PEDAGOGIKA POZYTYWISTYCZNA
POZYTYWIZM- przesunięcie w sferze wartości związanych z ludzkim poznaniem. Przesunięcie to można określić jako osłabienie autotelicznej wartości poszukiwania prawdy w procesie poznania naukowego na rzecz wytwarzania takiej wiedzy, która byłaby przydatna do rozwiązywania konkretnych problemów w określonym miejscu i czasie historycznym, chociaż najwyżej cenione byłoby rozwiązanie najbardziej uniwersalne, o najwyższym poziomie obowiązywania, powszechne i ponadczasowo ważne.
Ewolucja poglądów pozytywistycznych miała miejsce na przełomie XIX i XX w. Najogólniej mówiąc, polegała ona na przejściu od bezwarunkowego kulty i apoteozy poznania naukowego do dostrzegania ograniczeń w wytwarzaniu „wiedzy pozytywnej” i poszukiwania strategii obrony monizmu filozoficzno-metodologicznego nauki.
Pedagogika uprawiana w orientacji pozytywistycznej oferuje wytwarzanie takiej wiedzy, która pozwala w sposób pewny przewidywać zachowania ludzi. W związku z tym postuluje bezpośredni związek z praktyką, ujawniający się w projektowaniu działań edukacyjnych i oświatowych, za pomocą których można będzie skutecznie wytwarzać pożądane stany w osobowościach ludzi, a szczególnie w ich zachowaniach.
Pedagogia to zespół środków i metod wychowania stosowanych przez nauczycieli; odnosi się do praktyki w odróżnieniu od pedagogiki, która jest teoretyczną i naukową refleksją dotyczącą praktyki edukacyjnej. Obecnie pojęcie pedagogii odnosi się także do paradygmatu edukacyjnego, który może przybierać postać doktryny pedagogicznej, ideologii edukacyjnej, bądź ukrytego programu wychowawczego (np. szkoły).
Za twórcę pedagogiki naukowej uznaje się Johana Herbarta, który:
-wykreował swoisty przedmiot badań
-stworzył system kategorialny i struktury dyscypliny naukowej
-uznał określoną metodologię bada-stworzył instytucjonalną strukturę wytwarzania i dystrybucji wiedzy naukowej
Herbartowski system pedagogiczny, będący projektem nauczania wychowującego, stał się swoistym pomostem pomiędzy myśleniem filozoficznym a myśleniem naukowym oraz oferował „wiedzę pozytywną” w postaci całościowego systemu pedagogicznego.
Psychologizm pedagogiczny ujawnia się u Herbarta w koncepcji organizacyjnej metodycznej jego pedagogii, inaczej mówiąc- projekcie systemu nauczania wychowującego. Projekt praktycznych działań służących osiąganiu celów.
Zasadniczymi wartościami Nowego wychowania są: liberalizm, aktywizm , niezależność i samodzielność.
KIERUNKI I PRĄDY W PEDAGOGICE XXw. W UJĘCIU STANISŁAWA WOŁOSZYNA
Wielkie nurty teoretyczne:
- Pedagogika psychologiczna
- Pedagogika socjologiczna
- Pedagogika kultury
- Pedagogika o orientacji egzystencjalistycznej
- Pedagogika w klimacie marksizmu
Nowe nurty ostatnich dziesięcioleci XXw:
- Ruchy kontestacyjne
- New Age
- Nurt radykalnej krytyki szkoły
- Koncepcje „społeczeństwa wychowującego”
- Nowe alternatywy pedagogiki humanistycznej antypedagogika
- Pedagogika hermeneutyczna
- Nurty postmodernistyczne
- Edukacja globalna
Pedagogika ideologiczna - ideologie wychowawcze:
- Pedagogika wychowania narodowego
- Pedagogika wychowania społecznego o orientacji liberalno-demokratycznej
- Pedagogika wychowania państwowego
- Pedagogika wychowania komunistycznego (socjalistycznego)
- Pedagogika wychowania religijnego, z dominacją wychowania katolickiego
KIERUNKI I PRĄDY W PEDAGOGICE XXw. W UJĘCIU KAZIMIERZA SOŚNICKIEGO
Szkoła tradycyjna
„Nowe wychowanie”
Pedagogika pragmatyzmu
Pedagogika funkcjonalna
Pedagogika eksperymentalna
Pedagogika głębi
Personalizm
Pedagogika kultury
Pedagogika społeczna
Esencjalizm pedagogiczny
Pedagogika neoidealizmu
Pedagogika egzystencjalizmu
PEDAGOGIKA KULTURY
- nurt jednolity, powstały w Niemczech na początku XXw
- przedstawiciele: Eduard Springer, Theodor Litt, Herman Pohl i Wilhelm Flitner
- pedagogika ludzkiej duchowości
- koncepcje hermeneutyczne i krytyczno-konstruktywistyczne
- wychowanie powinno opierać się na rozumiejącym wglądzie i oglądzie rzeczywistości
- teoria pedagogiczna powinna uwzględniać zasady i wartości zapośredniczone w procesie międzygeneracyjnego przekazu kulturowego
- tzw. filozofia życia- punktem wyjścia jest człowiek jako całość jego życia i doświadczenia
- człowieka nie można redukować do jakiegoś jednego aspektu np. biologicznego
- posatawową funkcją życia ludzkiego staje się rozumienie, życia duchowego człowieka nie można wyjaśnić naukowo, lecz tylko próbować rozumieć
- hermeneutyka- rozumiemy, nazywamy taki proces, w którym życie duchowe może być poznane ze zmysłowo danych ekspresji samego siebie
- kultura (literatura, sztuka, nauka, religia, obyczaj, instytucje społeczne) została uznana za kod, w którym wyrażona jest prawda o ludzkim życiu. Godność człowieka zasadza się więc na fakcie, że jako jedyna istota ma charakter kulturowy, a jednocześnie, dzięki kulturze może zyskiwać pełniejsze rozumienie własnej egzystencji w tym sensie wzbogacić własną osobowość
- pedagogika powinna stać się sztuką interpretacji życia dokonywaną poprzez jego zobiektywizowanie postaci- kulturę
- kształcenie jednostki poprzez jej spotkanie z obiektywnymi dobrami kultury
- wymiar egzystencjalny opiera się na tzw. wnikającym przeżywaniu, z zarazem jest związane ze swoistym przywłaszczeniem znaczeń
- wychowanie oparte na przeżywaniu i interpretacji kultury, które zmierza do rozumienia i kształtowania jednostkowego bytu- człowieka
- podjęcie wysiłku kształcenia i o przejęcie przez jego uczestników odpowiedzialności za sposoby samorozumienia
- wychowanie ma wymiar dialogiczny
- tzw. warstwicowa koncepcja wychowania, od anomii przez heteronomię do autonomii