ZAGADNIENIA I LEKTURY OBOWIĄZKOWE DO EGZAMINU (SEMESTR I)
Agnieszka Karpowicz
2006/2007
historia praktyk estetycznych (wykład kontrolowany, wok, IV rok)
NARODZINY SZTUKI
Zagadnienia:
►geneza sztuki, fazy rozwoju sztuki prehistorycznej i jej główne zabytki; cel i funkcja; wielofunkcyjność dzieła sztuki; hipoteza funkcji sztuki prehistorycznej; estetyczne aspekty produkcji i życia codziennego; dowody na istnienie stylu prehistorycznego; estetyka jako zjawisko motywowane kulturowo;
►Mieczysław Porębski, Prehistoria, Sztuka paleolitu, Sztuka schyłkowego paleolitu i mezolitu, Sztuka protoneolitu i neolitu, Dziedzictwo sztuki prehistorycznej, Wczesna starożytność, w: Dzieje sztuki w zarysie, Warszawa 1987, tom I.
ESTETYKI MIMETYCZNE
Zagadnienia:
►wczesne pojęcie sztuki (ars, techne, sztuki wolne i pospolite, poiein a creatio) i piękna (od pojęcia kalon i pulchrum przez bonum i bonellum po bellum); rzemiosło; kanon i kult; apate, katharsis, mimesis (Platon, Arystoteles); idealizm estetyczny, miara i proporcja istotą piękna, estetyki „geometryczne”, „zgodność sztuki z ładem świata”; obiektywność faktu estetycznego; architektura: ciało ludzkie jako model estetyczny (budynek architektoniczny);
►Wielka Teoria; harmonia i symetria, estetyka klasyczna i klasyczna teoria sztuki (geneza i rozwój);
►Wielka Teoria w estetyce średniowiecznej; transcendentalność kategorii piękna; pankalia świata / ”estetyczność” natury; tożsamość piękna i dobra; kanoniczność sztuki; hierarchia sztuk;
Lektury:
►Myśliciele, kronikarze i artyści o sztuce. Od starożytności do 1500, wybrał i opracował Jan Białostocki, Warszawa 1988.
►Mieczysław Porębski, Starożytna sztuka Azji Zachodniej, dorzecza Indu i Huangho, Sztuka starożytnego Egiptu, Sztuka Europy w dobie egejskiej, Dziedzictwo wczesnej starożytności, Starożytność rozwinięta i późna, Sztuka archaicznej Grecji i jej europejskiego zaplecza, Grecka klasyka i hellenizm, Sztuka starożytnego Rzymu i jego sukcesorów, Wieki średnie, w: tegoż, Dzieje sztuki w zarysie, Warszawa 1988, tom I i II).
3. ESTETYKA NOWOŻYTNA (1400-1700)
Zagadnienia:
►estetyka klasyczna jako główny nurt nowożytności; warunki wykształcenia się nowożytnego pojęcia „sztuki” (sztuki wyzwolone i mechaniczne); Mikołaj z Kuzy (model przejściowy: między estetyką średniowieczną a nowożytną); od transendentnego do naturalistycznego rozumienia sztuki;
►estetyka geometryczna i perspektywa; poznawcza funkcja sztuki (sztuka i nauka); przejście od sztuki jako produkcji do sztuki jako twórczości (Leonardo da Vinci); wiedza i piękno; proporcja i reguła;
►estetyka klasyczna a estetyka manieryczna (moment historyczny i manieryzm jako kategoria estetyczna); piękno jako reakcja oglądającego a piękno jako przymiot rzeczy oglądanej; estetyka smaku; subiektywizacja estetyki; pierwotność estetyki codzienności wobec nowych teorii estetycznych (moda);
►emblematyka i ikonologia (alegoryczna koncepcja sztuki); alegoria sztuki; ikony i emblematy jako wyraz i świadectwo estetyki okresu;
►rozpad Wielkiej Teorii
Lektury obowiązkowe:
►Teoretycy, pisarze i artyści o sztuce 1500-1600, wyb. i oprac. Jan Białostocki, Warszawa 1985.
►Władysław Tatarkiewicz, Historia estetyki, Wrocław 1967, tom III.
►Ksawery Piwocki, Wiek XVI, Sztuka wieku XVII, w: tegoż, Dzieje sztuki w zarysie, Warszawa 1977, tom II.
NARODZINY ESTETYKI NOWOCZESNEJ. ESTETYZACJA
Zagadnienia:
►estetyki kultury mieszczańskiej: urbanizacja; secesja jako wyraz kultury mieszczańskiej; prywatność, nowoczesność a estetyzacja; dom jako dzieło sztuki; ornament; dekoracja wnętrz; przemysł i sztuka (ręka i przedmiot); wystawy światowe i burżuazja; wzornictwo przemysłowe; estetyka sprzeczności; sztuka elitarna;
► emancypacyjna rola sztuki; prawo indywidualne i własny projekt życiowy; homo oeconomicus i estetyka ciężkości, moda jako zjawisko społeczne (Z psychologii mody); samowystarczalność sztuki; ruch i linia - nowa kategoria estetyczna idea suwerenności sztuki, obraz bytu jako część bytu, znaczenie estetyczne - most i drzwi; wrażenie estetyczne
Lektury:
►Georg Simmel, Most i drzwi. Wybór esejów, przeł. Małgorzata Łukasiewicz, Warszawa 2006.
► Mieczysław Wallis, Secesja, Warszawa 1967.
►Stephen Tschudi Madsen, Art Nouveau, przeł. Janina Wiercińska, Warszawa 1977.
5. Modernistyczna koncepcja sztuki i jej krytyka
Zagadnienia:
a. „Sztuka a życie”: życie codzienne jako temat artystyczny (na przykładzie malarstwa) oraz koncepcje włączenia sztuki do potocznego doświadczenia (sztuka użytkowa, architektura modernistyczna). Zaangażowanie twórcy: Charles Baudelaire — Malarz życia nowoczesnego (reprezentacja współczesności, pojęcie mody, twórca jako flaneur).
b. Koncepcja sztuki dla sztuki i jej krytyka — postulat jednostkowej ekspresji w sztuce i jej niezależności od problemów społecznych (Przybyszewski), postulat elitaryzmu sztuki wobec doświadczenia kultury masowej (Przesmycki), krytyka niezaangażowania (Krzywicki, Brzozowski), sztuka jako czynnik przemiany świadomości zbiorowej (Kelles-Krauz, Abramowski, Irzykowski).
c. Problem języka alternatywnego wobec dominujących konwencji porozumiewania się (Przybyszewski).
Lektury:
Charles Baudelaire, Malarz życia nowoczesnego, przeł. Joanna Guze, słowo/obraz terytoria, Gdańsk 1998.
Programy i dyskusje literackie okresu Młodej Polski, oprac. Maria Podraza-Kwiatkowska, Ossolineum, Wrocław 1977 (Stanisław Przybyszewski, Confiteor; Zenon Przesmycki, Walka ze sztuką; Ludwik Krzywicki, O sztuce i nie-sztuce oraz Z wrażeń profana; Karol Irzykowski, Dwie rewolucje; Edward Abramowski, Co to jest sztuka?).
Ryszard Nycz, Język modernizmu: prolegomena historycznoliterackie, FNP, Wrocław 1997.
6. BEZPRZEDMIOTOWOŚĆ I SZTUKA CZYSTA. ESTETYKA KUBISTYCZNA I POLSKI FORMIZM
Zagadnienia:
►Kubizm: Cézanne (natura jako model obiektywny); kubistyczna koncepcja przestrzeni, przedmiot kubistyczny, ikonografia kubizmu, przedmiot wewnętrzny, narodziny malarstwa bezprzedmiotowego;
►Stanisław Ignacy Witkiewicz: czysta forma, Sztuka Czysta i jej przesłanki filozoficzne, pojęcie formy i „deformacji”, forma estetyczna jako jedność w wielości; pojęcie piękna, niepokój metafizyczny, uczucia metafizyczne i ich związek z estetyką; rozwój społeczny a śmierć filozofii i sztuki; teza o upadku sztuki i kryzysie kultury (stanowiska pokrewne - Bruno Schulz i jego projekt estetyczny, Ortega y Gasset i dehumanizacja sztuki);
►Leon Chwistek: teoria wielości rzeczywistości w sztuce i jej znaczenie dla estetyki; pojęcie realizmu i tragedii naturalizmu; formizm; przeżycia artystyczne i estetyczne a poznawcze, konstrukcyjne, informacyjne, społeczne; metoda w estetyce (estetyka indywidualna, metoda eksperymentalna); estetyka antymetafizyczna; dyskusja Witkacy/Chwistek;
Lektury:
►Mieczysław Porębski, Kubizm, Warszawa 1980.
►Stanisław Ignacy Witkiewicz, Nowe formy w malarstwie i wynikające stąd nieporozumienia. Szkice estetyczne, oprac. Janusz Degler i Lech Sokół, Warszawa 2002.
►Leon Chwistek, Wybór pism estetycznych, wprowadzenie i oprac. Teresa Kostyrko, Kraków 2004.
►Irena Jakimowicz, Witkacy, Chwistek, Strzemiński, Warszawa 1978.
DEESTETYZACJA SZTUKIi OD ABSTRAKCJI DO METAFIZYKI
Zagadnienia:
►Kazimierz Malewicz: suprematyzm; sztuka jako samodzielny światopogląd i punkt widzenia; supremacja czystego odczucia w sztuce; rytm; krytyka ornamentu; antyutalitarystyczna koncepcja sztuki; kategoria czucia i odczucia (percepzja); bezprzedmiotowość sztuki; poza (przed)językowość sztuk plastycznych; supremacja czystej wrażliwości;
►formizm a unizm i powidoki Władysława Strzemińskiego, pojęcie abstrakcji i bezprzedmiotowości; fizjologia i świadomość widzenia; koncepcja organiczności dzieła sztuki; koncepcja równowartości przestrzeni obrazu; pozaczasowość; reifikacja dzieła sztuki; płaskość i linia prosta jako ideał estetyczny; od barokowego dynamizmu do mistycyzmu estetycznego; ideał harmonii, równowagi; kontekst neoplastycyzmu;
►Wassily Kandinsky: przekroczenie samocelowej definicji sztuki; sztuka jako proces duchowy; sztuka jako projekcja „konieczności wewnętrznej”; forma jako uzewnętrznienie treści wewnętrznej; tradycja synestezyjna; metafizyczna interpretacja sztuki; bezpośrednia ekspresja artystyczna w dziele sztuki; bezprzedmiotowość; kategoria „czystego odczucia”; powierzchnia przekazująca obraz jako projekcja obrazu przekazywanego o własnej przestrzenności i swym pozaprzedmiotowym modelu; koncepcja języka form i kolorów; wewnętrzne brzmienie kompozycji; oddziaływanie; konieczność mistyczna, skuteczne działanie koloru i formy;
►konceptualizm: sztuka jako wyzwalanie idei i myśli z formy materialnej; skrajna dematerializacja i deestetyzacja dzieła sztuki; pojęcie sztuki mentalnej, pojęciowej; sztuka jako metarefleksja estetyczna; sztuka jako idea; sztuka poza formą; niematerialność dzieła sztuki (myśl, pojęcie, działanie); Joseph Kosuth: sztuka jako definicja sztuki; tautologiczność dzieła sztuki; pozaestetyczność dzieła; polski konceptualizm i odmiana kontestacyjna;
Lektury:
►Kazimierz Malewicz, Świat bezprzedmiotowy, przeł. Stanisław Fijałkowski, Gdańsk 2006.
►Władysław Strzemiński, Unizm w malarstwie, w: Artyści o sztuce, wyb. i oprac. E. Grabska, H. Morawska, Warszawa 1977.
►Joseph Kosuth, Sztuka po filozofii, przeł. Urszula Niklas, w: Zmierzch estetyki - rzekomy i autentyczny, red. Stefan Morawski, Warszawa 1987.
►Wasilij Kandinsky, Język form i kolorów, w: Artyści o sztuce, wyb. i oprac. E. Grabska, H. Morawska, Warszawa 1977.
►Urszula Czartoryska, Od pop-artu do sztuki konceptualnej, Warszawa 1976.
►Stefan Morawski, Konceptualizm obcy i rodzimy, w: „Projekt” 1975, nr 3.
ESTETYKA AWANGARDOWA
Zagadnienia:
►znaczenie pojęcia i terminu awangarda; modernistyczne źródła awangardy; pojęcia: protoawangardy, awangardy „klasycznej” (wielkiej, historycznej) (1910-1930), neoawangardy (1950-1970); Wielka Awangarda: zerwanie z tradycją, mit oryginalności, novatio, antymimetyzm, eksperyment artystyczny, maksymalistyczna wizja odbiorcy (problem tłumu i masy) - awangarda wobec kultury masowej; intermedialność, programowość jako strategia estetyczna, estetyka manifestu; sztuka jako działanie;
►wybrane teorie awangardy: (Ortega y Gasset, Read, Lukacs, Greenberg; Poggioli, de Michelis, Egbert, Kirby, Bürger, Morawski, Shapiro, Calinescu); ►estetyczne nurty awangardowe: ekspresjonizm, kubizm, futuryzm, dadaizm, konstruktywizm, surrealizm; estetyczne odmiany lokalne: orfizm, łuczyzm, wortycyzm, formizm, neoplastycyzm, poetyzm, zenityzm; specyfika i historia polskiej awangardy na tle europejskim;
►awangardowa postawa społeczna; światopogląd awangardowy; awangarda jako reakcja na wyobcowanie sztuki ze społeczeństw; estetyka antymieszczańska i antymodernistyczna; awangarda a l`art social;
Lektury:
►Mieczysław Porębski, Granica współczesności. Ze studiów nad kształtowaniem się poglądów artystycznych XX wieku, Wrocław 1965.
►Modris Eksteins, Podróż do wnętrza, w: tegoż Święto wiosny, Warszawa 1996.
►Grzegorz Gazda, Awangarda - nowoczesność i tradycja, Łódź 1987.
►Zofia Baranowska, Polska awangarda artystyczna 1918-1939, Warszawa 1975.
ESTETYKI FUNKCJONALNE
Zagadnienia:
►źródła i antecedencje funkcjonalizmu (Greenough, Sullivan, Wright);
►Tadeusz Peiper: od futuryzmu do konstruktywizmu; miasto, masa, maszyna; ewolucjonizm; praca; ład; konstrukcja dzieła sztuki jako konstrukcja społeczna; kategoria teraźniejszości; estetyka codzienności: sport, ciało, rozrywka masowa; forma artystyczna jako wyraz idei; ekonomizm; sztuka masowa/ sztuka mas/sztuka dla mas; problem proletariatu i sztuki;
►pojęcie konstruktywizmu międzynarodowego; faza realistyczna; postawa utalitarystyczna w estetyce; estetyka ekonomii; koncepcja produktywistyczna; utopia konstruktywistyczna; kompozycja przestrzeni; estetyka organiczna; „Blok” i „Praesens”; artysta-inżynier; sztuka i wzornictwo przemysłowe; ►architektonizacja życia: Gropius, Le Courbusier, Strzemiński, Kobro: konstruktywizm/funkcjonalizm/estetyka maszynistyczna; architektura jako ideał estetyczny (ideał średniowiecznej katedry); sztuka i rzemiosło; kompozycja przestrzeni i rytm czasoprzestrzenny; funkcjonalizacja miasta; harmonia i jedność; organizacja psychiki przez sztukę; organizowanie życia przez sztukę; utylitaryzm, ekonomia, planowość; prawo podziału pracy w sztuce;
►Władysław Strzemiński: teoria widzenia; koncepcja teorii i historii sztuki oraz historii estetyki jako wyrazu świadomości epoki oraz panujących w niej stosunków społecznych; historyczne uwarunkowania świadomości wzrokowej; typy świadomości wzrokowej; estetyka realistyczna; model estetyczny jako model społeczny;
Lektury:
►Tadeusz Peiper, Pisma wybrane, oprac. Stanisław Jaworski, Wrocław 1979.
►Władysław Strzemiński, Pisma, wyb. i oprac. Zofia Baranowicz, Wrocław 1975.
►Katarzyna Kobro, Funkcjonalizm, w: Nika Strzemińska, Katarzyna Kobro, Warszawa 2004.
►Andrzej Turowski, Wielka utopia awangardy, Warszawa 1990.
►Irena Huml, Polska sztuka stosowana XX wieku, Warszawa 1978.
10. WYCHOWANIE ESTETYCZNE:
Zagadnienia:
►Stanisław Witkiewicz: rola nowej sztuki w oczyszczeniu moralnym i odbudowie społecznej; rozrachunek z tradycją estetyki idealistycznej; kryterium formalne; estetyka „tatrzańska” (styl zakopiański): sztuka stosowana; posłannictwo sztuki; sztuka jako czyn; nierozłączność życia ludzkiego i sztuki; sztuka jako praca u podstaw i narzędzie uwznioślania oraz przekraczania różnic poziomu kultury; problem dostępu do sztuki;
►John Ruskin: ekonomia polityczna w sztuce; sztuka jako dziedzina kształcenia; związki sztuki z religią, moralnością i kategorią użyteczności; krytyka sztuki jako krytyka stosunków społecznych; koncepcja „komuny artystów”; pozytywna rola reprodukcji mechanicznej w wychowaniu estetycznym; prekursor estetyki ekologicznej; pojęcie utopii estetycznej; sztuka - model porozumienia i braterstwa; praca jako podstawa sztuki; ideał życia jako sztuki;
►estetyka Lwa Tołstoja: radykalizm poglądów na posłannictwo kulturowe sztuki; degradacja sztuki; sztuka autentyczna; negacja i krytyka estetycznej istoty sztuki; sztuka jako wartość kulturowa i dobro duchowe; związek sztuki z postępem moralności; krytyka teorii estetycznych; realizacja celów etycznych jako cel estetyki; sztuka jako narzędzie komunikacji międzyludzkiej; rola sztuki w kształtowaniu wspólnoty ludzkiej; krytyka tradycji estetycznej i artystycznej - iskluczitel`noje iskusstwo; wartościowanie; estetyka normatywna; polemika Abramowski/Tołstoj; problem awangardy;
►Herbert Read: sztuka jako narzędzie ocalenia wartości humanistycznych; sztuka - idealizacja i porozumienie; krytyka kultury i sztuki masowej; technika i przemysł - wpływ na dezintegrację sztuki; kształtowanie przez sztukę człowieka integralnego; sztuka jako „język uczuć”; rola sztuki w procesie wychowania; humanistyczna rola sztuki; sztuka jako przeciwdziałanie negatywnym skutkom cywilizacji;
Lektury:
►Stanisław Witkiewicz, Pisma zebrane, red. J. Jakubowski i M. Olszaniecka Kraków 1970-1974 (tom 1).
►John Ruskin, Sztuka, społeczeństwo, wychowanie, przeł. Zofia Doroszowa i Maria Treter-Horowitzowa, wstęp Irena Wojnar, Wrocław 1977.
►Lew Tołstoj, Co to jest sztuka?, przeł. Maria Leśniewska, Kraków 1980.
►Herbert Read, Wychowanie przez sztukę, przeł. Anna Trojanowska-Kaczmarska, Wrocław 1976.
11. ESTETYKA KULTURY MASOWEJ (POPULARNEJ)
Zagadnienia:
►kicz: drobnomieszczański rodowód kiczu (znaczenie pojęcia); gust; smak; kicz a proces demokratyzacji kultury; rola mechanicznej reprodukcji i nowych mediów; konwencja artystyczna i klisza emocjonalna; naśladowanie efektów sztuki; kicz i kategoria piękna; poczucie bezpieczeństwa i kicz; teoria romantycznego rodowodu kiczu; pojęcie sztuki wysokiej/ludowej/niskiej; kicz a folklor;
►kamp: dandyzm: sztuka jako „samo życie” i życie jako sztuka; pojęcie arystokracji estetycznej; kamp jako postawa i styl życia; dystans i ironia; estetyka sztuczności i przesady (rys historyczny); prymat wartościowania estetycznego; satysfakcja estetyczna; zabawa i gra estetyczna; projekcja ja na scenę społeczną; estetyczny eskapizm; kamp jako postawa moralna;
►moda: moda jako zjawisko społeczne; związki mody ze sztuką; nietrwałość mody; moda jako forma sztuki (kategoria zdobienia i ozdoby); sztuka jako praktyka cielesna; przemiany mody (rys historyczny); ekonomiczne funkcje mody;
Lektury:
►Susan Sontag, Notatki o kampie, przeł. W. Wertenstein, w: „Literatura na świecie” 1979, nr 9.
►Ewa Grzeszczyk, Camp, w: „Kultura i społeczeństwo” 1997, nr 3.
►Charles Lalo, Społeczne funkcje mody, przeł. Małgorzata Szpakowska, w: Antologia współczesnej estetyki francuskiej, przedmowa Władysław Tatarkiewicz, wyb. i red. Irena Wojnar, Warszawa 1980.
►Maria Gołębiewska, Demontaż atrakcji, Gdańsk, 2003, s. 5-45, 102-181.
ANTYESTETYKA I ALTERNATYWY ESTETYCZNE
Zagadnienia:
►kryzys kultury - kryzys sztuki - zmierzch estetyki; antyartysta (modele, realizacje: Marcel Duchamp, John Cage, Tadeusz Kantor); szok estetyczny; antysztuka jako program antyestetyzmu; antyestetyka jako zaprzeczenie autonomii wartości estetycznych; związek antyestetyki z myślą awangardową; antyestetyka w refleksji neoawangardowej; krytyczna analiza estetyki tradycyjnej; muzeum i antymuzeum (sprzeciw wobec sztuce instytucjonalnej i instytucjom kultury); antyestetyka a kontestacja; antyestetyka - estetyka kontrkultury; kontrkultura i transawangarda (wulgarny ekspresjonizm i brutalna spontaniczność);
►antyestetyka jako utopia: Joseph Beuys - utopia powszechnej twórczości; estetyka głębi; człowiek i kultura jako fakty estetyczne; sztuka jako gra strategii i pozycji społecznych; dominacja symboliczna - dominacja społeczna; sztuka jako bodziec zmiany społecznej; sztuka i polityka;
►estetyka poza kulturą: ekoestetyka - estetyka a humanizm ekologiczny; estetyka i antropocentryzm; etyczny wymiar ekoestetyki; estetyka środowiska; ekoestetyka a pankalia; ekoestetyka/estetyka rzeczywistości/estetyzacja; przestrzeń, ruch i czas jako kategorie estetyczne; homo ecologicus;
►estetyka poza kulturą: Jean Dubuffet - ekspresja artystyczna poza tradycją kultury; estetyka nieprofesjonalnej twórczości; sztuka surowa; spontaniczne formy ekspresji artystycznej (niekulturowe); koncepcja malarstwa materii; odnowa estetyki; estetyka jako wyraz idei kontestacji; norma i anormia estetyczna/kulturowa;
Lektury:
►Joseph Beuys, Teksty, wywiady, komentarze, przeł. Jaromir Jedlicki, Warszawa 1990.
►Timothy Binkley, Przeciw estetyce, przeł. Urszula Niklas, w: Zmierzch estetyki - rzekomy czy autentyczny?, red. Stefan Morawski, Warszawa 1987.
►Maria Gołaszewska, Estetyka i antyestetyka, Warszawa 1984.
►Estetyka a ekologia, red. Krystyna Wilkoszewska, Kraków 1992.
13. ESTETYKA MIĘDZYKULTUROWA
Zagadnienia:
►paradygmat estetyczny; sztuka i rzemiosło; relatywizm/ uniwersalizm kulturowy a relatywizm/uniwersalizm estetyczny;
►przekład wątków estetycznych (architektura, moda, sztuka) i inspiracje (rys historyczny); historia europejskiego prymitywizmu jako wyraz kontaktów międzykulturowych i odejścia od estetycznego europocentryzmu; prymitywizm: perspektywa intencjonalna i związany z nią typ świadomości; estetyka przestrzeni;
►transmisja estetyk egzotycznych do Europy (wprowadzenie w sferę estetyczności); przeniesienie wartości estetycznych z jednej kultury do innej; światowy dialog sztuki; wchłonięcie i tożsamość kulturowa sztuki; rola awangardy w rozwoju estetyki międzykulturowej; estetyki jako wyraz różnic kulturowych;
►Muzeum Wyobraźni; estetyka „poza historią”; metamorfoza widzenia;
Lektury:
►André Malraux, Przemiany bogów, przeł. Jerzy Lisowski, Warszawa 1985.
►Estetyka w świecie, red. Maria Gołaszewska, Kraków 1997.
►Ksawery Piwocki, Sztuka cywilizacji pozaeuropejskich, w: Mieczysław Porębski, Dzieje sztuki w zarysie, Warszawa 1988, tom III.
Lektura do wyboru:
*Estetyka japońska. Antologia, red. Krystyna Wilkoszewska, Kraków 2003 lub *The Expressive Act in Chinese Art. From Calligraphy to Painting, Uppsala: Acta Universitatis Upsaliensis 1996 lub *Estetyka Aborygenów, red. Monika Bakke, Kraków 2004 lub inna pozycja poświęcona estetyce w wybranej kulturze pozaeuropejskiej;
ESTETYKA PRAGMATYCZNA
Zagadnienia:
►Claude Lévi-Strauss: mit, bricolage; sztuka jako podstawa hipotezy kontaktu kulturowego, analiza porównawcza; maska i split representation, totemizm, zdobnictwo jako projekcja rzeczywistości z innego wymiaru; ornament, ozdoba, społeczna funkcja tatuażu, strój/tatuaż jako projekcja jednostki na scenę społeczną; przedmiot estetyczny i prestiż społeczny;
►kontekstualne rozumienie sztuki; sztuka jako praktyczny sposób nadawania piękna codzienności i związkom międzyludzkim; sztuka jako element wychowania etycznego; „estetyczne uzasadnienie demokracji” - praktyka współuczestnictwa; „estetyczne” jako „moralne” i „poznawcze”; rzeźbienie samego siebie; realizacja piękna w życiu; estetyczny model samodoskonalenia; sztuka życia;
►„soma-estetyka”: ciało jako narzędzie zmysłowo-estetycznej percepcji oraz samokształtowania (model azjatyckiej sztuki walki i medytacji); estetyka pragmatyczna a estetyzacja; etyczny wymiar soma-estetyki, estetyczne praktyki i techniki cielesne;
Lektury:
►Claude Lévi-Strauss, Sztuka: Rozdwojenie przedstawienia w sztukach Azji i Ameryki, Wąż o ciele wypełnionym rybami, w: Antropologia strukturalna, przeł. Krzysztof Pomian, Warszawa 2000.
►Tenże, Społeczeństwo tubylców i jego styl, w: tegoż, Smutek tropików, przeł. A. Steinsberg, Warszawa 1960.
►Richard Shusterman, Estetyka pragmatyczna. Żywe piękno i refleksja nad sztuką, przeł. A. Chmielewski, Wrocław 1998.
►Estetyczne przestrzenie współczesności, red. Alina Zajdler-Janiszewska, Warszawa 1996.
►Krystyna Wilkoszewska, Sztuka jako rytm życia. Rekonstrukcja filozofii i sztuki Johna Deweya, Kraków 1991.
►Maria Gołaszewska, Estetyka współczesności, Kraków 2001.