako składnik krwi utlenowanej
KRWINKI BIAŁE_ leukocyty
Krwinki białe chronią ciało przed zakażeniami, niesione prądem krwi krążą po całym organizmie. Gdy dojdzie do zranienia kierują się do rany i tam atakują i pożerają bakterie wnikające do rany
podział
-granulocyty (obojętnochłonne- neutrofile; kwasochłonne- eozynofile; zasadochłonne- bazofile)
-agranulocyty (monocyty, limfocyty)
Główna i wspólna cecha wszystkich krwinek białych
-rozpoznawanie i unieczynnianie obcych i szkodliwych dla ustroju czynników, które przedostaną się do organizmu
-zdolność do ruchów pełzakowatych
Granulocyty
-bazofile
-zawierają heparynę- silnie działający czynnik przeciwkrzepliwy
-uczestniczą w reakcjach alergicznych
-eozynofile
-wykazują działanie antyhistaminowe
-chronią tkanki przed niekorzystnym działaniem histaminy
-neutrofile
-zdolność do fagocytowania bakterii, uszkodzonych fragmentów kom
-podejmują skuteczną walką z obcymi dla ustroju ciałami
Diapedeza przeciskanie się neutrofili między kom śródbłonka przez ściany naczyń włosowatych
Monocyty
-tkankowe makrofagi, ulegają aktywacji pod wpływem limfokin i migrują do ognisk zapalnych
-wydzialają lizozym, interferon, transferyny
-biorą udział w procesech reparacyjnych
-mają zdolność do przeksztaŁcania się w różne kom tkankowe
Monocytopoeza
Kom pnia -> kom macierzysta mieloidalna -> CFU-GM -> monoblast-> promonocyt -> monocyt -> makrofag
Limfocyty
-najważniejsze elementy morfotyczne ukł odpornościowego
-powst w węzłach chłonnych, grasicy i śledzionie
-odpowiedzialne za odporność komórkową i humoralną
Limfocyty B
-odpowiedzialne za odporność humoralną
-produkują przeciwciała niszczące antygeny
-ochrona przed infekcjami bakteryjnymi
-wspomaganie aktywności innych kom
-synteza cytokin
-udział w tworzeniu wtórnej tkanki limfatycznej
Limfocyty T
-odpowiedzialne za odporność komórkową
-ochrona przed infekcjami wirusowymi i grzybiczymi
-zabezpieczenie przed nowotworami
Limfocyty Th- wspomagające
Ts hamujące
Tc niszczą kom nowotworowe i inne obce kom posiadające na swojej powierzchni obcy antygen
Td biorą udział dopiero w czasie ponownego zetknięcia się z tym samym antygenem i przekształcają się w Tc
Wspólna cecha limfocytów B i T
Zdolność do przechodzenia krwinek w kom młodociane dzielące się i zmieniające swoje cechy morfologiczne (transformacja blasyczna)
Trombocyty- płytki krwi
Powstają przez oderwanie fragmentów cytoplazmy od megakariocytów w czerwonym szpiku kostnym
Trombopoeza
Kom pnia -> kom macierzysta mieloidalna
-> CFU-meg -> megakarioblast -> promegakariocyt -> megakariocyt -> trombocyty
Właściwości trombocytów
-adhezja- przyleganie płytek do ścian naczynia
-agregacja- skupienie się płytek w miejscu uszkodzenia naczynia
-posiadają białko trombosteinę, która powoduje wyrzut czynników potrzebnych do krzepnięcia krwi
Substancje kurczące naczynia krwionośne
-tromboksan A2
-serotonina
-adrenalina
-jony wapnia
Substancje rozszerzające naczynia
-histamina
-ATP
-trombokinaza
-retraktozym
Hemostaza ogół mechanizów zapewniających płynność krwi krążącej oraz zdolność do tamowania krwi z naczyń przy ich uszkodzeniu
Ukł prokoagulacyjny mechanizmy biorące udział w tworzeniu czopu hemostatycznego- jego funkcją jest thamowanie krwawienia
Ukł antykoagulacyjny mechanizmy organizujące tworzenie zakrzepów- jego funkcją jest zachowanie płynności krwi
Osoczowe czynniki krzepnięcia krwi
I fibrynogen
II protrombina
III tromboplastyna tkankowa
IV Ca 2+
V proakceleryna
VI aktywna proakceleryna
VII prokonwertyna
VIII globulina antyhemofilowa A
IX globulina antyhemofilowa B (czynnik Christmas)
X autoprotrombina (czynnik Stuarta prowera)
XI prekursor tromboplastyny
XII czynnik kontaktu (czynnik Hagemana)
XIII czynnik stabilizacji skrzepu
Czas krzepnięcia czas od wydostania się krwi z naczynia do momentu jej skrzepnięcia
Czas krwawienia czas od momentu niewielkiego skaleczenia do ustania krwawienia
Hemofilia wydłużony czas krzepnięcia krwi
-brak czynnika VIII
-brak czynnika IX
-brak czynnika XI