PRAWO PODATKOWE

Wykł.1

Prawo podatkowe- zespół norm prawnych, które regulują system podatkowy, a w zasadzie jego funkcjonowanie.

System podatkowy- ogół podatków obowiązujących w danym państwie w danym momencie.

Każde zorganizowane państwo ma swój system podatkowy. System podatkowy można podzielić na:

1. system racjonalny (model docelowy, zrealizowany w przyszłości)

2. system historyczny (zobowiązania podatkowe rozwijają się, ewoluują)

Nasz system jest to system historyczny. Ewolucje Polskiego systemu podatkowego:

Polski system kształtuje się od początku lat 90-tych. W 1989r pojawił się pierwszy podatek- podatek dochodowy od osób prawnych, który wszystkich traktował równo.

1992r- pojawiają się dwa w miarę nowoczesne podatki obciążające dochód: podatek dochodowy od osób fizycznych i podatek dochodowy od osób prawnych

1993r- podatek vat, nowy system podatku od wartości dodanej

1994r- wprowadzenie z końcem tego roku ryczałtu od sprzedaży ewidencjonowanej, nastąpiło rozszerzenie zasad ryczałtowania

1998r- „Ordynacja podatkowa”, pojawia się nowy akt prawny, w którym uregulowane są kwestie prawa podatkowego, zobowiązania podatkowego itd.; zastąpiła ona ustawę o zobowiązaniach podatkowych

W Polsce mamy przestarzały system opodatkowania majątku. Podstawą opodatkowania powinna być wartość nieruchomości a nie jej powierzchnia.

Kierunki ewolucji systemu podatkowego

• zreformowanie opodatkowania majątku- głównym kierunkiem działań jest wprowadzenie katastru nieruchomości

• podatki vat i dochodowe muszą być dostosowane do wymogów UE (wymaga to wprowadzenia tylko kilku zmian)

• konieczność obniżenia stawek podatkowych (obniżenie opodatkowania dochodów do 22%); trzeba zlikwidować ulgi i zwolnienia występujące w naszym systemie podatkowym

• muszą być uproszczone zasady rozliczeń podatkowych

PODATEK

Obowiązek podatkowy zobowiązanie podatkowe podatek

Obowiązek podatkowy-obowiązek określony ustawowo o charakterze publiczno prawnym do płacenia podatków, wynika on z 87 art. Konstytucji. Podatki mogą być nakładane tylko w drodze ustawy. Obowiązek podatkowy jest pojęciem ogólnym, generalnym, nie jest skierowany do konkretnego podatnika.

Zobowiązanie podatkowe- skonkretyzowany obowiązek podatkowy. Są dwa sposoby konkretyzacji obowiązku podatkowego:

1. z mocy prawa np.

• podatek od towarów i usług

• podatek akcyzowy

• podatek od gier

• dwa podatki dochodowe

• opłata skarbowa

• podatek od środków transportowych

• podatek od posiadania psów

• 
  podatek od nieruchomości

• podatek rolny płacony przez osoby prawne

• podatek leśny

2. z mocy doręczonej decyzji (gdy podatnikowi zostanie doręczona decyzja wydana przez organ podatkowy)

• karta podatkowa

• podatek od spadków i darowizn

• 
  podatek rolny

• podatek leśny płacony przez osoby fizyczne

• podatek od nieruchomości

Zobowiązanie podatkowe jest skonkretyzowane co do osoby podatnika, co do wysokości podatku, co do terminu oraz miejsca zapłacenia. Podatek jest przedmiotem zobowiązania podatkowego.

Wykł.2

RODZAJE DECYZJI PODATKOWYCH

Decyzje możemy podzielić na:

1. ustalające- (konstytutywne) pojawiają się kiedy następuje przeistoczenie się obowiązku podatkowego w zobowiązanie podatkowe. Występuje w podatku dochodowym od osób fizycznych, w podatku rolnym od osób fizycznych, podatku leśnym od osób fizycznych, podatku od spadków i darowizn, karcie podatkowej. Ustala ona wysokość podatku, powstaje na mocy doręczonej decyzji.

2. określające (deklaratoryjne)- pojawiają się tylko w stosunku do zobowiązań podatkowych, które powstają z mocy prawa. Określają wysokość zaległości podatkowej. Jedynie twierdz, że powstało zobowiązanie, które nie zostało uregulowane.

Wyróżniamy również następujące decyzje:

• określające wysokość nadpłaty

• ustalających dochód z nieujawnionych źródeł przychodu

• określające wysokość strat

Podatnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna, jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej, która jest zobowiązana mocą ustawy do zapłacenia podatku. Podatnik musi być określony w ustawie i tylko ona może nałożyć obowiązek podatkowy, który nie może być modyfikowany umowami cywilno-prawnymi.

Płatnik- nie jest podatnikiem, jest to osoba fizyczna i prawna, która jest zobowiązana ustawą, żeby obliczyć podatek, pobrać go i przekazać na rzecz organu podatkowego.

Inkasent- osoba, która jest z mocy prawa zobowiązana do pobrania i przekazania podatku na rzecz właściwego organu podatkowego.

Organ podatkowy:

• państwowe organy podatkowe (Urząd Skarbowy, Izba Skarbowa, II instancja- Minister Finansów)

• samorządowe organy podatkowe (wójt, burmistrz, prezydent, II instancja- SKO)

Inspektor kontroli służbowej- organ kontrolny, który ma uprawnienia typowego organu podatkowego bo może wydawać decyzje ustalające.

Właściwość rzeczowa organów- do jakich podatków jest organ właściwy

1. właściwość rzeczowa państwowych organów podatkowych

• jest to podatek od towarów i usług

• dochodowy od osób prawnych

• dochodowy od osób fizycznych

• podatek akcyzowy

• podatek od gier

• ryczałt ewidencjonowany

1. właściwość rzeczowa samorządu organów podatkowych

• podatki i opłaty lokalne

• od nieruchomości

• od środków transportu

• od posiadania psów

• opłata targowa

• opłata miejska

• opłata administracyjna

• podatek rolny

• podatek leśny

• podatek od spadków i darowizn

• karta podatkowa

Stosunek prawno-podatkowy- który nawiązuje się między podatnikiem a organem podatkowym na mocy którego to stosunku organ może żądać zapłacenia przez podatnika podatku na rzecz organu podatkowego; podstawą prawną jest ustawa.

Wykł.3.

ULGI W ZAPŁACIE ZOBOWIĄZAŃ

Ulgi- są to ulgi indywidualne, uznaniowe, zależne od uznania organu podatkowego. Oznacza to, że zasadą jest, że ulgi są przyznawane na wniosek podatnika.

Ulgi są w art. 22, 48, 67 ordynacji podatkowej.

Art.22.- zaniechanie ustalania podatków i zaniechanie jego poboru.

Zaniechanie ustalania- może być stosowane do podatków, które powstają w drodze decyzji i może być stosowane przed doręczeniem decyzji podatkowej. Stosuje się przed powstaniem zobowiązania podatków. Tych podatków, które zasilają budżet gminy nie można zaniechać ustalania.

Zaniechanie pobierania podatku- rezygnuje się z całości lub części podatku i można stosować do wszystkich podatków. Stosuje się to między dniem powstania zobowiązania podatkowego a ostatnim dniem terminu płatności.

Umorzenie zaległości podatkowej- odbywa się na wniosek w formie indywidualnej decyzji. Stosuje się po upływie ostatniego dnia terminu płatności.

Cechy wspólne tych 3 instytucji:

1. każda z nich jest stosowana na wniosek podatnika

2. urzędy skarbowe, wójt, burmistrz, prezydent, MF (w drodze rozporządzenia) mogą dokonywać zaniechania lub umorzenia. Może to być rozstrzygnięte tylko w formie decyzji administracyjnej.

Przesłanki do zaniechania ustalania lub zaniechania poboru podatku- gdy przemawia za tym ważny interes podatnika. Sprowadza się do kwestii socjalnych.

Odroczenie terminu płatności podatku- organ podatkowy stwierdza, że podatnik może zapłacić podatek w innym określonym terminie.

Termin płatności można odroczyć, gdy:

1. jeszcze nie minął termin płatności

2. tylko na wniosek podatnika

3. w formie decyzji administracyjnej

Rozłożenie podatku lub odsetek na raty- następuje to:

1. na podstawie decyzji

2. ze wzgl. na ważny interes podatnika

3. na wniosek

Opłata prorongacyjna- jest ustalana w decyzji w odroczeniu terminu płatności lub rozłożeniu podatku na raty. W tej decyzji podaje się kwotę opłaty prprongacyjnej, wynosi ona połowę wysokości odsetek.

Wyk.4.

FORMY ZABEZPIECZENIA WYKONANIA ZOBOWIĄZANIA PODATKOWEGO

Dzielimy je na:

1. zabezpieczenie na majątku podatnika

2. hipoteka ustawowa

3. zastaw skarbowy

ad.1.

Dzielimy je na 2 grupy:

1). Zabezpieczenie stosowane przed upływem terminu płatności podatku

2). Zabezpieczenie przed wydaniem decyzji ustalającej i określającej

ad.2.

Hipoteka ustawowa jest to obciążenie nieruchomości, grunt, budynek, prawo własnościowe do lokalu.

Hipoteka powstaje:

1. poprzez doręczenie decyzji ustalającej wysokości zobowiązania podatkowego

2. poprzez wydanie decyzji określającej

ad.3.

Zastaw skarbowy- znajduje zastosowanie tylko do rzeczy ruchomych. Może być związane z podatnikiem i służbą do prowadzenia działalności gospodarczej

Zastaw powstaje:

1. z dniem wpisu do rejestru zastawów skarbowych

Wykł.5.

POSTĘPOWANIE PODATKOWE

Zasady postępowania podatkowego

1. Organy podatkowe działają na podstawie przepisów prawa -art. 120 ordynacji, art. 14 ust. 6

2. Organy podatkowe zobowiązane są działać wzbudzając zaufanie podatnika do organu- art121 ordynacji, organy podatnika na wniosek podatnika powinny informować o przepisach mających zastosowanie we właściwej sprawie- art. 14 ust.4,

3. art. 122

4. art123- czynny udział stron w postępowaniu (art.200)

5. art.124- strona musi być przekonana o orzeczeniu wydanym przez organ podatkowy

6. art125- sprawa powinna być załatwiona w ciągu 1 miesiąca jeśli nie to petent powinien być poinformowany i powinien być wyznaczony nowy termin (wnikliwe i szybkie rozpatrzenie sprawy).

7. strona może złożyć skargę- art126- pisemność, dwuinstancyjność, ostateczność

8. art128- jawność wyłącznie dla stron

art. 120 i nastepne

Wykł.6

WSZCZĘCIE POSTĘPOWANIA PODATKOWEGO

1. na wniosek strony

2. z urzędu

Datą wszczęcia postępowania jest data dotarcia wniosku do organu podatkowego. Doręczenie postanowienia o wszczęciu- od dnia jego doręczenia wszczynane jest postępowanie w sprawie. Od decyzji można się odwołać (14 dni), skutkuje to tym, że właściwy organ uchyla decyzję i kieruje ją do ponownego rozpatrzenia.

Wszczęcie post na wniosek strony:

art. 168 *2 ordynacji

Podanie powinno zawierać:

• treść żądania

• wskazanie adresu i osoby od której pochodzi

• czynić zadość innym wymogom

Pismo kieruje się do organu (faxem , pocztą itd.). Takie podanie musi być przyjęte. Organ stwierdza czy podanie odpowiada wymogom formalnym. Jeżeli nie to organ podatkowy wzywa do tego aby podatnik naprawił podanie. Każde podanie kierowane do urzędu skarbowego musi mieć opłatę skarbową. Podanie to wszczyna post podatkowe.

Wszczęcie postępowania z urzędu:

Następuje po kontroli

Postanowienie o wszczęciu, które zostało doręczone stronie (musi być doręczone prawidłowo- pismo może odebrać pełnoletni domownik, sąsiad lub dozorca). Doręczenie osobie niepełnoletniej nie skutkuje tym, że pismo zostało doręczone. Pismo może być doręczone: w domu, w miejscu pracy, w każdym miejscu, gdzie się podatnika spotka. Odmowa przyjęcia skutkuje tym, że pismo jest doręczone w dniu odmowy przyjęcia pisma.

Jeżeli postępowanie zostało wszczęte mamy obowiązek informować organ podatkowy o zmianie adresu (nie trzeba tego robić do wszczęcia postępowania).

Jest możliwość publicznego wezwania do odbioru pisma. Dwukrotne wezwanie skutkuje tym, że pismo jest doręczone (czyli wszczyna postępowanie).

Jeżeli jest osoba nieobecna (art. 138) organ podatkowy występuje do sądu o ustalenie dla niego przedstawiciela. Pisma doręcza się przedstawicielowi, skutkuje tym, że uważa się pismo za doręczone.

Pisma adresowane do osoby bliskiej zmarłej- jest doręczeniem nieskutecznym (nie mogą być traktowane jako dostarczone podatnikowi). Organ w takim wypadku musi przeprowadzić postępowanie spadkowe.

Osoby prawne- pismo doręcza się osobie upoważnionej i ono traktowane jest jako pismo doręczone.

Okres rozpatrywania sprawy (toczy się postępowanie w sprawie)

Zasadą jest, że wszczęte postępowanie nie może trwać w I instancji dłużej niż 1 miesiąc. W II instancji taka sprawa powinna być załatwiona w ciągu 2 miesięcy. Jeżeli sprawa nie została załatwiona w ciągu 1 miesiąca organ podatkowy musi zawiadomić podatnika wskazując inny termin i przyczynę nie załatwienia sprawy (art. 40). Na każde nie załatwienie sprawy w terminie stronie przysługuje skarga do organu wyższego stopnia za pośrednictwem I instancji. Skarga taka skutkuje tym, że musi być ona rozpatrzona przez organ (skarga więc wszczyna więc nowe postępowanie).

Sprawy są załatwiane przez pracowników.

Wezwania

Wezwanie musi odpowiadać pewnym wymogom (jeżeli im nie odpowiada nie trzeba się stawiać).

Wymogi wezwania:

• imię i nazwisko osoby wzywanej

• w jakiej sprawie w jakim charakterze oraz w jakim celu

• określenie czy osoba wzywana może stawić się za pośrednictwem pełnomocnika czy osobiście

• termin do którego żądanie powinno być spełnione

• skutki prawne niezastosowania się do wezwania (kara porządkowa art.262- do 2500zł)

Udostępnienie akt

W każdym stadium postępowania podatnik (musi być stroną postępowania) może żądać udostępnienia akt- art. 178

Dowody- instrumenty, którymi posługuje się organ podatkowy

• rzeczowe

• osobowe

• przesłuchanie strony (strona może być przesłuchana tylko w szczególnych wypadkach)-art. 179- jest to nadzwyczajny środek dowodowy

• papier, decyzja innego organu, który stwierdza dany stan faktyczny

• opinia biegłego (każda opinia biegłego jest dowodem w sprawie)

• przesłuchanie świadka

Konieczność zawiadomienia strony o dowodach zebranych w sprawie (art.200)- 3 dni od dnia doręczenia na zapoznanie się z materiałami dowodowymi. Podejmowane jest rozstrzygnięcie w drodze decyzji (rozstrzygnięcie sprawy co do istoty). Rozstrzygnięcie może przybrać formę postanowienia. Innych form nie ma. Może być tak, że organ podatkowy zbiera materiał do sprawy i dojdzie do wniosku, że postępowanie stało się bezprzedmiotowe- może nastąpić umorzenie postępowania (w drodze postanowienia). Służy na to zażalenie.

Postanowienie i decyzja powinny mieć formę jaką przewidują przepisy.

Decyzja- art. 210 (co powinna zawierać decyzja

3

---