fin-zad6, Finanse i rachunkowość ue katowice hasło 1234, Finanse, notatki UE Katowice

„Finanse - zadanie 6”

Działalność kredytowa banków (kredyt, rodzaje kredytów, formy zabezpieczenia kredytów, kosztowe oceny zdolności kredytowej)

Kredyt (z łaciny creditum - pożyczka), odstąpienie określonej wartości w pieniądzu lub towarach pod warunkiem zwrotu równowartości w ustalonym terminie. W umowie kredytowej określony jest czas jej trwania, warunki zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami oraz kwota ewentualnej prowizji dla którejś ze stron umowy lub osoby trzeciej. Stroną pożyczającą pieniądze jest najczęściej bank komercyjny, który udziela kredytu firmom i osobom prywatnym.
Rodzaje kredytów:

Kredyt dewizowy - udzielany w walucie innych krajów, przeliczanej i wypłacanej w złotówkach; przeważnie niżej oprocentowany od kredytu udzielanego w złotówkach. Kredytobiorcy to najczęściej importerzy i osoby niebojące się osłabienia złotego w stosunku do innych walut.
Kredyt komercyjny - wysokość oprocentowania zależy od warunków stawianych przez bank, w którym bierzemy kredyt, Np. od okresu spłaty, stałej lub zmiennej stopy oprocentowania, wysokości kosztów obsługi kredytu. Dość łatwo dostępny.
Kredyt preferencyjny - udzielany na korzystniejszych warunkach niż pozostałe kredyty. Mogą ubiegać się o niego rodziny o niskich dochodach zamierzające kupić mieszkanie, rolnicy na zakup nawozów lub ziarna siewnego. Przyznawany także instytucjom i urzędom, Np. gminom na budowę kanalizacji lub gazociągów. Dofinansowany przez agencje rządowe lub ze specjalnych funduszy pomocnych Unii Europejskiej.
Kredyt hipoteczny - kredyt długoterminowy (okres spłaty nawet do 25 lat); może być zaciągany przez ludność (Np. na budowę domu, zakup mieszkania) lub firmy (Np. na budowę hali fabrycznej). W razie niespłacenia kredytu bank ma prawo sprzedaży zastawu hipotecznego, Np. domu budowanego za pieniądze z kredytu hipotecznego.
Kredyt lombardowy - kredyt krótkoterminowy (okres spłaty do 1 roku); jego zabezpieczenie to zastaw, Np. biżuteria, obrazy. Kwota udzielanego kredytu jest zazwyczaj niższa od wartości zastawu. W razie niespłacenia kredytu bank ma prawo sprzedaży zastawu.

Zabezpieczenie kredytu - metodą zmniejszenia indywidualnego ryzyka kredytowego są uzyskane przez bank zabezpieczenia, które powinny zapewnić odzyskanie zaangażowanej sumy kredytowej wraz z odsetkami, prowizjami.

Podstawową gwarancją spłaty kredytu dla banku powinna być sytuacja ekonomiczno-finansowa kredytobiorcy. W wielu przypadkach nie można jednak dokładnie ocenić ryzyka wiążącego się z daną transakcją. Posiadanie zabezpieczenia pozwala wówczas na odzyskanie całości lub przynajmniej części zaangażowanych środków.
W stosunku do dobrych kredytobiorców zaciągających krótkookresowe kredyty na działalność bieżącą banki mogą nie żądać dodatkowego zabezpieczenia. Regułą jest natomiast wymaganie zabezpieczenia dla kredytów długoterminowych.
Formy zabezpieczeń kredytowych bywają bardzo zróżnicowane. Zabezpieczenia te klasyfikowane są z punktu widzenia różnych kryteriów.

Prawne zabezpieczenia kredytów można podzielić m.in. na:

Płynne - gwarancje, awale i poręczenia bankowe
Rzeczowe - czyli niepłynne: hipoteka, zastaw bankowy, które aby zaspokoić wierzytelność banku, muszą zostać najpierw sprzedane.

Prawne zabezpieczenia dzielą się także na:

Osobiste - charakteryzuje je odpowiedzialność osobista osoby dającej zabezpieczenie
Rzeczowe - występuje ograniczenie odpowiedzialności do poszczególnych składników majątkowych

Na ogół w praktyce wyróżnia się następujące zabezpieczenia:

Hipoteka - zabezpieczenie hipoteczne obciąża nieruchomość dłużnika prawem do dochodzenia roszczenia przez wpis do ksiąg wieczystych. Daje ono wierzycielowi pierwszeństwo dochodzenia swych praw nawet po zmianie właściciela nieruchomości.
Zastaw:

Zastaw na zasadach ogólnych - dotyczy on przedmiotów ruchomych (Np.: park maszyn, surowce, półfabrykaty, pojazdy mechaniczne, przedmioty wartościowe).
Zastaw rejestrowy - może być ustanowiony na rzeczach ruchomych kredytobiorcy. Od umowy zastawu ogólnego zastaw rejestrowy różni się tym, że przedmiot zastawu może pozostać w posiadaniu kredytobiorcy, co w przypadku zastawu ogólnego jest niedopuszczalne.
Zastaw na prawach - dotyczy praw zbywalnych, tj. papierów wartościowych, udziałów w spółkach, praw w zakresie wynalazczości.

Przewłaszczenie na zabezpieczenie - upoważnia kredytodawcę do przewłaszczenia ruchomych przedmiotów (Np. maszyn, pojazdów, zapasów, biżuterii) na pokrycie roszczeń z tytułu niespłaconego kredytu.
Blokada rachunków bankowych - polega na wyodrębnieniu środków na rachunku bankowym lub powierzonych bankowi depozytów należących do kredytobiorcy lub poręczyciela i udostępnieniu kredytodawcy w momencie powstania zaległych roszczeń.
Kaucja - polega na tym, że kredytobiorca składa kredytodawcy zabezpieczenie w postaci środków pieniężnych, książeczek i bonów oszczędnościowych lub innych przedmiotów wartościowych.
Poręczenie wekslowe (awal) - zobowiązujące poręczyciela na równi z wystawcą weksla do spłaty kredytu ustalonych w terminach płatności.
Poręczenie według prawa cywilnego - w przypadku takiego poręczenia, poręczyciel zobowiązuje się do spłaty kredytu w razie uchylenia się kredytobiorcy od wywiązania się ze zobowiązań.
Gwarancje bankowe - polegają na zobowiązaniu banku do zapłaty sumy pieniężnej kredytodawcy odpowiadającej kwocie, niespłaconych rat kredytu, należnych odsetek i kosztów postępowania, jeśli kredytobiorca nie wywiąże się ze swoich zobowiązań wobec banku - wierzyciela.
Przelew wierzytelności - jako zabezpieczenie kredytu jest umową między kredytobiorcą a bankiem udzielającym kredytu, na mocy, której kredytobiorca przenosi na bank swoje prawo do otrzymania konkretnej sumy za sprzedane towary lub usługi.
Do długu kredytowego - polega ono na tym, że do dotychczasowego kredytobiorcy - dłużnika przystępuje osoba trzecia w charakterze dłużnika solidarnego.
Pełnomocnictwo do dysponowania rachunkiem bankowym - udziela go kredytobiorca lub osoba trzecia.
Weksel IN BLANCO - jest dokumentem zawierającym podpis wystawcy weksla, nie zawiera jednak określenia sumy wekslowej i terminu płatności. Jako samoistne zabezpieczenie kredytu przyjmowany jest od kredytobiorców dobrze znanych bankowi o dobrej sytuacji ekonomiczno-finansowej.
Ocena zdolności kredytowej - jest jednym z elementów systemu mającego na celu minimalizację ryzyka związanego z udzielaniem kredytów klientom indywidualnym i instytucjonalnym.

Ocena zdolności kredytowej polega na analizie możliwości wywiązywania się kredytowych z przyszłych zobowiązań. Analiza ta jest dokonywana przed przyznaniem kredytu.
Ocena zdolności kredytowej jest dokonywana w oparciu o dokumenty formalnoprawne i dane ekonomiczno finansowe dostarczone przez klienta i zebrane przez sam bank.
Dokumenty potrzebne do oceny zdolności kredytowej są różne zależnie od tego czy kredytobiorcą jest osoba fizyczna czy podmiot gospodarczy.
Osoby fizyczne zazwyczaj muszą przedstawić:

dokumenty potwierdzające ich tożsamość,
wysokość osiąganych dochodów,
oświadczenia i zaświadczenia o posiadaniu lub nie innych zobowiązań kredytowych i wywiązywaniu się ze zobowiązań wobec Urzędu Skarbowego i ZUS.

Natomiast przedsiębiorstwa przedstawiają:

dokumenty rejestracyjne,
bilans,
sprawozdanie z przepływu środków pieniężnych,
rachunek zysków i strat,
zaświadczenia o wywiązywaniu się ze zobowiązań wobec Urzędu Skarbowego i ZUS itp.

Działalność pośrednicząca banków (rozliczenia pieniężne)

Rozliczenia pieniężne - świadome i zgodne z prawem przemieszczanie środków pieniężnych między podmiotami gospodarczymi, instytucjami, osobami fizycznymi.

Formy rozliczeń

Rozliczenia pieniężne mogą być przeprowadzane w formie gotówkowej bądź bezgotówkowej. Do form gotówkowych rozliczeń zaliczamy:

wpłaty,
wypłaty.

Do form bezgotówkowych zaliczamy:

polecenie przelewu - polega na wydaniu bankowi dyspozycji przekazania określonej kwoty z rachunku bankowego płatnika na wskazany przez niego inny rachunek bankowy.
polecenie zapłaty - jest polskim odpowiednikiem zachodniego direct-debit. Realizuje je Krajowa Izba Rozliczeniowa w systemie ELIXIR. Podstawą prawną polecenia zapłaty jest ustawa prawo bankowe z dnia 29 sierpnia 1997 r. oraz porozumienie międzybankowe w sprawie stosowania polecenia zapłaty z dnia 1 czerwca 1998 r. Przeprowadzanie rozliczeń w tej formie wymaga, aby zarówno dłużnik jak i wierzyciel posiadali rachunki w bankach, które zawarły porozumienie o stosowaniu polecenia zapłaty, a dłużnik wyraził zgodę na obciążanie jego rachunku w tej formie. W przeciwieństwie do polecenia przelewu stroną inicjującą jest wierzyciel. Uznanie rachunku wierzyciela następuje po uzyskaniu środków przez jego bank od banku dłużnika, wystarczających do pokrycia dyspozycji.
akredytywę - która jest formą rozliczeń krajowych i zagranicznych za pośrednictwem banku stosowaną jako instrument zabezpieczający interesy stron kontraktu. Dokument określający warunki tych rozliczeń, zwany jest także listem kredytowym (ang. Letter of Credit, L/C, LC, LOC).
okresowe rozliczenia saldami - mogą znaleźć zastosowanie tylko wówczas, gdy kontrahenci wzajemnie świadczą sobie usługi lub dostawy i występują wobec siebie w podwójnym charakterze: jako dostawca i odbiorca: czyli jako wierzyciel i dłużnik. Dokonanie rozliczeń w zwykłym trybie wymagałoby składania w banku poleceń przelewu przez obu partnerów.
czek - pisemne zlecenie bezwzględnego wypłacenia określonej kwoty, wydane bankowi przez posiadacza rachunku bankowego. Podstawą prawną funkcjonowania czeków w Polsce jest ustawa Prawo Czekowe z 1936 r. Nazwa czek pochodzi od arabskiego słowa szakk oznaczającego odroczoną płatność.
weksel - rodzaj papieru wartościowego, imiennego lub na zlecenie, w którym wystawca weksla (trasant) zobowiązuje się bezwarunkowo, że inna osoba (trasat) dokona na rzecz odbiorcy weksla (remitenta) zapłaty określonej sumy pieniężnej (weksel trasowany), albo sam przyrzeka, że zapłaci sumę wekslową odbiorcy weksla (weksel własny, sola weksel). Przy wekslu własnym wystawca jest głównym dłużnikiem odbiorcy weksla - odwrotnie niż przy wekslu trasowanym, gdzie dłużnikiem głównym jest trasat, który przyjął weksel (jako akceptant), a dłużnikiem ubocznym wystawca, który odpowiada w razie niewypłacalności dłużnika głównego.
karta płatnicza - elektroniczny instrument płatniczy wydawany przez bank lub instytucję finansową, stanowiący podstawowe narzędzie zdalnego dostępu do pieniędzy zgromadzonych na rachunku bankowym. Karta płatnicza pozwala na podejmowanie gotówki z bankomatu lub dokonywanie bezgotówkowych płatności za towary i usługi.
rozliczenia planowe - mogą być przydatne do rozliczania dostaw o charakterze periodycznym. Często dostawy towarów do przedsiębiorstw handlowych dostarczane są codziennie lub systematycznie, co kilka dni. Podobnie w przemyśle dostawy niektórych surowców, paliwa itp. są powtarzalne.