acholia to ustanie lub zmniejszenie wydzielania żółci do przewodu pokarmowego.
bezoar to kamień włosowy w żołądku (rzadkość). Częściej występuje u kobiet obciążonych wywiadem psychiatrycznym. Leczenie polega na otwarciu jamy brzusznej, nacięciu żołądka i usunięciu włosów.
choroba Dercuma (adiposis dolorosa) to mnogie tłuszczaki. Zazwyczaj tłuszczaki są niebolesne, natomiast w chorobie Dercuma cechą charakterystyczną jest ich tkliwość i bolesność.
choroba Mariona to niedrożność szyi pęcherza moczowego, powstająca w mechanizmie analogicznym do przerostowej stenozy odźwiernika. Występuje u dzieci. Leczenie polega na wykonaniu operacyjnej plastyki pęcherza.
choroba Menetiera to przerost błony śluzowej żołądka w okolicy jego dna. Przyczyna nieznana. Towarzyszyć może utrata białek i rozwój raka żołądka.
choroba Mondora to zakrzepowe zapalenie powierzchownych żył klatki piersiowej. Przyczyna nieznana. Ustępuje samoistnie.
chylothorax to stan, w którym chłonka przedostaje się do jamy opłucnej. Jest następstwem uszkodzenia przewodu piersiowego lub/i jego dopływów. Chłonka zaaspirowana jest podobna do ropy.
desmoid to włókniak rozcięgien i mięśni przedniej ściany brzucha, zwykle umiejscowiony poniżej pępka. Dotyczy najczęściej wielodzietnych kobiet w średnim wieku. Skłonność do nawrotów. Występuje częściej u osób z polipowatością (gruczolakowatością) rodzinną.
guz Krukenberga to przerzutowy guz jajanika, gdzie zmianą pierwotną jest rak żołądka.
guz malinowy to guzek wychodzący z tylnego ujścia cewki moczowej, tkliwy, ziarniniakowy. Łatwo ulega krwawieniu.
guz Pancoasta to rak oskrzela położony obwodowo w okolicy szczytu płuca. Może naciekać splot ramienny, zwoje współczulne, żebra i kręgi. Powoduje silne bóle, uszkodzenie splotu barkowego i zespół Hornera.
guzek siostry Józefiny to guzek występujący w okolicy pępka. Jest objawem zaawansowanego nowotworu jamy brzusznej (najczęściej raka żołądka). Może być również przerzutem z raka jelita grubego, raka jajnika lub nawet raka sutka.
hyperhydrosis to nadmierne pocenie się. Pocenie się w okolicach pachowych, dłoni i stóp, może być nieprzyjemne dla otoczenia. Kiedy leczenie zachowawcze jest nieskuteczne stosuje się sympatektomię piersiową lub lędzwiową.
kamień pępkowy to twór ze złuszczonej skóry, wypełniający zagłębienie pępkowe, jest ciemnego koloru. Może ulec zakażeniu. Zalecone jest usunięcie kamienia i dokładna higiena pępka. Przy częstych nawrotach wykonuje się wycięcie pępka.
koilonychia to zaklęśnięcie płytki paznokciowej. Może być wrodzone, niekiedy rodzinne, albo nabyte.
linitis plastica to żołądek w kształcie skórzastej butelki. Podśluzówkowe naciekanie tkanką łączną, powstające wtórnie do raka żołądka, powodujące pogrubienie ściany. Proces ten może obejmować cały żołądek lub tylko część odźwiernikowa.
manewr Kochera to uruchomienie dwunastnicy przez nacięcie otrzewnej wzdłuż jej bocznego brzegu. Stosowany przy resekcji żołądka.
manewr Pringle'a to uciśnięcie więzadła wątrobowo-dwunastniczego czyli wolnego brzegu sieci mniejszej, gdzie m.in. biegnie tętnica wątrobowa właściwa, w ciągu 15-30 minut. Manewr ten stosuje się w czasie resekcji wątroby.
mycetoma to ograniczony, przewlekły, ropiejący ziarniniak umiejscowiony w obrębie kończyn dolnych (stopy). Charakteryzuje się wytwarzaniem przetok wydzielających treść ropną. Wywoływany przez niektóre chorobotwórcze promieniowce i grzyby.
objaw Ballancea to objaw występujący w pęknięciu śledziony. Po obu stronach jamy brzusznej stwierdza się stłumienie odgłosu opukowego, którego granica przesuwa się po stronie prawej, natomiast po stronie lewej jest stała na skutek obecności skrzepów krwi wokół pękniętej śledziony.
objaw (reguła) Courvoisiera to objaw kiedy u chorego z żółtaczką pęcherzyk żółciowy jest powiększony i wyczuwalny przez powłoki, bezbolesny. Przyczyną tegoż objawu jest często rak naciekający na przewody żółciowe.
objaw Cruveilhiera to objaw występujący w żylaku żyły odpiszczelowej. Uwypuklenie żyły odpiszczelowej w okolicy jej ujścia, przy niewydolności zastawek, kiedy badany w pozycji stojącej napina tłocznię brzuszną, np. kaszle.
objaw Cullena to przebarwienie skóry wokół pępka, towarzyszące krwawieniu wewnątrzotrzewnowemu. Spotyka się je (rzadko) w pęknięciu ciąży pozamacicznej, zapaleniu trzustki i urazach jamy brzusznej (głównie wątroby i śledziony).
objaw Homansa to objaw występujący w zakrzepicy żyły podkolanowej i piszczelowej tylnej (zakrzepica żył głębokich). Zgięcie grzbietowe stopy powoduje ból w łydce. Na tym objawie można polegać tylko w 30%.
objaw Jeffreya to objaw występujący w umiarkowanym wytrzeszczu gałki ocznej. Chory nie może zmarszczyć czoła przy zgiętej do dołu głowie i jednoczesnym patrzeniu w górę.
objaw Kehra to ból lewego ramienia występujący w pęknięciu śledziony. Jest następstwem podrażnienia dośrodkowych włókien nerwu przeponowego przez krew zbierającą się pod przeponą.
objaw Kleina to objaw występujący w zapaleniu węzłów chłonnych krezki. Ból przesuwający się z prawego dołu biodrowego na stronę lewą, gdy chory leży na lewym boku.
objaw Murphyego objaw występujący w zapaleniu pęcherzyka żółciowego. Badając dotykiem górny prawy kwadrant brzucha , poproś pacjenta, aby nabrał powietrza. Wdech powoduje przesunięcie wątroby ku dołowi (razem z pęcherzykiem żółciowym). W zapaleniu pęcherzyka żółciowego chory odczuwa ból w momencie, gdy pęcherzyk znajduje się pod palcami badającego, i nie może wykonać pełnego wdechu.
objaw Troisiera to objaw w przerzutach raka żołądka. Następuje powiększenie węzłów chłonnych nadobojczykowych lewych spowodowane przerzutami w zaawansowanym stadium raka żołądka.
objaw Vermootena to objaw występujący w wewnątrzmiedniczym pęknięciu sterczowego odcinka cewki moczowej. Badaniem palcem przez odbyt stwierdza się ciastowaty, przemieszczony gruczoł krokowy (lub jego brak).
odma pęcherzykowa jelit to zwykle bezobjawowe, pęcherzyki wypełnione gazem, umiejscowione w ścianie jelita lub w krezce. Najczęściej dotyczy jelita cienkiego. Gaz, którym z reguły jest azot, przenika do ściany jelita przez uszkodzenia błony śluzowej, jest przesuwany do przodu ruchami perystaltycznymi. Pęcherzyki układają się w gronka widoczne na przeglądowym zdjęciu Rtg jamy brzusznej.
paronychia to zapalenie wałów paznokciowych z towarzyszącym często zapaleniem łożyska paznokciowego. Przy zropieniu wykonuje się klinowe nacięcie z boku lub u podstawy paznokcia.
pasmo Ladda to niedokonany zwrot kątnicy do prawidłowego położenia w prawym dole biodrowym, co doprowadza do usadowienia się kątnicy w górnym, prawym kwadrancie jamy brzusznej. Umocowanie kątnicy do ściany brzucha przebiega wówczas w poprzek dwunastnicy, co może prowadzić do jej niedrożnośći lub/i skrętu jelita cienkiego wskutek zwężenia korzenia krezki.
pentada Reynolds'a triada Charcota + wstrząs + zaburzenia świadomości w ostrym toksycznym zapaleniu dróg żółciowych
plamki Campbell de Morgana to czerwone plamki na skórze, nie znikające pod wpływem ucisku. Dawniej uważano je za skórny objaw raka żołądka. Nie mają znaczenia klinicznego.
plamki Wiszniowskiego to drobne ogniska martwicy w błonie śluzowej żołądka i dwunastnicy stwierdzane w badaniu autopsyjnym, występujące w śmierci z powodu wyziębienia organizmu. Spowodowane skurczem naczyń.
plamka Littlea to splot żylny znajdujący się w dolnej części przegrody nosowej . Jest to najczęstsze miejsce krwawienia z nosa.
pneumaturia to obecność gazu w moczu. Częstą przyczyną jest przetoka pęcherzowo-jelitowa, rozwijająca się wtórnie w chorobach jelita grubego.
proctalgia fugax to silny, nawracający i przelotny ból odbytu przy braku choroby organicznej. Do napadów często dochodzi w nocy, po oddaniu stolca lub ejakulacji. Lęk jest objawem towarzyszącym. Napady z reguły są krótkotrwałe. Choroba prawdopodobnie o podłożu psychogennym.
przełom Dietla to stan, w którym chory oddaje duże ilości moczu w następstwie ostrego przerywanego wodonercza, z towarzyszącą kolką nerkową i obrzękiem okolicy lędźwiowej (powiększona nerka), która ustępuje po oddaniu moczu.
przepuklina Littrea to przepuklina ścienna, kiedy w worku przepuklinowym jest niepowtarzalna lub uwięźnięta ściana jelita (zwykla część jelita położona na przeciwkrezkowym brzegu). To także określana przez niektórych przepuklina, której zawartość stanowi uchyłek Meckela.
przepuklina sieciowa to przepuklina zawierająca sieć wiekszą (epiplocoele, omentocoele).
rak z "pocałunku" to rak powstający w następstwie bezpośredniego kontaktu z okolicą zmienioną nowotworowo, np. rak wargi, rak warg sromowych, itd.
reguła Goodsalla (przetoki odbytnicze) mówi, że przetoki otwierające się na skórze wokół przedniej połowy odbytu są zwykle proste, natomiast te, które otwierają się wokół tylnej połowy odbytu mają zwykle mnogie ujścia zewnętrzne, są zakrzywione lub w kształcie podkowy.
rogowacenie ciemne to ogniska przebarwienia skóry w okolicy pachowej, fałdów skórnych i naturalnych otworów ciała współistniejące z rakiem gruczołu sutkowego i z nowotworami przewodu pokarmowego.
skórka pomarańczy (peau d'orange) to drobne zagłębienia skóry, spowodowane obrzękiem i naciekaniem skóry przez raka sutka, najczęściej włóknistego. Jest objawem miejscowego zaawansowania choroby.
skręt ostry pęcherzyka żółciowego to sytuacja kliniczna występująca u pacjentów z pęcherzykami żółciowymi posiadającymi kezkę (4-6%). Występuje rzadko, zapadalność wzrasta z wiekiem. Zmiana wypełnienia pęcherzyka i ruchy perystaltyczne sąsiednich narządów powodują jego skręt. Przy skręcie pęcherzyka żółciowego występuje nagły, silny ból w prawym podżebrzu, gdzie można także wyczuć guz. W wywiadzie brak chorób pęcherzyka żółciowego.
stolec o wyglądzie galaretki porzeczkowej to objaw odnoszący się do wyglądu stolca we wgłobieniu jelita częstego u dzieci.
śluzak rzekomy otrzewnej to rzadko występujący śluzak, częściej u kobiet, u których powstaje w następstwie pęknięcia rzekomośluzakowatego torbielako-gruczolaka jajnika lub torbieli śluzowej wyrostka robaczkowego lub pęcherzyka żółciowego. Do objawów klinicznych neleżą: ból i wzdęcie brzucha. W laparotomii stwierdza się duże ilości śluzowej treści. Treść ze śluzaka i samego śluzaka należy usunąć w całości. Torbiele cechuje miejscowa złośliwość, aczkolwiek nie dają one odległych przerzutów.
test Carnetta to test pozwalający określić czy guz w jamie brzusznej położony jest wewnątrzotrzewnowo, czy dotyczy ściany brzucha. Chory kładzie się na plecach. Unosimy jego kończyny dolne do góry. Guz położony wewnątrzotrzewnowo znika, podczas gdy guz ściany brzucha pozostaje widoczny.
tętno Corrigana to tętno chybkie, spotykane w przetokach tętniczo-żylnych.
torbiel limfatyczna szyi to naczyniak chłonny jamisty, zwykle umiejscowiony w dolnej jednej trzeciej szyi, pojawiający się po raz pierwszy. Naczyniak jest przezroczysty, ma połączenia z innymi przedziałami szyjnymi i w związku z tym jego rozmiary są niestałe: można go ucisnąć i "nadmuchać" - np. podczas kaszlu. Zawiera chłonkę.
torbiel podjęzykowa (żabka) to torbiel ślinianki podjęzykowej, zawierająca ślinę. Umiejscowiona w dnie jamy ustnej, wygląda jak miękka, niebieskawa torbiel podśluzowa.
torbiel zastoinowa sutka (galactocoele) to występująca rzadko, pojedyncza, mniejsza od płacika torbiel sutka, pozostająca po laktacji i zawierająca mleko.
triada Charcota to żółtaczka, ból i gorączka towarzysząca ostremu zapaleniu dróg żółciowych. Gorączce często towarzyszą dreszcze.
triada Sainta to występująca jednocześnie kamica żółciowa, uchyłkowatość jelita grubego oraz przepuklina rozworu przełykowego przepony.
triada Whipple'a to objawy występujące w insulinomie: głodowe napady hipoglikemiczne, ze stężeniem glukozy we krwi poniżej 50 mg%, ustępujące po podaniu glukozy.
trójkąt Calota to trójkąt, którego boki tworzą: wątroba od góry, przewód żółciowy wspólny od strony przyśrodkowej oraz przewód pęcherzykowy od dołu. Stanowi on ważny punkt orientacyjny podczas cholecystektomii, mówiący o najczęstszym położeniu tętnicy pęcherzykowej.
wędrujące zakrzepowe zapalenie żył to stan występujący w niektórych nowotworach złośliwych (zwłaszcza w raku trzustki), charakteryzujący się zwiększoną krzepliwością krwi.
włókniak skóry to odmiana naczyniaka skóry, występuje pod postacią guzków, może być mnogi. Ze względu na zawartość hemosyderyny przypomina czasem czerniaka złośliwego.
wrzód Barretta owrzodzenie dolnej części przełyku, tuż nad żołądkiem. Za przyczynę uważa się ogniska ektopowe błony śluzowej żołądka lub refluks żołądkowy.
wrzód Curlinga to ostry wrzód żołądka lub dwunastnicy, towarzyszący rozległym oparzeniom.
wrzód Cushinga to ostry wrzód żołądka lub dwunastnicy, towarzyszący stresom, np.: krwotokom, udarom mózgu, zatruciom, zawałowi mięśnia sercowego.
wrzód Hunnera to wrzód, zwłaszcza w okolicy dna pęcherza, spowodowany śródmiąższowym zapaleniem pęcherza moczowego. Etiologia nie jest znana. Występuje częściej u kobiet. Pęcherz staje się obkurczony, z obszarami martwiczo zmienionej błony śluzowej, pojemność znacznie obniżona. Charakterystyczne objawy to częste, bolesne oddawanie moczu i zastój moczu w pęcherzu.
wrzód Marjolina to wrzód spowodowany rakiem kolczystokomórkowym, rozwijającym się w bliźnie.
wyniszczenie jajnikowe to objaw spowodowany obecnością torbieli jajnika dużych rozmiarów. Towarzyszy obrzęk krocza i kończyn dolnych oraz nadmierna lordoza kręgosłupa.
wypukłość Malgaigne'a to wypukłość pojawiająca się u osób szczupłych w okolicy więzadła pachwinowego podczas kaszlu lub przy wysiłku. To normalne zjawisko, a nie przepuklina pachwinowa.
zespół Budd-Chiari to niedrożność żył wątrobowych lub ich dopływów na skutek rozrostu nowotworowego, chorób układu krzepnięcia oraz hormonami płciowymi. W postaci wrodzonej zespołu obecna jest błona w żyle głównej dolnej nad żyłami wątrobowymi. W postaci ostrej spotyka się na Jamajce, gdzie spożywanie herbat ziołowych prowadzi do zwłóknienia struktur ściany naczynia i zamknięcia światła żył wątrobowych. W zespole tym wykonuje się zespolenie wrotno-czcze i krezkowo-czcze.
zespół Cronkhite-Canada to polipowatość żołądka i jelit, łysienie oraz zanik paznokci palców rąk. Zmiany nie mają podłoża nowotworowego, lecz związane są z dotychczas nie określonymi stanami niedoborowymi.
zespół Fanconiego to wada wrodzona, dziedzicząca się prawdopodobnie w sposób autosomalny recesywny, polegająca na złożonym zaburzeniu czynności cewek nerkowych. Składają się na nią: krzywica, karłowatość, amino-acyduria, cukromocz, podwyższony poziom fosforanów w moczu, ale obniżony we krwi.
zespół Felty to powiększenie śledziony, leukopenia i łagodna niedokrwistość, towarzysząca przewlekłemu reumatoidalnemu zapaleniu stawów. U pacjentów występują zakażenia ropne i owrzodzenia kończyn dolnych. Usunięcie śledziony łagodzi objawy ogólne w postaci osłabienia i utraty masy ciała, jednakże obraz morfologiczny krwi wykazuje jedynie przejściową poprawę.
zespół Gauchera to zaburzenie, w którym dochodzi do aktywnego gromadzenia nieprawidłowych lipidów w śledzionie i szpiku kostnym. Prowadzi to do znacznego powiększenia śledziony, objawiającego się w późnym dzieciństwie lub na początku okresu dojrzewania. Rozpoznania ustala się na podstawie powyższego obrazu oraz: ciemnego zabarwienia skóry, zapalenia spojówek, niedokrwistości w obrazie morfologicznym krwi i badaniu szpiku kostnego. Z reguły dla poprawy parametrów życiowych wykonuje się usunięcie śledziony.
zespół Leriche'a to impotencja rozwijająca się wtórnie do miażdżycy aorty na wysokości jej rozwidlenia i tętnic biodrowych wewnętrznych.
zespół Mallory-Weissa to podłużne pęknięcie błony śluzowej przełyku, nad wpustem, prowadzące do krwawych wymiotów. W wywiadzie najczęściej są gwałtowne wymioty po spożyciu alkoholu.
zespół Meigsa to wodobrzusze i płyn w prawej jamie opłucnej, towarzyszące włókniakowi jajnika, błoniakowi ziarnistemu i guzowi Brennera. Wycięcie guza to najlepszy sposób leczenia.
zespół Patersona-Browna-Kelly'ego patrz zespół Plummera-Vinsona
zespół Peutza-Jeghera to występująca jednocześnie melanoza warg i błon śluzowych jamy ustnej oraz poliplowatości jelita. Do powikłań należą: krwawienie i wgłobienie.
zespół Plummera-Vinsona to niedokrwistość z powodu niedoboru żelaza występująca u kobiet w średnim wieku, z towarzyszącą dysfagią. Do innych cech należą: achlorchydia, koilonychia, zapalenia kącików ust oraz gładki, blady język.
zespół poresekcyjny żołądka to zespół objawów po resekcji żołądka, występujący po posiłkach. Może być wczesny lub późny. Wczesny zespół poresekcyjny występuje natychmiast po jedzeniu. Do objawów należą: spadek ciśnienia tętniczego, tachykardia, poty, biegunka oraz wzdęcie żołądka. Częste, niezbyt obfite posiłki oraz leżenie płasko na plecach po posiłku łagodzi objawy. Późny zespół poresekcyjny związany jest z hipoglikemią, występuje około 2 godzin po posiłku. Charakteryzuje się nudnościami i uczuciem "pustego żołądka", objawy ustępują po kolejnym posiłku. Występuje rzadziej.
zespół ślepej pętli to zastój w pętli jelita (uchyłek, długa pętla doprowadzająca, mechaniczne lub czynnościowe zwężenie jelita) prowadzący do rozwoju patologicznej flory bakteryjnej, uniemożliwiającej prawidłowe trawienie i wchłanianie pokarmów. Charakterystyczne są: niedobory witaminowe głównie B12, niedokrwistość oraz stolce tłuszczowe.
zespół Zollingera-Ellisona to nawracający, czasami mnogi, wrzód żołądka z towarzyszącym przerostem błony śluzowej żołądka. Przyczyną jest najczęściej gruczolak wysepek trzustkowych, wydzielający gastrynę. Leczenie: wycięcie żołądka oraz guza, jeśli uda się go zlokalizować. Skuteczne, u niektórych pacjentów, jest leczenie blokerami receptorów histaminowych H2.
zespół Fourniera to zgorzel krocza, do którego może dojść w następstwie urazów lub zabiegów chirurgicznych w okolicy krocza lub moszny. Najczęściej wywoływana jest przez mieszaną florę beztlenową. W wyniku zakażenia dochodzi do zapalenia, ropowicy i zgorzeli. Leczenie polega na szerokim wycięciu martwiczych tkanek i podawaniu antybiotyków dożylnie.